بانکداری باز یکی از حوزه‌هایی است که به‌واسطه پیشرفت فناوری در صنایع مالی ظهور کرده است. بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته با گذر از این مفهوم آن را به یکی از بدیهیات نظام بانکی و مالی خودشان بدل کرده‌اند. با این حال در ایران و مطابق انتظار، چالش‌هایی در مسیر توسعه و پیشرفت این حوزه در کشور وجود دارد که از میزان نفوذ آن در صنایع مالی می‌کاهد. در گفت‌وگو با مصطفی طهماسبی، مدیرعامل شرکت سنباد راجع‌به شرایط فعلی بانکداری باز در کشور صحبت کرده‌ایم که در ادامه گزارشی از آن را می‌خوانید.
رکود بازار؛ آفت بانکداری باز
مصطفی طهماسبی، مدیرعامل شرکت سنباد باور دارد حال بانکداری باز در کشور خوب نیست و شرایط ناپایداری که جغرافیای سیاسی و اقتصادی این منطقه رقم زده، این صنعت تازه‌نفس را به سمت یک فضای رکودی هدایت کرده است. طهماسبی در این باره میگوید: «بانکداری باز را اگر به‌صورت یک زیرساخت در نظر بگیریم که در اکوسیستم بانکداری فعالیت میکند، به تعاقب وضعیت نامناسب این اکوسیستم می‌توان این انتظار را داشت که بانکداری باز هم شرایط جالبی را سپری نکند. بانکداری باز فعالیت‌هایش را از طریق ارائه سرویس به شرکت‌ها و کسب‌وکارهای مختلف پی می‌گیرد؛ در سال‌های اخیر چند کسبوکار را می‌توانید نام ببرید که زنده مانده و برجسته شده باشند و در بازار شرایط خوبی برای خودشان ایجاد کرده باشند؟ وقتی این تمایل میان سرمایه‌گذاران وجود نداشته باشد که به حوزه فین‌تک بیایند و در آن فعالیت کنند، بانکداری باز باید دقیقاً به چه سازمانی خدمات خودش را عرضه کند؟»
طهماسبی اتمسفر حاکم بر فضای سرمایه‌گذاری امروز کشور را سرشار از تنش توصیف میکند و معتقد است که این مسئله باعث می‌شود تمایل به حضور در بازار به حداقل برسد و در چنین رکودی نمی‌توان از مقوله بانکداری باز این توقع را داشت که پیشرفت کند و توسعه یابد.
چالش‌های پیش رو
طهماسبی معضل منابع انسانی و مهاجرت فزاینده نیروهای انسانی متخصص را از مهم‌ترین چالش‌های مدیریت و توسعه کسب‌وکارها قلمداد میکند و میگوید: «اگر به جریان عرضه و تقاضا در حوزه جذب نیروی انسانی توجه کنیم، متوجه می‌شویم علی‌رغم ثابت ماندن طرف تقاضا، سمت عرضه با کاهش مستمر و چشمگیری همراه بوده است که این مسئله هزینه جذب سرمایه انسانی را به‌شدت افزایش می‌دهد. این در حالی است که درآمد آن‌ها چندان افزایش نیافته و این معضل بقای کسب‌وکارهای کوچک‌‌تر را به خطر می‌اندازد.»
به عقیده طهماسبی، محدودیت‌های رگولاتوری توسعه کسب‌وکارهای جدیدی که تداوم فعالیت‌هایشان به تسهیلگری نیاز دارد را با چالش جدی روبه‌رو کرده است. طهماسبی میگوید یکی از ترس‌های همیشگی صاحبان کسب‌وکارها، تصمیمات جدیدی است که از سوی رگولاتوری اتخاذ می‌شود و هر لحظه ممکن است همه چیز را تغییر بدهد و همین عدم ثبات است که از ورود و حضور سرمایه‌گذاران به حوزه فین‌تک ممانعت میکند که این چالش برای کسب‌وکارهای B2B پررنگ‌تر است.
چشم‌انداز سنباد در سال آتی
طهماسبی درباره وضعیت شرکت سنباد در سالی که گذشت و همین‌طور چشم‌اندازی که برای آن متصور می‌شود نیز صحبت میکند و میگوید: «سنباد در سال ۱۴۰۱، در راستای تحقق رسالتی که در زمینه انجام امور مشترک بانک‌های خصوصی کشور داشت، فعالیت‌های خودش را پیگیری و علاوه‌برآن دو کسبوکار جدید را نیز در حوزه بانکداری باز به بازار و صنعت مالی کشور معرفی کرد؛ نخستین کسبوکار سرویس TSP یا همان صدور فاکتورهای الکترونیکی مختص بانک‌ها است و دومی هم به خدمت «پوش نوتیفیکیشن» یا اطلاع‌رسانی از طریق موبایل مشتریان بانک‌ها برمی‌گردد که مشتریان امور بانکی را از طریق نوتیفیکیشن در جریان وضعیت حساب‌هایشان قرار می‌دهد.»
این فناوری که بنا به گفته او، مستقل از تکنولوژی گوگل و به‌صورت ترکیبی از چند پروتکل مختلف عمل میکند، باتوجه‌به افزایشی شدن نرخ پیامک در سال‌های اخیر به‌عنوان یک فناوری داخلی جهت اطلاع‌رسانی امور بانکی توسعه‌یافته است. ارسال قبوض الکترونیکی به سازمان امور مالیاتی هم از دیگر خدماتی است که سنباد بسترهای لازم جهت ارائه آن به مشتریان را در سال گذشته ایجاد کرده است و بنا به گفته طهماسبی، عمده تمرکز برنامه‌های سنباد برای سال آتی، بازاریابی در این زمینه‌ها است.
طهماسبی معتقد است که عملکرد کسبوکار ویپاد به دلیل رشد ارگانیک و قراردادن قطعات پازل موفقیت و تسهیلگری فرایندها الهام‌بخش است که با استفاده از فناوری هزینه‌ها را کاهش داده و مواردی نظیر پرداخت قبض یا دریافت وام را ساده‌تر کرده است. طهماسبی معتقد است هر کسب‌وکاری به یک منشور سازمانی نیاز دارد که باید در اختیار پرسنل آن قرار بگیرد و باور دارد که «از خوب به عالی» کتابی است که می‌تواند به‌عنوان این منشور موردتوجه کسب‌وکارها قرار بگیرد و مطالعه این کتاب برای آن‌ها ضروری است. طهماسبی همین‌طور کتاب «مصائب من در حباب استارتاپ» را سرشار از نکات جذابی می‌داند که با نثری روان و به قلم روزنامهنگاری نوشته شده که جریان حوزه فین‌تک را از خارج گود رصد کرده و از این حیث که نگرش فردی را به این مسائل از بیرون این دایره به تصویر می‌کشد، می‌تواند برای فعالان فین‌تک حائز جذابیت باشد.
