به کارآفرینی صرفاً از دریچه ثبت شرکت نگاه نکنیم
علیرضا جعفر، رئیس مرکز کارآفرینی دانشگاه شریف درباره وضعیت اکوسیستم کارآفرینی در ایران عنوان کرد
کارآفرین‌ها نقش مهمی در توسعه اقتصاد کشور دارند و ترغیب آنها برای ماندن در ایران و ادامه فعالیت در سرزمینی که با چالش‌های اقتصادی متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کند، کار آسانی نیست. در گفت‌وگویی که با علیرضا جعفر، رئیس مرکز کارآفرینی دانشگاه شریف در استودیو راه‌کار در اینوتکس ۲۰۲۴ داشتیم، به وضعیت اکوسیستم کارآفرینی در کشور پرداختیم. به عقیده جعفر، اکوسیستم کارآفرینی در ایران به سمت خالص شدن در حرکت است که اتفاقی مثبت در کشور است. او می‌گوید که نباید کارآفرینی را صرفاً از دریچه ثبت شرکت نگاه کنیم و اتفاقاً بعد ذهنیتی و رفتاری آن را باید در کشور پررنگ‌تر کنیم؛ اتفاقی که مرکز کارآفرینی دانشگاه شریف نیز دقیقاً به دنبال آن است.
کارآفرینی یک ذهنیت است
با وجود دشواری‌های موجود در اقتصاد کشور، ترغیب دانشجویان برای ماندن، فعالیت و کارآفرینی بسیار دشوار است، اما موضوعی که کم‌تر به آن توجه می‌شود این است که کارآفرینی و راه‌اندازی کسب‌وکار در تمامی کشورها فرایند دشواری است که با مسیری ناهموار و پرچالش روبه‌رو است. علیرضا جعفر، رئیس مرکز کارآفرینی دانشگاه شریف در این باره می‌گوید: «کارآفرینی به‌ذات کاری دشوار است، اما کشورهای دیگر برای رفع ناهمواری‌های موجود در مسیر تحقق آن سیاست‌هایی دارند. ما باید به این نکته توجه کنیم که کارآفرینی یک ذهنیت و رفتار است و ذهن یک کارآفرین باید به‌صورت ناخودآگاه به سمت ابتکار عمل داشتن و حل مسئله برود تا بتواند در نهایت کسب‌وکار مورد نظرش را راه‌اندازی کند. موضوعی که ما در مرکز کارآفرینی دانشگاه شریف نیز دنبالش هستیم، همین موضوع است و در تلاش هستیم این ذهینت را در افراد شکل دهیم. نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کرد، این است که کارآفرینی نباید حتماً با توسعه فناوری‌های عجیب و پیشرفته همراه باشد. در واقع، ذات کسب‌وکار فناورانه در تمام دنیا، شکست‌خوردن است؛ درنتیجه باید این را در نظر بگیریم که هر چه یک فناوری منحصربه‌فردتر باشد، احتمال شکست‌خوردنش هم بیشتر می‌شود. درنتیجه کارآفرینی را صرفاً از دریچه ثبت شرکت نبینیم و اتفاقاً بعد ذهنیتی و رفتاری آن را باید پررنگ‌تر کنیم.»
برخی بر این باورند که اکوسیستم کارآفرینی ایران دارد نفس‌های آخرش را می‌کشد و دارد به روزهای آخر خود نزدیک می‌شود. جعفر در این خصوص بیان می‌کند: «آمارها حاکی از آن است که اکوسیستم کارآفرینی کشور در حال خالص‌تر شدن است. ما به‌واسطه این آمار می‌توانیم میزان شکل‌گیری و ریزش استارتاپ‌ها و شتاب‌دهنده‌ها را بررسی کنیم. به نظر من، فضای کارآفرینی در ایران به سمت خالص شدن می‌رود و علی‌رغم دیدگاه منفی که نسبت به شتاب‌دهنده‌ها وجود دارد، شتاب‌دهنده‌هایی در حال شکل‌گیری هستند که عملکرد خاص خود را دارند، با برنامه‌ریزی بیشتری پیش می‌روند، هیجان‌زده رفتار نمی‌کنند و نگاه بلندمدت‌تری دارند. چالش‌های ما در مقایسه با گذشته بیشتر شده است، اما در نهایت لازم بود که به چنین نقطه‌ای در کارآفرینی برسیم.»
عملکرد هلدینگ تبلیغاتی آفتاب
هلدینگ تبلیغاتی آفتاب، آن کسب‌وکاری است که جعفر آن را الهام‌بخش معرفی می‌کند و در این باره توضیح می‌دهد: «من در یک سال گذشته مجموعه‌های بزرگی را که قصد ورود به فضای فناوری و نوآوری را داشتند، رصد کردم و عملکرد هلدینگ تبلیغاتی آفتاب برایم جالب بود. وقتی با این مجموعه آشنا شدم، فهمیدم که یک دپارتمان استراتژی و نوآوری دارند که به‌صورت هدفمند در فضای اکوسیستم فعالیت می‌کند. این هلدینگ توانسته با دور ماندن از هیجان راه‌اندازی شتاب‌دهنده و مرکز نوآوری به توسعه خود کمک کند.»
معرفی کتابی برای رهبری سازمانی
«مدیریت کوروش کبیر» کتاب مورد علاقه اوست که آن را به ما هم پیشنهاد می‌دهد: «این کتاب بیان‌کننده نحوه مدیریت کوروش کبیر است و می‌تواند به رفع چالش‌های سازمانی کمک کند. طبق نوشته‌های این کتاب، استراتژی مدیریتی این پادشاه به‌صورتی بوده که در آن به شایسته‌سالاری توجه می‌کرده و معتقد بوده که رهبر یک سازمان باید افراد را به اوج شایستگی‌هایشان برساند.»
