در راستای غنا بخشیدن به زنجیره ارزش بانک تجارت قدم برمی‌داریم
سیدمحمدحسین سجادی نیری، مدیرعامل جدید تکنوتجارت درباره مأموریت‌های این شرکت عنوان کرد
عکس« نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۷۳ / تکنوتجارت شرکتی وابسته به بانک تجارت است که از طریق سرمایه‌گذاری خطرپذیر سازمانی و توسعه کارخانه نوآوری خود می‌کوشد تا زنجیره ارزش این بانک را تکمیل کند. سیدمحمدحسین سجادی نیری که از تیرماه سال جاری به سمت مدیرعاملی این شرکت منصوب شده، می‌گوید با ورود خود به این شرکت در حال پیگیری تغییرات اساسی در شرکت و مدیریت گستره فعالیت‌ها، ارتقای پرتفوی و ادامه‌دادن مسیر سرمایه‌گذاری است. این شرکت در نظر دارد با سرمایه‌گذاری در حوزه‌های فناوری‌محور و مورد نیاز بانک تجارت به تحول تجربه مشتریان بانک کمک کند و نقشه‌راه آن نیز در حمایت از استارتاپ‌ها شامل شتاب‌دهنده، استارتاپ‌استودیو و سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی است.
سجادی نیری از افزایش دارایی تحت مدیریت‌شان تا پایان سال ۱۴۰۳، تلاش برای ورود برخی کسب‌وکارها به بورس و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های جدید خبر می‌دهد و بیان می‌کند که سرمایه‌گذاران خطرپذیر شرکتی برای تحقق ایده‌های خود با چالش‌هایی مانند جذب و نگهداشت نیروی انسانی، تأمین منابع مالی و فرایندهای دست‌وپاگیر بوروکراتیک تصویب سرمایه‌گذاری توسط نهادهای بالادست مواجه‌اند که مسیر رشد آنها را کُند می‌کند. در گفت‌وگویی که با سیدمحمدحسین سجادی نیری، مدیرعامل جدید تکنوتجارت داشتیم به اقدامات او تاکنون و برنامه‌های توسعه‌ای که دارند، پرداختیم.
بازاندیشی در استراتژی‌های شرکت
سیدمحمدحسین سجادی نیری از تیرماه سال جاری به سمت مدیرعاملی شرکت تکنوتجارت منصوب شده است. او درباره چالش‌هایی که در ابتدای ورود خود به این شرکت داشته، می‌گوید: «از روزهای ابتدایی حضورم در تکنوتجارت با انبوهی از تصمیم‌گیری‌های حیاتی به تعویق انداخته‌شده مواجه شدم. این تصمیم‌ها بعضاً تصمیم‌هایی داخل شرکت یا حتی درباره شرکت بودند و به نتیجه نرسیدن آنها موجب شده بود پیشبرد امور شرکت کُند شود. علاوه بر این، با توجه به چشم‌انداز مد نظر ما برای تکنوتجارت، لازم بود در برنامه‌ها بازنگری و مفهوم زنجیره ارزش بانک بازتعریف شود. مهم‌تر از همه چالش‌ها، با چالش هزینه‌های جاری نامتناسب با مأموریت شرکت و نیروی انسانی متورم مواجه بودیم.
سردرگمی شرکت میان طیف وسیعی از فعالیت‌ها موجب شده بود شرکت از به ثمر رساندن مأموریت‌های اصلی خود بازماند. علاوه بر این لازم به ذکر است که این شرکت پرتفوی متنوعی از کسب‌وکارها را دارد که از مراحل بذری تا کسب‌وکارهای بالغی مثل دیجی‌پی و آوای اطمینان را شامل می‌شود. این پرتفوی متنوع اقتضا می‌کند که به فراخور وضعیت هر کسب‌وکار تعامل متفاوتی با آن وجود داشته باشد که در برنامه‌ریزی خود برای مدیریت پرتفوی در آینده به این مهم توجه کردیم. به‌طور خلاصه می‌توان گفت نیازمند تغییر استراتژی‌هایمان بودیم تا بتوانیم مانند یک سرمایه‌گذار خطرپذیر سازمانی توسعه‌یافته نقش‌آفرینی کنیم.»
او نبود یک جریان درآمدی را یکی دیگر از چالش‌های تکنوتجارت در زمان تحویل‌گرفتن آن می‌داند و بر این باور است که این چالش فراگیر سرمایه‌گذاران خطرپذیر شرکتی/سازمانی است که توفیق‌یافتن تکنوتجارت نیز همچون دیگر همتایان خود، در گرو حل‌و‌فصل این چالش توسط سازمان مادر است.
شناسایی و سرمایه‌گذاری
تکنوتجارت یک سرمایه‌گذار خطرپذیر سازمانی است که در جهت تقویت کسب‌وکارهای پرتفوی خود، ارائه خدمات باکیفیت به مشتری و غنا بخشیدن به زنجیره ارزش بانک قدم برمی‌دارد. سجادی نیری با اشاره به این موضوع می‌گوید: «ما به‌دنبال شناسایی کسب‌وکارهای مناسب و سرمایه‌گذاری روی آنها هستیم؛ کسب‌وکارهایی که باعث تقویت و غنای زنجیره بانک می‌شوند. این محور اصلی فعالیت‌های تکنوتجارت است؛ به این منظور باید علاوه بر منابع نقدی، منابعی از جنس پول هوشمند، تأمین خطوط اعتباری و دسترسی به شبکه مشتریان بانک در قالب آورده‌های غیرنقدی به کسب‌وکارهای پرتفوی اختصاص یابد. این مسئله در کنار آورده‌های نقدی ما که تاکنون به ۳۵۰ میلیارد تومان می‌رسد، دستاورد قابل توجهی به حساب می‌آید؛ یعنی ما تا‌به‌امروز بالغ بر ۳۵۰ میلیارد تومان به‌صورت مستقیم و نقدی روی استارتاپ‌های مورد نظرمان سرمایه‌گذاری کرده‌ایم.»
شرکت تکنوتجارت در الکامپ ۲۶ به‌عنوان سرمایه‌گذار خطرپذیر سازمانی بانک تجارت در کنار چهار کسب‌وکار پرتفوی خود یعنی دیجی‌پی، جاده، امضانو و پی‌بار شرکت کرد. مدیرعامل این شرکت درباره علت اصلی حضورشان در این نمایشگاه بیان می‌کند: «تفتا به‌عنوان هلدینگ فناوری و نوآوری بانک تجارت، تصمیم‌گیرنده اصلی بود که از ما و سایر شرکت‌های زیرمجموعه خود خواسته بود تا در الکامپ ۲۶ حاضر شویم. ما نیز به‌عنوان سرمایه‌گذار خطرپذیر سازمانی در این نمایشگاه حاضر شدیم و سعی کردیم تعدادی از کسب‌وکارهای پرتفوی خود را به نمایش بگذاریم. پس این‌طور می‌توان گفت که هدف اصلی ما از حضور در این نمایشگاه، معرفی چهار کسب‌وکار دیجی‌پی، جاده، امضانو و پی‌بار به دیگران بود که بخش کوچکی از تکنوتجارت و تفتا به حساب می‌آیند و این اقدامی بود جهت شناساندن بهتر تکنوتجارت و تفتا به مخاطبان الکامپ.»
عملیاتی‌شدن فاز اول کارخانه نوآوری تجارت
کارخانه نوآوری تجارت با استراتژی پوشش کامل زنجیره نوآوری و فعالیت تخصصی در حوزه فین‌تک توسط شرکت تکنوتجارت راه‌اندازی شده است؛ کارخانه‌ای که در محل قبلی کارخانه شوکوپارس در زمینی به وسعت حدود شش هزار متر مربع تأسیس شده و در کنار کارخانه نوآوری آزادی قرار دارد. مدیرعامل تکنوتجارت درباره فعالیت‌های این کارخانه توضیح می‌دهد: «این کارخانه سه فاز دارد؛ فاز اول آن انجام شده که شامل ایجاد مرکز نوآوری تجارت و فضای اشتراکی تکنو می‌شود. دو فاز دیگر آن در دست برنامه‌ریزی است و تلاش ما این است که این کارخانه به محلی برای حضور کسب‌وکارهای فین‌تکی و هم‌افزایی آنها تبدیل شود تا بتوانند در کنار یکدیگر فرصت‌های خوبی را هم برای بانک تجارت و هم برای خودشان ایجاد کنند. نیم‌نگاهی نیز به مشتریان بزرگ بانک داریم تا آنها نیز بتوانند بخشی از موضوعات مرتبط با نوآوری و فناوری خود را در این کارخانه مستقر کنند.»
او اضافه می‌کند که در حال حاضر روی مذاکره با برخی از پارک‌های علم و فناوری متمرکز شده‌اند تا کسب‌وکارهای مستقر در کارخانه بتوانند از تسهیلات استقرار در فضای این پارک‌ها استفاده کنند.
تقسیم‌بندی چهارگانه کسب‌وکارهای پرتفوی تکنوتجارت
به گفته مدیرعامل این شرکت، کسب‌وکارهای پرتفوی تکنوتجارت به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند؛ دسته اول کسب‌وکارهایی هستند که از دل استارتاپ‌استودیوی تکنوتجارت بیرون آمده‌اند؛ تکنوسل، تکنوپی، تکنوکراد و تکنوهلث از جمله کسب‌وکارهای حاضر در این دسته هستند که به گفته سجادی نیری، در آینده هرگاه که به بلوغ و توسعه کافی برسند، تغییر نام داده و در بازار به فعالیت خود ادامه می‌دهند. دسته دوم کسب‌وکارهایی هستند که قبلاً توسط بانک تجارت، تفتا یا تکنوتجارت در راستای حضور در زنجیره ارزش بانکی مورد توجه قرار گرفته‌اند و تکنوتجارت به‌عنوان سرمایه‌گذار خطرپذیر شرکتی سهام‌دار آنها شده است.
او می‌گوید: «پلتفرم بانکداری باز فرابوم، صندوق توسعه تکنولوژی ایران و ققنوس از جمله کسب‌وکارهایی هستند که در دسته دوم قرار می‌گیرند. دسته سوم نیز کسب‌وکارهایی هستند که وقتی در مراحل ابتدایی خود بوده‌اند، روی آنها سرمایه‌گذاری کرده‌ایم و نوپا و کوچک هستند. این کسب‌وکارها نیاز بیشتری به مراقبت و حمایت ما دارند تا مسیر رشد و توسعه خود را با حداکثر سرعت و کیفیت طی کنند؛ جاده، لامینگو و بیدک در این دسته قرار می‌گیرند. دسته چهارم نیز کسب‌وکارهای بزرگی هستند که علاوه بر منابع نقدی، بهره بیشتری از منابع غیرنقدی بانک برده‌اند؛ دیجی‌پی و آوای اطمینان از این جمله‌اند و می‌توان پی‌بار را نیز به این دسته اضافه کرد.»
او توضیح می‌دهد که هر یک از این کسب‌وکارها نیازهای ویژه خود را دارند و تکنوتجارت تمام تلاش خود را می‌کند تا با سنجش نیازهای آنها بهترین خدمات، امکانات و سرمایه را در اختیارشان قرار دهد. در واقع واحد مدیریت پرتفویی وجود دارد که درباره امور مربوط به کسب‌وکارهای تحت حمایت شرکت تصمیم‌گیری می‌کند و با آنها در ارتباط است تا حیات و وضعیت پیشرفت‌شان به‌طور مدام مورد بررسی قرار بگیرد و چیزی از قلم نیفتد.
محدود کردن فضای کار اشتراکی شرکت تکنوتجارت
تکنوتجارت یک فضای کار اشتراکی نیز دارد که به عقیده سجادی نیری بستر خوبی برای رویارویی، تعامل و هم‌افزایی استارتاپ‌هاست. به باور او شبکه‌سازی، کمک به کاهش هزینه‌های استارتاپ‌ها، پیدا کردن سرمایه‌گذار و مشتری از جمله مزایایی است که حضور در یک فضای اشتراکی با خود به همراه خواهد داشت. او درباره عملکرد و اهداف فضای کار اشتراکی‌شان در تکنوتجارت می‌گوید: «ما به این سمت‌وسو در حال حرکت هستیم که رفته‌فته این فضا از داخل شرکت خارج شود و در قالب مجموعه دیگری به فعالیت خود ادامه دهد. هر گاه کارخانه نوآوری تکنوتجارت کامل شود، یک فضای اشتراکی گسترده‌تر در آنجا خواهیم داشت.
من بر اساس تجربیاتم در سرمایه‌گذاری در حوزه فضاهای کار اشتراکی مثل پارادایس‌هاب، هاوش مشهد و صدران قم به‌شخصه بر این باورم که با توجه به شرایط بانک تجارت، فرایندهای سرمایه‌گذاری و وجود یک پرتفوی متنوع که عدم تمرکز بر آن، شرکت را از اصل فعالیتش دور می‌کند، باید در کوتاه‌مدت خدماتی که به استارتاپ‌استودیو و فضای کار اشتراکی مرتبط است محدود شود تا شرکت تکنوتجارت به اصل مأموریت خود بازگردد و این فعالیت‌ها در قالب شرکت‌های دیگری که زیرمجموعه تکنوتجارت هستند به حیات خود ادامه دهند. در نتیجه به سمت محدود کردن فضای کار اشتراکی‌مان حرکت خواهیم کرد.»
اولویت‌های تکنوتجارت برای سرمایه‌گذاری
یکی از اصلی‌ترین فعالیت‌های تکنوتجارت سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌هاست. مدیرعامل این شرکت در پاسخ به این پرسش که چگونه اولویت‌های خود برای سرمایه‌گذاری را مشخص می‌کنند، توضیح می‌دهد: «در لایه‌های پایین‌تر باید فرایندهایی برای شناسایی کسب‌وکارها شکل بگیرد تا مشخص شود که یک کسب‌وکار تا چه اندازه برای قرار گرفتن در پرتفوی یک شرکت مناسب است و در آینده می‌تواند خلق ارزش کند. در تکنوتجارت نیز روند کار ما همین است و به‌جز استارتاپ‌هایی که در استارتاپ‌استودیوی خودمان شکل گرفته‌اند، این کسب‌وکارها هستند که به سمت ما می‌آیند و آنهایی که بتوانند زنجیره ارزش بانک را غنا ببخشند، در اولویت ما قرار می‌گیرند و از آنها حمایت مالی می‌شود.
ما به‌دنبال شناسایی کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاری روی آنها هستیم؛ کسب‌وکارهایی که باعث تقویت و غنای زنجیره بانک می‌شوند. این محور اصلی فعالیت‌های تکنوتجارت است و به این منظور در برخی موارد باید به‌صورت غیرنقدی منابع خود را تخصیص دهیم و این یعنی آوردن امکانات بانک. این موضوع در کنار آورده‌های نقدی ما که تاکنون به ۳۵۰ میلیارد تومان می‌رسد، دستاورد قابل توجهی به حساب می‌آید، یعنی ما تا‌به‌امروز بالغ بر ۳۵۰ میلیارد تومان به‌صورت مستقیم و نقدی روی استارتاپ‌های مورد نظرمان سرمایه‌گذاری کرده‌ایم.»
او معتقد است مهم‌ترین چالش‌های سرمایه‌گذاران خطرپذیر در کشور، اوضاع ناپایدار اقتصادی و وجود حوزه‌های دیگر جذاب برای سرمایه‌گذاری مثل بازار ملک، سکه و ارز است که سرمایه‌گذاران را وسوسه می‌کند تا به سمت آنها بروند. در واقع چنین بازارهایی برای سرمایه‌گذاری نه‌تنها ریسک کمتری دارند، بلکه سود بیشتری هم برای افراد به ارمغان می‌آورند و این موضوع، سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌های فین‌تکی را به تعویق می‌اندازد: «علاوه بر این به‌طور کلی سرمایه‌گذاری در ایران اقدام پرریسکی است و ممکن است پولی که صرف سرمایه‌گذاری در یک حوزه شده، آن آورده‌ای که باید را در زمان مقررشده نداشته باشد. اگر این مسائل را در کنار فرایندهای بوروکراتیک و روندهای ارزیابی در سازمان‌های مادر قرار دهیم، متوجه چالش‌های فعالیت در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر و جسورانه می‌شویم.»
تمرکز بر بهره‌برداری از محصولات فعلی استارتاپ‌استودیو
به گفته او، استارتاپ‌استودیوی تکنوتجارت به‌منظور پاسخگویی به نیازهای بانک تجارت ایجاد شده است. سجادی نیری در این‌باره می‌گوید: «بانک برای تکمیل زنجیره ارزش خود به کسب‌وکارهایی خارج از پرتفوی خود نیاز دارد و استارتاپ‌استودیو همان جایی است که بستر برآمدن چنین امکانی را فراهم می‌کند. تاکنون چهار استارتاپ در این استودیو توسعه محصول داشته‌اند که هدف اصلی ما موفقیت آنهاست و قصد نداریم کسب‌وکار دیگری را تا اطلاع ثانوی به این استارتاپ‌استودیو وارد کنیم؛ تکنوکراد و تکنوهلث برای مبدل‌شدن به یک کسب‌وکار و ورود به بازار و رسیدن به یک درآمد ثابت مستعد‌تر هستند و دو کسب‌وکار دیگر به زمان بیشتری نیاز دارند. هر زمان تکلیف این چهار استارتاپ مشخص شد، به سراغ استارتاپ‌های جدید می‌رویم.»
چشم‌انداز تکنوتجارت تا پایان ۱۴۰۳
او درباره برنامه‌هایشان تا پایان سال ۱۴۰۳ بیان می‌کند که تلاش خواهد شد دارایی تحت مدیریت تکنوتجارت تا پایان سال ۱۴۰۳ به دو هزار میلیارد تومان برسد و کارخانه نوآوری این شرکت به‌عنوان یک نهاد فعال در اکوسیستم فین‌تک کشور توسعه یابد. علاوه بر این، چهار سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی مانند فین‌تک، لندتک، کش‌بک و پذیرندگان خواهند داشت و حداقل یک نهاد در زمینه PE یا VC نیز تأسیس خواهند کرد که در همکاری با تفتا اتفاق خواهد افتاد.
او جذب و نگهداشت نیروی انسانی را بزرگ‌ترین چالش تمام کسب‌وکارهای فعال در کشور می‌داند و معتقد است اکوسیستم فناوری و نوآوری بیشتر از سایر اکوسیستم‌ها در جذب و نگهداشت نیروی انسانی با مشکل مواجه است، چراکه برخی متخصصان این حوزه مهاجرت یا کار کردن برای شرکت‌های خارجی را ترجیح می‌دهند و گاهی رغبت کمتری برای حضور در بازار نوآوری و فناوری ایران از خود نشان می‌دهند.
علاوه بر این، سجادی نیری به وضعیت اینترنت، عدم امکان بورسی‌شدن استارتاپ‌ها و پلمب‌های اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید که چنین اقداماتی موجب دلسردی استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران برای فعالیت در داخل کشور می‌شود. او بیان می‌کند که تکنوتجارت تا‌به‌امروز با رگولاتور با مشکل مواجه نشده و خود بانک مسائل رگولاتوری مربوط به کسب‌وکارهایی را که در تکنوتجارت حضور دارند، با بانک مرکزی حل می‌کند، اما امیدوار است در آینده با بزرگ‌تر شدن تکنوتجارت و کسب‌وکارهای زیرمجموعه آن، مسائل رگولاتوری دست‌وپایشان را نبندد.
