ارائه دایرکت‌دبیت در قالب یک محصول یکپارچه
در گفت‌وگو با مدیران بازارپی درباره شکل‌گیری، وضعیت و خدمات این شرکت بیان شد
عکس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۷۳ / شرکت بازارپی با دور هم جمع‌شدن جوانانی که مسیر خود را از دل کافه‌بازار پیدا کرده بودند، در اسفندماه ۱۴۰۰ تأسیس شد تا با فراتر رفتن از ارائه راهکارهای پرداختی به کافه‌بازار، به کسب‌وکارهای دیگر در حل دغدغه‌های پرداختی‌شان کمک کرده و موجبات توسعه آنها و ارتقای کیفیت تجربه پرداختی کاربران را فراهم آورند. به همین منظور روی ارائه سرویس دایرکت‌دبیت متمرکز شدند تا به پیشبرد هدف‌شان بپردازند، اما این مسیر چندان که باید هموار نبوده و مدیران بازارپی می‌گویند که تحریم‌های خارجی و فیلترینگ‌های داخلی برنامه‌های توسعه‌ای آنها را به تعویق انداخته است.
علاوه بر این، مقاومت بانکها برای تغییر راهکارهای پرداختی خود و این تصور غلط که دایرکت‌دبیت قرار است جای درگاه‌های پرداخت پی‌اس‌پی‌ها را بگیرد، مانع توسعه حداکثری آنها شده است. با این وجود آنها به آینده امیدوارند و به گفته خودشان در مسیر بلوغ قرار دارند و می‌خواهند در آینده به بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده سرویس دایرکت‌دبیت در ایران تبدیل شوند و در این مسیر از تعامل و مشارکت با دیگر کسب‌وکارها استقبال می‌کنند. مدیران این شرکت معتقدند مشارکت، عنصری مهم در رسیدن به توسعه است. در ادامه می‌توانید گزارشی از گفت‌وگوی عصر تراکنش با بهزاد معماری، مدیرعامل بازارپی؛ شبنم بهنام، مدیرمحصول بازارپی و کارن بازغی، مدیر توسعه کسب‌وکار این شرکت را بخوانید.
شکل‌گیری بازارپی
بنا بر صحبت‌های بهزاد معماری، مدیرعامل بازارپی مدل درآمدزایی کافه‌بازار به خاطر خصلت اپ‌استور بودنش به گونه‌ای است که درصدی از پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای نرم‌افزارهای ارائه‌شده در کافه‌بازار را به‌عنوان کارمزد برمی‌دارد. به همین منظور در کافه‌بازار تیم پرداختی وجود دارد که تراکنش نرم‌افزارهایی را که کالای دیجیتال می‌فروشند، مدیریت می‌کند. این تیم پرداختی کافه‌بازار، زیربنای شکل‌گیری بازارپی به‌عنوان استارتاپی مستقل و زاده‌شده از دل کافه‌بازار را فراهم کرده است. او در این‌باره می‌گوید:
«ما دو سال قبل، درست زمانی که دایرکت‌دبیت در ایران عرضه شده بود، شروع به کار کردیم. آن زمان فرابوم با نام تجاری توسن‌بوم این سرویس را برای یکسری از بانک‌های توسنی ارائه می‌داد و ما هم به این فکر افتادیم که به این حوزه وارد شویم. در نتیجه در همان کافه‌بازار شروع به ارائه سرویس دایرکت‌دبیت کردیم و وقتی واکنش‌های مثبتی دریافت کردیم به این نتیجه رسیدیم که می‌توانیم کارمان را گسترش داده و مستقل شویم. کاربران با این خدمت تجربه کاربری بهتری داشتند و علاقه بیشتری به خرید نشان می‌دادند و این برای ما نیز خوشایند بود. در نهایت در اسفندماه ۱۴۰۰ بازارپی را تأسیس کرده و سرویس دایرکت‌دبیت خود را به کسب‌وکارها ارائه دادیم.»
بازارپی؛ فراتر از کافه‌بازار
کارن بازغی، مدیر توسعه کسب‌وکار این شرکت توضیح می‌دهد که این تصور غلط وجود دارد که بازارپی فقط و فقط به کافه‌بازار سرویس می‌دهد، در حالی که این‌طور نیست و این شرکت بعد از استقلالش از کافه‌بازار به کسب‌وکارهای بیشتری سرویس‌دهی می‌کند. معماری درباره علت این باور می‌گوید: «ما از دل کافه‌بازار متولد شدیم و وقتی نام بازارپی را برای خودمان انتخاب کردیم، برخی فکر کردند که ما به کافه‌بازار محدود شده‌ایم که در واقعیت این‌طور نبود. با این وجود تصمیم گرفتیم نام تجاری‌مان را تغییر ندهیم، چون این وابستگی اسمی باعث می‌شد افراد و کسب‌وکارها به واسطه اعتمادی که به کافه‌بازار داشتند، به ما هم اعتماد کنند و این برای ما کارکرد داشت.
در نتیجه بعد از جدا شدن از کافه‌بازار نام تجاری‌مان را تمام و کمال حفظ کردیم. بازارپی در حال حاضر سرویس دایرکت‌دبیت خود را به ۴۰ شرکت ارائه می‌دهد و به واسطه کافه‌بازار روی ۲۴ هزار نرم‌افزار وجود دارد. دیوار، استودیوی بازی‌سازی تاد و سازیتو از جمله کسب‌وکارهای بزرگی هستند که در حال حاضر از سرویس ما استفاده می‌کنند و به‌زودی به کسب‌وکارهایی مانند کرفس و تپسی نیز سرویس ارائه می‌دهیم.»
قرار گرفتن در مسیر بلوغ
به گفته معماری، بسیاری از اپلیکیشن‌ها در گوگل‌پلی ارائه می‌شدند و فیلتر شدن این فروشگاه نرم‌افزاری موجب شد بسیاری از کسب‌وکارها پیاده‌کردن سرویس دایرکت‌دبیت خود را به تعویق بیندازند و امور دیگری را در اولویت قرار دهند. علاوه بر این در یک سال گذشته بخش بزرگی از نیروی انسانی متخصصی که در کسب‌وکارهای طرف حساب با بازارپی مشغول به کار بودند، مهاجرت کرده‌اند و توانایی فنی این کسب‌وکارها برای پیاده‌سازی بازارپی کاهش یافته است. این مشکلات و مشکلات مشابه باعث شد زمان‌بندی‌ای که مدیران بازارپی برای تحقق تراکنش‌ها داشتند، به تعویق بیفتد، اما همچنان در حال انعقاد قرارداد هستند و به نظر می‌رسد روندی صعودی و توسعه‌ای داشته‌اند.
بازغی نیز این‌طور توضیح می‌دهد که علاوه بر اینکه گوگل‌پلی در داخل کشور فیلتر شده، کمپانی گوگل نیز اقدام به حذف یکسری از نرم‌افزارهای ایرانی کرده و این موضوع باعث شده برنامه‌هایی را که برای مرچنت‌های موجود در گوگل‌پلی داشته‌اند، تا اطلاع ثانوی فراموش کنند. او در این‌باره ادامه می‌دهد: «فکر می‌کردیم علاوه بر کافه‌بازار می‌توانیم از طریق گوگل‌پلی نیز کسب درآمد کنیم و سرویس دایرکت‌دبیت‌مان را در آنجا هم ارائه دهیم که با تحریم‌های خارجی و فیلترینگ‌های داخلی مواجه شدیم.»
بازغی توضیح می‌دهد که بازارپی گرچه استارتاپ نوپایی است که تازه تأسیس شده، اما اعضای باتجربه‌ای دارد که سال‌ها در مجموعه‌های بزرگ و موفقی مانند کافه‌بازار فعالیت کرده‌اند و این بدان معناست که بازارپی به لحاظ تجربی، کسب‌وکاری بالغ است که می‌داند باید چه کند. او در این خصوص می‌گوید: «این نوپایی و باتجربه‌بودن یک نوع تناقض است و حتی اوایل که در بازارپی مشغول به کار شده بودیم، بر اساس تجربه‌های قبلی‌مان یکسری پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌ها می‌کردیم که چندان هم درست از آب درنمی‌آمد و بعد از مدتی متوجه شدیم که گرچه تجارب ما کمک‌کننده است، اما در همه موارد نمی‌توانیم به این تجربه اعتماد کنیم و باید بعضی جاها به خودمان اجازه یادگیری و آزمون‌وخطا بدهیم. در نتیجه امروز که اینجا هستیم، می‌توان گفت که از پیچ ابتدای مسیر گذر کرده‌ایم و در مسیر بلوغ قرار داریم.»
هم‌افزایی میان روش‌های پرداخت
شبنم بهنام، مدیرمحصول بازارپی نیز توضیح می‌دهد که سرویس دایرکت‌دبیت آنها در حال حاضر روی نرم‌افزارهایی مانند دیوار، کافه‌بازار، سازیتو، فروت‌کرفت، پرسیتی، متن‌یار و گهواره وجود دارد، اما تنها به این کسب‌وکارها محدود نمی‌شود و این فهرست را تا ۴۰ مورد می‌توان ادامه داد. او می‌گوید: «ما در بازارپی چند روش پرداختی را در کنار هم قرار داده‌ایم تا هم‌افزایی اتفاق بیفتد؛ اولین روش پرداختی ما دایرکت‌دبیت است که به سبب ارتقای کیفیت تجربه کاربری افراد، امنیت و سرعت بالای آن مورد استقبال کاربران قرار گرفته است. ما در بازارپی میزان موفقیت این روش را با معیار نرخ موفقیت پرداخت می‌سنجیم که این نرخ حاکی از رضایت حداکثری مشتریان‌مان از این روش است. علاوه بر این یک کیف پول نیز داریم که مانند سرویس دایرکت‌دبیت‌مان یکپارچه است و اگر کاربری یک بار در یکی از نرم‌افزارهایی که از آن استفاده می‌کند، کیف پول خود را فعال کند، می‌تواند از آن در نرم‌افزارهای دیگر نیز استفاده کند و لازم نیست هر بار با ورود به نرم‌افزارهای مختلف از اول اطلاعات خود را وارد کند که این مسئله موجب سهولت در پرداخت‌های آنها می‌شود. این کیف پول امکان بازگشت پول نیز دارد و برای برگرداندن پول از کاربر خود اطلاعات دوباره نمی‌خواهد و همان یک بار که احراز هویت کرده، برایش کافی است.»
تکروی لازم نیست!
بهنام بیان می‌کند که در گذشته، وقتی در کافه‌بازار مستقر بودند به کاربران سرویس اعتباری نیز ارائه می‌دادند، اما امروز روی سرویس دایرکت‌دبیت متمرکز شده‌اند و در صورت‌بندی جدید بازارپی به کاربران خود اعتبار نمی‌دهند، چراکه بر این باورند که در حال حاضر شرکت‌های زیادی هستند که سرویس اعتباری ارائه می‌دهند و اگر لازم باشد بازارپی هم می‌تواند به‌عنوان واسطه با آنها همکاری کرده و این سرویس را در اختیار کاربرانش قرار دهد. در واقع بر این باورند که الزامی برای انجام‌دادن صفر تا صد همه کارها در یک شرکت وجود ندارد و می‌شود از کسب‌وکارهایی که سرویس‌های دیگری را ارائه می‌دهند، در راستای افزایش سبد محصولات‌شان کمک بگیرند.
او معتقد است شرکت‌ها باید از امکان‌های مشارکت با یکدیگر استفاده کنند و لازم نیست هر شرکتی بکوشد تا همه محصولات و خدماتی را که لازم دارد، خود به‌تنهایی خلق کند؛ چنین تکروی‌هایی وقت‌گیر، هزینه‌بر و بی‌حاصل است. بهنام در این خصوص می‌گوید: «ما در بازارپی از همکاری و مشارکت با دیگران استقبال می‌کنیم و بر این باوریم که مشارکت موجب تسریع روند رشد ما و کل بازار می‌شود و تکروی راه به جایی نمی‌برد.»
پرداخت با یک کلیک
بنا بر صحبت‌های معماری، تعداد قراردادهای دایرکت‌دبیت فعال آنها در حال حاضر به بیش از ۶۰۰ هزار قرارداد می‌رسد و بنا بر آنالیزهایی که داشته‌اند، استفاده از دایرکت‌دبیت بازارپی موجب شده موفقیت در پرداخت‌هایشان تا ۱۱ درصد افزایش یابد و کاربران به‌دلیل سهولت و سرعت این روش، میزان خرید خود را تا ۱۵۰ درصد افزایش دهند. معماری می‌گوید: «همه این آمارها حاکی از عملکرد خوب بازارپی و استقبال مردم از این سرویس است؛ سرویسی که امن و سریع است و عملکردی آسان دارد. در واقع افراد پس از یک بار وارد کردن اطلاعات‌شان، از دفعات بعدی فقط با یک کلیک پرداخت‌های خود را انجام می‌دهند. این پرداخت‌ها شامل پرداخت‌های دوره‌ای، پرداخت قبوض و همچنین پرداخت‌های رایجی می‌شود که ذیل منطق One Click Payment معنا می‌شود.»
یکپارچه‌بودن؛ مزیت رقابتی
بهنام همچنین به این نکته اشاره می‌کند که شاید برای افراد این سؤال پیش بیاید که چرا باید به جای رفتن به سراغ بوم‌ها، از بازارپی استفاده کنند. او در توضیح این موضوع می‌گوید: «مزیت رقابتی ما در یکپارچه‌بودن سرویسی است که ارائه می‌دهیم؛ کاربر با وارد کردن یکباره اطلاعات خود و فعال‌کردن سرویس دایرکت‌دبیتش در یکی از برنامه‌های طرف قرارداد با ما، به محض ورود به سایر نرم‌افزارهایی که سرویس دایرکت‌دبیت خود را از بازارپی می‌گیرند، بدون ورود مجدد اطلاعات می‌تواند از سرویس خود استفاده کند؛ این همان پرداخت با یک کلیکی است که قبل‌تر درباره آن صحبت شد. این در حالی است که سایر ارائه‌دهندگان دایرکت‌دبیت در ایران، این یکپارچگی را ندارند و کاربران باید برای استفاده از این سرویس در هر نرم‌افزاری که طرف قرارداد با آن ارائه‌دهنده است، از ابتدا اطلاعات خود را وارد کنند که این به معنای کاهش کیفیت تجربه کاربری است.»
او اضافه می‌کند که در حال حاضر با تمام بانکها و ارائه‌دهندگان دایرکت‌دبیتی که این سرویس را ارائه می‌دهند، همکاری می‌کنند و این امر می‌تواند یکی دیگر از مزیت‌های رقابتی آنها باشد.
منطقی‌نبودن مقاومت بانکها
به گفته بهنام ماهیانه تعداد زیادی کاربر از درگاه‌های پرداخت پی‌اس‌پی‌ها به سمت سرویس دایرکت‌دبیت مهاجرت می‌کنند که این امر برای بانکها خوشایند نیست و این‌طور به نظر می‌رسد که بین منافع پی‌اس‌پی‌ها و ارائه‌دهندگان سرویس دایرکت‌دبیت، تعارض وجود دارد، در حالی که این‌طور نبوده و قرار نیست دایرکت‌دبیت جای روش‌های دیگر را بگیرد و حتی اگر این‌طور باشد، بانکها نیز می‌توانند از آن منتفع شوند.
او معتقد است اگر افراد با هر کارت بانکی بتوانند از سرویس دایرکت‌دبیت استفاده کنند، رفته‌رفته فرهنگ استفاده از آن برساخت می‌شود؛ با این وجود بانکها در برابر پذیرش این سرویس مقاومت می‌کنند. او بیان می‌کند: «این مقاومت منطقی نیست؛ درست است که پی‌اس‌پی‌ها متعلق به بانکها هستند و بانکها از آنها کسب درآمد می‌کنند، اما در دایرکت‌دبیت فضا به گونه‌ای است که پول در مجموعه خود بانک می‌ماند و از آن خارج نمی‌شود و علاوه بر این به آنها کارمزد نیز داده می‌شود، اما این مسائل برای آنها شفاف‌سازی نشده؛ بنابراین رغبت آنچنانی برای همکاری نشان نمی‌دهند.»
معماری نیز اضافه می‌کند: «به هر حال یک نقطه تعادلی وجود خواهد داشت و این‌طور نیست که همه تراکنش‌های شاپرکی به سمت یک روش برود و سایر روش‌ها به دست فراموشی سپرده شود؛ یکسری جاها اصلاً امکان استفاده از دایرکت‌دبیت وجود ندارد و این پی‌اس‌پی‌ها هستند که سکان‌دار می‌شوند، اما در یکسری از حوزه‌ها هم دایرکت‌دبیت می‌تواند خدمت به‌مراتب بهتری برای مردم به ارمغان بیاورد و عدم استفاده از آن کار درستی نیست، چراکه در نهایت هدف همه ما توسعه کشور، خدمت به مردم و ارتقای کیفیت زندگی آنهاست. اگر بانکها با ما همکاری کنند، یک تعادل ۷۰-۳۰ اتفاق خواهد افتاد و دایرکت‌دبیت می‌تواند ۳۰ درصد از سهم تراکنش‌ها را از آن خود کند.»
او معتقد است دایرکت‌دبیت باعث رشد فروش کسب‌وکارها و بزرگ‌تر شدن کیک اقتصادی خواهد شد و عدم استفاده از آن به معنای از دست دادن امکان‌های فروش و در نتیجه توسعه کسب‌وکارهاست: «این سرویس می‌تواند موجب شکل‌گیری یکسری از کسب‌وکارهایی شود که تا‌به‌امروز امکان بروز و ظهور نداشته‌اند، چراکه نیازمند حضور روش پرداختی مانند دایرکت‌دبیت بوده‌اند.»
برساخت فرهنگ استفاده از دایرکت‌دبیت
بازغی بر این باور است که توسعه دایرکت‌دبیت در ایران علاوه بر ابعاد فنی و قانونی، یک بُعد فرهنگی نیز دارد که باید روی آن کار شود. او در این خصوص توضیح می‌دهد: «کسب‌وکارها، بانکها و کاربران سه ضلع مثلثی هستند که برای برساخت فرهنگ استفاده از دایرکت‌دبیت باید روی آنها متمرکز شد. دایرکت‌دبیت گرچه سال‌هاست در کشورهای توسعه‌یافته مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما هنوز در ایران ترند نشده و خیلی‌ها هنوز که هنوز است از چیستی و کارایی آن بی‌خبرند. یکی از علل موفقیت کسب‌وکارهایی مثل نتفلیکس استفاده از همین سرویس و تمدید خودکار اشتراک‌های افراد بود که به آنها این امکان را می‌داد تا توسعه پیدا کنند.
از طرفی نیز لازم نبود افراد هر ماه حساب خود را شارژ کنند و این اقدام به‌صورت خودکار انجام می‌شد. این اتفاق موجب رشد ۳۰درصدی کسب‌وکارهای این‌چنینی در دنیا شده و در ایران کاربران هنوز آن اعتمادی را که باید به این سرویس ندارند و به‌اشتباه می‌ترسند که از حساب بانکی آنها پولی برداشته شود، در حالی که ارائه‌دهندگان این سرویس تمهیدات امنیتی لازم را از قبل اندیشیده‌اند و همچنین اتفاقی بسیار بعید است. بانکها نیز همان‌طور که گفته شد، مقاومت می‌کنند و بالاخره یک جا باید متوجه کارایی‌های این سرویس شوند و بدانند که قرار نیست درآمدهایشان کاهش یابد.»
بهنام نیز بیان می‌کند که شرکت‌هایی مانند بازارپی مجبورند سرویس دایرکت‌دبیت را از بانکها دریافت کنند و به مرچنت‌ها ارائه بدهند و در مواردی که بانکها با آنها همکاری نمی‌کنند، موجب ایجاد اختلال در روند ارائه سرویس آنها می‌شوند. او در این‌باره می‌گوید: «برای مثال بانک ملت برداشت روزانه کاربران را به سقف ۵۰۰ هزار تومان محدود کرده که این مقدار در بانک‌های دیگر ۱۰ میلیون تومان به‌صورت روزانه است. در وضعیت تورمی فعلی کشور ۵۰۰ هزار تومان پول قابل توجهی نیست و این اقدام آنها باعث می‌شود کاربران ما با مشکل مواجه شوند. یکسری بانک‌های دیگر مانند سپه و صادرات نیز اصلاً سرویس دایرکت‌دبیت ارائه نمی‌دهند و اولویت‌های دیگری دارند.»
۱۴۰۲؛ متمرکز بر تعامل و تبلیغات
معماری می‌گوید که گرچه زیرساخت‌های فنی فعلی بازارپی آمادگی لازم برای ارائه سرویس را دارند، اما ممکن است در آینده و با بزرگ‌شدن دامنه دایرکت‌دبیت در کشور نیازمند توسعه زیرساخت‌های بانکی نیز باشند. او با اشاره به تجربه یکی از بانکها بیان می‌کند: «در همکاری با یکی از بانکها، درست زمانی که منتظر بودیم تا این سرویس از طرف آنها فعال شود، فهمیدیم که با بالا رفتن تعداد کاربران زیرساخت‌های بانک دچار مشکل می‌شود و مجبور شدیم ارائه سرویس دایرکت‌دبیت آن بانک را تا زمان رفع ایرادات فنی توسط بانک متوقف کنیم.»
بازغی تمرکز اصلی این شرکت در آینده را روی ارائه حداکثری سرویس دایرکت‌دبیت به کسب‌وکارها می‌داند و می‌گوید قصد دارند تا پایان سال ۱۴۰۲ چند کمپین برگزار کنند و تعامل‌شان با کاربران و کسب‌وکارها را افزایش دهند تا نه‌تنها مردم عادی، بلکه مدیران کسب‌وکارها نیز به استفاده از این سرویس ترغیب شوند و به یک شناخت درست از فواید استفاده از آن و امکان‌هایی که برای افزایش درآمدهایشان در اختیار آنها قرار می‌دهد، برسند.
رفع دغدغه‌های پرداختی شرکت‌های کوچک
معماری بیان می‌کند که چشم‌انداز آنها برای آینده بازارپی این است که به ابزار پرداختی کارآمد و مناسب برای کسب‌وکارها تبدیل شوند و مشکلات پرداختی آنها را برطرف سازند. او در این‌باره می‌گوید: «شرکت‌های بزرگ این توانایی را دارند که مشکلات‌شان را با صرف هزینه و به‌کارگیری نیروهای انسانی که دارند، برطرف کنند، اما شرکت‌های کوچک از پس چنین کاری برنمی‌آیند و هدف ما این است که بتوانیم مشکلات پرداختی آنها را برطرف کنیم تا به خاطر مشکلات این‌چنینی دچار آسیب نشوند و دغدغه‌ای بابت ورود پول به اکوسیستم‌شان نداشته باشند. این مسئله باعث می‌شود چنین کسب‌وکارهایی بتوانند فقط و فقط روی توسعه خود متمرکز شوند و از اصل خود دور نشوند و مأموریت‌هایی را که بر عهده‌شان است، به نحو درستی انجام دهند.»
معماری در خاتمه می‌گوید که رؤیای آنها برای بازارپی این است که در آینده به بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده دایرکت‌دبیت در ایران تبدیل شوند و فرهنگ استفاده از این راهکار پرداختی کارآمد را برساخت کرده و گسترش دهند. علاوه بر این از تعامل با سایر کسب‌وکارها استقبال می‌کنند و ساختار بازی دارند که تعامل را کلید هم‌افزایی، خلق ارزش و توسعه می‌دانند.
