چیدمان نهادی صنعت پرداخت کشور اشتباه است
گفت‌وگوی استودیو راه‌کار با وحید صیامی، کارشناس صنعت بانکی درباره طرح اصلاح نظام کارمزد
تقریباً یک سال از تصویب و ابلاغ طرح اصلاح نظام کارمزد می‌گذرد و فرصت مناسبی است تا گام‌های اول و دوم این طرح را بررسی کنیم و به این سؤال پاسخ دهیم که اجرایی شدن آن چه تأثیراتی روی صنعت بانکی و پرداخت کشور گذاشته است. وحید صیامی یکی از کارشناسان صنعت بانکی کشور است که در دومین روز اینوتکس ۲۰۲۴ مهمان غرفه استودیو راه‌کار بود و با نگاهی انتقادی به بررسی عملکرد این پروژه پرداخت. او علاوه‌بر این، از پرداخت الکترونیک سپهر به‌عنوان یکی از شرکت‌های الهام‌بخش صنعت در سال ۱۴۰۲ نام برد و یک کتاب در حوزه تجارت دیجیتال هم به ما معرفی کرد. در ادامه صحبت‌های او را می‌خوانید.
تصمیمات رگولاتور باعث ایجاد کج‌رفتاری می‌شود
اردیبهشت‌ماه امسال طرح اصلاح نظام کارمزد یک‌ساله شد و گرچه برخی آن را اقدامی روبه‌جلو از سمت بانک مرکزی در نظر می‌گیرند، برخی دیگر سازوکار اجرایی شدن آن را نقد می‌کنند و معتقدند که این اقدام نیز مانند بقیه تصمیمات رگولاتور درست اجرا نشده است. وحید صیامی، کارشناس صنعت بانکی در این باره می‌گوید: «به نظر من اصلاح نظام کارمزد تا امروز تأثیرات بدی روی صنعت بانکی و پرداخت کشور داشته است. اگر به ارزش سهام شرکت‌های پرداختی نگاه کنید، متوجه می‌شوید که ارزش سهام آن دسته از شرکت‌ها که در بازار سرمایه حضور دارند، کاهش یافته است. بازار سرمایه برآیند همه اتفاق‌های جامعه است و اتفاقات و اخبار در آن منعکس می‌شود.
علاوه‌بر این، هنوز که هنوز است برخی از شرکت‌های پرداختی می‌توانند کارمزد دریافتی‌شان را گزارش ندهند و آن را با اجاره کارت‌خوان یکی کنند که باعث تأسف است و باید برای آن فکری کرد. از روزی که صنعت پرداخت شکل گرفت قرار بود کارمزدها از پذیرنده‌ها گرفته شود و این استدلال درستی بود، اما به‌درستی اجرا نشد، چون چیدمان نهادی آن غلط است. همه بازیگران باید سر یک میز بنشینند، اما اینکه رابطه بین آنها چگونه صورت‌بندی شود هم مهم است. باید کمینه مجموع ریسک معاملات را برای همه کاهش داد که این اتفاق نیفتاده و نحوه ورود بانک مرکزی به این طرح اشتباه بوده است. در هیچ جای دنیا چنین تصمیماتی نمی‌گیرند و چنین تصمیماتی است که باعث کج‌رفتاری می‌شود.»
معرفی یک کتاب و یک شرکت الهام‌بخش
شرکت‌های زیادی در کشور هستند که در سال‌های اخیر رشد و توسعه زیادی داشته‌اند و می‌توانند برای افرادی که می‌خواهند به‌تازگی وارد بازار کار شوند، الهام‌بخش باشند. صیامی از بین شرکت‌هایی که می‌شناسد به پرداخت الکترونیک سپهر اشاره می‌کند و می‌گوید که این شرکت در سال ۱۴۰۲ ضریب رشد قابل توجهی داشته و می‌تواند به‌عنوان یکی از شرکت‌های موفق صنعت پرداخت کشور معرفی شود. او در آخر یک کتاب نیز معرفی می‌کند: «قواعد متحدالشکل در معاملات تجاری دیجیتال، کتاب خوبی است که به این موضوع می‌پردازد که تجارت دیجیتال باید چگونه انجام شود و نقش بانک‌ها و غیربانک‌ها در تأمین مالی تجارت‌ها چیست؟ در واقع، اگر قرار باشد تجارت دیجیتال در ایران توسعه پیدا کند، باید بتوانیم ابزارهای بانکی و پرداخت مناسب آن را ایجاد کنیم. ابزارهایی شبیه به LC که برای معاملات بین‌المللی استفاده می‌شود. این کتاب درباره همین موضوعات بحث می‌کند و من خواندن آن را به فعالان صنعت فناوری‌های مالی کشور توصیه می‌کنم.»
