خروج از اقیانوس قرمز پرداخت در ۱۴۰۲
در گفت‌وگو با علی موسوی، عضو هیئت‌مدیره تجارت الکترونیک پارسیان درباره چشم‌انداز این شرکت مطرح شد
عکس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۶۷ / شرکت تجارت الکترونیک پارسیان (تاپ) یکی از شرکت‌های پی‌اس‌پی کشور است که در سال ۱۳۷۹ تأسیس شده و در حال حاضر شبکه پرداخت فروشگاهی آن با نزدیک به یک میلیون دستگاه کارت‌خوان فروشگاهی در بالغ بر ۱۰۹۱ شهر کشور فعال بوده و خدمات پشتیبانی مورد نیاز از طریق ۴۸ نمایندگی در تمامی استان‌های کشور را ارائه می‌دهد.
علی موسوی، عضو هیئت‌مدیره شرکت تجارت الکترونیک پارسیان نوسان نرخ ارز، جذب و نگهداشت نیروی انسانی و وضعیت کنونی نظام کارمزدی کشور را از بزرگ‌ترین چالش‌های صنعت پرداخت می‌داند و معتقد است برای ورود به اقیانوس آبی باید با سرمایه‌گذاری روی حوزه‌های نوآورانه دامنه فعالیت‌هایشان را به حوزه‌های دیگری نیز گسترش دهند.
او اختصاص یک صنعت خاص به یک پی‌اس‌پی را انحصارگرایی می‌نامد و معتقد است این اقدام موجب کاهش سهم بازار سایر پی‌اس‌پی‌ها می‌شود. در گفت‌وگو با علی موسوی، عضو هیئت‌مدیره تجارت الکترونیک پارسیان به چالش‌ها و چشم‌انداز این شرکت پرداختیم.
۱۴۰۱؛ متمرکز بر نوآوری
طبق صحبت‌های موسوی، شرکت تجارت الکترونیک پارسیان، به‌عنوان قدیمی‌ترین پی‌اس‌پی کشور همیشه کوشیده تا نوآور باشد و با راه‌اندازی استارتاپ استودیو تاپ‌پلاس اقدامات خوبی در این زمینه انجام داده‌اند. او می‌گوید: «تاپ‌پلاس به‌عنوان یک سرمایه‌گذار در حوزه‌های نوآورانه مرتبط با صنعت پرداخت فعالیت میکند و اولین محصول خود را تحت عنوان وامینه به مشتریان ارائه می‌دهد. هدف ما این است که با تمرکز بر حوزه‌های نوآورانه و جدیدی که می‌توانند موجب توسعه و گسترش دامنه فعالیت‌های پرداختی شوند، بتوانیم همچنان یکی از پیشتازان صنعت پرداخت باشیم.»
او ۱۴۰۱ را یکی از سخت‌ترین سال‌های اقتصادی دهه گذشته در کشور می‌نامد و در این‌باره می‌گوید: «اتفاقات پیاپی سال ۱۴۰۱ موجب عقب‌‌ماندن بسیاری از کسبوکارها از برنامه‌ها و اهدافی شد که ابتدای سال برای خود تعریف کرده بودند. یکی از مسائلی که ما را با مشکل روبه‌رو کرد، مسئله مالیات‌ها و دستگاه‌های کارت‌خوانی بود که به سیستم مالیاتی کشور متصل نبودند؛ تجارت الکترونیک پارسیان به‌عنوان یکی از پی‌اس‌پی‌های کشور دستگاه‌های کارت‌خوانی داشت که به سیستم مالیاتی متصل نبودند و همین امر باعث از دست رفتن موقتی سهم بازار ما شد. همچنین طرح هوشمندسازی یارانه نان به انحصار تراکنش‌های مربوط به این حوزه منجر شد و بازار نان را در اختیار یک پی‌اس‌پی خاص قرار داد و سایر پی‌اس‌پی‌ها بازار خود را در این صنف از دست دادند.»
او بیان میکند که بحث‌های مالیاتی در سال ۱۴۰۱ به رونق‌گرفتن مجدد کارت‌‌به‌کارت، استفاده از وجه نقد و حساب‌به‌حساب کردن منجر شد و برخی برای پرداخت مالیات کمتر، دستگاه‌های کارت‌خوان خود را بلااستفاده کردند.
موسوی نوسان نرخ دلار در ایران را یکی دیگر از عوامل آسیب‌زا در سال ۱۴۰۱ معرفی میکند و توضیح می‌دهد: «تجهیز و تأمین زیرساخت‌های بانکی و پرداخت کشور نیازمند منابع مالی است و وقتی مجبوریم به دلار خرج و به ریال کسب کنیم، در بلندمدت شکننده و کم‌توان می‌شویم.»
جایگاه تاپ در رتبه‌بندی‌های شاپرک
بر اساس گزارش اقتصادی شاپرک در بهمن‌ماه ۱۴۰۱، شرکت تجارت الکترونیک پارسیان جایگاه اول را در معیار کمترین خطای پذیرندگی به دست آورده است. موسوی دستیابی به چنین جایگاهی را به داشتن تیم فنی متخصص در این شرکت نسبت می‌دهد و می‌گوید که برای اصلاح سوئیچ پرداخت‌ها وقت زیادی گذاشته‌اند که به موفق‌شدن حداکثری تراکنش‌ها منجر شده است.
در گزارش شاپرک آمده که شرکت تجارت الکترونیک پارسیان جایگاه پنجم سهم بازار از مبلغ تراکنش را به دست آورده است. او در این‌باره توضیح می‌دهد: «ما بر حسب تعداد تراکنش جایگاه سوم را داریم، ولی از لحاظ مبلغ تراکنش پنجم هستیم. حضور کارت‌خوان‌ها در مراکزی که تراکنش خرد دارند، باعث این تفاوت رتبه شده است.»
او اصلاح‌نشدن نظام کارمزدهای شاپرکی را بزرگ‌ترین مسئله صنعت پرداخت کشور می‌داند و معتقد است اگر نظام کارمزد اصلاح شود، سهم درآمدی تراکنش‌ها معیار درست‌تری برای سنجش عملکرد پی‌اس‌پی‌ها خواهد بود: «اگر از جایگاه یک سهام‌دار به این مسئله نگاه کنیم، آنچه برای او اهمیت دارد کسب سود بیشتر است، نه تعداد تراکنش.»
تخصصی‌شدن و انحصار
برخی بازیگران صنعت پرداخت بر این باورند که اختصاص صنایع مختلف به یک پی‌اس‌پی باعث تخصصی‌شدن، عمیق‌شدن و دیجیتالی‌شدن آن صنعت می‌شود. عضو هیئت‌مدیره تجارت الکترونیک پارسیان درباره این مسئله می‌گوید: «استفاده از دیتا برای تحلیل الگوی رفتاری مشتریان و حاکمیت داده اتفاقی است که به توسعه کسبوکارها و سیاست‌گذاری‌ها کمک میکند، اما اختصاص یک صنعت به یک پی‌اس‌پی موجب انحصار می‌شود و این اتفاق نامبارکی است. تحلیل دیتا نیز باید درست باشد.
به‌عنوان مثال اتفاقی که در صنعت نان رخ داده، این‌گونه است؛ اگر فرض کنیم که هر نان سنگک پنج هزار تومان باشد و فرد نان دورو کنجد بگیرد، باید ۱۰ هزار تومان برای یک نان بپردازد. در واقع هزینه کنجد را می‌دهد و این هزینه را به پای آرد می‌نویسد و در سیستم این‌طور ثبت می‌شود که آن فرد دو عدد نان خریده است. در نتیجه هنوز هم امکان قاچاق آرد وجود دارد و تحلیل دیتاها نتوانسته این مسئله را حل کند. علاوه بر این، ما پی‌اس‌پی‌های زیادی داریم که می‌توانند با مشارکت یکدیگر عهده‌دار طراحی و اجرای طرح‌های اختصاصی در یک صنعت شوند و اکوسیستم پرداختی ایران را درگیر رقابت کنند.»
بحران جذب و نگهداشت نیروی انسانی
موسوی مانند سایر بازیگران اقتصاد ایران معتقد است جذب و نگهداشت نیروی انسانی متخصص به بحرانی همه‌گیر برای کسبوکارها تبدیل شده و در این‌باره توضیح می‌دهد: «وضعیت درآمدی در کشور موجب از دست رفتن انگیزه و امید برخی جوانان شده و در نتیجه آنهایی که می‌توانند، مهاجرت می‌کنند و آنهایی که می‌مانند، ترجیح می‌دهند به‌صورت ریموت برای شرکت‌های خارجی کار کنند تا شکاف بین دستمزد و هزینه‌ها را پر کنند. در نتیجه جذب و نگهداشت نیروی انسانی چالش بزرگی است که در سال‌های پیش رو به مشکلات جدی منجر خواهد شد.»
او بیان میکند که پی‌اس‌پی‌ها نمی‌توانند مانند برخی کسب‌وکارهای دیجیتال دیگر، دستمزدهای بالایی به تیم‌های خود بدهند و همین مسئله چالش نیروی انسانی را برای آنها پررنگ‌تر میکند.
چالش‌های سال ۱۴۰۲
موسوی معتقد است رگولاتوری در ایران و اصلاح‌نشدن نظام کارمزدها بستر تخلف از قانون را فراهم میکند. علاوه بر این در سال جدید با مشکل تأمین مالی برای به‌روز کردن تجهیزات و زیرساخت‌ها نیز مواجه خواهند شد. او حرکت به سمت حوزه‌های جدید را راه‌حل افزایش منابع درآمدی پی‌اس‌پی‌ها می‌داند و در این‌باره می‌گوید: «اگر صنعت پرداخت را به خدمات کارتی تقلیل ندهیم و به آن اجازه دهیم وارد حوزه‌های فین‌تکی متنوعی شود، می‌تواند حجم درآمدهای خود را افزایش دهد. برای مثال ورود پی‌اس‌پی‌ها به حوزه‌های جدید مانند حوزه اعتباری و سرویس‌های باشگاه مشتریان می‌تواند مفید واقع شود. یکی از دغدغه‌های پی‌اس‌پی‌ها این است که بتوانند پذیرندگان خود را حفظ کنند؛ چراکه ارائه خدمت به حوزه‌های خاص به افزایش سهم بازار آنها کمک میکند.»
چشم‌انداز
بنا بر صحبت‌های او، یکی از دستاوردهای شرکت تجارت الکترونیک پارسیان در سال ۱۴۰۱ خدمت وامینه بوده است. همچنین ارائه سرویس‌های متنوع در نرم‌افزار تاپ، مانند خدمات مربوط به خودرو، سفر، بیمه، سلامت و امثالهم سهم بازار بیشتری را برای آنها رقم زده است. او بیان میکند که چشم‌انداز آنها برای سال ۱۴۰۲ این است که بتوانند با سرمایه‌گذاری در حوزه‌های فین‌تکی مختلف از اقیانوس قرمز فعلی خارج شوند. او همچنین معتقد است سهام‌داری تجارت الکترونیک پارسیان در اولین شرکت معتمد مالیاتی (TSP) می‌تواند به حضور این شرکت در حوزه‌های جدید منجر شود.
موسوی آینده تجارت الکترونیک پارسیان را روشن می‌بیند و توضیح می‌دهد که در سال‌های پیش رو نیز جزء پی‌اس‌پی‌های برتر کشور خواهد بود و با پی‌اس‌پی‌های دیگر برای افزایش سهم بازار خود همکاری میکند.
