برای تبدیل‌شدن به یک هلدینگ فناوری اطلاعات خیز برداشته‌ایم
گفت‌وگو با حمید کردبچه، مدیرعامل ناواکو که می‌خواهند یک هاب تخصصی در حوزه کان‌تک شوند
عصر تراکنش ۸۸ / ناواکو از سال ۱۳۸۷ تاکنون بازوی فناوری اطلاعات بانک مسکن و یکی از شرکت‌های فعال این حوزه بوده است؛ شرکتی که بنا بر صحبت‌های مدیرعامل جدیدش در بسیاری از کارها و حوزه‌ها پیش‌قدم بوده و دستاوردهای زیادی داشته که دیده نشده‌اند. این شرکت توانسته تا امروز فعالیت‌های تأثیرگذاری در الکترونیکی کردن عوارض آزادراهی، طراحی و ساخت سخت‌افزارهای صنعت پرداخت و نصب و راه‌اندازی سامانه‌های بانکی داشته باشد و حالا برای تبدیل‌شدن به هلدینگی تخصصی آماده می‌شود تا بتواند ظرفیت‌های بازارش را بیشتر کند و به هابی تبدیل شود که شرکت‌ها و بانک‌های دیگر از خدمات او در حوزه راه و مسکن و شهرسازی استفاده کنند. به همین منظور سند استراتژی را ایجاد کرده‌اند که آنها را در سه سال آینده به این هدف نزدیک میکند. مسکن‌پی و دیباپی نیز اپلیکیشن‌های جدید این شرکت هستند که قرار است جای تمام اپلیکیشن‌های قدیمی‌شان را بگیرد و برنامه دارند تا وارد حوزه کان‌تک نیز بشوند. در گفت‌وگو با حمید کردبچه، مدیرعامل شرکت ناواکو، به اقدامات یک سال گذشته آنها و برنامه‌هایی که دارند، پرداختیم.
متمرکز بر مسکن، راه و شهرسازی
ناواکو یکی از شرکت‌های فناوری اطلاعات قدیمی کشور است که فعالیت خود را از سال ۱۳۸۷ به‌عنوان بازوی فناوری و نوآوری بانک مسکن آغاز کرده است. حمید کردبچه، مدیرعامل ناواکو درباره تاریخچه این شرکت و اهدافی که دارد، می‌گوید: «ناواکو از همان ابتدای شکل‌گیری‌اش مأموریت داشت تا بانک مسکن را وارد حوزه‌های نوآور و فناور کند. وقتی از توسعه فناوری و نوآوری در بانک‌ها صحبت می‌کنیم، باید به این نکته توجه داشته باشیم که اسمی از منابع موردنیاز این توسعه باید از مجموعه‌های بیرون از بانک‌ها تأمین شود و برای همین است که هلدینگ‌ها و شرکت‌های فناوری اطلاعات ایجاد می‌شوند.
بانک مسکن ذیل وزارت راه و شهرسازی و وزارت اقتصاد در صنعت بانکی کشور فعالیت میکند و از همان روزهای اول تلاش کرده تا تمام تمرکز خود را بر توسعه و بهبود وضعیت مسکن و راه و شهرسازی بگذارد. برخی شرکت‌ها وجود دارند که امروز وارد حوزه‌هایی نظیر توکنایز کردن مسکن و فروش متری آن شده‌اند. ناواکو از سال‌ها قبل به وزارت راه و شهرسازی خدمت کرده و روی این حوزه تسلط خوبی دارد. به همین خاطر می‌تواند دروازه‌ای باشد که شرکت‌ها و بانک‌های دیگر را با حوزه‌های مسکن، راه و شهرسازی گره بزند تا بتوانند خلق ارزش و سرویس‌های جدید را داشته باشند.»
دستاوردهای ناواکو نشان داده نشده است
بنا بر صحبت‌های کردبچه، ناواکو در سال ۱۳۸۷ با این مأموریت روی کار آمد که کربنکینگ بانک مسکن را تولید کند و ارتقا دهد. کاری که آن سال‌ها انجام شد، حالا نیاز به نوسازی کامل دارد و به همین دلیل مناقصه‌ای برای انتخاب کربنکینگ مسکن در حال اجراست. او با اشاره به این موضوع توضیح می‌دهد: «تغییرات مدیریتی در مجموعه ناواکو در این سال‌ها باعث شده کربنکینگ موجود کارآمد نباشد. شرکت‌های دیگر در این سال‌ها از ما جلو افتادند و ما که در خیلی از حوزه‌ها نوآور و پیشرو بودیم از آنها عقب ماندیم.
ناواکو در این سال‌ها شبکه پرداخت، دستگاه‌های کارت‌خوان و پایانه‌های فروشگاهی بانک مسکن را پشتیبانی کرده، بانک را در بحث‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری همراهی کرده و وظیفه ایجاد و راهبری مرکز داده اصفهان را نیز بر عهده داشته است. علاوه‌بر اینها، قبل از اینکه شرکت سپندار در سال ۱۳۹۷ وارد پروژه الکترونیکی کردن آزادراه‌های کشور شود، از ابتدای دهه ۱۳۹۰ در این حوزه فعالیت کرده است و برای اولین‌بار عوارض آزادراه تهران-پردیس را الکترونیکی کرده است. ناواکو نوآور است و ریسک نوآوری و فناوری را می‌پذیرد. بسیاری از مدیرانی که امروز در بخش‌های مختلف فناوری اطلاعات صنایع مالی و بانکی کار می‌کنند، در گذشته در ناواکو مشغول به کار بوده‌اند و بسیاری از مردم با وام‌هایی که از بانک مسکن گرفته‌اند، خانه‌دار شده‌اند و حس خوبی به بانک مسکن و ناواکو دارند. با وجود این، فکر می‌کنم که در بازنمایی و نشان‌دادن دستاوردها کم‌کاری شده و آن‌طور که باید تبلیغات نکرده‌ایم.»
به فکر هلدینگ‌شدن هستیم
کردبچه سابقه حضور در بانک حکمت ایرانیان و شاپرک را دارد و از تیرماه ۱۴۰۲ به ناواکو آمده و از آذرماه آن سال، مدیرعامل شده و یکی از اقداماتی که در این مدت انجام داده، آسیب‌شناسی وضعیت شرکت بوده است. او در این باره می‌گوید: «همان‌طور که از تاریخچه ناواکو گفتم، این شرکت دستاوردهای خوبی داشته، اما می‌توانسته خیلی بهتر باشد. وقتی به اینجا آمدم، یک سؤال اساسی داشتم و آن سؤال این بود که چرا اوضاع این‌گونه شده است؟ در واقع، به دنبال آسیب‌شناسی وضعیت موجود بودم. ناواکو در این سال‌ها کل دامنه خدماتش را به بانک مسکن اختصاص داده و اقدامی برای هلدینگ شدن آن نشده است.
بعد از بررسی‌هایم به این نتیجه رسیدم که باید هلدینگ شویم و با تخصصی‌تر شدن، از ظرفیت‌های موجود در صنعت و بازار استفاده کنیم. این تخصصی‌شدن به جذب نیروهای انسانی کارآمدتر هم کمک میکند. وقتی نیروی انسانی متخصص داشته باشید، کارها را تفکیک و تخصصی کرده باشید و انعطاف به خرج بدهید، با مجموعه‌ای توانمند و چابک که سبد خدمات متنوعی هم دارد، روبه‌رو می‌شوید. فکر می‌کنم وقت آن رسیده است که ناواکو از مأموریت‌گرایی به بازارگرایی سوق پیدا کند و به فکر تبدیل‌شدن به هلدینگی باشد که فقط به بانک مسکن خدمت ارائه نمی‌دهد ولی خدماتی حول محور بانک مسکن و شرکت‌های تابعه بانک برای هم‌افزایی بیشتر، خلق ارزش و جذب مشتری‌های جدید دارد.»
تسهیل خانه‌دارشدن مردم با کاربست فناوری
طبق صحبت‌های مدیرعامل ناواکو، بانک‌های ایران از روز اول بنا بر مأموریت، اسامی خاصی داشته‌اند و بانک مسکن با توجه به نحوه نام‌گذاری‌اش، تمام تلاشش را کرده تا در حوزه تخصصی‌اش باقی بماند و مزیت رقابتی‌اش را به‌گونه‌ای رقم بزند که امروز ۲۵درصد از جمعیت کشور را به‌عنوان مشتری در کنار خود قرار داده است. او درباره این اقدام بانک مسکن و سازوکاری که برای ایجاد وفاداری در مشتریانش در پیش گرفته است، اظهار میکند: «بانک مسکن بسیاری از افراد را خانه‌دار کرده و افراد زیادی هستند که نسبت به آن احساس دارند؛ احساسی که وقتی به بانک مسکن فکر می‌کنند، خنده روی لب‌هایشان می‌آورد.
من به‌شخصه در دهه ۱۳۷۰ مشتری این بانک بودم و با وام مسکنی که از آن گرفتم، خانه‌دار شدم. این‌گونه صاحب خانه شدن در فرهنگ ما با امنیت و آرامش معنا می‌شود و یک ارزش یا دستاورد به حساب می‌آید. مسکن در کشور ما کالایی سرمایه‌ای است و ارزش آن روز‌به‌روز افزایش پیدا میکند. ما به این فکر می‌کنیم که چطور می‌توانیم با کاربست نوآوری و فناوری، خانه‌دار شدن مردم را تسهیل کنیم؟ شاید برایتان جالب باشد که بدانید ناواکو در زمان تاسیس نیویکو بوده. نیویکو در سال ۱۳۵۵ در جنوب کشور ایجاد شده و روی برندش خیلی کار کرده است. نیویکو یک شرکتی بوده که در حوزه انبوه‌سازی فعالیت می‌کرد. ما بعد از این همه سال هنوز درگیر موارد و ساختار فعالیت عمرانی گذشته آن هم هستیم.»
تدوین یک برنامه استراتژی سه‌ساله
آن‌طور که از صحبت‌های کردبچه مشخص است، برنامه‌های زیادی برای توسعه ناواکو دارند؛ برنامه‌هایی که قرار است در یک بازه زمانی سه‌ساله تحقق پیدا کنند و در یک سال گذشته زیرساخت‌های آنها را ایجاد کرده‌اند. او درباره اقداماتی که در یک سال گذشته انجام داده‌اند، می‌گوید: «در یک سال گذشته روی آسیب‌شناسی و نوشتن سند استراتژی سه‌ساله ناواکو کار کردیم. از مشاور‌های خبره، اقتصاددان‌ها و بانکداران باتجربه‌ای که سراغ داشتیم، کمک گرفتیم و نیروی انسانی جدید جذب کردیم؛ نیروهایی که نوآوری را درک می‌کنند و خود هم نوآور هستند. بانک مسکن به طور کامل حامی است و با ما همسو و همراه است و داریم در یک جهت حرکت می‌کنیم. گروه مالی‌مان نیز با ما همسو هستند. سندی که ایجاد کردیم، به ما مسیر و راهبرد می‌دهد و در چهار محور اصلی کسب‌وکاری، مالی و سرمایه انسانی، فرایندی و تشکیلات و روش‌ها نوشته شده و سند نوینی است.
به نظر من، سرمایه انسانی ارزش خلق میکند و باید به توسعه آن توجه زیادی کنیم. من از تجارب مدیران عامل قبلی هم استفاده‌های زیادی می‌کنم، چراکه افراد باتجربه‌ای بوده‌اند. یکی دیگر از اقداماتی که در یک سال گذشته انجام داده‌ایم، افزایش سرمایه ناواکو از ۶۶ میلیارد تومان به هزار میلیارد تومان بود. بازسازی برندمان را هم داشتیم تا برند شرکت را که از سال ۱۳۹۳ تا امروز تغییر نکرده بود، همسو با برنامه‌ها، ساختارها و هویت کنونی ناواکو تغییر دهیم که از آن در نمایشگاه بورس، بانک و بیمه سال جاری رونمایی کردیم.»
۴ درصد از شعب بانکی کشور، متعلق به بانک مسکن
ناواکو از ابتدای سال جاری روی توسعه پروژه الکترونیکی کردن عوارض آزادراه‌ها تمرکز کرده تا بتوانند تمام آزادراه را پوشش دهند و درآمد قبض‌های آزادراهی آنها را برای مالکانشان تثبیت کنند. کردبچه با بیان این موضوع می‌گوید: «هم‌اکنون منتظر به نتیجه رسیدن اقدامات فنی، عملیاتی و مقرراتی آن هستیم که در حال پیگیری است. معاینه فنی ماشین‌های سنگین نیز از گذشته تا امروز بر عهده ناواکو بوده است. تسهیلات در بانک مسکن، متنوع و پیچیده است و برای این کار باید یک تیم تخصصی و مجرب داریم. از ابتدای سال ۱۴۰۳ روی سروسامان دادن این مقوله نیز کار کرده‌ایم. بانک مسکن، بانکی پرشعبه است و با ۱۱۹۰ شعبه فیزیکی در کشور، ۴درصد از شعب بانکی کشور را به خود اختصاص داده است و این یعنی تعداد زیادی نیروی انسانی دارد که باید برای ارائه خدمات نوین و جدید آموزش داده شوند و آنها را حمایت کرد. ما از ابتدای سال جاری روی آموزش نیروهای انسانی خود وقت زیادی گذاشته‌ایم. یکی دیگر از سامانه‌هایمان، سامانه منابع انسانی بانک است که هم به بازنشسته‌های گران‌قدر بانک مسکن، هم به کارمندانش ارائه خدمت میکند.»
تنها دو اپلیکیشن دیباپی و مسکن‌پی را خواهیم داشت
ناواکو برخی از محصولاتش را از چرخه سرویس خارج کرده و محصولات جدید و نوین‌تری را جایگزین آنها کرده است. پرنا، ابانک و اکانکت از جمله این محصولات حذف‌شده هستند. کردبچه درباره چرایی این اقدام و جایگزین‌هایی که دارند، این‌طور توضیح می‌دهد: «دیباپی و مسکن‌پی دو محصول جدیدی هستند که قرار است جای همه اپلیکیشن‌های ما را بگیرند. دیباپی یک سوپراپلیکیشن است که منتظر آزمایش‌های شاپرک و کاشف هستیم تا نهایی‌اش کنیم و هم‌اکنون مشغول پیاده‌کردن کسب‌وکارها روی آن هستیم.
این سوپراپلیکیشن قرار است خدمات مالی جامع ارائه دهد و رویکرد ولث‌تکی دارد. شرکت‌هایی که در حوزه‌هایی نظیر تأمین سرمایه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، خدمات رفاهی و… کار می‌کنند، می‌توانند در دیباپی حضور داشته باشند. در این سوپراپلیکیشن هم مشتری حقوقی، هم مشتری حقیقی داریم. یک مدیر پروژه نیز برای آن گذاشته‌ایم. مسکن‌پی نیز قرار است حوزه مسکن را با فناوری اطلاعات گره بزند. مسکن‌پی در حوزه بانکداری باز فعالیت میکند و در مرحله تحقیق و توسعه و طراحی قرار دارد و فاز پایلوت آن را به‌زودی خواهیم داشت.»
ایجاد آکادمی هوش بانکی و ورود به حوزه کان‌تک
بنا بر صحبت‌های کردبچه، ناواکو یک آکادمی هوش بانکی نیز در یک سال گذشته ایجاد کرده که به رقابت آنها در بازار و توانمندسازی نیروهایشان کمک میکند و به بهینه‌سازی برند ناواکو مشغول است. علاوه بر این، پایه‌های ورودشان به حوزه کان‌تک را هم گذاشته‌اند و عضو کمیسیون بانکداری دیجیتال کشور نیز شده‌اند. او در این باره می‌گوید: «پراپ‌تک و کان‌تک حوزه‌های جدیدی هستند که در کشور چندان رونق ندارند. ما می‌خواهیم وارد حوزه کان‌تک شویم و با شهرداری‌ها برای این موضوع وارد گفت‌وگو شده‌ایم. اگر این اتفاق بیفتد، شرکت‌های فناوری مالی زیادی می‌توانند به ما وصل شوند و به یک هاب تخصصی در کان‌تک تبدیل می‌شویم. امسال عضو کمیسیون بانکداری دیجیتال کشور هم شده‌ایم و می‌خواهیم برای تبدیل‌شدن به یک هلدینگ فناوری اطلاعات خیز برداریم. این هلدینگ شدن می‌تواند باعث ایجاد ظرفیت‌ها و همکاری‌های جدید شود.
ما در برخی از پروژه‌ها به‌صورت مستقیم وارد گفت‌وگو با سازمان‌ها، وزارت‌خانه‌ها و رگولاتورها نمی‌شویم و همکارانی داریم. برای مثال هلدینگ فناوری اطلاعات بانک شهر با توجه به ماهیتش و اینکه در حوزه شهر فعالیت میکند، واسطه ما با شهرداری‌ها خواهد بود. افراد در یک وضعیت مدرن بر اساس تفکیک‌ها و تمایزهای کارکردی که دارند، وارد بازار می‌شوند و تخصص اینجاست که معنا پیدا میکند. ما باید به فکر هلدینگ‌شدن و تخصصی کار کردن باشیم تا بتوانیم نیروهای متخصص را راحت‌تر جذب کنیم و هر فرد را در جایی که باید قرار دهیم، چون نمی‌توان همه مهارت‌ها و علوم را در یک فرد پیدا کرد و هر کس در دنیای امروزی سراغ یک تخصصی رفته است. در نتیجه، می‌توانم این‌طور بگویم که تخصص‌محور و دانش‌محور خواهیم شد.»
رگولاتور منفعل آسیب‌زاست
جذب و نگهداشت نیروی انسانی، رگولاتوری، تحریم و تورم از چالش‌های عمومی هستند که تقریباً همه کسب‌وکارهای فعال در حوزه‌های فناوری و نوآوری با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. کردبچه درباره چالش‌هایی که در ناواکو دارند، این‌طور می‌گوید: «برخی از چالش‌ها همه‌گیرند و صحبت‌کردن از آنها تکراری است. ما تا امروز با رگولاتور مشکلی نداشته‌ایم و ازآنجا‌که شش سال در شاپرک کار کرده‌ام، با ادبیات و دغدغه‌های رگولاتورها آشنا هستم. برای همین اقدامی نمی‌کنیم که مانع فعالیتمان شوند. با وجود این، فکر می‌کنم که هر رگولاتوری باید در تعامل با اکوسیستم‌هایی که با آنها سروکار دارد، تصمیمات لازم و ضروری را بگیرد و رگولاتور منفعل آسیب‌زاست. رگوله کردن حوزه‌های مختلف سختی‌ها و پیچیدگی‌های خود را دارد و اراده زیادی می‌خواهد و این را آن دسته از افرادی که در بدنه رگولاتوری کار کرده‌اند، متوجه می‌شوند. ما معمولاً سمت کسب‌وکار را می‌بینیم و از مشکلات رگولاتورها بی‌خبریم. به نظر من، بزرگ‌ترین چالش ما زیرساخت فرهنگ است؛ فرهنگی که باید هم سمت مصرف‌کننده خدمات، هم سمت رگولاتور، هم سمت صنعت ایجاد شود.»
