عصر تراکنش ۶۰؛ محمدعلی بخشیزاده، قائممقام هلدینگ فناوری اطلاعات بانک صادرات / بیشک بدون بررسی سابقه، مقررات یا نظارت، نوع رفتار مصرفکنندگان، سرمایهگذاران و ریسکهای اعتباری پیشرو نمیتوان در شرایطی که قانونگذار شرایط و ضوابط مشخصی برای مفهوم نوظهور BNPL مشخص نکرده، ورودی به صنعت لندتک با درآمد نزدیک به یک تریلیون دلار داشت. الان بخرید، بعداً پرداخت کنید(BNPL) بخش نوآورانه و در حال رشد سریع بازار لندتک است که پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۵، در سطح جهانی ۶۸۰ میلیارد دلار تراکنش داشته باشد. این صنعت در حال حاضر بر ۱۲ درصد از کل فروش کالاها در تجارت الکترونیکی متمرکز شده و تنوع و پیچیدگی محصولات، طبقهبندی محصولات و مداخله را برای قانونگذار دشوار کرده است. بهعنوان مثال، الزامات قانون فدرال در وامدهی ایالات متحده (TILA) برای بازپرداخت بیش از چهار قسط در حمایت از مصرفکنندگان طراحی شده، در حالی که ماهیت BNPL با این قوانین متفاوت است.
شرکتهای BNPL میتوانند برای محافظت از مصرفکنندگان گزارش اعتباری و کارمزدهای کامل وام در نقطه فروش را داوطلبانه افشا کنند. در میان تغییر چشمگیر به سمت تجارت الکترونیکی در طول همهگیری کووید ۱۹ بهطور کلی نوآوری در مشارکت، طراحی محصول، رابط کاربری و تبلیغات تهاجمی تجاری باعث رشد اخیر BNPL شده است.
روند فعلی مصرفکنندگان BNPL در ایالات متحده نگرانیهای CFPB (Consumer Financial Protection Bureau) را ثابت میکند. نظرسنجی TransUnion در سال ۲۰۲۱ نشان داد که دوسوم از متقاضیان BNPL از نوع Subprime (مشتریان اعتباری ضعیف) هستند. انعطاف بازار BNPL از طریق یک چرخه اعتباری آزمایشنشده است؛ به همین دلیل مشخص نیست هر مصرفکننده بهطور همزمان از چه تعداد محصولات BNPL میتواند استفاده کند. بر اساس یافتههای مصاحبههای مدیران صنعت، سرمایهگذاران خطرپذیر نیز در مواجهه با زیرساختهای نوآورانه B2B BNPL، بهطور فزایندهای از مصرفکننده نهایی دوری میکنند.
از دلایل افزایش تقاضا برای این خدمت نیز میتوان به محدودیتهای اختصاص اعتبار مصرفکننده، محدودیتهای نظارتی کارت اعتباری، تنظیم قیمتگذاری مبتنی بر ریسک و افزایش سهم افراد بدون بانک اشاره کرد.
طراحی مدلهای کسبوکار فعلی شرکتهای BNPL با دسترسی راحت در محل فروش با استفاده از دستگاههای کارتخوان و بهویژه در فروش آنلاین محصولات BNPL کمک میکند تا فروش را افزایش دهند. بازارهای سرمایه RBC (Royal Bank of Canada) در سال ۲۰۲۱ گزارش داد: «BNPL نرخ تبدیل را ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش میدهد و میانگین فروش را ۳۰ تا ۵۰ درصد بالا میبرد.» تأثیر BNPL بر درآمد برای بسیاری از صاحبان کسبوکار قطعاً ارزش سرمایهگذاری در این حوزه را دارد.
BNPL بیشترین نفوذ را در بین مصرفکنندگان میلنیال (افرادی که در اوایل قرن ۲۱ بالغ میشوند) و نسل Z دارد. نفوذ در بازار BNPL و استفاده زیاد در بین مصرفکنندگان با درآمد کمتر از متوسط و چالشهای مالی موجود نیز پتانسیل آسیب شرکتهای BNPL را روشن میکند.
در تحقیقی که در خصوص نفوذ در بازار BNPL و وضعیت مالی مصرفکنندگان BNPL در سال ۲۰۲۱ انجام شده، ضریب نفوذ مشتریانی که تصمیم به استفاده از خدمات BNPL دارند، ۶۰ درصد بوده است.۵۰ درصد پاسخدهندگان بر استفاده از این محصول برای پرداخت قبوض ماهانه تأکید کردهاند و ۵۷ درصد کمتر از ۵۰ هزار دلار از اعتبار سالانه استفاده میکنند.
چرا مردم از BNPL استفاده میکنند؟
شایعترین دلیل استفاده از BNPL اجتناب از بهره کارت اعتباری (۳۹ درصد از کاربران) است و خریدهایی که «با بودجه [آنها] همخوانی ندارد» (۳۸ درصد از کاربران)، اما کمبود اعتبار و مشکلات مالی هنوز بخش قابل توجهی از منطق تعامل BNPL کاربران را تشکیل میدهد (۱۴ درصد از کاربران).
دستهبندی هزینهها بهطور قابل توجهی بر اساس تنوع محصول BNPL متفاوت است و میتواند الگوهای هزینه مصرفکننده BNPL را روشن کند. در حالی که خریدهای با ارزش بالا مانند دوچرخههای Peloton، بخش بزرگی را به خود اختصاص دادهاند. بسیاری از تراکنشهای مصرفکنندگان افیرم در سال ۲۰۲۰ بسیار کوچک هستند. بهعنوان مثال فروش ژانویه ۲۰۲۲ برای یک شرکت پیشرو BNPL طبق تجزیهوتحلیل شرکت تحقیقاتی و تحلیلیYippitData نشان میدهد که بیشتر فروش این شرکت بر خدمات پوشاک متمرکز شده است (۶۶درصد). خدمات زیبایی (۱۰ درصد)، لوازمخانگی (۷ درصد) و سایر (۱۷ درصد) نیز در دستهبندی هزینه مصرفکننده قرار گرفتهاند.
محیط نظارتی، خودتنظیمی و چالشهای BNPL
رشد سریع روش الان بخر، بعداً پرداخت کنید، در سالهای اخیر نگرانیهایی را در دنیا در مورد اینکه مردم بیش از توان مالی خود خرج کنند، ایجاد کرده است. دلیل این نگرانی در بسیاری از کشورهای دنیا این است که هنوز قوانین مشخصی برای این خدمت وجود ندارد و کاربران میتوانند پرداختهای خود را از چندین ارائهدهنده انجام دهند و شرکتهای BNPL که در حال حاضر پرداختهای مشتریان را انجام میدهند، از پرداختهای معوق آنها در شرکتهای دیگر بیاطلاع خواهند بود.
بانکها نیز تنها بازیگرانی نیستند که با عدم قطعیتهای BNPL مشکل دارند. در دسامبر ۲۰۲۱، CFPB دستوری برای ثبت اطلاعات صادر کرد که بیانگر نگرانی در مورد سهم BNPL در موارد ناسالم است. در ایالات متحده، اکثر محصولات BNPL در حال حاضر هیچ استاندارد رسمی برای افشای اطلاعات ندارند. در این دوره از عدم قطعیت نظارتی، شرکتهای BNPL میتوانند بهسرعت عملیات خود را گسترش دهند.
توصیههایی برای مقررات BNPL و سیاستگذاری عمومی
در حالی که بسیاری از تلاشها برای خودتنظیمی شرکتهای ارائهدهنده این خدمت ستودنی است، اما برای حفاظت کامل از مصرفکننده ناکافی است. وضع مقررات BNPL بهطور قطع ضروری است. اندازه و رشد سریع بازار BNPL و این واقعیت که BNPL هنوز چرخه بلوغ اعتباری را پشت سر نگذاشته، باعث ایجاد برخی ابهامات شده است؛ بنابراین به نظر میرسد تهیه دستورالعملها و وضع قوانین مشخص که دربرگیرنده حقوق مصرفکننده و ارائهدهنده خدمت باشد، توسط نهادهای ناظر و قانونگذار حوزه بانکی و مالی اجتنابناپذیر است.