عصر تراکنش ۹۴ / استارتاپ استودیویی است که از پاییز سال ۱۴۰۰ با تمرکز بر ساخت و رشد استارتاپ‌ها و با سرمایه‌گذاری شرکت «شناسا» در زیست‌بوم نوآوری کشور آغاز به کار کرد. اکنون، پس از سه سال تجربه، این مجموعه مسیر تازه‌ای را در عرصه نوآوری در پیش گرفته است. چینووا که در آغاز، فعالیت خود را در حوزه بلاکچین متمرکز کرده بود، امروز خود را به‌عنوان یک استارتاپ استودیوی فناور معرفی میکند و در پی گسترش فعالیت‌های خود در سطح بین‌المللی است. در گفت‌وگویی که با احسان نوری، مدیرعامل چینووا داشتیم، او فلسفه کاری این استارتاپ استودیو را در قالب چهار کلیدواژه کلیدی تعریف کرد: تجربه کارآفرینی، شناسایی مسئله‌های واقعی، تکیه بر فناوری‌های نوین و خلق راه‌حل‌هایی با قابلیت ورود به بازار جهانی؛ مفاهیمی که به گفته او بنیان مسیر حرکت چینووا را شکل داده‌اند و چشم‌انداز آینده آن را ترسیم می‌کنند.
ساختار و فلسفه چینووا
فلسفه شکل‌گیری چینووا، مانند بسیاری از استارتاپ استودیوهای معتبر دنیا، بر پایه تجربیات کارآفرینانه‌ای است که پیش از این توسط تیم بنیان‌گذار آن کسب شده است. به گفته احسان نوری، مدیرعامل چینووا، استارتاپ استودیو که یکی از ابزارهای نوآوری به شمار می‌آید، از سال ۱۹۹۶ و حتی قبل از شکل‌گیری شتاب‌دهنده‌ها در سطح جهانی راه‌اندازی شده است. هدف اصلی آن، انتقال تجربه، کاهش ریسک و حمایت عملیاتی از کارآفرین‌ها در راستای ساختن کسب‌وکارهای موفق است. او می‌گوید: «چینووا تلاش میکند با تکیه بر اندوخته‌های تجربه و دانش تیم خود، راهکارهایی نوآورانه برای حل مسائل واقعی ارائه دهد و زمینه رشد استارتاپ‌ها در سطح ملی و بین‌المللی را فراهم سازد.»
چتر حمایتی چینووا بر سر کارآفرین‌ها
طبق صحبت‌های نوری، یکی از دلایل اصلی راه‌اندازی چینووا، شناسایی چالش‌هایی بود که معمولاً موجب شکست استارتاپ‌ها می‌شوند. او در‌این‌باره توضیح می‌دهد: «موانعی مانند تأمین به‌موقع سرمایه، دشواری در ساخت تیم، نامناسب بودن مدل کسب‌وکار یا زمان ورود به بازار و سایر چالش‌های اولیه از جمله مسائلی هستند که بسیاری از استارتاپ‌ها با آن مواجه‌اند. ما تلاش کردیم در قالب یک چتر حمایتی، به کارآفرینان کمک کنیم تا این مسیر را با ریسک کمتر و احتمال موفقیت بیشتر طی کنند. اکنون، با گذشت سه سال از فعالیت چینووا توانسته‌ایم به بخشی از اهداف اولیه خود دست پیدا کنیم. ساختن، فرایندی دشوار و پرریسک است و بر اساس آمارهای جهانی، اگر یک استودیو بتواند سالانه یک یا دو استارتاپ را به مرحله جذب سرمایه و اسپین‌آف برساند، عملکرد موفقی داشته است.
ما نیز تا پایان سال ۱۴۰۳ موفق شدیم سه استارتاپ را به این مرحله برسانیم. اگرچه این عدد اندکی پایین‌تر از میانگین جهانی است، اما با در نظر گرفتن شرایط بومی‌سازی این مدل در کشور، راه‌اندازی تیم اولیه و ایجاد زیرساخت‌ها، این خروجی برای ما قابل‌قبول و رضایت‌بخش بوده است. امیدواریم این تجربه بتواند در سال‌های آینده به افزایش نرخ موفقیت و بهبود خروجی‌های ما منجر شود.»
تجربه زیسته، شرط موفقیت مدل استارتاپ استودیو
نوری معتقد است که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های چینووا، تجربه عمیق و واقعی اعضای راهبر آن در مسیر کارآفرینی است؛ تجربه‌ای که هم شامل موفقیت بوده و هم شکست. او در‌این‌باره می‌گوید: «بسیاری از افرادی که در این سال‌ها برای مشاوره در مورد راه‌اندازی یک استارتاپ استودیو به چینووا مراجعه کرده‌اند، اگرچه گهگاه سابقه سرمایه‌گذاری تخصصی و تحلیل کسب‌وکار داشته‌اند، اما تجربه مستقیم و ملموس از راه‌اندازی کسب‌وکار نداشته و موفقیت و شکست در فضای کسب‌وکار را از نزدیک لمس نکرده‌اند. از نگاه تیم چینووا، بدون تجربه زیسته در فضای کارآفرینی، اجرای این مدل نتیجه‌بخش نخواهد بود. دومین عامل، نقش سرمایه‌گذار اصلی مجموعه یعنی شرکت شناسا است که پشتیبانی آن برای چینووا بسیار ارزشمند بوده است.
بدون هیچ‌گونه اغراق، این مجموعه درک عمیقی از فضای استارتاپی، سرمایه‌گذاری جسورانه و مدیریت ریسک دارد و تجربه مستقیم سه سال اخیر این موضوع را به‌خوبی نشان داده است. در نهایت، سومین ویژگی برجسته، تیم اجرایی چینوواست؛ تیمی پویا، یادگیرنده و در‌حال‌رشد که به‌صورت مداوم بازخورد می‌گیرد، فرایندها را اصلاح میکند و خود را با تغییرات محیطی هماهنگ نگه می‌دارد. همین ویژگی‌ها موجب شده چینووا در مقایسه با نمونه‌های مشابه، جایگاه متفاوتی داشته باشد.»
چالش‌های تیم‌سازی و تعامل با کارآفرینان جدید
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که تیم چینووا با آن مواجه است، بحث نیروی انسانی و تیم‌سازی است. به گفته نوری، در کنار چالش‌های اقتصادی و تأمین مالی که همگان با آن روبه‌رو هستند، یکی از مشکلات اصلی، کمبود نیروهای متخصص و افزایش هزینه‌های استخدام است. این مشکل زمانی پیچیده‌تر می‌شود که نیروهای موردنظر باید وارد فرهنگی استارتاپی شوند که در آن ابهامات و نوسانات زیادی وجود دارد.
نوری در این باره بیان میکند: «انتخاب و جذب نیرو در فضای استارتاپی کار آسانی نیست. بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند در محیط‌های باثبات‌تر کار کنند و این موضوع، فرایند تیم‌سازی را برای ما دشوارتر کرده است. برای مقابله با این چالش، چینووا دو راهکار را در پیش گرفته است: نخست، صبر و شکیبایی در پیداکردن افراد مناسب؛ و دوم، بهره‌گیری از شبکه‌های ارتباطی و ارتقای برند کارفرمایی نزد افراد متخصص و علاقه‌مند به این حوزه. علاوه بر این، ما برخی از نیروهای جوان و مشتاق را که آمادگی یادگیری و رویارویی با چالش‌ها را دارند، جذب می‌کنیم و فرصت رشد در کنار تیم را به آنها می‌دهیم.»
مدیرعامل چینووا به چالش دیگری اشاره میکند که مختص استارتاپ استودیوهاست و ممکن است برای بسیاری از افراد بیرون از این فضا قابل‌درک نباشد. این چالش به تعامل میان استارتاپ استودیو و مؤسسان اولیه استارتاپ‌ها برمی‌گردد. او توضیح می‌دهد: «ما مانند یک تیم دوی امدادی عمل می‌کنیم. استودیو ایده را طراحی و راه می‌اندازد و آن را تا یک مرحله‌ای پیش می‌برد و سپس هم‌بنیان‌گذارها وارد عمل می‌شوند تا هویت مستقل به استارتاپ بدهند. در اینجا، چالش اصلی این است که چینووا باید روند انتقال مدیریت و اداره استارتاپ را به فرد جدیدی بسپارد. این امر به‌ویژه از آنجا دشوار است که هر فرد کارآفرینی طبیعتاً ویژگی‌هایی چون قدرت‌طلبی و آزادی‌خواهی دارد، بنابراین انتقال مسئولیت‌ها به فرد جدید نیازمند دقت و هماهنگی بالاست؛ و ما آن را در قالب مهارت‌های راهبری درست و اصولی و مبتنی بر مربی‌گری کسب‌وکار پیاده‌سازی و اجرا کرده‌ایم.»
تمرکز بر به ثمر رساندن پروژه‌ها
در سال ۱۴۰۳، تمرکز اصلی تیم چینووا بر تکمیل پروژه‌های جاری و به ثمر رساندن استارتاپ‌های قبلی بود. او می‌گوید که در سال ۱۴۰۳ تمرکز اصلی‌شان بر این بود که استارتاپ‌هایی که تا آن زمان شکل گرفته بودند، به مرحله خروج برسند. در مجموع، چهار استارتاپ داشتند؛ سه مورد از آنها در سال ۱۴۰۲ شروع به فعالیت کرده بودند و یکی از آنها در سال ۱۴۰۳ متولد شد: «هدف ما این بود که حداقل آن سه استارتاپ قدیمی‌تر تا پایان سال به نقطه خروج برسند تا وارد سال ۱۴۰۴ شویم و ساخت استارتاپ‌های جدید را آغاز کنیم. خوشبختانه این هدف محقق شد. در‌حا‌ل‌حاضر روی چندین ایده جدید به صورت موازی در حال کار هستیم و امیدواریم حداقل دو مورد از آنها تا پایان تابستان ۱۴۰۴ به استارتاپ تبدیل شوند.»
برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی اولین استارتاپ بین‌المللی چینووا
چینووا از ابتدا برنامه‌هایی برای گسترش به بازارهای خارجی داشت و قصد نداشت تنها به بازار داخلی محدود بماند. با‌این‌‌حال، به گفته نوری، ورود به این بازارها با چالش‌های زیادی روبه‌رو بوده است. او در‌این‌باره عنوان میکند: «با وجود برنامه‌ریزی‌های اولیه، این فرایند تقریباً سه سال به طول انجامید و یکی از بزرگ‌ترین موانع آن شرایط تحریمی ایران و محدودیت‌هایی بود که هویت ایرانی کسب‌وکارها در سطح بین‌المللی ایجاد می‌کرد. این مسائل باعث می‌شود نتوان به‌راحتی در بازارهای جهانی فعالیت کرد و هزینه‌ها را به شکل بهینه مدیریت کرد.
این مشکلات زمان زیادی را از تیم چینووا گرفته، اما امسال گام‌های قابل‌توجهی در این راستا برداشته‌ایم. چینووا توانسته پایگاه‌ها و ارتباطات خارجی در اطراف ایران برقرار کند تا استارتاپ‌ها را به شرکای بین‌المللی متصل کرده تا بتوانند وارد بازارهای جهانی شوند. امیدواریم تا پایان شش ماه اول امسال، اولین استارتاپ برای بازارهای خارجی راه‌اندازی شود.»
تبدیل‌شدن به یکی از استارتاپ استودیوهای برتر منطقه
او در ادامه به اهداف و برنامه‌های چینووا در سال ۱۴۰۴ اشاره میکند و می‌گوید در سال ۱۴۰۴، در کنار تمرکز روی ساخت استارتاپ‌های جدید، یکی از مهم‌ترین برنامه‌های چینووا بهینه‌سازی فرایندهای ساخت استارتاپ بر اساس تجربیات سال‌های گذشته است. یکی دیگر از برنامه‌های کلیدی آنها در این سال، تلاش برای رشد استارتاپ‌های موجود و فراهم کردن زمینه ورود آنها به بازارهای بین‌المللی است.
او توضیح می‌دهد: «براساس چشم‌اندازی که برای خود ترسیم کرده‌ایم، قصد داریم به یکی از استارتاپ استودیوهای برتر منطقه تبدیل شویم. تمرکز ما بر حضور مؤثر در منطقه منا و CIS است؛ مناطقی که جنوب و شمال ایران را در بر می‌گیرند. چینووا به دنبال ساخت استارتاپ‌هایی است که نه‌تنها در بازار بین‌المللی رشد کنند، بلکه بتوانند از سرمایه‌گذاران خارجی نیز جذب سرمایه داشته باشند. حرکت در این مسیر، اتفاقی ارزشمند و هیجان‌انگیز برای ما خواهد بود؛ چراکه به ما کمک میکند تا جایگاه خود را به‌عنوان یک استارتاپ استودیوی پیشرو در منطقه تثبیت کنیم.»
