نگاهی به سوابق کاری و تحصیلی هفت رئیس‌کل سازمان بورس و اوراق بهادار ایران از سال ۱۳۸۴ تا امروز
راهبران بازار سرمایه ایران
عصر تراکنش ۹۰ / اولین سازمان بورس جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در آمستردام هلند تأسیس شد. اولین شرکتی هم که سهامش را در این بورس عرضه کرد، کمپانی هند شرقی بود که برای کاهش ریسک سفرهای دریایی خود این کار را انجام داده بود. تبار ایجاد سازمان بورس در ایران به سال ۱۳۱۵ برمی‌گردد که فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره تأسیس سازمان بورس در ایران، اساسنامه داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد. آن زمان بانک ملی ایران هم که مسئولیت امور پولی کشور را برعهده داشت، تحقیقاتی در حوزه موردنظر انجام داد، اما به دلیل شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملاً موضوع بررسی و تأسیس سازمان بورس در ایران بیش از ۲۵ سال به تأخیر افتاد تا بالاخره در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت‌نامه اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد.
بورس ایران تاکنون چهار دوره به خود دیده است: دوره اول از سال ۱۳۴۶ تا سال ۱۳۵۷، دوره دوم از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۷، دوره سوم از سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۸۳ و دوره چهارم که از سال ۱۳۸۴ شروع و با تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران توسط مجلس شورای اسلامی مسئولیت نظارت بر بورس‌ها، نهادهای مالی و اوراق بهادار به شورای عالی بورس و اوراق بهادار و سازمان بورس و اوراق بهادار واگذار شد.
تا قبل از آن ما در ایران با سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار روبه‌رو بودیم. در مجموع بازار سرمایه ایران تا امروز هفت دبیرکل و هفت رئیس‌کل به خود دیده است. ما در این گزارش مروری بر سوابق کاری و تحصیلی هفت نفری داریم که از سال ۱۳۸۴ و بعد از تأسیس سازمان بورس و اوراق بهادار رئیس‌کلی این سازمان را بر عهده داشتند. قبل از تأسیس سازمان بورس و اوراق بهادار فریدون مهدوی (۱۳۴۶-۱۳۴۹)، فضل‌الله مهرپور (۱۳۴۹-۱۳۵۲)، داریوش خزیمه علم (۱۳۵۲-۱۳۵۳)، منصور ضابطیان (۱۳۵۳-۱۳۵۹)، الله‌وردی رجایی سلماسی (۱۳۵۹-۱۳۷۶)، سید احمد میرمطهری (۱۳۷۶-۱۳۸۲) و حسین عبده‌تبریزی (۱۳۸۲-۱۳۸۴) دبیران‌کل سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار بودند.
- علی صالح‌آبادی
- سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۳
علی صالح‌آبادی متولد یکم شهریورماه سال ۱۳۵۷ در سبزوار است. او دانش‌آموخته کارشناسی و کارشناسی ارشد ﻣﻌﺎرف اسلامی و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺎﻟﯽ از دانشگاه امام صادق (ع) و دکترای مدیریت مالی از دانشگاه تهران است. او اولین رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار بود که از سال ۱۳۸۴ تا اواخر سال ۱۳۹۳، یعنی حدود ۱۰ سال، ریاست این سازمان را بر عهده داشت. تأسیس بورس‌های چهارگانه شامل بورس اوراق بهادار تهران، بورس کالای ایران، فرابورس ایران و بورس انرژی و همچنین تأسیس شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تأسیس کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و کانون نهادهای مالی ایران ازجمله مهم‌ترین اقدامات صالح‌آبادی در دوران طولانی ریاست او در سازمان بورس است. او علاوه بر این، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران، دبیرکل سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران، مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران، مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره کانون نهاد سرمایه‌گذاری ایران نیز بوده است.
- محمد فطانت‌فرد
- سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵
محمد فطانت‌فرد متولد سال ۱۳۴۹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد پیوسته مدیریت مالی از دانشگاه امام صادق (ع) و دکترای تخصصی مدیریت گرایش تحقیق در عملیات از دانشگاه تربیت مدرس است. او به‌عنوان دومین رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ایران، از ۲۵ آذرماه سال ۱۳۹۳ تا پنجم مردادماه سال ۱۳۹۵ در این سمت فعالیت کرده است و بعد از استعفا از این سمت، جای خود را به شاپور محمدی داد. از سوابق کاری فطانت‌فرد می‌توان به نایب‌رئیس اول اتاق بازرگانی ایران و فرانسه، عضو هیئت‌مدیره بانک ملی ایران و معاون اعتبارات این بانک، مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه لوتوس پارسیان، عضو هیئت‌مدیره و قائم‌مقام مدیرعامل بانک پارسیان، عضو هیئت‌مدیره بیمه پارسیان و شرکت تجارت الکترونیک پارسیان، قائم‌مقام مالی و اقتصادی ایران‌خودرو و مدیرعامل ساپکو اشاره کرد.
- شاپور محمدی
- سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹
شاپور محمدی متولد اول شهریورماه سال ۱۳۵۳ و دانش‌آموخته کارشناسی اقتصاد بازرگانی، کارشناسی توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی و دکترای اقتصادسنجی – اقتصاد توسعه از دانشگاه تهران است. محمدی دانشیار گروه مدیریت مالی و بیمه دانشکده مدیریت دانشگاه تهران است. او پس از کناره‌گیری محمد فطانت‌فرد سومین رئیس‌کل سازمان بورس و اوراق بهادار ایران شد و از سال ۱۳۹۵ تا سال ۱۳۹۹ در این سمت ماند. نخستین مدیرعامل بورس انرژی، دومین دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران، مدیرعامل و عضو هیئت‌مدیره شرکت سرمایه‌گذاری آتیه‌اندیشان مس، عضو هیئت‌مدیره شرکت‌های تولید فرومولیبدن کرمان، سرمایه‌گذاری مس سرچشمه، کارگزاری بانک تجارت، ارزش‌پرداز آریان، معاون پشتیبانی پردیس علوم اجتماعی و رفتاری دانشگاه تهران، عضو هیئت داوری بازار سرمایه، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری هیمر، عضو شورای سرمایه‌گذاری بیمه ایران، عضو شورای عالی تحقیقات بانک سپه و رئیس کمیته امتحانات سازمان بورس و اوراق بهادار ازجمله سوابق کاری او هستند.
- حسن قالیباف اصل
- سال ۱۳۹۹ (از فروردین‌ماه تا دی‌ماه)
حسن قالیباف اصل متولد سال ۱۳۴۸ در مراغه و دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی و دکترای مدیریت مالی از دانشگاه تهران است. او از ۲۳ فروردین‌ماه سال ۱۳۹۹ تا سی‌ام دی‌ماه همان سال به‌عنوان چهارمین رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ایران فعالیت کرد. از سوابق کاری او می‌توان به عضو هیئت‌علمی گروه مدیریت دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد دانشگاه الزهرا، مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران، مدیرعامل و عضو هیئت‌مدیره شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری امید، مدیرعامل و عضو هیئت‌مدیره شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان، مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری بوعلی و عضو هیئت‌مدیره شرکت‌های تأمین سرمایه امین، تراکتورسازی ایران و سرمایه‌گذاری سپه اشاره کرد.
- محمدعلی دهقان دهنوی
- سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰
محمدعلی دهقان دهنوی متولد چهاردهم اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۵۷ و دارای مدرک دکترای علوم اقتصادی از دانشگاه تربیت مدرس است. او از هفتم بهمن‌ماه سال ۱۳۹۹ تا ۲۱ مهرماه سال ۱۴۰۰ به‌عنوان پنجمین رئیس سازمان بورس ایران فعالیت کرده است. او عضو هیئت‌علمی گروه مالی و بانکداری دانشگاه علامه طباطبایی و معاون آموزشی مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران، عضو هیئت‌مدیره بانک مسکن، معاون آموزشی مؤسسه عالی آموزش بانکداری و معاونت اقتصادی فرهاد دژپسند و وزیر اقتصاد دولت دوازدهم را در سوابق کاری خود دارد.
- مجید عشقی
- سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳
مجید عشقی متولد سال ۱۳۵۸ و دانش‌آموخته کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای مدیریت مالی از دانشگاه امام صادق (ع) است و از سال ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۳ به‌عنوان ششمین رئیس سازمان بورس ایران مشغول به کار بوده است. از سوابق کاری او می‌توان به عضو هیئت‌مدیره شرکت‌هایی مانند کارگزاری تدبیرگران فردا، سرمایه‌گذاری پویا، گروه توسعه سیستم سانای شرق، سرمایه‌گذاری تدبیر ارزش، توسعه اقتصاد بین‌الملل آینده، سرمایه‌گذاری مهرگان سرمایه پارس، صندوق سرمایه‌گذاری مشترک پیروزان، سامان تجارت تدبیر ایرانیان، گروه توسعه اقتصاد، کارآفرینان دامون و کارگزاری بانک پاسارگاد اشاره کرد.
- حجت‌الله صیدی
- سال ۱۴۰۳ تا کنون
حجت‌الله صیدی بیستم شهریورماه سال ۱۴۰۳ به‌عنوان هفتمین رئیس سازمان بورس انتخاب شد. او متولد سال ۱۳۴۶ در زنجان و دانش‌آموخته کارشناس، کارشناسی ارشد و دکترای حسابداری از دانشگاه علامه طباطبایی است. او همچنین دارای مدارک حرفه‌ای Business Accountant و CIMA از انجمن حسابداران خبره انگلستان است. صیدی بیشتر در بخش بانکی کشور مشغول به فعالیت بوده و در شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی نیز انجام‌وظیفه کرده است و دارای تجربیات ارزشمندی در این حوزه است. عضو موظف در هیئت‌مدیره بانک صادرات ایران و معاون بین‌الملل، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری غدیر، نایب‌رئیس هیئت‌مدیره شرکت ایران‌خودرو، سرپرست حسابرسی در مؤسسه حسابرسی بنیاد مستضعفان و مدیرعامل بانک صادرات ایران هم از جمله سوابق کاری او هستند.