حرکت از معماری نرم‌افزار به معماری سازمانی
گفت‌وگو با حمیدرضا آموزگار، معاون توسعه محصول داتین، به مناسبت دوازده سالگی این شرکت
عکس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۷۹ و ۸۰ / دوازده سال از آغاز به کار داتین می‌گذرد؛ شرکتی که از دل واحد راهکارهای بانکی فناپ با فلسفه وجودی فراگیری مالی متولد شد و در این سال‌ها توانست با رویکرد توسعه‌محور و مقیاس‌پذیر خود، ۴۲ محصول و خدمت را به منظور حل مسائل فناورانه صنعت بانکی و بیمه کشور ارائه دهد.
داتین در حالی وارد سیزدهمین سال فعالیت خود می‌شود که می‌خواهد در مسیر ارائه محصولات فناورانه به مصرف‌کننده قدم بگذارد و در این دوازده سال دستاوردهایی نظیر پیاده‌سازی راهکار جامع بانکی داتین در هفت بانک کشور، گذر از پردازش ۳۳ میلیارد تراکنش بانکی، گذر از مرز اعطای ۹ هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی، خلق زیرساخت برای ویپاد و ترابانک، پشتیبانی از بیش از هشت میلیون کاربر اینترنت‌بانک در سامانه‌های بانکی خود و داشتن ۱۷۰۰ نفر سرمایه انسانی را در کارنامه‌اش به ثبت رسانده است. معاون توسعه محصول داتین می‌گوید برنامه آنها برای سال سیزدهم این شرکت این است که فعالیت‌هایشان در حوزه B2C را توسعه دهند و علاوه‌بر آن، روی استفاده حداکثری از هوش مصنوعی در محصولاتشان متمرکز شوند. در ادامه گفت‌وگوی عصر تراکنش با حمیدرضا آموزگار، معاون توسعه محصول داتین، به بهانه دوازده‌سالگی این شرکت و مهاجرت بانک کارآفرین به راهکار داتین را می‌خوانید.
مهاجرت بانک کارآفرین به راهکار داتین
مهاجرت بانک کارآفرین به راهکار جامع بانکی داتین هفتمین مهاجرت کربنکینگی است که داتین به سرانجام رسانده است. این مهاجرت که یک‌باره و با انجام انتقال هم‌زمان داده‌های حوزه‌های منابع، مصارف و ارزی در ۲۱ و ۲۲ دی‌ماه عملی شد، در کمتر از یک سال پایان یافت و یکی از سریع‌ترین مهاجرت‌های کربنکینگی در ایران به شمار می‌رود. آموزگار درباره شیوه مهاجرت بانک کارآفرین توضیح می‌دهد: «بانک کارآفرین می‌خواست تغییراتی اساسی ایجاد کند.
این بانک رویکردی توسعه‌محور داشت و لیستی از محصولات را از داتین می‌خواست. در چنین اقداماتی دو مسئله حائز اهمیت است؛ یکی اینکه اطلاعات چگونه داده می‌شود و دومی اینکه یک سازمان چگونه خودش را با ساختار جدید منطبق می‌کند. در حوزه اطلاعات، هلدینگ نگاه به ما کمک کرد و بانک کارآفرین نیز برای اینکه کاملاً با فرایندها و ساختار جدید منطبق شود تلاش زیادی کرد؛ برای مثال در گذشته پروژه مهاجرت بانک‌های ادغامی در بانک سپه را داشتیم که به‌نوبه خود پروژه بزرگی بود. در مهاجرت بانک کارآفرین نیز منابع، مصارف و حوزه ارزی را به‌صورت هم‌زمان مهاجرت دادیم. ما در داتین به نقطه‌ای رسیده‌ایم که آمادگی خوبی برای پاسخ‌گویی به انواع نیاز بانک‌ها داریم و توانسته‌ایم در این سال‌ها از پس چالش‌های مهاجرت بانک‌ها برآییم.»
کمک به کاهش هزینه‌های استقرار نرم‌افزار در شرکت‌ها
داتین در همه این سال‌ها به بانک‌ها و شرکت‌های بیمه کمک کرده تا زیرساخت مناسبی برای ارائه خدمات مالی و بیمه‌ای به دست آورند و بتوانند پاسخ‌گوی نیاز انواع مشتریان حقوقی و حقیقی خود باشد. بنا بر صحبت‌های آموزگار، بانک‌ها و شرکت‌های بیمه‌ای که تلاش می‌کنند به‌صورت مستقل نیازهای مربوط به حوزه فناوری اطلاعات خود را برطرف کنند، از مسیر اصلی منحرف و درگیر کارهای فناوری اطلاعات می‌شوند که شاید در تخصص آنها هم نباشد. او می‌گوید: «فضای فناوری اطلاعات متغیر‌های بی‌شماری دارد و یادگیری آنها در ابتدا برای هر سازمانی هزینه‌ساز است؛ وقتی می‌خواهید وارد فضای طراحی در فناوری اطلاعات شوید، ممکن است خطاهای متعددی همچون تقدم خواسته سازندگان بر نیاز، عدم نگاه به توسعه‌پذیری و بی‌توجهی به امکان گسترش‌پذیری گریبان‌گیر سازمان شود و درنهایت سازمان در طراحی نرم‌افزارهای لازم به سمت مسیری برود که توسعه در آن دیده نشده است و برداشتن گام‌های پیشرفت را ناممکن یا بسیار پرهزینه بکند.»
او درباره نقش داتین در کاهش هزینه‌های استقرار نرم‌افزارهای صنعت بانکی و بیمه کشور بیان می‌کند: «ما زیرساخت‌های فناوری اطلاعات لازم برای این صنایع را به شکلی فراهم کردیم که آنها برای رویارویی با روندهای پیش رویشان آماده باشند. ما سعی کردیم نرم‌افزارها و خدماتمان را با بررسی روندهای جهانی درباره توسعه نرم‌افزار و با نگاهی توسعه‌‌پذیر و مقیاس‌پذیر طراحی کنیم؛ به این ترتیب با پیش آمدن نیاز‌ها و چالش‌های جدید می‌توانیم علاوه‌بر انعطاف‌پذیری بالا، چابکی در پاسخ داشته باشیم. یکی از عناصر اساسی پیوستن شرکت‌ها به ایده تحول دیجیتال، چابکی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.»
فراتر رفتن از تولید نرم‌افزار
بنا بر صحبت‌های آموزگار، مدتی است که داتین سعی کرده در مدیریت امور خود برنامه‌ریزی سال‌به‌سال داشته باشد و در سال‌های اخیر با تغییر رویکرد در زمینه معماری محصولات و خدماتش، تغییراتی ساختاری را در این شرکت ایجاد کرده که در یک کلام به تمرکز روی معماری سازمانی ختم شده است.
در حالی که در گذشته روی تولید نرم‌افزار متمرکز بوده‌اند. او در این زمینه می‌گوید: «معماری طراحی و اجرای محصولات ما در این سال‌ها به این صورت بوده که ابتدا روی معماری نرم‌افزار و تولید متمرکز بودیم و هرچه جلوتر آمدیم، تمرکز خودمان را روی معماری سازمانی گذاشتیم. درواقع، از رویکرد کارکردگرا به سمت رویکرد غیر کارکردگرا حرکت کرده‌ایم و مفاهیمی مثل مقیاس‌پذیری و توزیع‌شدگی برایمان مهم شده است. در حال حاضر تمرکز ما روی مهارت‌های نرم است و می‌خواهیم مجموعه ۱۷۰۰نفره‌مان به‌صورت تخصصی در قالب تیم‌های گوناگون روی بخش‌های مختلف متمرکز شود. کار گروهی، یکپارچگی و توجه به سرمایه انسانی در سال‌های اخیر برای ما مهم‌تر شده است و ظرفیت‌های بهبود این موارد را افزایش داده‌ایم.»
۱۴۰۳؛ تنوع و ارتقای محصولات متمرکز بر هوش مصنوعی
آموزگار با تأکید بر اینکه در رفع نیازهای بانک‌ها و بیمه‌ها سعی کرده‌اند نگاهی راهکارساز و جامع‌نگر داشته باشند، می‌گوید: «داتین در این سال‌ها تمام تلاش خود را کرده تا سرویس‌ها و محصولاتش را متنوع کند. سبد محصولات ما طی این سال‌ها تکمیل شده و اکنون همگام با روندهای روز دنیا و بازار تأکید ویژ‌ه‌ای بر هوش مصنوعی داریم. ما می‌خواهیم با کمک هوش مصنوعی رنگ و بوی جدیدی به محصولات خود بدهیم و محصولات جدیدی را برای تکمیل زنجیره خلق ارزش خود طراحی و پیاده‌سازی کنیم. تاکنون چندین محصول در این حوزه، ازجمله راهکار کشف تقلب و تخلف، ارائه داده‌ایم.»
آموزگار درباره اهمیت استفاده از هوش مصنوعی در صنایع مختلف صحبت می‌کند و می‌گوید برنامه آنها برای سال پیش رو حرکت به سمت استفاده حداکثری از ابزارهای هوش مصنوعی است: «ما در حال حاضر، محصولاتی داریم که از هوش مصنوعی در آنها استفاده شده است. برای مثال خدمت کشف تقلب ما از این فناوری استفاده می‌کند، اما هدف ما در سال جدید این است که استفاده از هوش مصنوعی در محصولات و خدماتمان را افزایش دهیم و با هوش مصنوعی یکپارچه شویم.»
ورود به حوزه B2C به هدف فراگیری مالی
داتین در سال‌های اخیر، تصمیم گرفته از حوزه B2B فراتر رود و وارد حوزه B2C شود. حمیدرضا آموزگار، معاون توسعه محصول داتین، با اشاره به تاریخچه شکل‌گیری داتین و مسیری که تا به امروز طی کرده است، می‌گوید: «نیازهای جامعه نسبت به گذشته متفاوت‌تر و متکثرتر شده و همین مسئله باعث تغییر رویکرد ما نیز شده است. ما در گذشته بیشتر روی توسعه ابزارهای زیرساختی فراگیری مالی متمرکز بودیم و این تمرکز، ما را وارد همکاری‌هایی کرد که درنهایت منجر به ورودمان به حوزه B2C شد.»
مدرسه داتین پاسخ به چالش سرمایه انسانی صنعت
معاون توسعه محصول داتین معتقد است بزرگ‌ترین چالش کسب‌وکارهای فعال در حوزه فناوری اطلاعات، جذب و نگهداشت افراد ماهر است و روز‌به‌روز از کمیت و کیفیت سرمایه انسانی این کسب‌وکارها کاسته می‌شود. او درباره کوچک شدن کیک اقتصاد کشور و رگولاتوری نیز صحبت می‌کند و آن را یکی دیگر از چالش‌های توسعه کسب‌وکارها در کشور می‌داند: «وقتی کیک اقتصاد کشوری کوچک می‌شود، کسب‌وکارهای مختلف نمی‌توانند از تمام پتانسیل‌های خود استفاده کنند و چه در ورودی‌هایشان و چه در خروجی‌هایشان به مشکل برمی‌خورند.»
او توضیح می‌دهد که داتین به منظور گذار از چالش تأمین سرمایه انسانی خود، اقدام به تأسیس مدرسه‌ای کرده که افراد فنی را آموزش می‌دهد و آنها را براساس نیازمندی در شرکت استخدام می‌کند. آموزگار با تأکید بر اینکه مدرسه داتین برای کل صنعت تلاش خواهد کرد، می‌گوید: «مدرسه داتین در تلاش است افرادی را آموزش دهد که نه به لحاظ نظری، بلکه به لحاظ عملی کاربلد باشند و بتوانند به صنعت ارزش‌افزوده وارد کنند.»
