آپ در مسیر بانک‌محور شدن
گفت‌وگو با باقر صمدی، مدیرعامل آسان پرداخت پرشین درباره سهامداری بانک شهر و مسیر تازه‌ای که پیش روی این شرکت قرار گرفته است
عصر تراکنش ۹۵ / شرکت آسان پرداخت در سال ۱۴۰۳ یکی از پرچالش‌ترین سال‌های خود را تجربه کرد، سالی که با ورود بانک شهر به جمع سهامدارانش، فصلی تازه برای این شرکت در صنعت پرداخت آغاز شد. در گفت‌وگویی که با باقر صمدی، مدیرعامل آسان پرداخت پرشین داشتیم، او با اشاره به این تغییر بزرگ در ترکیب سهامداری، آن را یک جهش استراتژیک دانست که می‌تواند آینده این شرکت را از یک PSP صرف به یک شرکت بانک-پرداخت متحول کند.
صمدی تأکید می‌کند که در صنعت پرداخت، سهامداری بانک‌ها دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است و آسان پرداخت نیز با ورود بانک شهر، حالا نه‌فقط یک شرکت PSP، بلکه یک بازوی بالقوه در ارائه خدمات دیجیتال برای بانک سهامدار خود است؛ مسیری که نیازمند بازنگری در استراتژی‌ها و چابک‌سازی تیم اجرایی خواهد بود. به گفته صمدی، آسان پرداخت در‌حال‌حاضر با در اختیار داشتن یک اپلیکیشن با بیش از ۲۰میلیون کاربر فعال ماهانه و ۱۰۰ سرویس متنوع، بستر مهمی برای ارائه خدمات بانکداری دیجیتال به شمار می‌رود. در ادامه گزارشی از این گفت‌وگو را می‌خوانید.
فعالیت‌های ۱۴۰۳
طبق صحبت‌های باقر صمدی، مدیرعامل شرکت آسان پرداخت پرشین، سال ۱۴۰۳ یکی از پرچالش‌ترین سال‌ها برای صنعت پرداخت کشور بود و آسان پرداخت نیز به‌عنوان یکی از بازیگران این صنعت، با چالش‌های متعددی مواجه بود که حتی در برخی موارد، شدت این چالش‌ها در مقایسه با سایر شرکت‌ها برایشان بیشتر بود که این تفاوت تا حد زیادی به ساختار سهامداری کاملاً خصوصی این شرکت بازمی‌گردد؛ ساختاری که موجب شد تمامی تصمیمات و اقدامات شرکت بر پایه رویکرد توسعه و عمق‌بخشی به خدمات مالی اتخاذ شود، درحالی‌که این رویکرد ممکن است در دیگر شرکت‌های PSP به همین میزان معنادار نباشد.
او درباره تمرکز اصلی شرکت آپ در سال گذشته توضیح می‌دهد: «از جمله اقدامات شاخص انجام‌شده در این سال، تمرکز ویژه بر حوزه‌هایی بود که از منظر بازدهی مالی برای ما مزیت رقابتی ایجاد می‌کرد. یکی از این حوزه‌ها، توسعه درگاه پرداخت اینترنتی بود که موفق شدیم در این بخش رشد قابل‌توجهی را تجربه کنیم؛ به‌گونه‌ای که حدود ۷۰ درصد افزایش درآمد در این بخش به ثبت رسید.»
پایدارسازی درآمدهای ناشی از فروش شارژ و بسته‌های اینترنتی، یکی دیگر از حوزه‌هایی است که آپ در سال گذشته تمرکز ویژه‌ای بر آن داشت. صمدی می‌گوید که باتوجه‌به جایگاه آپ به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی ارائه‌دهنده این خدمات در کشور، بخش عمده‌ای از فروش از طریق اپلیکیشن این شرکت انجام می‌گیرد. به گفته صمدی، در این مسیر، برخی اختلافات با اپراتورها نیز وجود داشت که با پیگیری‌های مستمر، این اختلافات تا حد زیادی مرتفع شد و درآمدها در این حوزه به مرحله پایداری رسیده‌اند.
مدیرعامل آپ درباره اقدامات این شرکت در حوزه حاکمیت شرکتی نیز به ساختار هلدینگی این مجموعه اشاره می‌کند که متشکل از ۱۲ شرکت است. به گفته او، در سال ۱۴۰۳ تلاش کردند این شرکت‌ها به استقلال عملیاتی و انضباط مالی برسند؛ روندی که با موفقیت نسبی همراه بوده و نتایج قابل‌توجهی در پی داشته است.
به گفته صمدی، در سال گذشته در بخش زیرساخت و مدل عملیاتی نیز اقداماتی جهت تحول ساختاری انجام شد. او دراینباره می‌گوید: «تلاش کردیم فرایندهای سنتی موجود را که برخی از آنها متأثر از الزامات نهادهای رگولاتوری است، به سمت فرایندهای دیجیتال و نوین هدایت کنیم. در این مسیر، تغییر مدل عملیاتی به سمت دیجیتالی‌شدن را با جدیت پیگیری کردیم و اقدامات مؤثری نیز دراین‌خصوص صورت گرفت؛ از جمله توسعه اپلیکیشن‌های پشتیبان و اپلیکیشن‌های ویژه پذیرندگان که در این حوزه نتایج ارزشمندی به دست آمده است.»
پیگیری جدی موضوع کارمزدها نیز از دیگر اقدامات مهم شرکت آپ در سال گذشته بود. به گفته صمدی، با تعامل با بانک مرکزی و شرکت شاپرک، این موضوع در راستای خواست عمومی صنعت پرداخت دنبال شد و نهایتاً به نتیجه رسید.
یکی دیگر از مهم‌ترین تحولات مربوط به شرکت آسان پرداخت در سال ۱۴۰۳، موضوع الزامات سهامداری بود که از سوی بانک مرکزی پیگیری می‌شد. صمدی دراینباره می‌گوید: «این موضوع در‌حال‌حاضر به مرحله اجرا رسیده و ساختار سهامداری شرکت از مالکیت خصوصی حقیقی به ساختاری تغییر یافته که در آن بیش از ۵۰درصد سهام در اختیار بانک‌ها قرار گرفته است. باید دید این تغییر در آینده چه تأثیراتی، چه مثبت و چه منفی، بر عملکرد شرکت خواهد داشت. نتایج کلی این اقدامات هم رشد ۳۲درصدی درآمدهای عملیاتی شرکت بوده است.»
ارائه بیش از ۱۰۰ سرویس در اپلیکیشن آپ
شناخته‌شده‌ترین فعالیت شرکت آسان پرداخت برای عموم مردم، اپلیکیشن آپ است. صمدی می‌گوید که تلاش شده این اپلیکیشن به‌عنوان یک شرکت مستقل عمل کند تا امکان بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های آن فراهم شود. او می‌گوید: «امروزه، این اپلیکیشن به‌عنوان یکی از فراگیرترین اپلیکیشن‌های مالی کشور شناخته می‌شود و میلیون‌ها نفر در هر ماه از آن استفاده می‌کنند. تاکنون بیش از ۶۰میلیون بار این اپلیکیشن دانلود شده و حدود ۲۰میلیون کاربر ماهانه فعال دارد. در‌حال‌حاضر، بیش از ۱۰۰ سرویس متنوع از طریق اپلیکیشن آپ ارائه می‌شود؛ از خدماتی مانند کارت‌به‌کارت و امور بانکی گرفته تا خدمات خودرویی، گردشگری، بیمه، خدمات مرتبط با قوه قضائیه، پلیس و بسیاری دیگر. می‌توان گفت آپ یکی از مهم‌ترین سوپراپلیکیشن‌های کشور است که خدمات متنوعی را در بستر خود ارائه می‌دهد.»
شرکت‌های دیگری نیز زیرمجموعه آسان پرداخت فعالیت می‌کنند که برخی از آنها در حوزه تأمین خدمات برای اپلیکیشن آپ هستند. به‌عنوان نمونه، در حوزه گردشگری، بیمه و خدمات خودرویی، شرکت‌هایی فعالیت دارند که یا عمده سهام آنها در اختیار آپ است یا در قالب مشارکت با سایر مجموعه‌ها شکل گرفته‌اند. صمدی توضیح می‌دهد: «شرکت‌هایی نیز داریم که در زمینه لوازم جانبی مرتبط با دستگاه‌های کارت‌خوان فعالیت می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، خدمات مربوط به رول و کاغذ کارت‌خوان یا سایر لوازم جانبی مرتبط با این دستگاه‌ها توسط این شرکت‌ها ارائه می‌شود.» او تأکید می‌کند که در صنعت پرداخت، یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌ها، آسان پرداخت است که در حوزه‌های مختلف فعالیت می‌کند و مشتریانی دارد که به خدمات این مجموعه اعتماد کرده و از آنها بهره‌مند می‌شوند.
۱۶۰هزار کارت‌خوان کهربایی
صمدی به پروژه‌های انجام‌شده این شرکت در بخش فنی نیز اشاره می‌کند که در سال گذشته با موفقیت به اجرا درآمده‌اند. از جمله، پروژه «شاپرک ۲»، پروژه «میرشتاب» و پروژه «کهربا» که روی دستگاه‌های کارت‌خوان و اپلیکیشن آپ پیاده‌سازی شدند. او توضیح می‌دهد: «هم‌اکنون بیش از ۱۶۰هزار دستگاه کارت‌خوان ما به فناوری کهربا مجهز شده‌اند و روند توسعه آن همچنان ادامه دارد. همچنین اپلیکیشن ما برای پشتیبانی از فرایند پرداخت کهربایی آماده شده و در حال مذاکره نهایی با بانک‌ها برای بهره‌برداری از این قابلیت هستیم. پیش‌بینی می‌شود در ظرف یکی دو هفته آینده، این قابلیت نیز به‌صورت رسمی در اپلیکیشن فعال شود.»
به گفته صمدی، در‌حال‌حاضر، شرکت آسان پرداخت نزدیک به ۵۰۰هزار دستگاه کارت‌خوان دارد که بخش زیادی از آنها به فناوری NFC مجهز هستند و قابلیت استفاده در پروژه کهربا را دارند. او در این باره می‌گوید: «البته باید توجه داشت که امکان انتقال همه دستگاه‌ها به شبکه کهربا به‌صورت هم‌زمان وجود ندارد و این فرایند نیازمند آمادگی‌ها و اقدامات فنی مشخصی است. در‌حال‌حاضر، چند نوع از مدل‌های موجود کارت‌خوان آپ وارد فرایند کهربا شده‌اند و برنامه‌ریزی‌ها برای ورود سایر مدل‌ها نیز در حال انجام است. به‌طور طبیعی، دستگاه‌های جدیدی که وارد ناوگان آپ خواهند شد نیز به فناوری NFC مجهز خواهند بود. پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری، حدود ۷۰ تا ۸۰درصد از کل دستگاه‌های کارت‌خوان شرکت آپ، به فناوری کهربا مجهز شوند.»
صمدی می‌گوید که آسان پرداخت علاقه‌مند است در پروژه میرشتاب بازیگر اصلی باشد، هرچند برخی چالش‌ها در مسیر حضور مؤثرتر وجود دارد. او از چالش‌های آن می‌گوید: «پروژه میرشتاپ نیازمند حضور در برخی فضاهای خاص مانند گردشگری، رستوران‌ها و حوزه‌های مشابه است. ازآنجاکه این پروژه میان ایران و روسیه تعریف شده، طبیعی است در مناطقی که پایانه‌های فروش ما حضور ندارند، سایر بازیگران عملکرد بهتری داشته باشند و در حوزه‌هایی که به فضای آنلاین و اپلیکیشن مربوط می‌شود، آپ موقعیت بهتری دارد و آماده است در نقش بازیگر اصلی وارد شود.»
مسیر تازه آپ با ورود بانک شهر به جمع سهامداران
در ماه‌های پایانی سال گذشته، یکی از تحولات مهم برای شرکت آپ، ورود بانک شهر به جمع سهامداران آن بود؛ اتفاقی که به گفته صمدی، فصل تازه‌ای را در استراتژی‌ها و جهت‌گیری‌های آینده این شرکت گشوده است. صمدی معتقد است سهامداری بانک‌ها در صنعت پرداخت دیگر یک انتخاب نیست، بلکه به ضرورتی تبدیل شده است. او این صنعت را به لحاظ زیرساختی بسیار پرهزینه توصیف می‌کند؛ چه در حوزه زیرساخت‌های فناورانه و چه در تأمین تجهیزات پایانه‌های فروش. از نظر او، در شرایط فعلی کارمزدها و قراردادهای موجود، PSPها برای بقا نیازمند پشتیبانی مالی و ساختاری بانک‌ها هستند.
با ورود بانک شهر، آپ از یک PSP صرف به یک شرکت فعال در حوزه بانک-PSP تغییر موقعیت داده است. صمدی این دگرگونی را یک جهش استراتژیک می‌داند؛ حرکتی از مدل PSP-led به مدل Bank-PSP-led. او در این خصوص می‌گوید: «ازاین‌پس، پروژه‌های شرکت باید با اهداف و نیازهای بانک سهامدار هم‌راستا شوند و این هماهنگی می‌تواند منجر به تعریف پروژه‌هایی در بستر بانکداری دیجیتال شود.»
او اشاره می‌کند که این رابطه دوسویه است. بانک‌ها نیز با سرمایه‌گذاری در PSPها، به منابع مالی جدید دست پیدا می‌کنند. با توجه به حجم مشتریان آپ، این شرکت در مسیر تبدیل شدن به بازوی خدمات دیجیتال بانک سهامدار خود قرار گرفته است. صمدی پیش‌بینی می‌کند که در آینده، آپ سهم قابل‌توجهی از ارائه خدمات بانک دیجیتال به کاربران بانک شهر را بر عهده خواهد گرفت.
یکی از دغدغه‌های همیشگی آپ در سال‌های اخیر، پایداری مالی بوده است و صمدی می‌گوید که سهامداری بانک شهر افق‌های تازه‌ای برای رشد و توسعه این شرکت گشوده و استراتژی شرکت را از «حفظ وضع موجود» به سمت «رشد و توسعه سریع» سوق داده است. او تأکید دارد که این تغییر نیازمند منابع، نیروی انسانی و ساختاری متناسب است تا بتواند این مسیر را پشتیبانی کند.
نکته دیگری که مدیرعامل شرکت آسان پرداخت به آن اشاره می‌کند، ماهیت بورسی آپ است. او معتقد است که در کنار سهامدار عمده، این شرکت همچنان باید به منافع سهامداران حقیقی نیز پایبند بماند و همه تغییرات باید در راستای افزایش سودآوری و رضایت همه ذی‌نفعان صورت گیرد. صمدی سه محور اصلی استراتژی جدید آپ را این‌گونه عنوان می‌کند: «نخست، حرکت به سمت مدل بانک‌محور؛ دوم، اجرای گسترده برنامه‌های رشد و توسعه؛ و سوم، تمرکز بر افزایش سودآوری برای کلیه سهامداران.»
چالش‌های عبور از «PSP صرف» به «بانک-پرداخت»
حرکت شرکت آپ از یک شرکت صرفاً پرداخت به سمت یک اکوسیستم بانک-پرداخت، مسیر ساده‌ای نیست؛ مسیری که به گفته صمدی، با چالش‌هایی در سطوح مختلف تصمیم‌گیری، اجرا و هماهنگی راهبردی همراه بوده و خواهد بود. او دراینباره می‌گوید: «یکی از نخستین چالش‌ها به ساختار تصمیم‌گیری مربوط می‌شود. وقتی شرکتی در مسیر هم‌راستاسازی خود با استراتژی‌های سهامدار عمده قرار می‌گیرد، دیگر امکان تصمیم‌گیری مستقل و سریع به سبک گذشته فراهم نیست. در گذشته تصمیم‌ها در داخل شرکت گرفته می‌شد، اما اکنون بخشی از این تصمیم‌سازی نیازمند هماهنگی با بیرون از سازمان است. این موضوع ممکن است زمان تصمیم‌گیری را افزایش دهد یا فضای آن را پیچیده‌تر کند. این هماهنگی‌ها ممکن است به چالش نرسد، اما طبیعتاً زمان تصمیم‌گیری را بیشتر می‌کند.»
به گفته او، از سوی دیگر، با تغییر ترکیب سهامداران و ورود بانک شهر در کنار بانک کشاورزی که از قبل سهامدار بوده، سطح انتظارات نیز افزایش یافته است: «آسان پرداخت اکنون با دو سهامدار بانکی طرف است که هر دو رویکردی مبتنی بر رشد سریع دارند. این انتظار برای دلیوری‌های سریع، یکی از مهم‌ترین فشارهایی است که اکنون بر تیم اجرایی وارد می‌شود.»
در چنین شرایطی، ایجاد یک ساختار چابک که بتواند نیازهای سهامداران را با سرعت پاسخ دهد، به یک ضرورت تبدیل شده است. صمدی می‌گوید: «داشتن تیم چابک چیزی نیست که در کوتاه‌مدت بشود ایجاد کرد، اما تمام سعی ما، منابع ما و استراتژی ما به این سمت است که بتوانیم این ساختار را پیاده کنیم.»
صمدی می‌گوید چالش بعدی به هماهنگی با استراتژی‌های متفاوت دو سهامدار بانکی مربوط می‌شود. پیش‌تر، تنها بانک کشاورزی به‌عنوان سهامدار حضور داشت، اما اکنون با ورود بانک شهر، شرکت با دو مجموعه مواجه است که نیازمند هم‌راستاسازی و «بالانس» میان انتظارات آنهاست: «این موضوع نیازمند دیپلماسی سازمانی، شفافیت و برنامه‌ریزی دقیق است. البته هماهنگی‌ها تا اینجای کار به‌خوبی پیش رفته است و تعامل میان دو بانک در مسیر حمایت از اهداف شرکت بوده است. امیدوارم که این روند مثبت در آینده نیز ادامه یابد و منجر به تقویت موقعیت شرکت در مسیر رسیدن به اهداف عالی خود شود.»
آپ نئوبانک می‌شود؟
با ورود بانک شهر به جمع سهامداران آپ، این پرسش مطرح می‌شود که آیا آپ قرار است به ارائه‌دهنده خدمات بانکی هم تبدیل شود؟ صمدی معتقد است چنین مسیری دور از ذهن نیست. او به این نکته اشاره می‌کند که بانک‌ها ذاتاً به دنبال توسعه خدمات دیجیتال هستند و ازآنجاکه آپ از یک پایگاه کاربری گسترده برخوردار است، این امکان وجود دارد که بخواهند از این ظرفیت استفاده کنند.
در همین راستا، او می‌گوید: «شاید در استراتژی‌های سهامداران بانکی باشد که بخواهند روی آپ هم برای ارائه خدمات دیجیتال بانکی سرمایه‌گذاری کنند. این یعنی ممکن است خدمات بانک‌هایی مانند شهر یا کشاورزی، از طریق آپ در اختیار کاربران قرار گیرد و پلتفرم آپ به چنلی برای سرویس‌های این دو بانک تبدیل شود. این نقش جدید، با توجه به کاربران فعلی آپ، می‌تواند مسیر ارائه خدمات بانکی را برای سهامدارانش تسهیل کند. به پایگاه کاربرانی که اپلیکیشن آپ دارد، طبیعتاً کمک می‌کند به اینکه بازاریابی این دو بانک راحت‌تر باشد و خدمات بانکی آسان‌تر به مردم برسد.»
درباره اینکه آیا اپلیکیشن آپ قرار است به نئوبانک بانک شهر یا بانک کشاورزی تبدیل شود، صمدی توضیح می‌دهد که قصد ندارد صراحتاً از واژه نئوبانک استفاده کند، چراکه ممکن است این اصطلاح با حساسیت‌هایی همراه باشد. بااین‌حال، او تأکید دارد که ارائه خدمات دیجیتال بانکی از طریق آپ یک خواسته طبیعی برای هر بانکی است که سهامدار این شرکت باشد.
هدف‌گذاری برای پوشش کامل فضای پرداخت آنلاین و آفلاین
به گفته صمدی، از‌جمله پروژه‌های مهمی که در اپلیکیشن آپ در دستور کار قرار گرفته، توسعه خدمات BNPL است: «این پروژه با مشارکت هر دو بانک پیگیری می‌شود، هرچند که بانک کشاورزی طبیعتاً با هدف توانمندسازی کشاورزها در آن نقش دارد و بانک شهر با رویکرد B2C به ماجرا نگاه می‌کند. در کنار این موارد، مهم‌ترین پروژه‌ای که آپ دنبال می‌کند، توسعه بانکداری دیجیتال از طریق این پلتفرم است. قرار است خدمات دیجیتال بانکی بانک کشاورزی و شهر، علاوه بر پروژه‌های اختصاصی خودشان، از طریق این اپلیکیشن نیز عرضه شود.»
او می‌گوید که توان مالی‌ای که بانک‌ها برای شرکت فراهم کرده‌اند، فرصت تازه‌ای برای توسعه زیرساخت‌های فنی، از جمله شبکه کارت‌خوان و سایر ابزارهای پرداخت فراهم می‌کند: «این اتفاق می‌تواند افق‌های تازه‌ای پیش روی آپ بگذارد. ما به‌خاطر حجم کاربران اپلیکیشن آپ، در فضای آنلاین بسیار قوی‌تر از سایرین هستیم. این مزیت به آپ اجازه می‌دهد تا به سمت پرداخت‌های غیرفیزیکی حرکت کند؛ پرداخت‌هایی که ممکن است از جنس سافت‌پوز، NFC، یا حتی سرویس‌هایی مانند کهربا باشند. اکوسیستم ما شامل کیف پول گسترده، IPG و کارت‌خوان است و ادغام این ابزارها، بخشی از استراتژی کلان ما برای پوشش کامل فضای پرداخت آنلاین و آفلاین خواهد بود.»
در کنار همه اینها، تغییراتی در وضعیت کارمزدها نیز نقش مهمی در شکل‌گیری این استراتژی‌ها ایفا می‌کند. صمدی در این خصوص می‌گوید: «قبلاً در حوزه کارمزدها شفافیت زیادی وجود نداشت. برای مثال، در فضای کارت به کارت بودیم بدون اینکه یک ریال درآمد داشته باشیم. همین اتفاق در حوزه QR هم تکرار شده؛ سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی صورت گرفت، اما نبود چشم‌انداز مشخص در اکوسیستم و فقدان کارمزد باعث شد این پروژه‌ها معطل بمانند. اما حالا شرایط تغییر کرده و حتی بانک مرکزی نیز در حال هدایت بازار به سمت پرداخت‌های کم‌هزینه و کم‌سرمایه‌بر است. در این میان، آسان پرداخت نیز با تمرکز بر پروژه‌هایی که وابستگی کمتری به زیرساخت فیزیکی دارند، می‌خواهد هم‌راستا با سیاست‌های کلان حاکمیتی حرکت کند و از نقاط قوت خود در فضای آنلاین بهره ببرد.»
نقش‌آفرینی آپ در حوزه خدمات شهری و دولت الکترونیکی
صمدی درباره اینکه آیا آپ می‌تواند در آینده یکی از بازیگران اصلی شهر هوشمند در کشور باشد توضیح می‌دهد که تمرکز اصلی آنها همچنان بر حوزه پرداخت باقی خواهد ماند. بااین‌حال، او نقش‌آفرینی آپ در این عرصه را وابسته به استراتژی‌های بانک شهر و شهرداری‌ها می‌داند. نکته‌ای که به نظر او اهمیت دارد، مزیتی است که آپ نسبت به سایر اپلیکیشن‌ها دارد. او می‌گوید: «ترکیب کاربران ما دقیقاً مثل ترکیب جمعیتی کشور است. درحالی‌که بسیاری از پلتفرم‌های مشابه، بیشترین تعداد کاربر را در تهران و کلان‌شهرها دارند و ماهیت فعالیتشان به‌نوعی فقط در این شهرها معنا پیدا می‌کند، آپ گستره‌ای سراسری دارد. این پراکندگی نه‌تنها به‌خاطر مدل کسب‌وکار و نوع خدمات آپ است، بلکه به استراتژی تبلیغاتی ما نیز بازمی‌گردد. این ویژگی باعث شده آپ در جایگاهی قرار بگیرد که بتواند در ارائه خدمات شهری و حتی خدمات دولت الکترونیکی، به‌طور جدی وارد شود و نقش ایفا کند. آپ یکی از بهترین پلتفرم‌هایی است که می‌تواند در خدمات شهری یا دولت الکترونیکی خیلی فعال ظاهر شود؛ چون گستردگی کاربرانش در سراسر کشور این اجازه را به آن می‌دهد.»
صمدی در ادامه، با اشاره به خدماتی که می‌توانند در حوزه پرداخت شهری ارائه شوند، توضیح می‌دهد که این موضوع فقط به پرداخت عوارض محدود نمی‌شود. بلکه شامل طیف گسترده‌ای از خدمات روزمره شهروندان نیز هست؛ از پرداخت کرایه تاکسی گرفته تا اتوبوس و مترو. او می‌گوید: «اگر حوزه‌های دیگری هم وجود داشته باشند که به توسعه هوشمندسازی شهرها کمک کنند، آپ با توجه به پایگاه کاربری گسترده‌ای که دارد، آمادگی دارد در آنها نیز وارد شود. چه در خدمات شهری، چه در خدمات مربوط به دولت الکترونیکی، این ظرفیت وجود دارد تا آپ یکی از بازیگران مؤثر در آینده شهرهای هوشمند ایران باشد.»
به اعتقاد او، آپ با داشتن گستردگی کاربر، پراکندگی جغرافیایی مناسب و مهم‌تر از همه، اعتماد کاربران، ظرفیت آن را دارد که به یک بستر واحد و امن برای ارائه هم‌زمان خدمات شهری و دولتی تبدیل شود.
سهم بازار پنج‌درصدی در حوزه PSP
وقتی صحبت به سهم بازار آسان پرداخت و وضعیت آن در صنعت پرداخت می‌رسد، صمدی با ارائه عددی شفاف، تصویری از موقعیت فعلی شرکت ترسیم می‌کند: «ما الان تقریباً ۵ درصد سهم بازار را در حوزه PSP داریم و امیدواریم که این سهم بازار را بتوانیم گسترش بدهیم. معمولاً سهامداران خصوصی تمایلی ندارند که بخواهند در حوزه کارت‌خوان سرمایه‌گذاری کنند، با توجه به اینکه در چند سال اخیر هزینه‌های کارت‌خوان خیلی افزایش یافته بود و عملاً خیلی سودآوری نداشت، بااین‌حال، نگاه ما به آینده امیدوارانه است؛ چراکه با تقویت توان مالی که امیدواریم بانک‌ها فراهم کنند و نوسازی‌ای که باید در زیرساخت‌های کارت‌خوان انجام شود، قصد داریم در طول یکی دو سال آینده، سهم بازار آپ را از ۵درصدی که الان وجود دارد به بالای ۶ یا ۷درصد برسانیم.»
تغییر داینامیک بازار با تغییر نظام کارمزدی
صمدی همچنین به تحولات اخیر در سیاست‌گذاری بانک مرکزی اشاره می‌کند و آن را نقطه‌عطفی در روند فعالیت‌های شرکت‌های پرداخت ارزیابی می‌کند: «واقعاً باید تشکر کرد از جسارتی که بانک مرکزی در این مورد انجام داده است. دو تا اتفاق افتاد: یکی تغییر در کارمزدها بود و دومی هم اینکه این بار آمدند سهم بازیگران مختلف را در حوزه کارمزدی تعیین کردند.»
او معتقد است این تغییرات مستقیماً روی حوزه‌هایی مانند خدمات اپلیکیشن‌ها تأثیرگذار بوده و توضیح می‌دهد: «مثلاً کارت‌به‌کارت قبلاً درآمدی نداشت یا فرض کنید ما بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده خدمات چک دیجیتال هستیم و باز کارمزدی نداشت. الان فضا شفاف شده است و به سمتی رفته که حتی سهم بازیگران مختلف داده شود. طبیعتاً برای ما خوب خواهد شد. فکر می‌کنم تغییر نظام کارمزدی داینامیک بازار را دیگر تغییر دهد. وقتی هم داینامیک بازار تغییر پیدا کند، به سمت رقابت بیشتر می‌رود و اینجاست که مردم منتفع خواهند بود. چنین فضایی شرکت‌ها را به سمت «تجربه کاربری بهتر»، «پیشنهادهای بهتر به کاربران» و «تقویت زیرساخت‌هایشان» سوق خواهد داد و کسی که باز هم بیشترین نفع را خواهد برد، مردم‌اند که از خدمات بهتر و تکمیل‌تر بهره‌مند می‌شوند.»
او درعین‌حال، به‌رغم حمایت از کلیت این رویکرد بانک مرکزی، نسبت به نحوه توزیع سهم بازیگران نقدی وارد می‌کند و می‌گوید: «سهم‌ها خیلی منصفانه نیست؛ ولی باز هم نسبت به آن چیزی که قبلاً صفر بوده، عمل خیلی جسورانه‌ای بوده و ما طبیعتاً از آن استقبال می‌کنیم.»
مدل کسب‌وکاری ریال دیجیتال شفاف نیست
مدیرعامل شرکت آسان پرداخت سپس درباره ریال دیجیتال صحبت می‌کند. به گفته او، هنوز یک گره کلیدی در این حوزه باز نشده که آن هم مدل کسب‌وکاری ریال دیجیتال است: «به نظر می‌رسد تا زمانی که سازوکار مشخصی برای درآمدزایی همه بازیگران این اکوسیستم طراحی نشود، موفقیت واقعی پروژه ریال دیجیتال دور از دسترس خواهد بود. یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در مورد ریال دیجیتال وجود دارد، این است که هنوز بحث مدل کسب‌وکار لزوماً شفاف نیست. تا زمانی که شرکت‌ها ندانند از کجا قرار است درآمدزایی کنند، پروژه شاید پیش برود، ولی موفقیت جایی تعریف می‌شود که همه بتوانند از منافع آن بهره‌مند بشوند.»
از نظر او، چالش‌های فنی یا بازار البته وجود دارند، اما در مقایسه با چالش مدل اقتصادی، قابل‌حل به نظر می‌رسند. همین موضوع است که باعث شده مسیر حرکت کند باشد. او در پاسخ به این وضعیت می‌گوید، آسان پرداخت و دیگر شرکت‌ها، پیشنهادهایی برای مدل‌های درآمدی ریال دیجیتال به بانک مرکزی ارائه داده‌اند. اما در نهایت، تصمیم‌گیری نهایی بر عهده نهاد سیاست‌گذار است.
نقش سنگین رگولاتور در هدایت نوآوری‌ها
صمدی در پایان، نگاهی انتقادی اما سازنده به فضای کلی صنعت پرداخت دارد. او که از صنعت تلکام وارد این صنعت شده، آن را از زاویه‌ای متفاوت تحلیل می‌کند و معتقد است که نوآوری در این حوزه کم‌رنگ‌تر از حد انتظار است. به باور او، یکی از دلایل این وضعیت، نقش سنگین رگولاتور در هدایت مسیر نوآوری‌هاست. او می‌گوید: «شاید به این دلیل است که به‌جای اینکه شرکت‌ها نوآوری را هدایت کنند، رگولاتور آن را در دست گرفته است. البته این موضوع تا حدی طبیعی است چون رگولاتور برای اجرای مأموریت حاکمیتی خود در پروژه‌هایی خاص وظیفه‌ای دارد که باید انجام دهد. اما این رویکرد رگولاتور، شرکت‌ها را از جسارت در نوآوری دور می‌کند. نباید فضایی شکل بگیرد که شرکت‌ها احساس کنند هر نوآوری‌ای که مطرح می‌کنند، بلافاصله به سد رگولاتوری برخورد می‌کند و به مشکل می‌خورد؛ طوری که ایده‌ها و فکرهای تازه حتی پیش از آنکه مجال تبدیل‌شدن به محصول را پیدا کنند، در ذهن خودشان تعدیل یا کنار گذاشته شوند.»
از نظر او، باید ذهنیتی شکل بگیرد که شرکت‌ها احساس آزادی در نوآوری داشته باشند و تا زمانی که مسئله‌ای جدی ایجاد نشده، مسیر خود را ادامه دهند. این تغییر نگاه، از دید صمدی، یک «پارادایم شیفت» واقعی است؛ تحولی که هنوز در صنعت پرداخت ایران آن‌طور که باید اتفاق نیفتاده و انتظار می‌رود که رگولاتور خودش محرک چنین تغییری باشد.
یکی از دغدغه‌های مهم صمدی به شیوه مواجهه رگولاتور با نوآوری بازمی‌گردد. به گفته او، گاهی سیاست‌گذار قبل از آنکه چیزی متولد شود، قصد کنترل آن را دارد. این در حالی است که تجربه جهانی نشان می‌دهد مسیر بهتر این است که ابتدا اجازه نوآوری داده شود، بعد در زمان مناسب، رگولیشن وارد شود. او دراینباره می‌گوید: «این مدل مؤثرتر و ارزش‌آفرین‌تر است؛ چون باعث خلق ثروت، ارزش و منافع بیشتر برای مردم، کشور و اکوسیستم می‌شود. باید توجه داشته باشیم که پرداخت صرفاً یک صنعت مستقل و محدود نیست؛ بلکه با تمام اقشار جامعه و اغلب صنایع در ارتباط مستقیم است. به همین دلیل، هر نوآوری یا خدمت تازه‌ای در این حوزه، در عمل به نفع عموم مردم تمام می‌شود.»
او به موضوع مهم دیگری هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در سال جاری، تغییراتی در فضای کارمزدی رخ داده است. این تغییرات باید با تحولات اقتصادی کشور هم‌راستا باشد و در صورت عدم توازن، اولین قربانی، نوآوری خواهد بود. وقتی کارمزدها کاهش پیدا می‌کند، درآمد شرکت‌های PSP هم پایین می‌آید. در نتیجه، اولین چیزی که آسیب می‌بیند نوآوری است؛ آنها دیگر نمی‌توانند سرمایه‌گذاری جدید انجام دهند، زیرساخت‌ها به‌مرور فرسوده می‌شود و امکان به‌روزرسانی از بین می‌رود. حتی در حوزه مهمی مثل امنیت هم توان سرمایه‌گذاری کاهش پیدا می‌کند و این روند در نهایت می‌تواند سیستم را به شکل ناگهانی با بحران روبه‌رو کند. اگر فضا متعادل شود و شرکت‌ها بتوانند درآمد مناسب داشته باشند، امکان سرمایه‌گذاری روی فناوری، امنیت و به‌روزرسانی‌ها فراهم می‌شود. رگولاتور باید در این زمینه با نگاه حمایتگرانه وارد شود.»
