اسلاش ۲۰۲۴؛ متمرکز بر دیپ‌تک و هوش مصنوعی
گزارش عصر تراکنش از اولین رویداد نوآورد که با هدف انتقال تجربه حضور در اسلاش ۲۰۲۴ برگزار شد
عصر تراکنش ۹۰ / اولین دوره رویداد نوآورد با هدف انتقال تجربه حضور در اسلاش ۲۰۲۴ توسط شناسا و با همراهی فناپ، بانک پاسارگاد و دانشگاه خاتم نهم دی‌ماه ۱۴۰۳ در سالن کنفرانس دانشگاه خاتم برگزار شد. اسلاش یکی از رویدادهای سرمایه‌گذاری در اقتصاد دیجیتال اروپاست که در فنلاند برگزار می‌شود و امسال برخی از فعالان و مدیران فناوری‌های مالی کشور با حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری به این رویداد رفته بودند. این فعالان در رویداد نوآورد دور هم جمع شدند تا دیده‌ها و شنیده‌هایشان را با دیگران در میان بگذارند.
دیده‌های آنها حاکی از این است که این رویداد به‌خوبی توانسته تمام افراد و عناصر لازم برای توسعه نوآوری و فناوری را یکجا جمع کند و در مقایسه با اکسپند نورث‌استار، کسب‌وکارهای فین‌تکی کمتر و سرمایه‌گذاران و بنیان‌گذاران بیشتری را در دل خود جای داده است. علاوه‌بر این، سخنران‌ها بی‌پرده و صادقانه صحبت می‌کنند و با چند دقیقه هم‌نشینی با آنها می‌توان اطلاعات زیادی دریافت کرد. به گفته آنها، فناوری هوش مصنوعی و دیپ‌تک از روندهای اصلی اسلاش ۲۰۲۴ بوده‌اند. نوآورد در کل چهار سخنرانی، دو پنل و چهار اسلاش‌تاک داشت که بستری برای انتقال تجربه حضور افراد در اسلاش ۲۰۲۴ بود. در ادامه مروری بر جزئیات این رویداد خواهیم داشت.
سخنرانی اول: به دنبال انتقال تجاربمان هستیم
سید فواد دولت‌آبادی، مدیر امور بین‌الملل شناسا، به‌عنوان اولین سخنران افتتاحیه رویداد نوآورد، درباره چرایی برگزاری این رویداد صحبت کرد و گفت: «اسلاش این روزها در ایران شناخته شده است، اما همه نمی‌توانند به فنلاند بروند. اسلاش بزرگ‌ترین رویداد اروپا و یکی از رویدادهای مهم سرمایه‌گذاری در جهان است.
بخش‌های زیاد و پربازدهی دارد و استارتاپ‌های خوب دنیا آنجا جمع می‌شوند. صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری امسال از ما حمایت مالی کرد تا به اسلاش ۲۰۲۴ برویم تا بتوانیم در رویداد نوآورد تجاربمان را با دیگران به اشتراک بگذاریم. هدف ما انتقال تجربه است و بس.»
سخنرانی دوم: اقتصاد نوآوری باید بتواند مسائل جامعه را برطرف کند
شهاب جوانمردی، مدیرعامل فناپ، نیز در سخنرانی افتتاحیه این رویداد بیان کرد: «ما در گفت‌وگوهای روزمره‌مان بیشتر از نشدن‌ها و عدم امکان‌ها می‌گوییم و می‌شنویم. برای رقم زدن یک اتفاق باید مجموعه‌ای از عناصر کنار هم قرار بگیرند تا ناممکن‌ها ممکن شوند. کنار هم نگه داشتن این عناصر است که منجر به نتیجه می‌شود. تمرکز، نگاه درازمدت، رجوع به عقل جمعی، یادگیری مداوم و داشتن فهمی از تغییرات که مبتنی بر شناخت روندها باشد، از مهم‌ترین این عناصر هستند.
علاوه بر این موارد، باید تلاش کنیم در تصمیم‌گیری‌هایمان سوگیری نداشته باشیم. یکی از این سوگیری‌ها که این روزها در مدیران ما وجود دارد، ریشه در ساده‌سازی مسائل دارد. نباید با حذف پیچیدگی‌های مسائل و ساده‌سازی افراطی دست به ساده‌انگاری زد. در فضای اقتصاد نوآوری دیگر نمی‌توان کپی کرد و توقع داشت که ارزشی خلق شود. اقتصاد نوآوری باید بتواند مسائل جامعه را برطرف کند تا سهمش در تولید ناخالص داخلی افزایش یابد.»
سخنرانی سوم: از ایجاد اکوسیستم شرکتی تا پرورش کارآفرین‌های جدید
مهدی الیاسی، معاون سیاست‌گذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، نیز در افتتاحیه این رویداد صحبت کرد و گفت: «اولویت اول ما ایجاد اکوسیستم شرکتی و رهبران اکوسیستم است. در مرحله بعد می‌خواهیم شرکت‌های دانش‌بنیان را بیشتر کنیم و توسعه دهیم. اقتصاد دیجیتال ایران حوزه آبرومندی است. پلتفرم‌های خوبی داریم، اما در حال منسوخ شدن است. باید از طریق دانشگاه کارآفرین‌های جدید ایجاد کنیم. انقلاب زیستی و انقلاب دیجیتال در حال رخ دادن است و ما می‌خواهیم در این دو انقلاب مشارکت داشته باشیم و از آنها عقب نمانیم. ما در معاونت علمی قصد همکاری و مشارکت با بخش عمومی و خصوصی را داریم.»
اسلاش‌تاک اول: هوش مصنوعی تاریخ‌ساز است
کامران باقری، مدیرعامل اسمایلینو، در سخنرانی خود تحت عنوان «موج هوش مصنوعی» در اولین اسلاش‌تاک این رویداد گفت: «ما در جنگ چالدران می‌دانستیم که توپ جنگی وجود دارد، اما تصمیم گرفتیم با شمشیر بجنگیم و شکست خوردیم. امروز پیچ تاریخی وجود دارد که با هوش مصنوعی گره خورده است. هوش مصنوعی قرار است تاریخ‌ساز شود، چون فقط فناوری نیست و فناوری‌ساز هم است؛ یک فناوری زندگی‌ساز است. هوش مصنوعی رشد نمایی دارد و روایت‌ساز است و خود بهبوددهنده و بی‌سابقه در تاریخ است. اندازه این موج خیلی بزرگ است.
برای دوره جدید هوش مصنوعی قرار است سیصد میلیارد دلار توسط ایلان ماسک هزینه شود؛ هزینه‌ای که هیچ دولتی از پس آن برنمی‌آید. درنتیجه، ما شاهد یک استعمار جدید خواهیم بود؛ هم در غرب، هم در شرق. دولت جدید ترامپ اولین دولت تک دنیاست و بازآرایی سریع قدرت، ثروت و فرهنگ را در پی خواهد داشت. پروژه ترامپ برای آمریکا «منهتن دو» نام گرفته و در این بازی جدید تا این لحظه شرکت‌هایی مثل اپل و گوگل باخته‌اند. ما در رویداد اسلاش فهمیدیم که باید مدل ذهنی‌مان را تغییر دهیم و فراتر از امر اقتصادی فکر کنیم و منتظر ابهام‌زدایی نباشیم. باید یک چشم‌انداز داشته باشیم.»
پنل نوآفرینان: مسیر استارتاپ‌های ایرانی در اکوسیستم جهانی
اولین پنل این رویداد با عنوان «ساختن برای ماندن؛ مسیر استارتاپ‌های ایرانی در اکوسیستم جهانی» برگزار شد. پشوتن پورپزشک، مدیرعامل پادرو، در این پنل بیان کرد: «ما درگیر عارضه پیچیدگی هستیم و فکر می‌کنیم نوآوری یعنی پیچیده کردن. مهم‌ترین پیام اسلاش ۲۰۲۴ برای من نوآوری در عین سادگی بود؛ در فنلاند کیفیت را در عمق تعریف کرده بودند. در شرایط فعلی، کپی‌کردن یا نوآور بودن، هیچ‌کدام برای ایران معنا ندارد، چون رویکرد دلالی داریم. امروز باید روی جذب سرمایه‌گذارها وقت بگذاریم و به خلق ارزش فکر کنیم و درگیر دلالی مدرن نشویم.»
شیما رحیمی، مدیر رشد و توسعه لیان کپیتال، نیز در این پنل گفت: «پایبندی به اصول کسب‌وکاری در فنلاند چیزی بود که من را به شگفت آورده بود. استارتاپ‌های ایرانی حاضر در اسلاش هم این پایبندی را داشتند. یک استارتاپ برای بزرگ شدن باید مراحل گوناگونی را پشت سر بگذارد. من در اسلاش به این نتیجه رسیدم که هنوز هم می‌توان کپی کرد و نحوه این کپی‌کردن است که مهم است. آموزش در اسلاش ۲۰۲۴ خیلی پررنگ بود و من دیدم که دانش ما کمتر از غربی‌ها نیست. آنها از این دانش استفاده می‌کنند و بستر بهتری برای توسعه دارند. اکنون باید سراغ هوش مصنوعی برویم. ما باید مرحله ایده‌پردازی را هم جدی بگیریم.»
صادق سبحانی، مدیرعامل تریگ‌آپ، نیز در این پنل توضیح داد: «اسلاش ۲۰۲۴ بیش از چهارصد میز سرمایه‌گذاری داشت که هر ۱۰ دقیقه یک بار رزرو می‌شدند و این یعنی VCها و بنیان‌گذاران زیادی در جهان وجود دارند و استارتاپ‌های زیادی در حال متولد شدن هستند. علاوه بر این، متوجه شدم که دولت‌ها نقش پررنگی در تأمین منابع برای استارتاپ‌ها دارند. دولت در مراحل اولیه، حمایت خوبی می‌کند و رفته‌رفته خود را کنار می‌کشد. همچنین، دیدم که تعامل بسیار خوبی بین دانشگاه‌ها و استارتاپ‌ها وجود دارد.»
حمیدرضا پیراوی ونک، مدیر توسعه کسب‌وکار ایده‌ورزان سیستم، نیز اظهار کرد: «کسب‌وکارهای مستقل در ادامه فعالیتشان به مشکلاتی مثل مهارت‌های نرم برمی‌خورند که در اسلاش ۲۰۲۴ دیدم که این مسئله پررنگ شده است. علاوه بر این، تفاوت‌های فاحشی بین سیستم آموزشی ایران و کشورهای توسعه‌یافته دیدم. آنها به افراد تفکر نقادانه، مسئله‌محوری و حل مسئله را یاد می‌دهند و دروس آنها بر اساس نیازهای بازار و تغییرات آن است.»
سخنرانی چهارم: IPO در جهان حال خوبی ندارد
حسین نظربلند، مدیرعامل شناسا، در سخنرانی خود تحت عنوان «در پستوهای اسلاش» گفت: «من در اسلاش ۲۰۲۴ جمع سرمایه‌گذاران را دیدم. ما باید در اکوسیستم VC ایران سرمایه‌مان را بیست برابر کنیم. IPO در جهان حال خوبی ندارد. عدد آن در جهان از صد به هفت رسیده و عدد مطلوب آن پنجاه است. حجم سرمایه‌گذاری خطرپذیر به‌هرحال بالا و صعودی است و این به‌خاطر هوش مصنوعی است. ۴۰ درصد از سرمایه‌گذاری‌ها در این فناوری بوده است. باید پیدا کنیم کجای بازی هوش مصنوعی می‌توانیم بنشینیم. یک صندوق VC مطلوب باید نهایتاً ۲۵ تیم داشته باشد و دو سوم منابعش را روی چهار تیم خوبش سرمایه‌گذاری کند.
با زیر صد الی دویست میلیون دلار دیگر نمی‌توان وارد حوزه سرمایه‌گذاری شد و الگوی تمرکز بر اشخاص تغییر کرده و به سمت تیم‌سازی رفته‌اند. یک جمله به‌یادماندنی که در اسلاش ۲۰۲۴ شنیدم این بود که کسب‌وکاری بسازید که دوست دارید نوه‌تان در آن مدیرعامل شود. همچنین، یک معیار خوب برای تشخیص استارتاپ از غیر استارتاپ هم پیدا کردم؛ هر وقت ریسک نمی‌کنید دیگر استارتاپ نیستید. علاوه بر همه این موارد، یاد گرفتم که باید به‌جای گوش دادن به رقبا، به مشتریان و تغییر نیازها و خواسته‌هایشان دل سپرد.»
اسلاش‌تاک دوم: فنلاندی‌ها بزرگ و جهانی فکر می‌کنند
هومن مسگری، معاون مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های داتین، در سخنرانی خود با عنوان «روحیه تغییر در هم‌بنیان‌گذاری فین‌تکی» گفت: «فرق ما و غربی‌ها چیست؟ بنیان‌گذاران آن طرف دسترسی بیشتری به دنیای آزاد دارند. طیف گسترده‌ای از تجربیات موفق را دیده‌اند. با همدیگر مشارکت می‌کنند. می‌توانند با غول‌های فناوری مثل فیس‌بوک و گوگل همکاری کنند و خدمات ترکیبی ارائه دهند. به نیروهای کار خوب و مشتریان بین‌المللی دسترسی دارند و شرایط محیطی، اقتصادی و سیاسی پایداری دارند.
همه این موارد برای ما وجود ندارد و به‌نوعی چالش‌های ما هستند. با وجود این، غربی‌ها باز هم چهار دغدغه اصلی داشتند: جذب سرمایه، جذب کاربر، مقیاس‌پذیری و افزایش درآمد. برای ما در ایران، فین‌تک بسیار مهم است، اما در اسلاش ۲۰۲۴ فین‌تک کم‌رنگ بود، چون این حوزه دیگر بالغ و به زیرساخت تبدیل شده و فینالیست‌های اسلاش ۱۰۰ غیرفین‌تکی بودند: یکی از آنها در حوزه رگولاتوری بود و دو مورد از آنها هم در حوزه سلامت بودند. نکته آخر اینکه فنلاندی‌ها بزرگ و جهانی فکر می‌کنند.»
پنل سرمایه‌گذاران: تغییر پارادایم سرمایه‌گذاری در نوآوری
دومین پنل این رویداد با عنوان «هم‌زیستی در اقتصاد دیجیتال؛ تغییر پارادایم سرمایه‌گذاری در نوآوری» برگزار شد. حسین نظربلند، مدیرعامل شناسا، در این پنل بیان کرد: «آموزش در اسلاش ۲۰۲۴ خیلی پررنگ بود. به‌جای مدیران فروش، خود بنیان‌گذارها آمده بودند و این دو مسئله از تفاوت‌های اسلاش با رویدادهای دیگری مثل جیتکس است. در اسلاش همه ساده و شفاف صحبت می‌کنند و صداقت دارند، طوری که با چند هم‌نشینی ساده می‌توان کلی اطلاعات به دست آورد. من دیدم که دولت‌ها متوجه این هستند که کجای فناوری ایستاده‌اند. می‌دانند که ایستادن در نقطه غلط آنها را عقب می‌اندازد. اروپا در برخی حوزه‌ها بیش از حد رگوله شده و از توسعه عقب مانده است. غربی‌ها با هم مشارکت و کار می‌کنند؛ برعکس ما. مگر ما در ایران چقدر منابع داریم که آن‌قدر رقابت می‌کنیم؟ ما باید همکاری کنیم. این دیگر ربطی به دولت ندارد. باید با هم کار کنیم تا دوباره‌کاری نکنیم. به نظر من باید فضاهای کاری ما زنانه‌تر شوند تا این رقابت‌ها کم شود، چون زنان ویژگی‌های رفتاری دارند که میزان مشارکت و همکاری داخل یک سازمان و بین چند سازمان را افزایش می‌دهند. اسلاش ۲۰۲۴ هم به این نکته توجه کرده بود و سهم زیادی به زنان داده بود؛ برعکس رویدادهایی که در جاهایی مثل دبی برگزار می‌شود.»
حسام مقصودلو، مدیرعامل ایده ونچرز، نیز در این پنل گفت: «فنلاندی‌ها بی‌پرده می‌گویند ما آماده همه‌چیز هستیم. اسلاش یعنی گل‌وشل و برف و این رویداد را از عمد در زمستان برگزار می‌کنند تا توانایی‌هایشان در مدیریت را نشان دهند. تمام اجزای لازم توسعه را دور هم جمع می‌کنند؛ از VCها گرفته تا دانشجویان و مدیران. از بیست روز قبل باید انتخاب کنید کدام پنل و برنامه را بروید و تعداد ارائه‌ها زیاد است. فنلاندی‌ها از سال ۱۹۱۶ مستقل شدند و کشورشان را ساخته‌اند. در فنلاند همه‌چیز برای توسعه فراهم است. بالای ۸۰درصد قراردادهای استارتاپی دنیا هر سال در اسلاش بسته می‌شود. در این رویداد بیشتر روی استارتاپ‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که به درآمد رسیده باشند و سریع هم پول را به آنها می‌دهند. استارتاپ‌ها در فنلاند بین VCها حق انتخاب دارند؛ برعکس ایران. در فنلاند به زنان اهمیت زیادی می‌دهند و اسلاش نیز توسط زنان مدیریت می‌شد و این موضوع برای من جالب بود. میدان دادن به زنان در خاورمیانه دیده نمی‌شود. برای همین است که زنان توانمند ایرانی مهاجرت می‌کنند تا آزاد باشند و از پتانسیل‌هایشان استفاده کنند.»
اسلاش‌تاک سوم: نگاه ناخوش‌بینانه به فضای استارتاپی
سیاوش تفضلی، مدیرعامل نیلین، در سخنرانی خود با عنوان «استارت چه آپی؟ نگاه ناخوش‌بینانه به فضای استارتاپی» بیان کرد: «اکسپند نورث‌استار و اسلاش تفاوت‌هایی دارند. در اسلاش سرمایه‌گذارها و بنیان‌گذارهای بیشتری حضور دارند. در اسلاش فین‌تکی‌ها و بلاکچینی‌ها کمتر هستند. در اکسپند نورث‌استار راحت‌تر می‌توان درباره ایرانی بودن تیم صحبت کرد. در اسلاش برای چهار جلسه‌ای که می‌خواستیم، چهل درخواست فرستاده بودیم. با وجود این، بازدیدکننده‌های اکسپند نورث‌استار بیشتر هستند. در دبی هنوز روی مدل‌های سنتی ایجاد استارتاپ متمرکز هستند، اما در فنلاند دیپ‌تک مطرح بود. صندوق‌های اروپایی در سال ۲۰۲۳ شانزده میلیارد یورو در دیپ‌تک سرمایه‌گذاری کرده‌اند. سرمایه‌گذاری در فناوری‌های مالی در سال ۲۰۲۳، ۷۰درصد کاهش داشته است.»
اسلاش‌تاک چهارم: فناوری زندگی را می‌فهمد
عرفان طاهرخانی، مدیرعامل لینکپ، در سخنرانی خود با عنوان «فناوری زندگی را می‌فهمد» گفت: «فناوری آمده به ما کمک کند تا شناخت بهتری از محیط داشته باشیم و بتوانیم در تغییر آن مداخله کنیم. ما در لینکپ تلاش کردیم همدلی و مشارکت در تیم، ارائه خدمات پایدار، حرکت در لبه فناوری و مسئولیت‌پذیری داشته باشیم. ما از سال ۱۳۹۵ که از دانشگاه علم و صنعت فارغ‌التحصیل شدیم، روی فناوری تمرکز کردیم.
ما با IOT شروع کردیم و کنار فناپ قرار گرفتیم و وارد حوزه شهر هوشمند شدیم. ما فکر می‌کردیم یک فناوری همه نیازهای مردم را رفع می‌کند. با پیاده‌کردن فناوری‌مان در بانک پاسارگاد فهمیدیم چنین چیزی نیست و نیاز کاربر به‌سرعت تغییر می‌کند. پس یک بازوی بین‌المللی ایجاد کردیم و در رویدادهایی مثل اسلاش شرکت می‌کنیم تا این فضای بین‌المللی شکل بگیرد. ما برای بار دوم به اسلاش رفتیم و به دنبال جذب سرمایه بودیم. شانزده جلسه با سرمایه‌گذارها داشتیم و با راهبردهای آنها آشنا شدیم. بوش، IBM و NXP ازجمله شرکت‌هایی بودند که با آنها جلسه داشتیم. برای اسلاش بعدی باید از الان برنامه داشت و با هدف رفت، چون نمی‌توان تمام بخش‌هایش را دید و تعداد ارائه‌های آن بسیار زیاد است.»
