عصر تراکنش ۹۰؛ آرین افشار، مدیر ارشد رشد تارا / یکی از مهم‌ترین اهداف سرویس‌های اعتباری در کشور، ارائه خدمات اعتباری در بخش‌های مختلف جامعه با هدف افزایش رفاه مالی و قدرت خرید افراد است. برای دستیابی به این هدف، جذب حداکثری کاربران و افزایش نرخ بازگشت آنها از مهم‌ترین اولویت‌ها به شمار می‌رود. وظیفه اصلی سرویس‌های اعتباری، ارائه راهکارهای هوشمندانه و نوآورانه در قالب راهکارهای پرداخت سریع و تأمین مالی به‌ازای خرید مشتریان است.
سرویس‌های اعتباری معمولاً بر بخش‌هایی از مشتریان تمرکز دارند که پذیرندگان (شبکه فروشگاه‌ها) برای مدیریت توزیع فروش بر اساس نقدینگی کاربران، نیازمند استفاده از چندین راهکار پرداخت به‌صورت هم‌زمان هستند. با این تعریف، موارد زیر به‌عنوان موانع کلیدی رشد سرویس‌های اعتباری در سال ۱۴۰۴ شناسایی می‌شوند:
۱. اعتبارسنجی: یکی از مهم‌ترین موارد برای رشد کسب‌وکار، ایجاد رتبه‌بندی اعتباری بر اساس رفتارهای پراکنده کاربران در فعالیت‌های مختلف است. این فرایند شامل شناسایی معیارها و یکپارچه‌سازی داده‌هایی مانند اطلاعات بانکی، مالی، رعایت قوانین جاری کشور، و داده‌های موجود در نهادها و سازمان‌هاست. با این حال، دسترسی محدود به این اطلاعات و ارائه‌نشدن آنها به سرویس‌های اعتباری، فرایند اعتبارسنجی را پیچیده و نرخ نکول را افزایش می‌دهد. اهمیت یکپارچگی این اطلاعات و ارائه رفتار خرید از طریق سرویس‌های اعتباری، یکی از موانع رشد این صنعت محسوب می‌شود که با سرعت کمی در حال توسعه است.
۲. انحصار: انحصارگرایی در هر صنعتی همواره به ضرر کاربر نهایی بوده است. در حوزه سرویس‌های اعتباری نیز اگر قدرت انحصار بر رقابت غلبه کند، رشد کسب‌وکارهای این حوزه با چالش مواجه خواهد شد. رقابت سالم علاوه بر رشد صنعت، منجر به ارائه خدمات بهتر به کاربران می‌شود، درحالی‌که انحصارگرایی می‌تواند تأثیرات منفی مستقیمی بر صنعت اعتبار و کاربران نهایی داشته باشد.
۳. مدل کسب‌وکار: با توجه به قوانین موجود، عدم ارائه راهکارهای اصولی اعتبارسنجی می‌تواند مدل‌های کسب‌وکار فعلی را با چالش‌هایی در مسیر مقیاس‌پذیری مواجه کند. به‌عنوان مثال، عدم دریافت کارمزد یا ایجاد طرح‌های اعتباری مختلف به دلیل بالا بودن نرخ تأمین مالی، از یک سو، و فقدان راهکارهای نوآورانه مبتنی بر درآمد از سوی دیگر، موانعی جدی برای رشد این خدمات به شمار می‌روند.
۴. سواد مالی: هدف اصلی سرویس‌های اعتباری، افزایش رفاه و قدرت خرید است. با‌این‌حال، یکی از چالش‌های عمومی در دنیا، فقدان سواد مالی برای مدیریت بودجه است. میانگین سواد مالی در جهان حدود ۳۳ درصد است، درحالی‌که در جوامع پیشرفته این عدد به ۷۰ درصد می‌رسد. ارتقای سواد مالی و ایجاد رفتارهای مالی سالم، یکی از ابزارهای کلیدی برای رشد این حوزه محسوب می‌شود. نهادهای مرتبط باید زیرساخت‌هایی برای آموزش و ارتقای سواد مالی در بخش‌های مختلف جامعه ایجاد کنند تا علاوه بر افزایش بهره‌وری کاربران، به کنترل تورم در سطح خانوار نیز کمک کنند.
۵. یکپارچه‌سازی داده‌های فین‌تکی و بانکی: یکی از مهم‌ترین تغییرات در رفتار پرداخت جهانی، جایگزینی پرداخت موبایلی به‌جای پرداخت کارتی است. این تحول بزرگ، نیازمند ایجاد زیرساخت‌های یکپارچه و غیرمتمرکز است تا کاربران بتوانند با گوشی موبایل خود و از طریق راهکارهای پرداخت متفاوت (غیرمتمرکز) در بستری متمرکز خرید کنند. تحقق این هدف مستلزم یکپارچه‌سازی داده‌های سرویس‌های فین‌تکی و بانکی است که می‌تواند تجربه کاربری ارزشمندی را ایجاد کند.
نتیجه‌گیری
برای رشد سرویس‌های اعتباری در کشور، رفع موانع کلیدی مانند بهبود اعتبارسنجی، کاهش انحصار، ارائه مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه، افزایش سواد مالی، و یکپارچه‌سازی داده‌ها ضروری است. اتخاذ رویکردهای جامع و هماهنگ در این زمینه، علاوه بر ارتقای سطح خدمات، به بهبود رفاه مالی و افزایش قدرت خرید کاربران نیز کمک شایانی خواهد کرد.