پیاده‌سازی مفهوم داده باز در کشور
گفت‌وگو با مهدی ملکی، مدیرعامل فینوتک درباره برنامه‌های این شرکت در سال جدید
عکس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۷۹ و ۸۰ / فینوتک فعالیت خود را با هدف گسترش نوآوری در حوزه خدمات بانکداری باز از دی‌ماه ۱۳۹۵ آغاز کرد و اکنون در مسیر رشد و توسعه خدمات مالی باز قرار گرفته و به سمت ایجاد بستری برای پیاده‌سازی مفهوم داده باز در حرکت است. امروز فینوتک بیش از سیصد وب‌سرویس ارائه می‌کند که فقط محدود به خدمات بانکی نیستند و خدمات دیگری مانند بازار سرمایه، بورس، بیمه و سرویس‌های هوش مصنوعی، احراز هویت و… را هم دربرمی‌گیرند. در گفت‌وگو با مهدی ملکی، مدیرعامل شرکت فینوتک، از اقداماتشان در سال ۱۴۰۲ و برنامه‌هایشان برای سال جدید پرسیدیم.
به گفته ملکی، فینوتک در یک سال گذشته از محصول جدید خود به نام «راشا» رونمایی کرده است. این محصول به کاربران صنایع مختلف این امکان را می‌دهد که بدون صرف هزینه‌های پیاده‌سازی و فقط با چند کلیک و شارژ حساب خود به خدمات مدنظرشان دسترسی پیدا کنند. عمده تمرکز این شرکت در سال ۱۴۰۲ بر توسعه و بهبود زیرساخت‌های فنی و توسعه بازار بوده و به گفته ملکی، ۱۴۰۳ می‌تواند برای فینوتک سال درخشش و جهش بزرگ باشد. در ادامه گزارشی از این گفت‌وگو را می‌خوانید.
توسعه زیرساخت‌های فنی
مهدی ملکی که از مهرماه ۱۴۰۲ در سمت مدیرعاملی شرکت فینوتک فعالیت می‌کند، ابتدا درباره وضعیتی که این شرکت را تحویل گرفت، توضیح می‌دهد. به گفته او، فینوتک گذشته بسیار خوبی دارد و زیرساخت‌های مناسبی در آن فراهم شده است: «از زمانی که من به این شرکت پیوستم، تلاش کردم ساختار سازمانی فینوتک را چابک‌تر کنیم و همچنین زیرساخت‌های فنی آن را بهبود بخشیم تا به واسطه آن بتوانیم سرویس‌های بهتری به مشتریانمان عرضه کنیم. همچنین در این مدت در تلاش بودیم بازارمان را نیز توسعه دهیم. پیش از این، در فینوتک به اندازه کافی به توسعه بازار و بازاریابی پرداخته نشده بود که در تلاشیم در دوره جدید مدیریتی، سرویس‌های این شرکت بهتر به بازار مخاطبانش معرفی شود و سهم بازار شرکت افزایش یابد.»
توسعه زیرساخت‌های فنی و عرضه محصولات در صنایع مختلف دو هدف اصلی بودند که فینوتک در سال ۱۴۰۲ آنها را دنبال کرده است. طبق صحبت‌های ملکی، این شرکت پیش از این در صنعت بانکی فعالیت داشت، اما در یک سال گذشته کوشیده که در صنایع بازار سرمایه، بیمه و تلکام نیز سرویس‌های خود را گسترده کند. او در این باره می‌گوید: «در سال ۱۴۰۲ در تلاش بودیم هم از صنایع بیمه، بورس و تلکام سرویس بگیریم و در اختیار سایر صنایع قرار دهیم و هم سرویس‌های بانکی را در این صنایع جا بیندازیم و معرفی کنیم. از همین رو، در سال ۱۴۰۲ در راستای حرکت به سمت ارائه سرویس‌های مالی باز، تفاهم‌نامه‌ای با کارگزاری آگاه، بیمه دی و بیمه تجارت نو امضا کردیم و فعالیت‌های قبلی شرکت در این حوزه‌ها را توسعه دادیم.»
راه‌اندازی راشا
فینوتک در دی‌ماه ۱۴۰۲ از محصول جدید خود با عنوان «راشا» رونمایی کرد؛ محصولی که قابلیت استعلام داده‌های بانکی و غیربانکی و گزارشگری مدیریتی و حسابداری را برای کسب‌وکارهای حقیقی و حقوقی فراهم می‌کند. ملکی درباره راشا این‌طور توضیح می‌دهد: «در فینوتک پنلی به نام راشا راه‌اندازی کرده‌ایم که مناسب افراد و شرکت‌هایی است که امکان پیاده‌سازی سرویس‌ها را در شرکت‌های خود ندارند و با استفاده از این پنل که تمامی سرویس‌های فینوتک در آن آماده شده و شارژ آن، این سرویس‌ها را فراخوانی کنند.
هدف این محصول درک مسائل مشتریان در حوزه‌های کاری خودشان و ارائه راهکار و طراحی محصول با سرویس‌های دردسترس در فینوتک بوده است. درواقع فینوتک با هدف تسهیل فرایندهای تیم‌های محصول و فنی شرکت‌های مختلف در طراحی و راه‌اندازی سامانه‌های داخلی برای حل مسئله و با استفاده از تجربیاتی که از شرکت‌های دیگر در همین حوزه داشته، کوشیده پنلی کامل و متمرکز عرضه کند.»
طبق صحبت‌های ملکی، ۱۴۰۲ برای فینوتک سال آماده‌سازی بود و در این سال زیرساخت‌هایشان را آماده و ایجاد کردند و درنهایت آنها را توسعه دادند. او در این باره می‌گوید: «توسعه زیرساخت‌هایمان با این هدف بود که بتوانیم در سال ۱۴۰۳ فینوتک را به حداکثر توانمندی‌هایش برسانیم و با بالاترین توان در بازار حضور داشته باشیم. پیش‌بینی می‌کنم فینوتک با تلاش همکارانم نسبت به سال گذشته رشد چشمگیری را نشان دهد.»
چالش‌های ۱۴۰۲
بنا بر صحبت‌های ملکی، کمبود و گران بودن نیروی متخصص، تغییرات قوانین توسط نهادهای ناظر و انحصارگرایی برخی از چالش‌های بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه‌اند و فینوتک نیز از این قاعده مستثنا نیست. او درباره چالش‌هایشان در یک سال گذشته می‌گوید: «یکی از چالش‌هایمان در یک سال گذشته به قانون‌گذاری مربوط می‌شد. با تغییر ناگهانی قوانین، کسب‌وکارها تحت‌تأثیر زیادی قرار می‌گیرند و روند مستمر موجودشان دچار مشکل می‌شود. علاوه‌بر قانون‌گذاری، چالش جذب و نگهداشت نیروی انسانی متخصص را نیز داشتیم، ولی با این حال، سعی کردیم دستمزد دریافتی همکاران را به سطح قابل قبولی برسانیم. علاوه‌بر آن تلاش کردیم که محیط شرکت را با تکیه بر دانش مربوط به حوزه منابع انسانی، جذاب کنیم تا پرسنل بتوانند در آن احساس راحتی و احساس تعلق خاطر به محیط کارشان داشته باشند.»
حرکت از بانکداری باز به سمت داده باز
به عقیده مدیرعامل فینوتک، بانکداری باز در کشور، حوزه بزرگی است که در ابتدا از صنعت بانکی شکل گرفت، ولی این حوزه باید فراتر از صنعت بانکی رود و در سال ۱۴۰۳ از بانکداری باز به سمت داده باز در حرکت باشد. او در این باره می‌گوید: «این صنعت همچنان به معنای کامل در کشور قانون‌گذاری نشده است و البته این مورد هم شمشیر دولبه است، قانون‌گذاری باید در راستای رفع انحصار و موانع کسب‌وکاری باشد نه برعکس. قانون‌گذاری نامناسب باعث شده که بعضی از سازمان‌هایی که در این فضا فعالیت می‌کنند به واسطه رویکرد خاصشان، منجر به آسیب به شرکت‌هایی مانند فینوتک شوند.
مهم‌ترین مسئله این است که این مفهوم و توسعه آن بایستی کاملاً به بخش خصوصی واگذار شود و سازمان‌های دولتی و به‌خصوص بانک‌ها به شکل رقیب برای گروه‌های کسب‌وکاری مانند شرکت فینوتک، مطرح نشوند. با وجود این، در فینوتک در تلاشیم با استفاده از داده‌های صنایع مختلف ابزاری برای تسهیل فرایندهای داخلی حوزه‌های مختلف ارائه دهیم. درواقع با نگاهی به مفهوم داده باز که در آن با استفاده از داده‌های افراد و شرکت‌ها در صنایع گوناگون مانند صنعت تلکام، بیمه، بورس، خدمات شهری و… و البته با اخذ مجوز خودشان تلاش بر ایجاد بستری امن‌تر و در عین حال بازتر برای تسهیل بخشیدن به فرایندهای تکراری و سنتی قبل دارد؛ سعی کردیم تلاشی مستمر در تعریف و شفاف‌سازی این مفهوم هم به کسب‌وکارها و هم به قانون‌گذار داشته باشیم و موفقیت‌هایی هم در بعضی حوزه‌ها داشته‌ایم. هرچند هنوز در ابتدای مسیر قرار داریم، ولی نسبت سال جدید بسیار خوش‌بین هستیم و امیدواریم با ایجاد درک درست از مفاهیم، موفقیت‌های بزرگ‌تری در پیاده‌سازی مفهوم داده باز به دست آوریم.»
بدون شک در این مسیر مهم‌ترین موضوعی که باید دنبال کنیم، امنیت داده است. ملکی با بیان این موضوع می‌گوید: «فینوتک در تلاش است با توسعه ابزارهای دسترسی به داده‌ها در بستر امن، موجب آسودگی خاطر افراد و سازمان‌ها و مؤسسات در ارائه خدمات داده‌ای باشد. فینوتک امید دارد بتواند در این زمینه سازکارهای مناسب ارائه دهد.»
۱۴۰۳؛ سال درخشش
به گفته ملکی، در سال ۱۴۰۳ فینوتک از محصولات ویژه‌ای رونمایی خواهد کرد و در تلاش‌اند که علاوه‌بر ارائه سرویس، به راه‌حل‌هایی برسند تا با تجمیع وضعیت سرویس‌ها به خدمات جدیدی دست پیدا کنند. ملکی با اشاره به این موضوع بیان می‌کند: «با توجه به پیش‌بینی‌ها و توسعه‌های زیرساختی که در سال گذشته انجام داده‌ایم، ۱۴۰۳ برای فینوتک سال درخشش است و امیدواریم که سال جهش و رشد چشمگیر برای این شرکت از نظر توسعه بازار و سودآوری باشد و این برند خوشنام نسبت به گذشته افتخارات بیشتری کسب کند.»
