عصر تراکنش ۹۳؛ محمد قاسمی، مدیرعامل مزدکس / سال ۱۴۰۴ را در حالی آغاز می‌کنیم که توکنایز کردن دارایی‌ها در سطح بین‌المللی دیگر صرفاً یک ایده نوآورانه نیست، بلکه به یکی از جریان‌های اصلی تحول در بازارهای مالی تبدیل شده است. کشورهایی مانند سوئیس، سنگاپور، ایالات متحده و امارات متحده عربی، گام‌های بلندی در این زمینه برداشته‌اند و برخی از بزرگ‌ترین نهادهای مالی جهان مانند BlackRock، HSBC و UBS نیز دارایی‌های خود را بر بستر بلاکچین و توکنایزیشن عرضه کرده‌اند. در این میان، سؤال کلیدی این است: آیا ایران برای این تحول بزرگ آماده است؟
موانع و فرصت‌های توکنایز دارایی‌ها در ایران
توکنایز کردن دارایی‌ها به معنای دیجیتالی‌سازی و تبدیل دارایی‌های فیزیکی و مالی به توکن‌های قابل‌معامله روی بلاکچین است. این تحول نه‌تنها می‌تواند شفافیت و نقدشوندگی بازارها را افزایش دهد، بلکه سرمایه‌گذاران خرد را نیز قادر می‌سازد تا به دارایی‌هایی دسترسی پیدا کنند که پیش‌ازاین تنها در اختیار سرمایه‌گذاران بزرگ بود. بااین‌حال، پیاده‌سازی این فناوری در ایران با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی مواجه است:
رگولاتوری و چهارچوب‌های قانونی: یکی از مهم‌ترین موانع توسعه توکنایز دارایی‌ها در ایران، نبود قوانین شفاف و مشخص در این حوزه است. هنوز دستورالعمل‌های دقیق و روشنی برای نحوه صدور، معامله و نگهداری دارایی‌های توکنیزه‌شده از سوی نهادهای نظارتی ارائه نشده است. تجربه جهانی نشان داده که کشورهایی که چهارچوب‌های قانونی روشنی برای این حوزه تعیین کرده‌اند، موفق‌تر عمل کرده‌اند؛ بنابراین، ضروری است که سیاست‌گذاران ایرانی نیز برای فراهم‌کردن بستر قانونی مناسب گام بردارند.
زیرساخت‌های بلاکچین و فناوری‌های داخلی: زیرساخت‌های فناوری یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهای موفقیت توکنایز دارایی‌هاست. بلاکچین‌های عمومی و خصوصی می‌توانند نقش مهمی در تحقق این ایده ایفا کنند. ایران در حوزه توسعه بلاکچین و فین‌تک، ظرفیت‌های بالقوه‌ای دارد و استارتاپ‌های متعددی در این زمینه فعالیت می‌کنند. با سرمایه‌گذاری در توسعه فناوری‌های داخلی و ایجاد زیرساخت‌های بلاکچینی بومی، مسیر پذیرش و اجرایی‌شدن توکنایز دارایی‌ها در ایران هموارتر خواهد شد.
اعتماد سرمایه‌گذاران و پذیرش عمومی: یکی دیگر از چالش‌های مهم، جلب‌اعتماد سرمایه‌گذاران و پذیرش عمومی است. بسیاری از مردم هنوز شناخت دقیقی از دارایی‌های دیجیتال و توکنایز ندارند و برخی نگرانی‌هایی در مورد امنیت و ریسک‌های مرتبط با این حوزه دارند؛ بنابراین، ایجاد شفافیت، ارائه آموزش‌های لازم و اثبات کارآمدی این فناوری در سطح گسترده، نقشی کلیدی در افزایش اطمینان عمومی خواهد داشت.
نقش مزدکس در آینده توکنایز دارایی‌ها
مزدکس به‌عنوان یکی از پلتفرم‌های فعال در معاملات دارایی‌های دیجیتال در ایران، می‌تواند نقشی اساسی در مسیر پذیرش و توسعه توکنایز دارایی‌ها ایفا کند. برخی از اقداماتی که مزدکس می‌تواند در این راستا انجام دهد عبارت‌اند از:
ایجاد بستری امن و شفاف: مزدکس با ارائه امکان خریدوفروش ۲۴/۷ صندوق‌های سرمایه‌گذاری، تجربه‌ای نوین را برای کاربران ایرانی فراهم کرده است. این بستر می‌تواند به‌عنوان الگویی برای توسعه بازار توکنایز دارایی‌ها در کشور مورد استفاده قرار گیرد.
پل ارتباطی میان بازارهای سنتی و دیجیتال: همان‌طور که مؤسسات بزرگی مانند BlackRock و HSBC به سمت پذیرش دارایی‌های دیجیتال حرکت کرده‌اند، مزدکس نیز می‌تواند نقش واسطه‌ای میان سرمایه‌گذاران سنتی و دنیای توکنایز ایفا کند. از طریق آموزش، اطلاع‌رسانی و ارائه ابزارهای مناسب، مزدکس می‌تواند پذیرش این فناوری را در بین سرمایه‌گذاران ایرانی تسهیل کند.
توسعه ابزارهای مالی نوین: یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در این حوزه، ارائه ابزارهای متنوع مالی برای معامله و مدیریت دارایی‌های توکنیزه‌شده است. مزدکس می‌تواند با همکاری نهادهای مالی و توسعه‌دهندگان فناوری، راهکارهای جدیدی برای افزایش نقدشوندگی، کاهش ریسک و افزایش امنیت دارایی‌های توکنایز ارائه کند.
نمونه‌های موفق در دنیا و درس‌هایی برای ایران
برای درک بهتر اهمیت و آینده توکنایز دارایی‌ها، می‌توان به نمونه‌های موفق جهانی اشاره کرد:
سوئیس: بانک UBS با پروژه Key4 Gold امکان خریدوفروش طلای توکنیزه‌شده را فراهم کرده است که نمونه‌ای موفق از اتصال دارایی‌های سنتی به دنیای دیجیتال است.
امارات متحده عربی: دوبی به‌عنوان یکی از مراکز مالی پیشرو، پروژه‌های متعددی در زمینه توکنایز کردن دارایی‌های املاک، فلزات گران‌بها و اوراق بهادار راه‌اندازی کرده است.
سنگاپور: این کشور با تنظیم قوانین دقیق، توانسته است بستری برای توسعه دارایی‌های دیجیتال فراهم کند که مورد استقبال سرمایه‌گذاران بین‌المللی قرار گرفته است.
این نمونه‌ها نشان می‌دهد که پیش‌شرط اصلی موفقیت، همکاری میان بخش‌های دولتی، خصوصی و فناوری است. ایران نیز می‌تواند از این تجربیات بهره‌برداری کرده و مسیر مشخصی برای توسعه توکنایز دارایی‌ها ترسیم کند.
نتیجه‌گیری؛ آیا ۱۴۰۴ نقطه‌عطف این تحول خواهد بود؟
آینده توکنایز دارایی‌ها در ایران به تصمیمات سیاست‌گذاران، زیرساخت‌های فناوری و میزان استقبال سرمایه‌گذاران بستگی دارد. اگر چالش‌های قانونی و فنی به‌درستی مدیریت شوند، ایران می‌تواند از مزایای این تحول بهره‌مند شود. مزدکس نیز به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی این حوزه، آماده است تا با ارائه راهکارهای نوآورانه، مسیر پذیرش دارایی‌های توکنیزه‌شده را در ایران هموار کند. باتوجه‌به روندهای جهانی و ظرفیت‌های داخلی، آیا ۱۴۰۴ می‌تواند نقطه‌عطفی در تحول بازارهای مالی ایران باشد؟