عصر تراکنش ۶۱؛ مگر اینکه در جایی بدون هیچ ارتباطی با دنیای بیرون زندگی کنید، وگرنه حتماً دست‌کم عبارت «ان‌اف‌تی» یا توکن غیرمثلی به گوش‌تان خورده است؛ این پدیده در حدود ۱۲ ماه گذشته در حال تصرف فیدهای رسانه‌های اجتماعی و زندگی روزمره ما بوده است. شاید با عبارت‌هایی مثل بلاکچین، اتریوم و میمون‌های کسل (Bored Apes) برخورد کرده باشید، اما اصلاً ندانید چه هستند و چرا افراد به آنها اهمیت می‌دهند. اما این تب، نحوه تولید و مصرف فرهنگ، توسط ما را تغییر داده است (و همچنان تغییر خواهد داد). اگر شما هم همان‌قدر بی‌خبرید که زمانی ما بودیم، راهنمای ساده زیر برای توکن‌های غیرمثلی را بخوانید که برای کمک به شما تهیه کرده‌ایم. در انتها چند عبارت کریپتویی را هم تعریف کرده‌ایم. به مطالعه ادامه دهید تا بفهمید به چه سطح از آشنایی با کریپتو رسیده‌اید.
سطح صفر: کریپتو؟ خیر.
ان‌اف‌تی چیست؟
ان‌اف‌تی مخفف توکن غیرمثلی (nonfungible token) است (می‌توانید آن را به‌صورت ان‌اف‌تی یا «نیفتی» تلفظ کنید)؛ هیچ‌کس قضاوت‌تان نخواهد کرد. استفاده از عبارت توکن غیرمثلی راه باکلاسی برای توصیف چیز بی‌مانندی است که نمی‌توان آن را کپی یا عوض کرد؛ چیزی شبیه نقاشی معروف یا فرزند محبوب‌تان است. در واقع توکن غیرمثلی دارایی دیجیتال قابل اعتبارسنجی و منحصربه‌فردی است که در بستر بلاکچین وجود دارد.
هدف بلاکچین چیست؟
فناوری بلاکچین را به‌عنوان یک سند گوگل در نظر بگیرید. سند واحد مشترکی است که همه می‌توانند همزمان به آن دسترسی داشته باشند؛ اگر تاکنون عبارت تمرکززدایی را شنیده باشید، منظور همین است. بر خلاف اسناد ورد که می‌توان آنها را کپی کرد، به‌صورت خصوصی تغییر داد و نسخه جدید را به نحوی به اشتراک گذاشت که انگار سندی جدید است، در گوگل‌داک، هم من می‌توانم ببینم که شما تغییری در سند ایجاد کرده‌اید و هم برعکس؛ شما می‌توانید ببینید. هدف این دفترکل عمومی خداحافظی با کلاهبرداری و سلام به شفافیت است. فناوری بلاکچین تاریخچه هر دارایی را شفاف و تغییرناپذیر می‌کند که یعنی به‌عنوان مثال می‌توانید با اطمینان منشاء الماس موجود در حلقه‌تان را تأیید کنید.
به‌طور خلاصه بلاکچین باعث می‌شود بتوانید به صحت دارایی دیجیتال‌تان اعتماد کنید؛ دارایی‌ای که ممکن است میلیون‌ها دلار یا فعلاً فقط ۰.۰۰۰۰۲۴ بیت‌کوین ارزش داشته باشد. حال این پرسش پیش می‌آید که بیت‌کوین چیست؟
بیت‌کوین چیست؟
بیت‌کوین نوعی کریپتوکارنسی است؛ کریپتوکارنسی‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که نمی‌توان آنها را جعل کرد؛ چراکه امنیت‌شان با رمزنگاری تأمین شده است. کریپتوکارنسی‌ها مبتنی بر فناوری بلاکچین هستند و اگر از حرفهای بالا به یاد داشته باشید، بلاکچین به تمرکززدایی و در نتیجه مصونیت از دستکاری و دخالت منجر می‌شود.
هنگام نگارش این مطلب بیت‌کوین محبوب‌ترین و ارزشمندترین کریپتوکارنسی بود و هر واحد آن ۴۱.۳۲۴ دلار ارزش داشت. اتریوم، لایت‌کوین، سولانا و ایاس از جمله کرپیتوکارنسی‌های محبوب دیگر هستند؛ هر کدام از این کریپتوکارنسی‌ها خودشان را با تخصصی متفاوت مطرح می‌کنند؛ بنابراین پیش از سرمایه‌گذاری در آنها خوب است تحقیقات مفصلی انجام دهید.
سطح ۱: آشنایی مقدماتی پیش از اعتقاد پیدا کردن
چرا توکن‌های غیرمثلی مهم هستند؟
توکن‌های غیرمثلی از اصالت اطمینان حاصل می‌کنند؛ چراکه هر توکنی کدی منحصربه‌فرد دارد. استفاده از توکن غیرمثلی روش خطاناپذیری برای اثبات مالکیت است. مهم‌تر از آن توکن‌های غیرمثلی می‌توانند به سازنده اصلی درصدی از هر فروش بعدی را بدهند؛ یعنی هر بار که توکنی غیرمثلی مبادله می‌شود یا قیمتش افزایش می‌یابد، سازنده/خالق اصلی بخشی از آن معامله را به دست می‌آورد.
توکن‌های غیرمثلی چه ارتباطی با اقلام لوکس مثل آثار هنری، مد و اقلام کلکسیونی دارند؟
از آنجایی که توکن‌های غیرمثلی می‌توانند اصالت و مالکیت را تضمین کنند، افرادی که اغلب می‌بینند آثارشان به‌صورت غیرقانونی کپی می‌شوند (یعنی هنرمندان، خوانندگان، نوازندگان و طراحان)، بیشتر به استفاده از آنها گرایش دارند. توانایی کسب منافع بحق و پیوسته از همه فروش‌های بعدی آثار مزیت افزوده‌ای محسوب می‌شود. توکن‌های غیرمثلی دامنه تولید را گسترش می‌دهند و خلق اقلام دیجیتالی را ممکن می‌کنند که افزونه‌ای برای یک برند هستند و راهی در اختیار برندها قرار می‌دهند تا با مشتریان موجود تعامل و مشتریان جدید را جذب کنند. توکن‌های غیرمثلی به خریداران ضمانت می‌دهند که آنچه می‌خرند، محصول اورجینال و اصل است.
چرا تصویر زشت یک میمون برای افراد زیادی جذاب است؟
چون کلافه یا خشمگین هستند. البته (تا حدی) شوخی می‌کنیم. جذابیت این‌گونه اقلام از همان نوع جذابیت اقلام کلکسیونی دیگر (از مجموعه همراهان ساخته Kaws تا آدمک‌های ابرقهرمان‌ها) است؛ برخی افراد به‌دنبال میمون‌های کسل هستند؛ سلیقه همیشه انتزاعی بوده و هست.
سطح ۲: شما رسماً یک حرفهای کریپتو هستید
«اگر یک نوکوینر (فرد بدون کوین) (nocoiner) هستید که بدون دانش قبلی یک توکن غیرمثلی روی روند صعودی (mooning) را خریده‌اید، خوش به حال‌تان. فقط مراقب راگ‌پول‌ها (rug pull) باشید». اگر این جمله را فهمیدید، پس چرا این راهنما را می‌خوانید؟ (همچنین پیشنهاد می‌کنیم با چند دوست که بر خلاف شما بیش از حد درگیر کریپتو نشده‌اند، ملاقات کنید و محض تغییر گفت‌وگویی عادی با آنها داشته باشید). اگر آن جمله برای شما کاملاً نامفهوم بود، ادامه را بخوانید.
Ape (فعل): به معنی تازه‌وارد بودن و ادای حرفه‌ای‌بودن درآوردن و خرید سکه یا توکن غیرمثلی جدید با دانش محدود است. می‌فهمیم؛ نمی‌خواهید از غافله عقب بمانید.
برادر کریپتو (Crypto Bro): فردی که هنوز بینشی واقعی نسبت به فناوری بلاکچین یا کریپتوکارنسی‌ها کسب نکرده، اما نمی‌تواند درباره اینکه بهترین توکن برای سرمایه‌گذاری چیست، ساکت بنشیند و زیاد در این مورد بحث‌وجدل می‌کند. نمی‌خواهد برادر کریپتو باشید.
ضرب‌کردن (Minting): ضرب توکن غیرمثلی به معنی قابل خریدوفروش کردن توکن با انتشار آن در بلاکچین است.
قرار گرفتن روی روند صعودی (Mooning): افزایش شدید ارزش که معمولاً در مورد توکن‌های غیرمثلی به کار برده می‌شود.
بدون سکه (Nocoiner) یا عامی (Normie) (یا هر دو): این عبارت به افرادی در دنیای کریپتو اشاره دارد که به واسطه سردرگمی یا بدبینی در این حوزه مشارکت نمی‌کنند.
راگ‌پول (Rug Pull): راگ‌پول با معنی لفظی کشیدن فرش از زیر پا در معنای مصطلح نیز همین‌قدر دردناک است؛ راگ‌پول که نوعی کلاهبرداری است، به‌طور ویژه زمانی اتفاق می‌افتد که توسعه‌دهندگان با شیادی افراد را به سرمایه‌گذاری در پروژه‌ای آینده‌دار ترغیب می‌کنند و بعد پول‌شان را برمی‌دارند و غیب‌شان می‌زند.
وگمی (WAGMI): وگمی مخفف همه موفق خواهیم شد (We’re All Gonna Make It) است. در محیطی تا این حد پرنوسان آیا غافلگیرکننده است که به مخففی دلگرم‌کننده نیاز داشته باشیم؟
** شرح عکس: «راهب بیت‌کوین اتریوم را احضار می‌کند» اثر «جان پارک» (۲۰۲۱)
