فضای صنفی؛ پلی میان اکوسیستم و رگولاتوری
گفت‌وگو با محمدصادق آزادانی، رئیس کمیسیون لندتک نصر تهران درباره نگرانی‌های اعضای اکوسیستم
اینوتکس ۲۰۲۴ برگزار شد و طی این رویداد استودیو راه‌کار به سراغ بسیاری از مدیران و فعالان حوزه اقتصاد دیجیتال و فین‌تک کشور رفت و از آن‌ها درباره شرایط و وضعیت حاکم بر کسب‌وکارهایشان پرسید. مدیران کسب‌وکارهای لندتک نیز یکی از پایه‌های اصلی این گفت‌وگوها بودند که با ما درباره نگرانی‌هایشان نسبت به آینده این صنعت صحبت کردند. محمدصادق آزادانی، رئیس کمیسیون لندتک نصر تهران نیز یکی از مهمان‌های استودیو راه‌کار بود که با او درباره لندتک‌ها و وضعیتی که دارند، صحبت کردیم. در ادامه گفت‌وگوی ما با او را می‌خوانید.
قرار است اتفاقات خوبی در حوزه لندتک بیفتد
یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که حوزه‌های مختلف فین‌تک از بدو ظهورشان در کشور با آن روبه‌رو بودند، چالش رگولاتوری بود. لندتک‌ها نیز از این قاعده مستثنی نبودند و دی‌ماه سال گذشته بود که رگولاتور فعالیت‌هایشان را محدود کرد. صدور دستورالعملی از سوی بانک مرکزی در زمینه الزامات تعاملات بانک‌ها با حوزه‌های تسهیلات‌یاری، اعتراضات زیادی را از سمت فعالان این حوزه برانگیخت. با وجود این، محمدصادق آزادانی، رئیس کمیسیون لندتک نصر تهران معتقد است وضعیت رگولاتوری صنعت لندتک در کشور در چند ماه اخیر و به‌خصوص بعد از تعاملات بهتر شده است. او در این باره میگوید: «در ماه‌های اخیر ما روند رو به رشدی را در حوزه رگولاتوری صنعت لندتک طی کرده‌ایم که به کم‌تر شدن ابهام این فضا کمک کرده است.
پس از طی کردن یک مسیر چندماهه مذاکرات، انتظار تعیین نوعی آیین‌نامه جهت فعالیت لندتک‌ها را داشتیم، اما دستورالعمل بانک مرکزی با توجه به بندهایی که در زمینه دریافت کارمزد در خود داشت، همه را غافلگیر کرد و به نظر می‌رسید در این زمینه تعجیل رخ داده است. با وجود این، تلاش کردیم تا روند مذاکرات خود را کامل کنیم و ذیل تعاملاتمان با نهادهای رگولاتور، به‌ویژه کارگروه اقتصاد دیجیتال و مصوبه اخیر آن توانستیم قول مساعدت‌هایی را بگیریم و بانک مرکزی را متقاعد کنیم که دریافت کارمزد در این صنعت ضروری است و حالا به نظر می‌رسد قرار است اتفاقات خوبی در این حوزه بیفتد و تا یک ماه اخیر اخبار خوبی را در این زمینه بشنویم. روند این تسهیلگری باید سریع باشد، زیرا برخی از لندتک‌ها مدت‌ها است که به‌خاطر این ابلاغیه جدید نتوانسته‌اند اعتباردهی کنند و این عدم مراوده مالی حتی بقای آن‌ها را نیز به خطر انداخته است.»
افزایش تمایل کسب‌وکارها به تعامل با رگولاتور
به نظر می‌رسد با گذشت زمان، صنعت لندتک بیشتر از گذشته جای پای خود را در فضای اقتصادی کشور محکم کرده است. آزادانی با اشاره به رسانه‌ای شدن خبری که در خلال جلسه ۴۴ کارگروه اقتصاد دیجیتال منتشر شد، میگوید: «فضای لندتک به رسمیت شناخته شده و حالا رگولاتور به دنبال گسترش فضای عملکرد پرداخت‌یارها است. این تسهیلات در زمینه‌های حمایتی و تأمین زیرساخت‌ها به منظور فراهم کردن بستری برای صدور چک و سفته الکترونیک، افتتاح حساب آنلاین و… است. در سال‌های گذشته به دلیل کمبود تجربه‌های خوشایند تنظیم‌گری نظیر برخوردهای قهری و محدودکننده، عموماً این طرز نگاه وجود داشت که امکان برقراری تعامل با رگولاتور وجود ندارد و تا جای ممکن نباید سراغ این حوزه رفت. اما حالا کسب‌وکارها تمایل دارند تا در زمینه قانون‌گذاری به نهاد تنظیم‌گر کمک کنند و با شفاف‌سازی فضا، شرایط را به‌نحوی مدیریت کنند که دغدغه‌های حاکمیت نیز شنیده شود و رگولاتور با آگاهی بیشتر نسبت به اکثر جنبه‌ها دست به تنظیم‌گری بزند.»
او معتقد است در وهله اول باید نوعی فضای صنفی و خودتنظیم‌گری میان فعالان حوزه فین‌تک ایجاد شود تا مسائلی که در فضای رگولاتوری دیده نشده، دیده شود. او میگوید: «شاید گاهی تعداد محدودی از کسب‌وکارها در برخی از موارد نظیر دریافت کارمزد از مشتری زیاده‌روی کرده باشند، اما این مسئله خارج از فضای صنفی رخ داده و این‌جا است که نقش خودتنظیم‌گری و هم‌تنظیم‌گری که از طریق فضای صنفی رخ می‌دهد، پررنگ‌تر می‌شود. صنف می‌تواند نقش پلی را میان اکوسیستم و رگولاتور ایفا کند و شراط را بهبود ببخشد.»
عملکرد ستودنی اکوسیستم لندتک در سالی که گذشت
آزادانی عملکرد اکوسیستم لندتک را به دلیل تاب‌آوری در شرایط دشواری که در سال گذشته سپری کردند الهام‌بخش توصیف می‌کند و مطالعه کتاب «۶۰ الگوی مدل کسب‌وکار» از انتشارات راه پرداخت را به دلیل نگاه متفاوتی که دارد، برای فعالان حوزه فین‌تک سودمند برمی‌شمارد.
