تاب‌آوری، ارزش‌آفرینی و توسعه
راه‌کار از چه آینده‌ای صحبت می‌کند؟
عصر تراکنش ۶۶؛ مینا والی، مدیر مسئول ماهنامه عصر تراکنش / در صنعت خودرو تاب‌آوری ماشین‌ها را با شاخصی به نام طول عمر می‌سنجند. امروز به‌طور متوسط طول عمر ماشین‌ها ۲۰۰ هزار مایل است که در مورد سخت‌جان‌ترین مدل‌ها به ۳۰۰ هزار مایل هم می‌رسد. برای کمپانی‌های خودروسازی علاوه بر شاخص‌هایی همچون قدرت موتور، شتاب و ظاهر ماشین‌ها، افزایش طول عمر محصولات‌شان به بالاترین حد نیز اهمیت دارد؛ هدفی که تویوتا در رسیدن به آن موفق‌تر از هر کمپانی دیگری بوده است.
همه ما به این حقیقت که هیچ‌چیز در این دنیا ابدی نیست، واقفیم و در فعالیت‌هایمان می‌کوشیم طول عمر را افزایش دهیم. در صنعت پزشکی و سلامت به‌دنبال افزایش طول عمر انسان هستیم و در صنایع غذایی به‌دنبال افزایش تاریخ‌مصرف محصولات‌مان. علاوه بر محصولات تولیدی، خود کسب‌وکارها نیز طول عمری دارند که به میزان «تاب‌آوری» آنها در شرایط بحرانی وابسته است. برخی کسب‌وکارها، قرن‌ها با بحران‌های سخت، رکود، تورم و جنگ‌های ویران‌کننده دست‌وپنجه نرم می‌کنند و زنده می‌مانند و برخی دیگر با اولین بحران از هم می‌پاشند. گاهی فاصله میان پیدایش یک کسب‌وکار تا فروپاشی آن طولانی و گاهی بسیار کوتاه است.
تاب‌آوری کسب‌وکارها علاوه بر عوامل درونی تحت تأثیر عوامل خارج از کسب‌وکار و شرایط محیطی قرار دارد و مطالعه میزان تاب‌آوری آنها بدون در نظر گرفتن این عوامل، مطالعه‌ای ناقص خواهد بود. کسب‌وکارهایی که در ارتباط تنگاتنگ و مستقیمی با تک‌تک اعضای جامعه قرار دارند، به‌ناچار با هر تغییری در جامعه به‌سرعت تحت تأثیر تغییرات قرار می‌گیرند. این کسب‌وکارها که اعتبار خود را به‌تدریج و از تک‌تک مصرف‌کنندگان کسب کرده‌اند، در برابر تغییرات جامعه آسیب‌پذیرتر از سایر کسب‌وکارها هستند.
کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال کشور نیمه دوم امسال را با شوک بزرگی شروع کردند. در کنار تمام چالش‌های تکراری این چند دهه، همچون تورم افسارگسیخته، ارتباط بیمار ما با باقی دنیا و همچنین چالش بزرگ چند سال اخیر به نام مهاجرت منابع انسانی؛ کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال با چالش جدی دیگری مواجه شدند. بمب خواسته‌های تحقق‌نیافته مردم ایران طی چند دهه گذشته، امسال به مرز انفجار رسید. سال‌هاست که کوه چالش‌های اقتصادی و اجتماعی ایران در حال بزرگ‌شدن است و نه‌تنها مسئله‌ای حل نمی‌شود که به‌مرور به حجم مسائل افزوده نیز شده و امروز به جایی رسیده که جامعه تحمل هیچ مانعی برای رسیدن به خواسته تحول خود را ندارد. در شرایط احساسی و هیجانی موجود یکی از ماهیت‌هایی که مورد حمله قرار گرفت، کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال کشور بود که به‌عنوان «حافظان وضع موجود» مورد نقدهای شدید قرار گرفتند.
کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال کشور که خود پرچم‌دار نوآوری و تحول‌خواهی هستند و در همه این سال‌ها مرغ هر عزا و عروسی شده‌اند، حالا به‌عنوان موجودیت‌هایی که مانع تحول هستند، مورد انتقاد قرار گرفته‌اند؛ انتقادهایی که جنس آن با انتقادهای گذشته بسیار متفاوت است. امروز پایگاه حملات از شبکه‌های تلویزیونی فارسی‌زبان آن طرف مرزهاست و تفاوت اساسی‌اش با نوع انتقادهای گذشته در این است که امروز با یک «روایت‌سازی رسانه‌ای» مواجه هستیم و نه‌تنها کسب‌وکارها، که تمام اکوسیستم اقتصاد دیجیتال کشور تهدید شده است.
در مقابل این روایت‌سازی رسانه‌ای، تمرکز رسانه‌های کسب‌وکاری ما باید بر «بازتعریف تصویر رسانه‌ای» و «گفتمان‌سازی برای دوره جدید اکوسیستم اقتصاد دیجیتال» باشد. ما معتقدیم با وجود انتقادهای سخت نباید از حرف‌زدن ترسید و باید فضا را برای گفت‌وگوی منصفانه و منطقی فراهم کرد. ما در «کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار» برای گذار از این دوره بحرانی اکوسیستم، تمرکز بر چند موضوع را در دستور کار خود قرار داده‌ایم:
- انگ‌زدایی از اکوسیستم؛
- تعریف درست نسبت اکوسیستم با حاکمیت؛
- توسعه و دغدغه ایران؛
- کارآفرینی و اشتغال؛
- زنان و زیست زنانه در اکوسیستم نوآوری ایران؛
- مهاجرت، منابع انسانی و نخبگان و متخصصان ایران و نسبت آنها با اکوسیستم؛
- کسب‌وکارهای خرد آنلاین و مسئله عدالت اقتصادی؛
- آینده روزمره ایرانیان.
گرچه تمام فعالیت‌های «راه‌کار» در تمام عمر ۱۲ساله‌اش معطوف به مسئله کسب‌وکارها بوده، اما امروز با توجه به مسائل روز ایران و کسب‌وکارها، دستگاه تحلیلی ما این موضوعات را به‌عنوان اولویت‌ها برای دوران بحرانی حال تشخیص داده است. ما در راه‌کار با ابزارهایی که در اختیار داریم که شامل رسانه‌های راه پرداخت، عصر تراکنش، کارنگ، رمزارز، بیمه دیجیتال، انتشارات راه پرداخت، کتاب راه‌کار، رویدادهای راه پرداخت و در نهایت تلویزیون راه‌کار است، قصد داریم به افزایش تاب‌آوری کسب‌وکارها با استفاده از راه‌حل‌های صحیح رسانه‌ای کمک کنیم. هنوز هم معتقدیم هر پیدایشی روزی به یک فروپاشی منجر خواهد شد و امید داریم بتوانیم فاصله میان این پیدایش و آن فروپاشی را افزایش دهیم.
