به دنبال سرمایه‌گذار خارجی و ETF کریپتویی هستیم
گفت‌وگو با محمد قاسمی، مدیرعامل مزدکس، درباره اهداف میان‌مدت و آرزوهایی که برای این شرکت دارند
عصر تراکنش ۸۹ / در سال ۱۴۰۰، گروهی از فعالان بازار سرمایه به ایده‌ای تازه دست یافتند: ایجاد پلی میان بازار سرمایه و دارایی‌های دیجیتال، تا از طریق هم‌افزایی میان این دو حوزه، بازاری جدید با ظرفیت‌های گسترده ایجاد کنند. نتیجه این ایده‌پردازی و تلاش‌ها، شکل‌گیری شرکت مزدکس بود. این شرکت، در همان ابتدای فعالیت خود با درک اهمیت هماهنگی با قوانین کشور، تصمیم گرفت به سندباکس بازار سرمایه وارد شود.
به گفته محمد قاسمی، مدیرعامل مزدکس، این شرکت همچنان در این چارچوب فعالیت می‌کند و هنوز از سندباکس خارج نشده است. البته خارج نشدن از سندباکس به معنای بیهوده بودن این چارچوب نبوده است؛ بلکه به گفته قاسمی فرصتی برای مزدکس بوده تا با ارائه خدمات و نوآوری‌های خود، نگاه رگولاتورها را به فناوری‌هایی همچون بلاکچین، دارایی‌های دیجیتال و فرایند توکنایز کردن تغییر دهد. این تغییر نگرش، زمینه‌ساز تحولات مهمی در بازار سرمایه و مزدکس شده و اکنون منتظرند تا مجوزهای لازم برای گسترش فعالیت‌های خود، از جمله افزایش تعداد صندوق‌ها و توکنایز کردن املاک، تا پایان سال ۱۴۰۳ از سوی رگولاتور صادر شود. فعالیت مزدکس به همین جا ختم نمی‌شود. در سال گذشته، این شرکت توانست سامانه مرکز مبادله ارز و طلای بانک مرکزی را طراحی و راه‌اندازی کند؛ پروژه‌ای که در آن حراج سکه طلا توسط بانک مرکزی انجام می‌شود.
از سوی دیگر، مزدکس با رشد چشمگیر در معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری خود مواجه بوده است. به گفته مدیرعامل این شرکت، این رشد چندبرابری باعث شده که معاملات صندوق‌های مزدکس اکنون حدود ۱۰ تا ۲۰درصد از کل حجم معاملات بازار بورس را به خود اختصاص دهد. این آمار نشان‌دهنده پذیرش و استقبال گسترده از خدمات مزدکس در بازار سرمایه است. محمد قاسمی معتقد است رگولاتوری دارایی‌های دیجیتال باید بر عهده بازار سرمایه باشد. به گفته او، این موضوع اگر به‌درستی اجرا شود، می‌تواند آینده‌ای روشن برای این حوزه رقم بزند و ظرفیت‌های بازار سرمایه را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد. مزدکس، به‌عنوان یکی از پیشگامان اتصال بازار سرمایه به فناوری بلاکچین و دارایی‌های دیجیتال، توانسته است با عملکرد نوآورانه و تعامل سازنده با رگولاتورها، نقش مهمی در تغییر و توسعه زیرساخت‌های بازار سرمایه ایفا کند. انتظار می‌رود با ادامه این روند و دریافت مجوزهای جدید، مزدکس بتواند به یکی از بازیگران کلیدی بازار سرمایه و دارایی‌های دیجیتال در کشور تبدیل شود. در ادامه گزارش کامل این گفت‌وگو را با محمد قاسمی، مدیرعامل مزدکس، می‌خوانید.
۱۴۰۳؛ متمرکز بر توکنایز کردن دارایی‌های گوناگون
توکنایز کردن دارایی‌ها به یکی از موضوعات کلیدی در دنیای مالی تبدیل شده است. بسیاری از نهادهای مالی اکنون به دنبال این هستند که صندوق‌ها و دارایی‌های خود را از طریق توکنایز کردن به بازارهای ثانویه مانند پلتفرم مزدکس یا دیگر بسترهای مشابه وارد کنند. هدف اصلی این حرکت، افزایش نقدینگی دارایی‌ها و بهینه‌سازی بهره‌وری اقتصادی آنهاست.
شرکت مزدکس در یک سال گذشته توجه ویژه‌ای به توکنایز کردن دارایی‌های مختلف داشته و تلاش کرده نقش مهمی در توسعه این فناوری ایفا کند. محمد قاسمی، مدیرعامل مزدکس، در توضیح این اقدامات می‌گوید: «علاوه بر تمرکزی که در یک سال گذشته بر توکنایز کردن دارایی مجموعه‌های گوناگون داشتیم، ETF بیت‌کوین نیز یکی از موضوعات مهمی بود که پیگیری کردیم. به نظر ما، ایران باید مانند تمام بازارهای پیشرفته دنیا این کلاس جدید از دارایی را در بازار سهام و بورس خود بپذیرد. این اقدام می‌تواند با تنوع‌بخشی به ابزارهای مالی، مشتریان جدیدی را به بازار سرمایه جذب کرده و نقدینگی بیشتری را به این حوزه وارد کند.»
مزدکس به همراه شرکت سیتکس طرح ETF بیت‌کوین را به سندباکس ارائه داده و فرایندهای آن در حال انجام است. اگر این طرح به نتیجه برسد، می‌تواند نقطه‌عطفی در بازار سرمایه ایران باشد و ظرفیت‌های جدیدی برای جذب سرمایه‌گذاران به ارمغان آورد. یکی دیگر از پروژه‌های استراتژیک مزدکس، توکنایز کردن دارایی‌های املاک است. قاسمی در این باره توضیح می‌دهد: «پلتفرم توکنایز کردن املاک مزدکس اکنون آماده است و ما در حال طی کردن مراحل اخذ مجوز برای این پروژه هستیم. به‌محض نهایی‌شدن این مجوز، از پلتفرم رونمایی خواهیم کرد. این پلتفرم می‌تواند به مولدسازی دارایی‌های سنگینی مثل ملک برای اشخاص حقیقی و حقوقی کمک کند.»
توکنایز کردن املاک فرصتی فراهم می‌آورد تا دارایی‌هایی که پیش‌تر غیرمولد یا کم‌بازده تلقی می‌شدند، از طریق تقسیم به واحدهای کوچک‌تر (توکن‌ها) به دارایی‌هایی قابل‌معامله در بازارهای ثانویه تبدیل شوند. این امر می‌تواند به افراد و سازمان‌ها امکان دهد تا با نقد کردن بخشی از دارایی‌های خود، سرمایه‌گذاری‌های جدیدی انجام دهند و همچنین امکان مشارکت سرمایه‌گذاران خرد را در دارایی‌های کلان فراهم کنند.
در پیچ‌وخم سندباکس
رگولاتوری، جذب و نگهداشت نیروی انسانی و غیرقابل‌پیش‌بینی بودن آینده اقتصادی کشور سه چالش عمده‌ای هستند که مزدکس و البته بسیاری از کسب‌وکارهای نوپا در ایران با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. قاسمی در این باره بیان می‌کند: «ما به‌خاطر مسائل مربوط به رگولاتوری وارد سندباکس شدیم. سازمان بورس در این مسیر همکاری زیادی با ما داشت، اما مسیر چالش‌برانگیزی بود و انرژی زیادی از ما گرفت. چالش بعدی هم مربوط به نیروی انسانی است. مهاجرت نیروهای متخصص به مزدکس نیز آسیب زده است و برخی از نیروهای ما در این مدت مهاجرت کرده‌اند. تغییر ناگهانی رئیس‌جمهور و کابینه‌اش نیز یکی از چالش‌های اکوسیستم مالی در چند ماه گذشته بود، چون چنین مسئله‌ای باعث می‌شد نتوانیم آینده اقتصاد کشور را پیش‌بینی کنیم.»
مزدکس، فعالیت خود را از سال ۱۴۰۰ با هدف هم‌افزایی میان بازار سرمایه و دارایی‌های دیجیتال آغاز کرد و مدتی بعد از شکل‌گیری‌اش تصمیم گرفتند که آن را وارد سندباکس بازار سرمایه کنند. مدیرعامل مزدکس در این باره می‌گوید: «این تصمیم باعث شد تعداد صندوق‌های قابل‌معامله مزدکس کم شود، اما در نهایت به قانونمند شدنمان کمک می‌کند. ما برای هم‌سو شدن با قوانین مجبور شدیم تغییراتی را در مزدکس ایجاد کنیم. ابتدا احساس خوشایندی نسبت به این تغییرات نداشتیم، اما همین مسئله زمینه‌ساز اتفاقات مثبتی شد. در نتیجه همین تغییرات بود که نهادهای مالی و سازمان بورس به این جمع‌بندی رسیدند که این ابزارها و راه‌حل‌های جدید نوآوری مبتنی بر فناوری بلاکچین به توسعه بازارها کمک می‌کند. با وجود این، هنوز از سندباکس بازار سرمایه خارج نشدیم و همچنان در سازمان بورس درگیر تهیه قوانین و مقررات هستیم، ولی بازار سرمایه به این جمع‌بندی رسیده است که این ابزارها خوب هستند و به درد این بازار می‌خورند و امیدواریم که قوانین و مقررات هرچه زودتر جمع‌بندی شوند.»
نگاه بازار سرمایه به بلاکچین و رمزارزها
طبق صحبت‌های قاسمی، مزدکس می‌خواهد پلی میان دارایی‌های دیجیتال و بازار سرمایه باشد. او درباره اقداماتی که در یک سال گذشته برای تحقق این ایده انجام داده‌اند، این‌طور توضیح می‌دهد: «بازار سرمایه دیگر به بلاکچین و رمزارزها به‌عنوان یک رقیب نگاه نمی‌کند و نگاهش به آنها به‌عنوان یک کلاس دارایی یا یک همکار تغییر کرده است. این تغییر نگاه مسئله‌ای بود که ما به دنبال آن بودیم و به لطف خدا توانستیم به آن برسیم. دومین موضوعی که سعی کردیم به واسطه آن میان دارایی‌های دیجیتال و بازار سرمایه ارتباط برقرار کنیم، افزایش صندوق‌ها بود.
ما فعلاً همان سه صندوق یعنی کارا، کهربا و اهرم گروه مالی کاریزما را داریم و هنوز مجوز افزایش صندوق از سوی سازمان بورس برایمان صادر نشده است و به‌محض صدور این مجوز تعداد صندوق‌هایمان را بیشتر می‌کنیم. همین حالا هم صندوق‌های زیادی مایل به همکاری با ما هستند و ما هم از این موضوع استقبال می‌کنیم. توکنایز کردن املاک نیز به تحقق این ایده کمک می‌کند که در این حوزه هم کارهایی انجام داده‌ایم و منتظر اجرایی شدن آنها هستیم. راه‌اندازی سامانه مرکز مبادله ارز و طلا برای بانک مرکزی را نیز در کارنامه‌مان داریم. بانک مرکزی خریدوفروش آنلاین سکه را به واسطه همان سامانه‌ای انجام می‌دهد که ما تحویل مرکز مبادله دادیم و این یکی از افتخارات ماست.»
سهم ۱۰ تا ۲۰ درصدی مزدکس از معاملات بازار سرمایه
مزدکس در یک سال گذشته توانسته سهم بازار بیشتری را کسب کند و درصد و میزان معاملات صندوق‌هایش را در بورس افزایش دهد. قاسمی در این باره اظهار می‌کند: «در دو ماه اخیر، تعداد مشتریان و ارزش معاملات صندوق‌های ما رشد چشمگیری داشته است. زمانی که ما توانستیم زیرساخت‌های خود را با شرکت کاریزما یکپارچه کنیم، تعداد مشتریان و تراکنش‌های ما رشد بسیاری خوبی کردند. ما در آبان‌ماه ۱۴۰۳ شروع به فعالیت کردیم و نقدینگی صندوق‌های خود را افزایش دادیم، روزهای اول در صندوق‌های ما حدود صد میلیون تومان معامله انجام می‌شد و در اواسط آذرماه این عدد به حدود ۱۰میلیارد تومان هم رسید.
این نشان‌دهنده یک رشد بسیار خوب است. ما روی نماد اهرم یا کهربا هم رشد قابل‌ملاحظه‌ای داشتیم و میزان معاملات روزانه‌‌مان در پلتفرم مزدکس حدود ۱۰ تا ۲۰درصد از ارزش معادل بورس است؛ یعنی اگر در بورس پنجاه میلیارد تومان اهرم معامله شود، در مزدکس هم پنج میلیارد تومان معامله انجام می‌شود و داشتن ۱۰درصد از معاملات بورس طی یکی دو ماه روند بسیار خوبی به حساب می‌آید.»
به دنبال افزایش صندوق‌ها و توکنایز کردن املاک
بنا بر صحبت‌های قاسمی، با توجه به شرایط اقتصادی کشور برنامه‌ریزی بلندمدت برای شرکت‌ها کار دشواری شده است و آنها می‌توانند نهایتاً یک برنامه میان‌مدت دوساله داشته باشند. در همین راستا، آنچه برای مزدکس تا پایان سال ۱۴۰۳ برنامه‌ریزی شده، این است که بتواند تعداد صندوق‌هایش در بورس را افزایش دهد و وارد اجرایی کردن پروژه توکنایز کردن املاک شود.
او در این باره می‌گوید: «ما تا پایان سال دو هدف را دنبال می‌کنیم که یکی از آنها افزایش تعداد صندوق‌هایمان است. ما قراردادهای لازم در این زمینه را بسته‌ایم و درخواست افزایش تعداد صندوق‌های خود را هم به سازمان بورس داده‌ایم و منتظر آمدن مجوز هستیم. موضوع دیگر هم توکنایز کردن املاک است و اگر بتوانیم مجوز این موضوع را هم بگیریم به همه اهدافی که از اول سال برای خود در نظر داشتیم خواهیم رسید. اما اگر قرار باشد با شما درباره اهداف میان‌مدت و آرزوهایی که برای مزدکس دارم، صحبت کنم باید بگویم که علاوه بر افزایش تعداد صندوق‌ها دلم می‌خواهد سرمایه‌گذار خارجی و ETF کریپتویی داشته باشیم. ما اگر در آینده بتوانیم کل صندوق‌ها و کل اوراق بهادار برخی سهام و گواهی سپرده‌های کالایی را داشته باشیم و به‌صورت ۷*۲۴ آنها را معامله و تصفیه آنی کنیم، لبخند بزرگی روی لب‌های من می‌نشیند.
ورود سرمایه‌گذارهای خارجی نیز یکی دیگر از آن آرزوهای قلبی من است. اینکه بتوانیم سرمایه‌های خارجی را وارد ایران و به تأمین مالی و افزایش نقدینگی شرکت‌های کشور کمک کنیم. موضوع بعدی ETFهای کریپتویی است که به نظر من بسیار مهم هستند. اگر بتوانیم چند ETF مانند بیت‌کوین، اتریوم یا صندوق شاخصی کریپتو را بیاوریم، می‌تواند به‌شدت به بازار سرمایه و مدیریت دارایی و ثروت ما کمک کند. همکاری با پلتفرم‌های داخلی و خارجی هم یکی دیگر از اهداف بلندمدت ماست. ما می‌توانیم با پلتفرم‌های بزرگ داخلی هم همکاری داشته باشیم و برای مدیریت دارایی و ثروت به آنها سرویس ارائه دهیم.»
به نظر او، رفع موانعی که موجبات توسعه کسب‌وکار آنها و به‌طورکلی حوزه دارایی‌های دیجیتال را فراهم کند، به تصمیمات و اقدامات رگولاتور بستگی دارد. او در‌این‌باره توضیح می‌دهد: «مثلاً ما اکنون برای ETFهای کریپتویی دقیقاً پشت در قانون قرار گرفته‌ایم و امیدواریم به‌زودی درهای آن باز شوند. موضوع بعدی تحریم‌ها هستند. تحریم‌ها مانع ورود سرمایه‌های خارجی به کشور می‌شوند و امیدوارم این تحریم‌ها نه در دو سه سال آینده، بلکه خیلی زودتر برداشته شوند تا بتوانیم با بسیاری از کشورهای دنیا همکاری داشته باشیم.»
بازار سرمایه باید رگولاتور دارایی‌های دیجیتال باشد رگولاتوری حوزه دارایی‌های دیجیتال هم‌‌اکنون بر عهده بانک مرکزی است؛ نهادی که به نظر قاسمی نباید رگولاتور این حوزه باشد. او در این باره می‌گوید: «چون در کشور ما این موجودیت را نه دارایی، بلکه ارز در نظر می‌گیرند و به آن رمزارز می‌گویند، رگوله کردن آن هم به عهده بانک مرکزی گذاشته شده است. این در حالی است که این موجودیت‌ها دارایی هستند و باید توسط رگولاتور بازار سرمایه رگوله شوند. حوزه دارایی‌های دیجیتال نیاز به رگوله شدن دارد، اما نه توسط بانک مرکزی. این حوزه باید توسط بازار سرمایه رگوله شود.
در آمریکا ریپل، بیت‌کوین و اتریوم توسط سازمان بورس و اوراق بهادار آمریکا رگوله می‌شوند، چون اینها اوراق بهادار یا کالا به حساب می‌آیند نه ارز. آینده توکن‌های امنیتی و دارایی‌های مبتنی بر دارایی‌های واقعی در ایران به‌شدت روشن است، اما در مورد آینده رمزارزها ابهامات زیادی وجود دارد و عمده این ابهامات به رگولاتوری بانک مرکزی برمی‌گردد. اگر رگولاتوری این حوزه به دست بازار سرمایه بیفتد، قطعاً آینده روشن‌تری پیش روی خود خواهد داشت، چون بازار سرمایه دارایی‌های دیجیتال را ارز نمی‌بیند و دیدن رمزارز به شکل ارز محدودیت‌هایی به همراه دارد.»
