شهرهای ساخته‌شده با کریپتو
میلیونرهای کریپتو در حال نزدیک‌شدن به سیاست‌مداران و سرمایهگذاری روی ساخت شهرهایی در آمریکای مرکزی هستند
عصر تراکنش ۶۰ / هرروزه در آتشفشان کونچاگوا، ماشین زباله‌ای که حالا تغییر کاربری داده، توریست‌هایی را به یک اقامتگاه بوم‌گردی می‌برد. ماشین در جاده‌ای ناهموار با صدای غرش‌مانندی بالا می‌آید و حرکتش مسافران را تکان‌تکان می‌دهد. در بالاترین قسمت قله، مسافران در جنگلی که با لکه‌های آفتاب خال‌خالی شده، پخش می‌شوند و مناظر خیره‌کننده‌ای از خلیج عمیق و آبی فونسکا به استقبال‌شان می‌آیند. اسم این منطقه توریستی «اِل اسپریتو دِ لا مونانا» (روح کوهستان) است. مردم بومی لنکا اعتقاد دارند که موجودی مقدس در این آتشفشان خاموش زندگی می‌کند که گاهی به شکل پروانه یا عقاب تصویر می‌شود. نام روح کوهستان هم با اشاره به همین اعتقاد مردم بومی روی این اقامتگاه گذاشته شده است. مالک این اقامتگاه «لوئیس دیاز» است که هفت سال پیش ساخت آن را شروع کرد، اما شاید عمر این آرامشی که لوئیس دیاز در اینجا یافته، چندان طولانی نباشد. «نایب بوکله»، رئیس‌جمهور السالوادور در نوامبر ۲۰۲۱ اعلام کرد که این آتشفشان اولین جایی خواهد بود که ایده شهر بیت‌کوینی در آنجا اجرا خواهد شد؛ پروژه ساختمان‌سازی عظیمی برای تبدیل جنگل بکر به کلان‌شهری پرجنب‌وجوش در راه است.
نقشه‌های منتشرشده توسط دولت، شهر بزرگ دایره‌واری را نشان می‌دهند که میدانی Bشکل دارد و نقشه خیابان‌هایش چنان رنگارنگ است که نگریستن به آن مثل نگاه‌کردن درون یک شهر فرنگ است. قرار است اقتصاد محلی این شهر با بیت‌کوین بچرخد و انرژی مورد نیاز شهر از انرژی زمین‌گرمایی آتشفشان تأمین شود. ساکنان شهر هم فقط باید برای خدمات و کالاهایی که خریداری میکنند، مالیات بپردازند.
برای تأمین سرمایه ساخت این شهر، السالوادور اقدام به فروش بدهی به ارزش یک میلیون دلار آمریکا تحت عنوان «اوراق قرضه آتشفشان» کرده است. نصف پولی که در این اوراق قرضه سرمایهگذاری شود، صرف ساخت شهر بیت‌کوین و عملیات استخراج بیت‌کوین می‌شود. نصف دیگر این پول هم صرف خرید بیت‌کوین خواهد شد تا اگر روزی قیمت بیت‌کوین بالا رفت، با فروختن آن بتوانند بدهی‌ها را تسویه کنند.
«الخاندور زِلایا»، وزیر امور مالی السالوادور در اوایل ماه آوریل گفته بود که تقاضای خرید این اوراق قرضه به ۱.۵ میلیارد رسیده و به‌زودی بعد از چند بار تأخیر منتشر خواهند شد. انتظار می‌رود سرمایه‌گذاران حوزه کریپتو بیشترین مقدار این اوراق را خریداری کنند. هر سرمایه‌گذار کریپتو که تا سقف ۱۰۰ هزار دلار از این اوراق خریداری کند، اقامت السالوادور را دریافت خواهد کرد.
اگر شهر بیت‌کوین ساخته شود، مثال درخشانی از آرمان‌های کریپتو در ساخت جهانی نو می‌شود. این رؤیا به اینجا ختم نمی‌شود. تعداد روبه‌رشدی از سرمایه‌گذاران حوزه کریپتو در حال تلاش برای قانع‌کردن دولت‌های دیگر جهت ساخت مناطق شبه‌آزاد هستند. این مناطق شبه‌آزاد آزمایشگاه‌هایی برای اکتشافات اقتصادی خواهند بود و سرمایه‌گذاران باور دارند که وجود چنین مناطقی باعث رشد و غنی‌شدن جوامع نزدیک‌شان می‌شود.
اما در گذشته هم سرمایه‌گذارانی با وعده رشد و کامیابی به آمریکای مرکزی آمده‌اند و تنها کاری که کرده‌اند، تسخیر زمین و استخراج ارزش برای خودشان بوده است. استثمار اقتصادی در این منطقه از دنیا سابقه زیادی دارد. معروف‌ترین مثال آن هم «جمهوری موز» در نیمه اول قرن بیستم است. در جمهوری موز شرکت «یونایتد فروت» در هندوراس، گواتمالا و کاستا‌ریکا کنترل زمین‌های پهناور و همچنین قدرت سیاسی را به دست گرفته بود. به‌تازگی هم مشخص شد «مناطق آمایش اقتصادی» که برای شرکت‌های بین‌المللی تولید پوشاک به وجود آمده بودند، به کارخانه‌هایی برای بیگاری‌کشیدن از کارگران و نقض حقوق آنها تبدیل شده‌اند.
با اینکه برخی سیاست‌مداران و مردم محلی به توانایی بالقوه کریپتو در کلید زدن فعالیت اقتصادی باور دارند، برخی دیگر این اتفاقات را تکرار دوباره تاریخ می‌بینند.
همزمان که آزمایش‌های السالوادور شکل شهر بیت‌کوین به خودش می‌گیرد، توسعه مشابه دیگری هم در هندوراس در حال وقوع است، اما واکنش مردم محلی، آینده این پروژه را به خطر انداخته است. هواداران این مسئله امید دارند که صدها شهر بیت‌کوین دیگر هم در آن مناطق برپا کنند، اما دیگران می‌خواهند بدانند سود اجرای این پروژهها به چه کسانی می‌رسد و آیا واقعاً سودی به کشورهایی که محل اجرای آزمایشی پروژهها شده‌اند، می‌رسد یا خیر.
قلعه‌های بیت‌کوین
رؤیای رسیدن به «قلعه‌های بیت‌کوین» از زمان‌های دور کارآفرینان و سرمایه‌گذاران کریپتو را به خودش جذب کرده است. برخی انفجار ارزش کریپتو و نابود شدن سیستم واحدهای پول فیات را حتمی می‌دانند و سرمایه‌گذاران ثروتمند را مجبور به منزوی‌کردن خودشان در قلعه‌های محافظت‌شده میکنند تا از شر مهاجمان وحشی در امان بمانند. برخی دیگر از فرصتی که کریپتو برای گسستن از مفهوم ملیت به دست داده، خوشحال هستند و می‌خواهند از این فرصت برای خارج‌شدن از سیستم مالی سنتی محدودی استفاده کنند که مفاهیم پوسیده‌ای مثل مالیات‌ستانی و هزینه‌های عمومی دارد.
سابقه تلاش‌های اختیارگرایان برای ساخت تمدن‌های کوچک مستقل دست‌کم به دهه ۱۹۶۰ میلادی برمی‌گردد، اما کریپتو با پول و هیاهو، جان تازه‌ای به این رؤیای قدیمی داده است.
شیفتگان کریپتو قبلاً هم سعی کرده‌اند آرمان‌شهری برای خودشان بسازند، اما نتایج دلسردکننده‌ای گرفته‌اند. پروژه شکست‌خورده ام‌اس ساتوشی یکی از این مثال‌هاست (که اسم ساتوشی ناکاموتو، خالق سابقاً بی‌نام بیت‌کوین رویش گذاشته شده). ام‌اس ساتوشی کشتی تفریحی بود که گروهی اختیارگرا آن را خریده بودند تا آن را به پارک کسب‌وکار شناوری تبدیل بکنند. آنها کمتر از شش ماه بعد مجبور به فروش کشتی شدند. این پروژه مورد تمسخر زیادی قرار گرفت و ۱۲ میلیون دلار هزینه روی دست یکی از جزایر فیجی گذاشت که شیفتگان کریپتو به‌عنوان بهشت کریپتو انتخابش کرده بودند. مثال دیگر شهر «ایکان» است. ایکان خواننده‌ای در سبک R&B است. شهر ایکان پروژه‌ای شش میلیارد دلاری برای ساخت جامعه‌ای قدرت‌گرفته از کریپتو است که ساختش همچنان قرار است در سنگال کلید بخورد.
این قدم‌های اشتباه مانع آن نشده که موج جدیدی از سرمایه‌گذاران برنامه‌های متهورانه‌ای بریزند و برای ساخت جوامع دوستدار کریپتو در کشورهایی در سراسر دنیا نقشه بکشند. برنامه این سرمایه‌گذاران اغلب مشخص‌کردن نواحی خاصی به‌عنوان مناطق آزاد تجاری است. مقدمه کار آسان است؛ محدوده قضایی شبه‌مستقلی پیدا کنید که قوانین سخت‌گیرانه‌ای نداشته باشد، آنچنان تحت نظارت دولت نباشد و مالیات کمی بگیرد. حالا کنار بروید و به بازار آزاد اجازه بدهید کارش را بکند. این مُبلغان مکان‌هایی مثل سنگاپور، دبی و شنزن را مثال‌های موفقی از این کار می‌دانند (البته بدون در نظر گرفتن سوءاستفاده از نیروی کار و نابرابری اجتماعی).
واقعیت اما پیچیده‌تر از این است. به‌دلیل تعداد زیاد مناطق ویژه اقتصادی (پنج هزار در ۷۰ کشور) و صدها فاکتور محیطی دیگر، محاسبه تأثیر واقعی مناطق آزاد تجاری بر اقتصاد کشورها دشوار است. این حرف «تیبالت سِرلِت»، رئیس بخش تحقیقات شرکت «آدریانوپل» است. آدریانوپل شرکتی مشاوره‌ای است که با تمرکز روی مناطق آزاد کار می‌کند. در یکی از مقالات مجله اکونومیست در سال ۲۰۱۵ هم اشاره شده که در میان مناطق تجاری که تا آن سال تأسیس شده بودند، تعداد کمی به موفقیت رسیده‌اند، اما بیشتر آنها فایده‌ای برای اقتصاد گسترده‌تر نداشته‌اند و برخی از آنها هم شکست مفتضحانه‌ای خورد‌ه‌اند. برنامه‌های جاه‌طلبانه السالوادور برای فرمولی سرمایه جذب میکنند که در بهترین حالت نتایجی غیرقطعی داشته است.
بوکله اولین‌بار بیت‌کوین را با عنوان راهی برای انتقال پول معرفی کرد که السالوادوری‌های خارج از کشور می‌توانستند با استفاده از آن برای اعضای خانواده‌شان در این کشور پول بفرستند. بوکله می‌گفت با استفاده از بیت‌کوین سالی ۴۰۰ میلیون دلار در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود و برای کسانی که حساب بانکی ندارند، راهی برای ورود به سیستم مالی باز می‌شود. سال گذشته السالوادور با جمعیتی حدود ۶.۸ میلیون نفر، اعلام کرد که بیت‌کوین به‌عنوان پول قانونی در این کشور پذیرفته می‌شود.
سرعت پذیرش بیت‌کوین در میان مردم آهسته بوده است، اما بوکله با این ایده موفق شده اشراف‌زادگان کریپتو را از سراسر دنیا به خودش جذب کند. شهر بیت‌کوین بخش مهمی از این ایده است. بعد از اعلامیه رسمی متهورانه بوکله، لشکری از برنامه‌ریزان شهر کریپتو به السالوادور روی آوردند و در حال ایجاد رابطه دوستانه با دولت این کشور هستند.
به گفته روزنامه السالوادوری «اِل‌فارو»، یکی از برجسته‌ترین داوطلبان «بروک پیرس» است. او رئیس بنیاد بیت‌کوین است. بنیاد بیت‌کوین مؤسسه‌ای غیرانتفاعی است که در سال ۲۰۱۲ برای ترویج رمزارزها تأسیس شده است. پیرس کسی است که رهبری تبدیل‌شدن پورتوریکو از کشوری عادی به آرمان‌شهر کریپتو یا کریپتوپیا را رهبری می‌کند. کریپتوپیا بهشتی مالیاتی برای میلیونرهای دنیای کریپتو است. این میلیونرها توانسته‌اند مصیبت‌های اقتصادی ناشی از بحران بدهی پورتوریکو و خسارت‌هایی را که توفان ماریا به این کشور وارد کرد، جبران کنند. اخیراً گزارش‌هایی منتشر شده که می‌گویند افزایش شدید قیمت مسکن در پورتوریکو بزرگ‌ترین تأثیری است که کریپتو تا‌به‌امروز روی این کشور گذاشته است. وعده ساخت دوباره اقتصاد این جزیره با بلاکچین زمین‌گیر شده است. امروزه عکس‌های پرسنلی سرمایه‌گذاران رمزارزها به درودیوار پایتخت پورتوریکو چسبانده شده‌اند. عکس پیرس هم در آن میان به چشم می‌خورد. یادداشت زیر این عکس‌ها می‌گوید «استعمارگران کشور ما این شکلی هستند».
پیرس همچنان دلسرد نشده و مشتاق تکرار آزمایش پورتوریکو در کشوری دیگر است. سال گذشته نمایندگان بنیاد کریپتو با نمایندگانی از کشورهای السالوادور، هندوراس، پاناما، اکوادور و گواتمالا دیدار کرده‌اند (بنیاد بیت‌کوین و پیرس به درخواست مصاحبه جوابی ندادند).
«پیتر یانگ» می‌گوید: «من به آینده اتفاقاتی که در آمریکای لاتین می‌افتد، خوش‌بین هستم.» او مدیر بنیاد شهرهای آزاد خصوصی است. او به خودش لقب «ماکسیمالیست بیت‌کوین» داده است. یانگ در ادامه می‌گوید: «در دنیا کشورهای کوچک زیادی هستند که به‌دنبال راه‌حلی برای مشکلات‌شان می‌گردند و حاضرند امور جدید را امتحان کنند.»
بنیاد یانگ از ساخت شهرهای به‌اصطلاح خصوصی در سراسر دنیا حمایت می‌کند. بنیاد او دولت السالوادور را به ایجاد شهر بیت‌کوین با مدل مدیریتی خصوصی تشویق کرد. در این مدل مدیریتی اختیار امور به جای مردم شهر در دست شرکت‌های سهامی است. یانگ می‌گوید مقامات دولتی تا اینجا ایده‌های او را پذیرفته‌اند. گزارش شده که این بنیاد همین ایده را به دولت برزیل هم پیشنهاد داده است.
گروهی از طرفداران بیت‌کوین هم مشاوران بوکله بوده‌اند. «سمسون ماو»، معمار اوراق قرضه آتشفشان هم در میان این گروه است. او به‌تازگی از مدیرعاملی شرکت بلاک‌استریم که در زمینه فناوری بلاکچین فعالیت می‌کرد، استعفا داده است. حالا شغل تمام‌وقت او ترویج بیت‌کوین و تبلیغ در کشورهای ایالتی برای پذیرش بیت‌کوین است. «مکس کِیسر»، خبرنگار و سرمایه‌گذار بیت‌کوین و «استیسی هربرت» هم از اعضای دیگر این گروه هستند و تبدیل به دارودسته نزدیک بوکله شده‌اند. با اینکه نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بوکله در کشورش مقبولیت فراوانی دارد، بعضی از مردم السالوادور از تأثیری که سرمایه‌گذاران خارجی روی رئیس‌جمهور مملکت‌شان دارند، ناراضی هستند. مردم با دیدن کیسر، هربرت و ماو که با هلی‌کوپتری نظامی بالای سر شهر بیت‌کوین پرواز می‌کردند، ابراز خشم کردند. همچنین وقتی ماو در مورد برنامه‌هایش درباره وضع قوانین جدید برای اوراق قرضه آتشفشان توییت کرد، با ابراز خشم مردم مواجه شد. او قبل از اینکه هیچ‌کدام از مقامات السالوادور حرفی در این مورد زده باشند، چنین چیزی را توییت کرده بود. ماو بعد از آن اتفاق در توییت‌هایش یادآوری می‌کند که بوکله از پیشنهادش برای قبول سمت شهرداری شهر بیت‌کوین حمایت کرده است.
رایگان برای همه
برای اینکه بفهمیم شهر بیت‌کوینی که به دست شرکت‌های سهامی اداره می‌شود، چه شکل و شمایلی خواهد داشت، می‌توانیم به پروژه روبه‌رشدی به نام «پروس‌پِرا» نگاه کنیم. این پروژه تحت حمایت بنیاد شهرهای خصوصی آزاد است و در هندوراس اجرا شده است. البته این پروژه مستقیماً برای تشکیل انجمن کریپتو فعالیت نمی‌کند. تأکید زیاد روی صنعت کریپتو و حمایت سرمایه‌گذاران بزرگ حوزه کریپتو، پروس‌پرا را هم جزء همان گروه ایدئولوژیکی به‌شمار می‌آورد که شهر بیت‌کوین در آن قرار دارد؛ معجونی از تعصب نسبت به کریپتو و عقاید آزادی‌خواهانه.
پروس‌پرا (معادل اسپانیایی کامیاب) ناحیه کوچکی را در جزیره «رواتان» هندوراس تحت محاصره گرفته است. توسعه‌دهندگان این پروژه این شانس را پیدا کرده‌اند که جامعه‌ای را از صفر بسازند و سیستم‌های سلامت، آموزشی، انتظامی و تأمین اجتماعی این جامعه را خودشان طراحی کنند.
هندوراس در سال ۲۰۱۳ قانون اساسی‌اش را اصلاح کرد و به شرکت‌های سهامی اجازه ساخت مناطق ویژه اقتصادی معاف از قوانین نظارتی و قانونی این کشور را داد. این مناطق تحت محاصره در زبان انگلیسی با نام مناطق اقتصادی برای توسعه و استخدام نامیده می‌شوند (ZEDEs یا زیدیها).
این تصمیمات بر پایه پروپوزال «پاول رومر» اقتصاددان آمریکایی گرفته شده‌اند. پروپوزال او برای تشکیل شهرهایی با حقوق ویژه بود، یعنی نوعی منطقه ویژه اختصاصی که به دست دولتی خارجی مدیریت می‌شود. این ایده یکی از نظریات عجیب پاول رومر است. نظریات او تأملی بر روش‌های مختلف ترویج سرمایهگذاری خارجی و کاهش نابرابری اقتصادی هستند. زی‌دی‌های هندوراس در میان اولین گروه آزمایشی هستند که ایده‌های رومر را اجرا میکنند، اما رومر با دولت‌های دیگری هم مباحثاتی داشته است.
رومر در ابتدا با دولت هندوراس همکاری کرد، اما بعدها بر سر روش اجرای ایده‌هایش با آنها به اختلاف خورد و از آنها جدا شد (رومر به درخواست برای صحبت‌کردن در مورد این اتفاق جواب نداد).
کلنگ احداث پروس‌پرا در سال ۲۰۲۰ زده شد. پروس‌پرا برنامه‌هایی برای اعمال نرخ مالیات فوق پایین، برون‌سپاری خدماتی که معمولاً به دست بخش دولتی مدیریت می‌شد، تأسیس «مرکز داوری» به جای دادگاه و دریافت مبلغی سالیانه برای شهروندی دارد (هم شهروندی فیزیکی و هم شهروندی دیجیتال). همه ساکنان پروس‌پرا باید «قراردادی اجتماعی» امضا کنند و شرکت امید دارد این قرارداد بتواند مانع سوءرفتار شهروندان شود.
وقتی در ماه فوریه از این سایت بازدید کردم، دفتر مرکزی یکی از معدود ساختمان‌های تکمیل‌شده بود. خبری از پلیس خصوصی پروس‌پرا نبود، اما روی میز جلویی شماره‌ای برای تماس با شرکت امنیت بین‌المللی «بولداگ» قرار داشت. بولداگ شرکتی خصوصی در زمینه امنیت است که چون هتل‌های جزیره نیروی پلیس را ناکارآمد می‌دانستند، آن را تشکیل دادهاند. چند ساختمان دوطبقه محل اقامت کارگران بود. بقیه محل کارگاه ساختمانی بود و بلوک برج مسکونی در حال ساخت بود.
نقشه‌ای که آینده پروس‌پرا را نشان می‌داد، آپارتمان‌هایی را به نمایش گذاشته بود که به نظر می‌رسید با الهام از صدف‌های حلزونی بومی آن منطقه طراحی شده باشند؛ گنبدهایی با خطوط نرم به رنگ‌های مرواریدی، مرجانی، کرم و شیشه‌ای. همچنین باریکه‌ای از ماسه سفید، بلوک آپارتمانی را از دامن آرام دریای کارائیب جدا می‌کرد.
کسب‌وکارهایی به این مکان جذب می‌شوند که می‌خواهند از قوانین کشورهای خودشان بگریزند. یکی از مدیران پرسنل پروس‌پرا به اسم «تری گلف» نکات برجسته این مکان را نوآوری‌های پزشکی، گردشگری سلامت و تمام جنبه‌های دیگر صنعت رمزارزها می‌داند.
تری گلف می‌گوید: «کاری که ما می‌کنیم، خودبه‌خود با صنعت رمزارزها همپوشانی دارد. فعالان این صنعت خودشان را در خط مقدم نوآوری مالی می‌بینند و ما هم می‌خواهیم همین تحول را ممکن کنیم.»
برخی از کسانی که در حوزه فناوری و کریپتو فعالیت میکنند، همین الان هم با استفاده از برنامه شهروندی دیجیتال، از راه دور در این حوزه قضایی نام‌نویسی کرده‌اند. کسب‌وکارها می‌توانند با هر رمزارزی که انتخاب میکنند، تبادلات آزادانه داشته باشند و پنج رمزارز هم برای استفاده در سطح دولت تأیید شده‌اند.
«اولیور پورتر»، بنیان‌گذار سندی اسپرینگ، جورجیا نیز در تیم مشاوران پروس‌پرا حضور دارد. سندی اسپرینگ تا همین اواخر شهری کاملاً خصوصی‌سازی‌شده در آمریکا بود که پروس‌پرا هم قرار است از مدل برون‌سپاری این شهر تقلید کند. تا به اینجا، گفته می‌شود که سرمایه‌گذاران خطرپذیر سیلیکون‌ولی و سرمایه‌گذاران خصوصی ۵۰ میلیون دلار به پروژه پروس‌پرا سرمایه تزریق کرده‌اند و ۱۰۰ میلیون دلار جذب سرمایه دیگر هم در راه است.
این میزان پولی که تابه‌حال جمع شده، شامل پول «پیتر تایل»، «مارک اندریسن»، سرمایه‌گذار خطرپذیر و سرمایه‌گذاران «راجر وِر» و «بالیاج سرینی‌واسان» از طریق شرکت «پرونوموس کپیتال» است.
پرونوموس کپیتال در سال ۲۰۱۸ به بلومبرگ گفته بود که مذاکراتی برای ساخت شهرهای شبه‌مستقل در غنا، هندوراس، جزایر مارشال، نیجریه و پاناما داشته است.
ارتباطات قطع‌شده
اگر جاده‌ای را که به پروس‌پرا می‌رسد، دنبال کنید، کمی بعد به روستایی صدنفره به نام «کراوفیش راک» می‌رسید. صفی از خانه‌های چوبی ساخته‌شده از چوب‌های تکه‌تکه در ساحل کنار هم جای گرفته‌اند. این خانه‌ها رنگ‌های پاستلی کمرنگی دارند و روی پایه‌هایی استوار شده‌اند. مرغ‌ها در بوته‌های علف زیر نخل‌ها جست‌وجو میکنند. این منظره کجا و اتاق سفید و خنک هیئت‌رئیسه پروس‌پرا کجا.
در روستای کراوفیش راک، «لویسا کونور» از من استقبال کرد. او رئیس «پاتروناتو» یا انجمن روستا بود. او جزء فرقه گاریفونا بود. گاریفونا نوادگان بردگان آفریقایی هستند که استعمارگران بریتانیایی در اواخر قرن ۱۸ میلادی آنها را به این جزیره آورده‌اند. ما روی صندلی‌های پلاستیکی در حیاط خانه لویسا نشسته بودیم و دختر کوچکش کنار ما بازی می‌کرد. من و لویسا در مورد واکنش‌های منفی به پروس‌پرا صحبت کردیم. این واکنش‌های منفی ابتدا در جوامع کوچک شروع شد و به مخالفت با زیدیها در سطح ملی تبدیل شد. لویسا کونور درباره فریبکاری پروس‌پرا صحبت کرد و گفت که وقتی جامعه محلی را راضی به امضای رضایت‌نامه کرده‌اند، به آنها گفته‌اند که پروس‌پرا پروژه‌ای برای توسعه گردشگری است و اولین شغل‌های به‌وجودآمده در آن سایت متعلق به روستاییان محلی خواهد بود.
مردم روستا بعد از مدت کوتاهی فهمیدند که این پروژه چیزی کاملاً متفاوت است و از همان زمان اختلافات با پروس‌پرا شروع شده است. کونور می‌گوید که «اریک بریمن»، مدیرعامل پروس‌پرا پیشنهاد داده که کراوفیش راک را یکجا بخرد و او به نمایندگی از روستاییان این پیشنهاد را رد کرده، اما روستاییان نگران این هستند که پروس‌پرا زمین‌های آنها را برای گسترش خودش تصاحب کند.
تسخیر زمین در هندوراس سابقه‌ای طولانی و خونین دارد. دولت‌های قبلی به شرکت‌هایی اجازه داده بودند که زمین‌های کشاورزان را تصاحب کنند و نتیجه این کار درگیری‌های خونینی شده بود که فقط در یک منطقه باعث ۱۵۰ مورد قتل و ناپدید شدن آدم‌ها از سال ۲۰۰۸ شده است.
«دنیل فِرازی»، مدیر اجرایی پروس‌پرا می‌گوید قرارداد این شرکت به آنها اجازه تصاحب زمین‌های دیگران را نمی‌دهد و پروس‌پرا قصد دارد در جهاتی توسعه پیدا کند که مسکونی نیستند. با این حال کونور می‌گوید بعد از اینکه پیشنهاد بریمن را رد کرده، از او شنیده که دولت هندوراس می‌تواند روستا را تصاحب کند. وقتی از پروس‌پرا در مورد حرف‌هایی که کونور زده بود، سؤال کردیم، گفتند که هرگز سعی در خرید کراوفیش راک نداشته‌اند و گفتند که مقررات و آیین‌نامه‌های فرعی به آنها اجازه گرفتن زمین‌های غصبی از دولت هندوراس را نمی‌دهد.
ساکنان جزیره‌ای که من با آنها صحبت کردم، شدیداً به واگذاری کنترل زمین‌های هندوراسی به شخصیت‌های حقوقی شرکت‌ها اعتراض داشتند. «رزا دانیلا»، فعال اجتماعی که عضو کمپین ضدپروس‌پرا است، به من گفت: «آنها به هیچ دولتی، هیچ قانونی و هیچ قاعده‌‌ای احترام نمی‌گذارند و فقط یک رؤیا در سر دارند. باور ندارند که در کشور ما زندگی میکنند؛ به این خاطر که می‌خواهند کشور جدیدی بسازند.»
کونور در نهایت شماره بریمن را بلاک می‌کند و می‌گوید این روستا دیگر هیچ ارتباطی با پروس‌پرا ندارد. «تری گاف»، رئیس کارکنان پروس‌پرا، چیز دیگری می‌گوید: «ما از همان ابتدا تمرکز زیادی روی ساختن رابطه‌ای قوی با جامعه روستاییان داشتیم.»
از زمان راه‌اندازی پروس‌پرا، جو سیاسی هم تغییر کرده است. در بحبوحه واکنش‌های منفی فزاینده به زیدیها، مانند آنچه در کراوفیش راک اتفاق افتاده، «سیومارا کاسترو»، رئیس‌جمهور جدید هندوراس قول داده که فعالیت‌های پروس‌پرا را متوقف خواهد کرد و با این کار طول عمر پروس‌پرا را هم زیر سؤال برده است.
ما فقط اجرای آزمایشی هستیم
کلنگ احداث شهر بیت‌کوین هنوز زده نشده، اما آتشفشان کونچاگوا همین الان هم پذیرای چند ساختمان مسکونی شده و به قول «خوزه لویس ماگانا»، اقتصاددان السالوادوری از فرا رسیدن دوران بی‌خانمانی خبر می‌دهد. به‌ویژه به این دلیل که فقط یک‌پنجم کشاورزان آن منطقه صاحب زمینی هستند که روی آن کار میکنند.
دولت می‌گوید قصد این پروژه ایجاد شغل برای شهر فقیر «ال‌یونیون» است که در همسایگی شهر بیت‌کوین قرار دارد، اما ماگانا می‌گوید اختلافات اجتماعی-اقتصادی بین این شهر و شهرهای بزرگ‌تر السالوادور باعث شده که مرفه‌نشین‌شدن این منطقه احتمال وقوع بیشتری داشته باشد.
شهر بیت‌کوین بر خلاف پروس‌پرا از حمایت دولت فعلی برخوردار است، اما هجوم سرمایه‌گذاران خارجی و اخراج مردم محلی می‌تواند در نهایت باعث همان واکنش‌های منفی شود. سه روز بعد از اعلام ساخت شهر بیت‌کوین، السالوادور قانون جدیدی وضع کرد که به دولت اجازه مصادره زمین برای استفاده‌های دولتی را می‌داد.
برای جلوگیری از بالا رفتن قیمت زمین به دست سفته‌بازان، مکان دقیق شهر بیت‌کوین اعلام نشده، اما شرکت‌های املاک از اروپا، شهروندان ثروتمند السالوادور و شرکت‌های رمزارزی، برای خرید زمین‌های سایت اِل اسپریتو دِ لا مونانا، سه تا پنج‌برابر قیمتی را که دیاز هزینه کرده، به او پیشنهاد دادهاند.
دیاز سرسختانه می‌گوید که زمینش را نمی‌فروشد: «اینجا پروژه‌ای بوده که تمام عمرم را رویش گذاشته‌ام.» او طرفدار بوکله است و باور دارد شهر بیت‌کوین آن منطقه را استارت خواهد زد؛ گرچه متذکر می‌شود کسانی که در ال‌یونیون می‌شناسد، نگران این هستند که به‌زور از آن منطقه بیرون‌شان کنند.
در هندوراس محققی به نام «خوزه لوئیس پالما هرارا»، زیدیها و پروژه‌هایی مثل آن را شکل دیگری از تاریخچه دردناک این منطقه و استثمارگری شرکتی می‌داند. او می‌گوید: «از وعده پایان فقر و بهبود شرایط زندگی همیشه برای گول‌زدن شهروندان و اخذ موافقت آنها برای این درون‌بوم‌های سرشار از فساد و بهره‌کشی استفاده شده است. اما بیشتر سود به‌دست‌آمده از این درون‌بوم‌ها به خارج از کشور می‌رود و هیچ توسعه‌ای نصیب مناطق بومی نمی‌شود.»
علاوه بر پروس‌پرا، سه زی‌دی دیگر هم در هندوراس وجود دارد. همچنین پروژه‌های انعطاف‌پذیرتر احداث شهرهای خصوصی در مالاوی و آمریکا در حال بررسی برای اجرا هستند. ویتالیک بوترین، خالق اتریوم نیز با دولت زیمبابوه در حال مذاکره برای احداث منطقه ویژه اقتصادی کریپتو در این کشور بوده است.
گاف می‌گوید: «ما می‌خواهیم صنعتی کاملاً جدید بسازیم؛ صنعت شهرسازی.» او می‌گوید دوست دارد روزی صدها مورد توسعه این‌چنینی در سراسر دنیا ببیند که «مناطق موفقی در سراسر دنیا جهت ساخت آینده‌ای روشن‌تر برای انسانیت با هم همکاری میکنند.»
هیچ‌کس گول این رؤیا را نمی‌خورد. رزا دانیلا در رواتان نگران تأثیر این پروژهها روی جامعه‌اش است: «آنها نزد ما می‌آیند؛ آدم‌های ماجراجویی هستند و با نوید آزادی سراغ‌مان می‌آیند. می‌خواهند با ما شروع کنند، ما فقط مکانی برای اجرای آزمایشی ایده‌هایشان هستیم. اگر اینجا به موفقیت برسند، به کشور شما و دیگر کشورهای دنیا نیز می‌آیند.»
[…] شهرهای ساخته شده با کریپتو، میلیونرهای کریپتو در حال … […]