تفکر پلتفرمی باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود
در گفت‌وگو با علیرضا موسوی، مدیرعامل جدید کارت اعتباری ایران‌کیش مطرح شد
عکس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۷۱ / شرکت کارت اعتباری ایران‌کیش آذرماه سال گذشته دچار تغییر مدیریتی شد و علیرضا موسوی سکان مدیریتی آن را بر عهده گرفت. به گفته موسوی تغییرات شکل‌گرفته در این مدت در بُعد استراتژی بوده و تغییری در نحوه اداره شرکت به وجود نیامده است. در گفت‌وگویی که با علیرضا موسوی، مدیرعامل جدید ایران‌کیش داشتیم، به برنامه‌هایشان در سال ۱۴۰۲ و چالش‌هایی که در این مدت داشتند، پرداختیم.
او تمرکز اصلی ایران‌کیش در سالی که گذشت را شناسایی نقاط ضعف و قدرت ساختارهایشان اعلام می‌کند و توضیح می‌دهد که برای سال ۱۴۰۲ بر آن‌اند تا با توجه به شناختی که از مسائل خود پیدا کردهاند، علاوه بر افزایش کیفیت خدمات، زیرساخت‌های مجموعه را ارتقا داده و هزینه‌هایشان را کاهش دهند. او یکی از راه‌هایی را که باعث کاهش هزینه‌هایشان می‌شود، کاهش تنوع دستگاه‌‌های شرکت، به‌روزرسانی آنها و تمرکز روی تفکر پلتفرمی می‌داند. در ادامه گزارشی از گفت‌وگوی عصر تراکنش را با علیرضا موسوی می‌خوانید.
به‌دنبال کاهش هزینه‌ها
علیرضا موسوی از آذرماه ۱۴۰۱ در سمت مدیرعاملی شرکت ایران‌کیش مشغول به کار است و در پاسخ به این سؤال در مورد تغییرات مدیریتی در این دوره می‌گوید: «تغییرات در عرصه مدیریت تبعات و نگرانی‌هایی دارد؛ نگرانی‌هایی از جنس پرسنلی و استراتژیک. ایران‌کیش یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های شبکه پرداخت کشور است و زیرساخت‌ها و فرایندهای حساب‌شده و درستی دارد. تغییرات ایجاد‌شده در این مدت صرفاً تغییرات استراتژیک بوده و روی تحول شبکه پرداخت‌مان متمرکز شده‌ایم؛ بنابراین همان‌طور که در گذشته برنامه توسعه شرکت وجود داشته، هم‌اکنون نیز تلاش ما بر این است که وضعیت آن را بهبود بخشیم.»
او می‌گوید عمده تمرکزشان در ایران‌کیش در راستای تحول شبکه پرداخت‌شان، پشتیبانی، تعمیرات و ارتقای ساختارهایشان است. همچنین، ارائه سرویس مناسب به بانک تجارت و سایر سهام‌داران اصلی‌شان در اولویت کارهایشان قرار دارد.
موسوی بیان می‌کند که برنامه آنها تا پایان سال ۱۴۰۲ از این قرار است که می‌خواهند روی ارتقای ابزار پذیرش، مکانیسم‌های نگهداشت نیروی انسانی و نظام‌های پشتیبانی‌شان متمرکز باشند تا هزینه‌های پشتیبانی‌شان را کاهش دهند. به گفته او، یکی از راه‌هایی که این هزینه را کاهش می‌دهد، کاهش تنوع دستگاه‌‌ها، به‌روزرسانی آنها و تمرکز روی تفکر پلتفرمی است. این در حالی است که در سال ۱۴۰۱ تمام تمرکز خود را روی شناخت گپ‌ها، منابع و وضعیت شرکت گذاشته بودند و سرویس‌های خود را در همان کیفیت سابق، نگه داشته‌اند.
توسعه زیرساخت‌ها و ابزارهای پذیرش
موسوی مهم‌ترین چالش کسب‌وکارهای شبکه پرداخت کشور را زیرساخت و ابزارهای پذیرش می‌داند و در این‌باره می‌گوید: «بیش از ۹۰ درصد از تراکنش‌های شبکه پرداخت روی دستگاه کارت‌خوان است. در نتیجه بیشتر درآمدها نیز از همین ابزار به دست می‌آید، پس توسعه ابزار پذیرش مهم‌ترین چالش کل این صنعت است. ایران‌کیش تنوع دستگاهی زیادی دارد و نگهداری، به‌روزرسانی و تعمیرات آن چالش‌های خاص خودش را دارد. دستگاهی که امروز خریداری می‌شود، به‌مرور فرسوده شده و نیاز به تعمیر دارد. علاوه بر این، زیرساخت‌های فنی نیز باید مدام به‌روز شود تا حجم تراکنش بیشتری را پوشش دهد و همچنین باعث افزایش و ارتقای امنیت تراکنش در شبکه پرداخت شود.»
موسوی اصلاح نظام کارمزد و جذب و نگهداشت نیروی انسانی را نیز از جمله چالش‌هایی می‌داند که همه بازیگران صنعت پرداخت و همچنین ایران‌کیش با آن مواجه‌اند. به عقیده او، اصلاح نظام کارمزد یکی از واجبات شبکه پرداخت است که باید اتفاق بیفتد و به تعویق افتادن آن به ضرر کسب‌وکارهای پرداختی تمام می‌شود. او در این خصوص می‌گوید: «در حال حاضر وضعیت به گونه‌ای است که ترازنامه مالی شرکت‌ها مهم شده و بسیاری از آنها به ناترازی رسیده‌اند. بهبود و توسعه زیرساخت‌ها و ابزارهای پذیرش منبع مالی می‌خواهد و وقتی کارمزدی وجود ندارد، شرکت‌ها برای تأمین منابع مالی خود به مشکل برمی‌خورند و به تبع آن، در پرداخت حقوق کارمندان‌شان نیز با مشکل روبه‌رو می‌شوند. در نتیجه نیروی کار متخصص ترجیح می‌دهد به‌صورت فریلنسری برای کشورهای دیگر کار کند و درآمد دلاری داشته باشد یا مهاجرت کند. طبق بررسی آماری که در شرکت خود انجام داده‌ایم، از میان تمام کسانی که شرکت را ترک کردهاند، تنها ۲۲ درصد از آنها به‌دلیل ناکافی‌بودن حقوق‌شان رفته‌اند که این پیچیدگی علل ناراضی‌بودن آنها را نشان می‌دهد که می‌تواند صرفاً مربوط به وضعیت داخلی شرکت هم نباشد و به وضعیت کلی جامعه برگردد.»
متمرکز بر اثربخشی
شرکت کارت اعتباری ایران‌کیش در آخرین گزارش اقتصادی شاپرک، رتبه ششم را بر اساس شاخص سهم مبلغی تراکنش‌ها در اردیبهشت‌ماه به دست آورده است. موسوی در پاسخ به این سؤال که چه برنامه‌ای برای ارتقای رتبه خود دارید، می‌گوید: «این رتبه‌بندی تنها یکی از شاخصهای عملکردی شرکت‌های پی‌اس‌پی است. شاپرک از یک زمانی به بعد معیار رتبه‌بندی پی‌اس‌پی‌ها را تغییر داد و اگر قبلاً هم تعداد تراکنش و هم حجم تراکنش‌ها برایش مهم بود، اکنون فقط روی حجم بازار گرفته‌شده توسط پی‌اس‌پی‌ها مانور می‌دهد.
این اتفاق در صورتی که نظام کارمزد اصلاح شود، تصمیم درستی است، اما نکته اصلی این است که به نظر من بولتن شاپرک باید تغییرات دیگری نیز داشته باشد و عملکرد یک پی‌اس‌پی را صرفاً بر اساس حجم تراکنش‌ها نسنجد و تراز مالی آنها را نیز در نظر بگیرد تا بفهمد هر شرکتی چه مقدار سود برای صنعت داشته است. برای اینکه سهم تراکنشی را بالا ببریم، دو روش وجود دارد؛ یا اینکه دستگاه کارت‌خوان مالکیتی به شبکه خود اضافه کنیم که بالطبع درآمدهایش نیز به سمت خودمان می‌آید، یا اینکه به سمت هدایت تراکنش حرکت کنیم؛ بسیاری از شرکت‌هایی که جهش رتبه داشته‌اند این کار را کردهاند که تعداد تراکنش‌هایشان افزایش داده شده، اما درآمدشان افزایش نیافته است.»
او معتقد است شاپرک باید شاخصهای مالی ترازنامه‌های شرکت‌ها را نیز در نظر بگیرد و عملکرد سودرسانی آنها به سهام‌داران‌شان را نیز بررسی کند تا مشخص شود آن سهم بازاری که گرفته‌اند، به چه بهایی بوده است. موسوی در این خصوص توضیح می‌دهد: «با این وجود، ایران‌کیش در سال جاری برای ارتقای رتبه شاپرکی‌اش برنامه‌ای ندارد و روی بهبود اثربخشی‌اش متمرکز است و نتیجه این اقدام این است که هر کجا ببینند دستگاهی اثربخشی لازم را ندارد، آن را جمع‌آوری کرده و به بخش اثربخش‌تری می‌سپارد. با این اقدام باید عملکرد بولتنی‌مان نیز بهبود یابد، اما چون شبکه پرداخت نیز رشد ارگانیک خود را دارد، نمی‌توان سهم بازار گزارش بعدی را پیش‌بینی کرد.»
رونمایی از خدمت Tap&Go پات‌لایف
شرکت ایران‌کیش در نهمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت که در اسفندماه ۱۴۰۱ در سالن همایش‌های برج میلاد برگزار شد، از دو محصول جدید خود، یعنی کیف پول ریال دیجیتال و پرداخت ان‌اف‌سی رونمایی کرد. موسوی درباره این محصول و وضعیت فعلی‌شان می‌گوید: «هر دو محصول از سمت رگولاتور و شبکه بانکی به شبکه پرداخت منعکس شده و هدف‌شان مدیریت تراکنش‌های خرد بوده است. مهم‌ترین قسمت ماجرا این است که این محصولات باید در کشور فراگیر شود و گسترش یابد و همه پی‌اس‌پی‌ها آنها را ارائه دهند. این دو محصول برای ما اهمیت زیادی دارد و در بخش ان‌اف‌سی، گزینه Tap&Go را به اپلیکیشن پات‌لایف اضافه کرده‌ایم که در نمایشگاه الکامپ از آن رونمایی می‌کنیم. ما روی پات‌لایف که نرم‌افزار خودمان است، مفهوم واقعی Tap&Go را پیاده کرده‌ایم. سرویس کیف پول نیز در راستای سیاست‌های بانک مرکزی جلو می‌رود و به‌مرور توسعه خواهد یافت.»
نیازمند تغییر ذهنیت افراد هستیم
اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ بحث اصلاح نظام کارمزد داغ شد و بانک مرکزی اعلام کرد که نظام کارمزد اصلاح می‌شود. موسوی درباره درستی یا نادرستی این اقدام و پیامدهایش این‌گونه می‌گوید: «نظام کارمزد قبلی بر اساس تراکنش، تعداد تراکنش و پرداخت توسط بانک عامل صورت‌بندی شده بود. این مدل دو اشکال اساسی دارد؛ اول اینکه بانک، پرداخت‌کننده کارمزد است و دوم اینکه تعداد تراکنش‌ها مهم است. نظام جدید می‌گوید هر کس از یک خدمتی استفاده می‌کند، همان هم باید هزینه‌اش را بپردازد و کارمزد را به دوش پذیرنده می‌گذارد.
در حال حاضر، پذیرنده‌ها حتی دستگاه کارت‌خوان‌شان را نیز به‌صورت رایگان در اختیار دارند و وقتی خراب می‌شود نیز هزینه تعمیر آن بر عهده پی‌اس‌پی است. در مدل جدید، کارمزد بین بانک و پذیرنده تقسیم می‌شود که اقدام درستی است؛ چراکه از ناترازی شرکت‌ها جلوگیری می‌کند و روح جدیدی در کالبد شبکه پرداخت کشور دمیده می‌شود. شبکه پرداخت باید پول داشته باشد تا بتواند به‌روز بماند و توسعه یابد.»
او بیان می‌کند که روند توسعه ابزارهای پذیرش به‌دلیل سهولت استفاده از آنهاست. مدتی است که به‌اشتباه در ذهن افراد این تصور ایجاد شده که اگر از دستگاه کارت‌خوان استفاده نکنند، مالیات نخواهند داد و روش کارت‌به‌کارت را جایگزین آن کردهاند. در صورتی که طبق گفته‌های موسوی، کارت‌به‌کارت نیز کارمزد دارد و کارمزد آن بیشتر نیز هست. او در توضیح این موضوع می‌گوید:
«درست است که کارمزد، هزینه‌ای است که به پذیرنده تحمیل می‌شود، اما این کارمزد در نسبت با کل مبلغ یک تراکنش بسیار ناچیز است و اگر این اصلاحات اتفاق نیفتد، شبکه پرداخت مجبور می‌شود به‌راحتی به هر کسب‌وکاری دستگاه ندهد و خساست به خرج دهد. چون خرید و تعمیر دستگاه هزینه دارد. وقتی کارت‌به‌کارت اتفاق می‌افتد، این مشتری نهایی است که کارمزد می‌دهد، در صورتی که کارمزد باید سمت پذیرنده باشد. در نتیجه باید نحوه نگرش افراد به این موضوع تغییر کند.»
