مهم‌ترین مسائل روز فین‌تک ایران
نگاهی به مهم‌ترین مسائل روز فین‌تک ایران به بهانه نشست فعالان فناوری‌های مالی ایران با رئیس‌کل محترم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
عصر تراکنش ۵۸؛ رضا قربانی، سردبیر ماهنامه عصر تراکنش / ماه گذشته در روز ۱۰ اردیبهشت‌ماه نشستی با حضور جناب آقای دکتر صالح‌آبادی در طبقه ۱۸ ساختمان بانک مرکزی برگزار شد. در این نشست جمعی از فعالان شناخته‌شده فناوری‌های مالی ایران حضور داشتند و هر کدام بخشی از این اکوسیستم را نمایندگی می‌کردند. کمیسیون فین‌تک و کمیسیون پرداخت‌یاری سازمان نصر تهران و انجمن فین‌تک با همکاری هم هدایت این نشست را بر عهده داشتند. بنده در کنار آقایان مهدی شریعتمدار و مصطفی نقی‌پورفر تلاش کردیم در مدت‌زمانی حدود یک ساعت و نیم تمام مسائل مهم این روزهای فین‌تک ایران به گوش رئیس‌کل بانک مرکزی برسد. کلیت جلسه مثبت بود و همه از این گفتند که فناوری‌های مالی اتفاق درستی است و همه بر سر تنظیم‌گری این حوزه روبه‌جلو اتفاق نظر داشتند. خروجی این جلسه هم تشکیل کارگروه سندباکس و کارگروهی برای فناوری‌های مالی در شرکت ملی انفورماتیک بود.
به نظر می‌رسد بانک مرکزی در دوره جدید تمایل بیشتری برای دیدن و شنیدن بازیگران نوظهور دارد و ممکن است شرایط اندکی بهتر شود. البته ناگفته نماند که شرایط برای کار کردن کسب‌وکارهای نوپای حوزه فناوری‌های مالی هنوز مساعد نیست و نه‌تنها چهارچوب‌های قانونی، بلکه اعمال سلیقه‌های شخصی هم گاهی راه را بر نوآوری می‌بندد.
علی ایحال ما امیدواریم بتوانیم از طریق تعامل و گفت‌وگو زمینه نزدیک‌تر شدن ذهن‌ها به هم را فراهم کنیم و بتوانیم در توسعه اقتصاد نوآوری در ایران نقش کوچکی داشته باشیم. حجم چالش‌ها و مشکلات ریز و درشت در حوزه‌های گوناگون به حدی زیاد است که اگر بخواهیم از این مشکلات بنویسیم، مثنوی هفتاد من کاغذ می‌شود. منتها امیدواریم این نشست‌ها و این حرف‌زدن‌ها بی‌فایده نباشد و بتوانیم اولویت‌ها را روشن کنیم. در شرایطی هستیم که فشارهای اقتصادی بیش از گذشته شده و مشکلاتی که در تعامل با جهان داریم، تأثیر سنگینی بر روان کار کردن کسب‌وکارها گذاشته است. کسب‌وکارهای کوچک و متوسط قلب تپنده اقتصاد هستند و وقتی آنها نتوانند روان و آسان کار کنند، در نهایت کلیت اقتصاد دچار فروپاشی می‌شود. امیدواریم حرف‌هایی را که می‌زنیم، به‌عنوان منتقدانی دلسوز که در میانه میدان نشسته‌اند، ببینند و راه‌حل‌هایی که ارائه می‌دهیم مورد توجه قرار گیرد.
ما فین‌تک را کاربرد نوآورانه فناوری و خلق مدل‌های نوین کسب‌وکار در خدمات مالی تعریف می‌کنیم. بر مبنای مدل مکعب، فین‌تک هم سه یال دارد؛ فناوری، بخش مالی و مدل کسب‌وکار. ترکیب این سه در کنار هم کسب‌وکارهای فین‌تک را می‌سازد، ولی گاهی اوقات برخی بخش‌ها پررنگ‌تر می‌شود. به‌عنوان نمونه هوش مصنوعی در شرایط فعلی از جذابیت‌های زیادی برخوردار است یا مثلاً حوزه‌ای مانند بلاکچین توجه زیادی را به خودش جلب کرده است.
بر مبنای کسب‌وکارهایی که در حال حاضر در ایران و جهان فعالیت می‌کنند، ما ۹ حوزه گوناگون را در دنیای فین‌تک شناسایی کرده‌ایم و البته بخش‌های جدید دیگری در حال اضافه‌شدن هستند که از جذاب‌ترین‌های آنها پراب‌تک است. ۹ بخشی که در حال حاضر کسب‌وکارهای شناخته‌شده و فعال دارند به این قرارند: پی‌تک، بانک‌تک، لندتک، رمیتنس، اقتصاد توکن و رمزارز، مدیریت مالی شخصی، اینشورتک، رگ‌تک و ولث‌تک. این ۹ بخش از زیرساخت‌های ۱۲ شرکت پی‌اس‌پی و حدود ۱۰۰ شرکت فناوری مالی ایران استفاده می‌کنند.
زیرساخت همه این کسب‌وکارها برای انجام فعالیت‌های نوآورانه در حوزه مالی هم کسب‌وکارهای بانک، بورس و بیمه هستند و قاعدتاً سه رگولاتوری اصلی این حوزه هم سه نهادی هستند که بر بانک، بورس و بیمه نظارت می‌کنند. منتها به‌دلیل مقررات‌گذاری‌نشدن این حوزه‌ها ممکن است نهادهایی فراتر از این سه نهاد نیز در حوزه تنظیم‌گری ورود کنند که همین موضوع چالش‌هایی را در مسیر راهبری کسب‌وکارها ایجاد می‌کند.
اگر بخواهیم به مسائل امروز فین‌تک ایران نگاه کنیم و صرفاً در حوزه بانک مرکزی به یک جمع‌بندی برسیم، ۱۰ حوزه قابل رصد و شناسایی است؛ لندتک، کیف پول، هوش مصنوعی و کاربردهای آن، احراز هویت، بلاکچین و رمزارز، پرداخت و پرداخت‌یاری، بانکداری باز، بانکداری دیجیتال و بانک دیجیتال، ظهور نئوبانک‌ها و سرمایه‌گذاری در حوزه فین‌تک و فناوری‌های مالی. کسی شک ندارد که فین‌تک‌ها در مسیر تحول و اصلاح نظام بانکی می‌توانند نقش‌آفرینی کنند. به‌عنوان نمونه می‌توان به مواردی مانند تخصیص هدفمند تسهیلات خرد، اطمینان از تحقق ضوابط و مقررات، افزایش سهم درآمد‌های غیرمشاء، رفع انجماد دارایی‌ها، کاهش بهای تمام‌شده پول، اعتبارسنجی جامع، تلفیق خدمات بازار پول و سرمایه و اعتبار به جای وام اشاره کرد.
از مرور بخش به بخش فین‌تک می‌گذرم؛ علاقه‌مندان می‌توانند هم فایل پاورپوینت جلسه بانک مرکزی را در اینترنت پیدا کنند و هم صحبت‌های مطرح‌شده در جلسه قابل مشاهده در رسانه‌هاست. آنچه می‌خواهم بگویم، این است که ما امروز با مسائلی دست‌به‌گریبان هستیم که جهان مدت‌هاست از آنها گذر کرده است. در همه جای جهان سیستم‌های مالی نظام‌های پرچالشی هستند که مدام تغییر می‌یابند تا بتوانند خودشان را با شرایط جدید تطبیق دهند. به همین دلیل تنظیم‌گری در حوزه مالی به‌شدت پیچیده است و مدام تغییر حالت می‌دهد. مسائلی که ما امروز در حوزه‌های تنظیم‌گری مالی با آنها روبه‌رو هستیم، در چند سال گذشته مسائل جهان بوده و راه‌حل‌های آنها امروز در دسترس ماست و حتی نتایج راه‌حل‌هایی را نیز که انتخاب کرده‌اند، می‌توانیم بررسی کنیم.
به نظر می‌رسد حلقه مفقوده، کار عمیق است. ما باید بتوانیم با بررسی دقیق تجربه‌های جهان و تطبیق آن با شرایط امروز زمینه توسعه و بهره‌برداری بیشتر از فناوری و نوآوری را فراهم کنیم.
امیدوارم گفت‌وگوهایی که انجام می‌دهیم به ما کمک کند در این زمینه ثابت‌قدم باشیم و فکرهای نو و ایده‌های جدید را مدام به جامعه تزریق کنیم.
[…] مهم‌ترین مسائل روز فین‌تک ایران / یادداشتی از رضا قربا… […]