ایده عدالت اجتماعی را محقق می‌کنیم
در گفت‌وگو با جواد عصمتی، مدیرعامل شرکت دادهکاوی معتمد اول سام درباره عملکرد، برنامه‌ها و رسالت این شرکت مطرح شد
عصر تراکنش ۸۵ / شرکت دادهکاوی معتمد اول سام که یکی از واسط‌های میان سازمان امور مالیاتی کشور و مؤدیان است، با هدف ایجاد عدالت اجتماعی و سروسامان دادن به وضعیت نظام مالیات‌ستانی در کشور در حال فعالیت است. این شرکت به‌واسطه سهام‌دارانی که دارد، توانسته در این سال‌ها مشتریان زیادی به دست آورد و رفته‌رفته با گذار از تمرکز صرف روی شرکت‌های بورسی و فرابورسی، دامنه و تنوع مشتریان خود را افزایش دهد و هم‌اکنون روی ارائه خدمات به اشخاص حقیقی تمرکز کرده است. با وجود این، آن‌طور که از صحبت‌های مدیرعامل این شرکت برمی‌آید، توسعه شرکت‌های معتمد مالیاتی بیش از آنکه به سیاست‌های درونی آنها بستگی داشته باشد، به تصمیمات سازمان امور مالیاتی وابسته است و این شرکت‌ها باید طبق آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی، حرکت کنند. در گفت‌وگو با جواد عصمتی، مدیرعامل دادهکاوی معتمد اول سام، درباره عملکرد، اقدامات، برنامه‌ها و چالش‌هایی که داشته و دارند، صحبت کردیم.
شکل‌گیری دادهکاوی معتمد اول سام
شرکت دادهکاوی معتمد اول سام در پنجم آبان‌ماه سال ۱۴۰۰ تأسیس شد، اما فعالیت خود را به‌صورت عملیاتی از آبان‌ماه ۱۴۰۱ آغاز کرد؛ زمانی که سازمان امور مالیاتی کشور به‌صورت رسمی تکالیف مؤدیان حقوقی و حقیقی را در قالب جدول زمان‌بندی ابلاغ کرد. جواد عصمتی، مدیرعامل شرکت دادهکاوی معتمد اول سام، با اشاره به این تاریخچه درباره مسیری که طی کرده‌اند، می‌گوید: «دادهکاوی معتمد اول سام اولین شرکت در کشور بود که مجوز TSP دریافت کرد و هم‌زمان با ابلاغیه رسمی سازمان امور مالیاتی شروع به کار کرد. اگر بخواهم درباره ترکیب سهام‌داری این شرکت صحبت کنم، باید بگویم که ۴۰درصد سهام ما متعلق به شرکت تجارت الکترونیک پارسیان، ۱۵درصد متعلق به شرکت تجارت الکترونیک پارسیان کیش، ۱۵درصد متعلق به شرکت تأمین خدمات سیستم‌های کاربردی کاسپین و درمجموع ۷۰درصد متعلق به گروه داده‌پردازی پارسیان است.
شرکت مهندسی ارتباطی پیام‌پرداز و پیشخوان الکترونیک ایرانیان نیز به‌عنوان سهام‌دار کنار ما قرار دارند. هدف اصلی شرکت معتمد اول سام پیشگامی در نوآوری و چابکی در ارائه محصولات و خدمات مورد نیاز مشتریان و توانمندسازی پرسنل، در راستای پیشرو بودن در صنف معتمدین مالیاتی است. اولین جرقه‌هایی که درنهایت به شکل‌گیری چنین شرکت‌هایی منجر شد، ابلاغیه‌ای بود که درباره لزوم استفاده از قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان در سال ۱۳۹۴ صادر شد و مجلس شورای اسلامی آن را در سال ۱۳۹۸ تصویب کرد؛ قانونی که درنهایت از سال ۱۴۰۱ به‌صورت رسمی و فراگیر، اجرا شد. درنتیجه، می‌توان گفت که شرکت‌های معتمد، بازوی اجرایی سازمان امور مالیاتی کشور هستند و تسهیل‌گری، بیمه‌گری و آموزش مؤدیان برخی از وظایف ماست و باید طبق دستورات و نیازهای این سازمان عمل کنیم.»
خدمات پشتیبانی دادهکاوی معتمد اول سام در سطح کشور
عصمتی سپس درباره کارکرد شرکت معتمد اول سام در مناطق کمتر توسعه‌یافته کشور صحبت می‌کند. به گفته او، با استفاده از ظرفیت سهام‌داران شرکت یعنی شرکت تجارت الکترونیک پارسیان با بیش از پنجاه نمایندگی در سراسر کشور و همچنین شرکت پیشخوان الکترونیک ایرانیان با بیش از یازده هزار دفتر شهری و روستایی حتی تا نقطه صفر مرزی آمادگی دارد که با زیرساخت‌های الکترونیک خدمات متنوع و متکثر سازمان امور مالیاتی کشور را در اختیار مردم قرار دهد.
او در این باره بیان می‌کند: «طبق تقویم اعلامی سازمان امور مالیاتی از ابتدای آبان‌ماه ۱۴۰۱ مقرر شد، شرکت‌های بورسی و فرابورسی به سامانه مؤدیان متصل شوند و در ادامه با توجه به فراخوان اشخاص حقوقی از ابتدای سال ۱۴۰۲ توسط سازمان امور مالیاتی، شرکت دادهکاوی معتمد اول سام با حجم زیادی از مؤدیان حقوقی برای اتصال با سامانه مؤدیان در فصل بهار مواجه شد. این قانون تازگی داشت و ما باید بااحتیاط جلو می‌رفتیم. ما در سال ۱۴۰۲ کوشیدیم بر اساس ظرفیت اسمی شرکت مشتری بگیریم تا خدمات باکیفیتی ارائه دهیم.
درواقع، کیفیت را به کمیت ترجیح دادیم و با اضافه کردن مشتریانی که بیش از ظرفیت اسمی‌مان بودند، کیفیت خدمات را پایین نیاوردیم. ما بر این باوریم که اگر مشتری که از ما راضی باشد، تبلیغ ما را خواهد کرد و همین برای ما کافی است. مخاطبان ما مدیران و کارمندان بخش امور مالی سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف‌اند که عموماً دانش مالی خوبی دارند و نسبت به سامانه مؤدیان آگاهی دارند. پس ما باید کارشناسانی با دانش مالی بسیار خوب را برای پاسخ‌گویی به سؤالات آنها استخدام می‌کردیم. من به‌شخصه گاهی مجبور می‌شدم به‌صورت مستقیم وارد گفت‌وگو با بخش مالی شرکت‌های مختلف شوم و برخی از سازکارها و مسائل را برایشان توضیح دهم تا متوجه روال کارها شوند. در این مسیر بود که سابقه ۲۵ساله فعالیت من در حوزه مالی به کمکم آمد.»
آموزش؛ چالش بزرگ اکوسیستم مالیاتی کشور
شرکت‌های معتمد مالیاتی زمان زیادی نیست که فعالیتشان را شروع کرده‌اند و فعالیت در حوزه‌‌ای که نوپا است، کار آسانی نیست؛ همه‌چیز تازگی دارد و هیچ‌چیز آن‌طور که باید به ثبات نرسیده و روال کارها برای ذی‌نفعان و طرفین به‌درستی شفاف نشده است. او با اشاره به این مسائل درباره چالش‌هایی که تاکنون داشته‌اند، توضیح می‌دهد: «اجرایی شدن قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان چالشی بود که به‌مرور از آن گذر کردیم. چالش بعدی آموزش بود؛ چالشی که سازمان امور مالیاتی و مؤدیان هم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کردند. ما سعی کردیم این موارد را رفع کنیم و حالا به یک ادبیات مشترک رسیده‌ایم. سام چالش تأمین مالی نداشت، چون سهام‌دارانی دارد که توان مالی خوبی دارند و از این بابت خوش‌شانس هستیم.»
طبق صحبت‌های مدیرعامل معتمد اول سام، شرکت‌های معتمد مالیاتی به دلیل نوع فعالیت‌هایشان باید توان نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بالایی داشته باشند و اگر در بحث تأمین مالی به مشکل بخورند، کارشان سخت می‌شود. او می‌گوید: «ما در صنف طلا و جواهر عملکرد بسیار خوبی داشتیم که به لطف وجود سهام‌دارانمان بود. شرکت تجارت الکترونیک پارسیان تأمین دستگاه‌های کارت‌خوان اندرویدی مؤدیان (اشخاص حقیقی) را برعهده گرفت. بدیهی است که اگر همراهی و حمایت یک PSP قدرتمند بازار را نداشتیم، هزینه‌هایمان افزایش می‌یافت. در حوزه نیروی انسانی نیز عملکرد خوبی داشتیم و توانستیم نیروهایی استخدام کنیم و پرورش دهیم که توان پاسخ‌گویی به سؤالات مالی مؤدیان را داشته باشند.»
ترکیب سهام‌داران؛ مزیت رقابتی سام
هرچه می‌گذرد، تعداد شرکت‌های معتمد مالیاتی بیشتر می‌شود و این مسئله علاوه‌بر اینکه باعث ایجاد و توسعه فضای رقابت می‌شود، دست مؤدیان را نیز برای انتخاب بازتر می‌کند. در این میان بدیهی است که آن شرکت‌هایی سهم بازار و موفقیت بیشتری خواهند داشت که بتوانند برای خود مزیت رقابتی ایجاد کنند. بنا بر صحبت‌های او، آنچه این شرکت را از سایر رقبا متمایز می‌کند، ترکیب سهام‌دارانی است که از آن حمایت می‌کنند و باعث می‌شوند خدمات را با هزینه کمتر و کیفیت بالاتر در اختیار مشتریان قرار دهد. او می‌گوید: «علاوه‌بر این، گزارشی که ما ارائه می‌دهیم، بسیار دقیق و تخصصی است؛ گزارش‌هایی که به افزایش شفافیت و کاهش خطای سامانه کمک می‌کند. همچنین توانایی بالایی در بحث آموزش و ارائه خدمات داریم و تمام تلاش خود را می‌کنیم تا خدمات و آموزش‌هایمان مختص تهران و کلان‌شهرهای دیگر نباشد و بتوانیم در همه مناطق کشور فعال باشیم.»
اخذ مالیات از اقشار مختلف و هزینه کردن آن در بخش‌های زیرساختی و رفاهی کشور، یکی از راه‌های رایج در کشورهای توسعه‌یافته‌ای است که می‌خواهند با کاهش فاصله طبقاتی، ایده عدالت اجتماعی را محقق کنند. اخذ مالیات در کشورهایی مثل ایران با چالش‌های زیادی روبه‌رو است که مهم‌ترین آنها عدم پذیرش و درواقع، مقاومت مردم برای پرداخت مالیات است. عصمتی با اشاره به این مسئله درباره نقش شرکت‌های معتمد مالیاتی در توسعه عدالت اجتماعی می‌گوید: «یکی از رسالت‌های ما این است که ایده عدالت اجتماعی را محقق کنیم و با استفاده از فناوری و علم تحلیل داده میزان شفافیت مالیاتی اصناف مختلف را افزایش دهیم.»
اتصال دفاتر پیشخوان به سامانه مؤدیان
طبق صحبت‌های او، همکاری بیش از یک دهه شبکه دفاتر پیشخوان دولت با سازمان امور مالیاتی باعث هم‌افزایی استراتژیک بین این دو نهاد خدمات‌رسان حاکمیتی و بخش غیردولتی شده است؛ در همین راستا شرکت پیشخوان خدمات ایرانیان (هلدینگ شبکه دفاتر پیشخوان دولت در کشور) طی هفت سال حرکت گام‌به‌گام و مؤثر موفق به اجرای قانون سامانه جامع مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی شد و از همین رو در قالب شرکت معتمد اول سام با مشارکت شرکت گروه داده‌پردازی پارسیان موفق به دریافت اولین مجوز معتمد سازمان امور مالیاتی کشور شد. با توجه به گستردگی دفاتر خدمات پیشخوان دولت در سراسر کشور (بیش از یازده هزار دفتر)، با اتصال این دفاتر به سامانه مؤدیان، خدمت‌رسانی امور مالیاتی به مؤدیان حقوقی و حقیقی در حال انجام است.
توسعه کشور در گرو توسعه ساختار سامانه مؤدیان
سازمان تنظیم مقررات، نظام پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان ازجمله سازمان‌هایی هستند که روی روند توسعه و آینده شرکت‌های معتمد مالیاتی تأثیر می‌گذارند و بنا بر تصمیمات و قوانین آنها است که این شرکت‌ها پیش می‌روند. درنتیجه از الان نمی‌توان پیش‌بینی کرد که آینده TSPها چه می‌شود، اما به نظر می‌رسد که حاکمیت می‌خواهد با هوشمند کردن نظام مالیات‌ستانی وضعیت این حوزه را سروسامان دهد. مدیرعامل معتمد اول سام با بیان این موارد می‌گوید: «باید منتظر بود و دید که سازمان امور مالیاتی کشور چه زمانی دستور اتصال تمامی اصناف یا اشخاص حقیقی را به سامانه مؤدیان می‌دهد. ما بحث‌های مربوط به آموزش و توسعه کسب‌وکار را هم داریم. چشم‌انداز ما این است که در بلندمدت بتوانیم اعتماد مردم را نسبت به سیستم مالیات‌ستانی افزایش دهیم و وضعیت کنونی مالیات کشور را بهبود بخشیم.»
او معتقد است درباره مفهوم مالیات در کشور اکوسیستم خوبی شکل گرفته و شرکت‌های معتمد مالیاتی و سازمان امور مالیاتی کشور طی جلساتی که به‌صورت ماهانه دارند، با یکدیگر در تعامل هستند.
