در پی تأمین مالی یک درصد از GDP کشور
فردوس باقری، مدیرعامل سککوک درباره چشم‌انداز سه‌‌ساله‌شان می‌گوید
عکس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۶۷ / سککوک در سال ۱۳۹۴ با هدف تأمین مالی زنجیره تأمین و مدیریت آن متولد شد. مدیرعامل سککوک معتقد است تأمین مالی نظام بانکی در همه‌جای جهان به سمتی رفته که به جای تأمین مالی نقدی از مدل‌های اعتباری استفاده می‌کنند. او این اقدام را قدم بزرگی برای جلوگیری از هدررفت و انحراف تخصیص و مصرف سرمایه‌های یک کشور می‌داند و می‌گوید که این مهم می‌تواند به کاهش تورم و افزایش قدرت خرید مردم کمک کند. او استفاده از ابزارهای فناورانه در ایران را امری نو معرفی و بیان می‌کند که برای توسعه چنین ابزارهایی نیازمند برساخت فرهنگ استفاده از آن، هم برای مردم و بنگاه‌ها و هم برای رگولاتور هستیم تا حمایت و تقاضای کافی برای آن ایجاد شود.
او عدم آشنایی ذی‌نفعان با ابزارهای جدید را بزرگ‌ترین چالش این حوزه می‌داند و معتقد است حل این مسئله زمان زیادی می‌برد. باقری هدف اصلی‌شان را نقش‌آفرینی در تأمین مالی یک درصد از تولید ناخالص ملی می‌داند و می‌گوید تلاش دارد تا سه سال آینده به این هدف خود برسد. در گفت‌وگو با فردوس باقری، مدیرعامل سککوک درباره عملکرد، چالش‌ها و چشم‌انداز سککوک صحبت کردیم. در ادامه گفت‌وگوی عصر تراکنش با او را می‌خوانید.
۱۴۰۱؛ متمرکز بر B2B2C
سککوک اولین سامانه تأمین مالی زنجیره تأمین در کشور است که با ایجاد یک زنجیره تولید تا مصرف و همچنین تأمین مالی تمام حلقه‌های این زنجیره، از تأمین مواد اولیه مورد نیاز تولیدکننده تا ایجاد اعتبار برای مصرف‌کننده، می‌تواند نقش مؤثری در شکوفایی اقتصادی کشور داشته باشد. یکی از ویژگی‌های تأمین مالی زنجیره تأمین، فناوری‌محور بودن آن است و هم مطالعات نظری و هم تجربیات عملی نشان داده که در کشور ما استفاده از ابزارهای نوین و فناورانه در بخش C امکان رشد و توسعه بیشتری دارد.
فردوس باقری، مدیرعامل سککوک با اشاره به این موضوع، درباره عملکردشان در سال ۱۴۰۱ می‌گوید: «سککوک دارای سه بخش عملیاتی کسبوکار به کسبوکار، کسبوکار به مصرف‌کننده و باشگاه مشتریان است و عملکرد بانک مرکزی و دولت در سال گذشته ما را به این نتیجه رساند که بر حوزه B2B2C متمرکز شویم تا ارائه‌دهنده تأمین مالی خرد و هدفمند به بنگاه‌ها، مشتریان آنها و شبکه توزیع‌شان باشیم. در زنجیره‌هایی که به مشتری متصل می‌شوند، یکسری معاملات کسبوکار به کسبوکار نیز وجود دارد؛ ما تأمین مالی را از لایه مصرف‌کننده شروع می‌کنیم و بعد به توزیع‌کننده، تولیدکننده و نهاده می‌رسیم و معتقدیم این خدمت می‌تواند راه‌حلی برای برون‌رفت از فضای کاهش قدرت خرید مردم باشد و موجب افزایش تورم شدید نمی‌شود.»
لزوم هدایت منابع مالی خرد
باقری بر این باور است که یکی از راه‌های درمان اقتصاد بیمار ایران، هدایت منابع مالی خرد به سمت معاملات واقعی است و رفته‌رفته وضعیت کشور به گونه‌ای می‌شود که حاکمیت راهی جز روی‌آوردن به این مهم ندارد. او درباره اهمیت این موضوع توضیح می‌دهد: «باید سرمایه‌های خرد را به یک تأمین مالی مولد تبدیل کنیم و بر حلقه‌های مختلف این زنجیره نظارت داشته باشیم تا مبادا اعتبار دریافت‌شده در موضوعی غیر از آنچه بهانه اخذ آن بوده، خرج شود.
کارت‌های اعتباری پتانسیل نقدشوندگی آنی دارند و بهترین روش برای تأمین مالی، تزریق اعتبار است؛ تزریق اعتبار ریسک‌ها و اثرات تورمی کمتری دارد و اگر با مدیریت درست همراه شود، به کاهش هزینه تمام‌شده محصول نهایی منجر می‌شود. این تزریق اعتبار به نفع نظام بانکی کشور نیز هست؛ تأمین مالی بانک‌ها به پشتوانه سپرده‌های مردم و با نرخی کمتر از نرخ تورم به تسهیلات تبدیل می‌شود و چون قابلیت نقدشوندگی دارد، نظارت و هدایت آن دشوار می‌شود. در نتیجه ممکن است با هدررفت سرمایه مواجه شویم.»
مدیرعامل سککوک ادامه می‌دهد: «ما بر این باوریم که انواع سیاست‌های حمایتی دولتی مانند پرداخت یارانه‌ها، تسهیلات با نرخ ترجیهی و مواردی از این قبیل، باید جای پرداخت نقدی، به‌صورت اعتبار با ماهیت مصرف در زنجیره تأمین را بگیرد. این تغییر ماهیت، نه‌تنها در خصوص هزینه‌شدن منابع تخصیص‌یافته در محل مصرف پیش‌بینی‌شده، به نهاد حمایتی و سیاست‌گذار کمک می‌کند، بلکه امکان افزایش حجم این حمایت‌ها را به دولت می‌دهد، اثرات تورمی کمتری دارد و روی رشد تولید و اشتغال نیز تأثیر مثبتی خواهد گذاشت.»
نهادینه‌‌کردن فرهنگ استفاده از تأمین مالی زنجیره تأمین
مدیرعامل سککوک معتقد است تأمین مالی زنجیره تأمین در ایران در مقایسه با غرب توسعه چندانی نداشته، اما به لحاظ پیشرفت درون‌مرزی رشد چشم‌گیری کرده است. او در این‌باره می‌گوید: «گرچه توجه نهادهای حاکمیتی به این مفهوم جلب شده، اما حجم آن نسبت به تأمین مالی نقدی بسیار کمتر است. مردم، تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و حاکمیت باید فرهنگ استفاده از آن را نهادینه کنند و به‌دلیل شفافیت و پتانسیل‌های سازنده‌اش به سمت آن سوق یابند. در همین راستا ما به حمایت حاکمیت و مردم نیازمندیم تا بتوانیم با افزایش حجم تأمین مالی به افزایش تولید، کاهش تورم و ارتقای کیفیت زندگی افراد کمک کنیم.»
باقری می‌گوید باید به این نکته توجه داشت که شرایط تورمی که کشور ما سال‌هاست با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند و روی کلیه رفتارهای بنگاه‌های فعال در اقتصاد کشور تأثیر گذاشته، از موانع ایجاد این فرهنگ و استفاده از ابزارهای اعتباری است؛ البته یکی از راهکارهای کاهش تورم و اثرات آن، استفاده از همین رویکرد و پررنگ‌تر شدن سهم این نوع از تأمین مالی است.
بنا بر صحبت‌های باقری، تغییر رویکرد آنها به استفاده از SCF منجر به این امر شده که سهم بیشتری از بازار را از آن خود کنند و از تصورات‌شان برای سال ۱۴۰۱ فراتر روند. او به تمرکزشان بر زنجیره‌های مشخصی نظیر لوازم خانگی اشاره می‌کند و می‌گوید که با ورود به لایه نهاده توانسته‌اند به کاهش قیمت تمام‌شده برای مصرف‌کننده نهایی کمک کنند.
عدم آشنایی ذی‌نفعان با ابزارهای نوین فناوری
باقری عدم آشنایی ذی‌نفعان با ابزارهای نوین فناوری را مهم‌ترین چالش کسب‌وکارهای نوآور می‌داند و معتقد است دستیابی به فهمی مشترک زمان‌بر بوده و گرچه سککوکی‌ها وقت زیادی را به گفت‌وگو و آشنا کردن نهادهای مختلف با این حوزه اختصاص داده‌اند، اما این چالش همواره پابرجاست و برطرف نشده است. باقری می‌گوید مردم و بنگاه‌های تولیدی نیز باید برای توسعه تأمین مالی زنجیره تأمین مطالبه‌گری کنند تا نهادهای قانون‌گذار متوجه نیاز جامعه شده و از چنین ابزار کارآمد و نوآورانه‌ای حمایت کنند.
او بیان می‌کند که نتیجه روشنگری آنها در سازمان‌های مختلف، اضافه‌شدن سرفصل‌های مربوط به این حوزه در رویدادهای بانکی و پرداخت کشور است و خوشبختانه امروز به نسبت چند سال گذشته، وضعیت به‌مراتب بهتری از نظر پذیرش و به‌کارگیری ابزارهای مبتنی بر فناوری‌های نوین در زمینه تأمین مالی زنجیره تأمین داریم، اما تا دستیابی به وضعیت مطلوب و شناخت کامل این حوزه راه زیادی در پیش است.
چشم‌انداز سککوک
مدیرعامل سککوک می‌گوید تمرکز اصلی آنها در سال ۱۴۰۲ بر فراهم‌آوردن شرایطی است که دسترسی مردم به ابزارهای تأمین مالی زنجیره تأمین را آسان‌تر کند. او به تمرکز بر بنگاه‌هایی که زنجیره استراتژیک دارند نیز اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که برای رونق‌بخشیدن به زنجیره‌ها باید روی تعامل با دولت متمرکز شوند، زیرا بیشتر تأمین‌کنندگان بزرگ متعلق به بخش دولتی یا وابسته به آن هستند.
باقری چشم‌انداز سه‌ساله سککوک را نقش‌آفرینی در تأمین مالی یک درصد از تولید ناخالص ملی کشور و تأمین سرمایه در گردش آن می‌داند و معتقد است گرچه ممکن است مبلغ این سرمایه در سال‌های مختلف تغییر کند، اما نسبت آن ثابت می‌ماند. در نتیجه معیار آنها نسبت یا درصدی از کل تولید ناخالص داخلی است.
