رفع چالش کنترل و نظارت بر شعب بانک‌های کشور
در گفت‌وگو با سینا روشنی، مدیر محصول مبین‌نت درباره فناوری Connected Branch این شرکت مطرح شد
عکاس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۸۲ / بهبود تجربه مشتری یکی از اهداف مهم به‌کارگیری فناوری‌ها و راهکارهای نوین است و شرکت مبین‌نت نیز به‌عنوان یکی از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور، در سال‌های اخیر تلاش کرده تا در بستر خدمات ارتباطی، مجموعه‌ای از فناوری‌های ابری را ارائه دهد. این شرکت در سال‌های اخیر سرویس‌های سازمانی گوناگونی را برای هوشمندسازی و تحول دیجیتال کسب‌وکارها طراحی و عرضه کرده است؛ یکی از این سرویس‌ها فناوری Connected Branch است که در حوزه بانکی، این امکان را برای مدیران ایجاد می‌کند تا بتوانند به‌طور جامع و دقیق، وضعیت شعبه‌های پراکنده خود در سراسر کشور را پایش کنند.
در گفت‌وگویی که با سینا روشنی، مدیر محصول شرکت مبین‌نت داشتیم، به مزایایی پرداختیم که این فناوری در نظام بانکی کشور به همراه می‌آورد. طبق صحبت‌های روشنی، یکی از اهداف مبین‌نت هوشمندسازی سیستم بانکداری سنتی و تجهیز شعب بانک‌ها به راهکارهای ابری و ارتباطی است و فناوری Connected Branch این شرکت نیز در این راستا توسعه یافته است. در ادامه گزارشی از گفت‌وگوی عصر تراکنش را با سینا روشنی می‌خوانید.
پاسخ به چالش پراکندگی شعب
یکی از چالش‌های اصلی که بانک‌های کشور با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، کنترل و نظارت شعب خود است؛ چالشی که باعث شد شرکت مبین‌نت فناوری Connected Branch را توسعه دهد. سینا روشنی، مدیر محصول شرکت مبین‌نت، ابتدا درباره شناسایی این نیاز در صنعت بانکی کشور صحبت می‌کند: «ما با دسته‌های مختلفی از مشتریانمان جلساتی را برگزار کردیم تا نیازهای آنها را شناسایی کنیم. در یکی از همین جلسات که با مدیران ارشد بانکی داشتیم، مشخص شد که یکی از چالش‌های اصلی آنها مانیتورینگ و کنترل شعبه‌های مختلفشان در سراسر کشور است که خود این چالش زیرشاخه‌های مختلفی داشت؛ یکی از این زیرشاخه‌ها حوزه امنیت بود که گاهی به دلیل تخلف نیروی انسانی و گاهی هم به دلیل نقص فنی و خطاهای سیستم مشکل‌ساز می‌شد.
حوزه دیگر هم وضعیت ایمنی و مشخصاً سازکار سیستم اعلام حریق بود که باید وضعیت صحت عملکرد داخلی دستگاه مرکزی و اتصال آن به مرکز به‌طور مداوم پایش می‌شد تا در صورت وقوع هرگونه آتش‌سوزی در آن شعب، این اتفاق در نقطه مرکزی قابل رؤیت باشد. یکی دیگر از چالش‌های مهم بانک‌ها نیز به لزوم نظارت «7 در 24» در اتاق‌های سرور مربوط می‌شد؛ این اتاق‌ها حساس‌ترین نقطه شعب بانکی هستند و لازم است شرایط محیطی آنها همواره بررسی و نظارت شود و اطلاعات پایش‌شده به هدف پشتیبانی پیشگیرانه یا اقدام سریع در زمان بروز حادثه یا خرابی تجهیزات، به شعبه مرکزی انتقال یابد.»
مفهوم Connected Branch تلفیقی از چند سرویس پیشرفته و برآمده از خدمات پایه‌ای و ارزش‌افزوده مبین‌نت (شامل راهکارهای ارتباطی و ابری) است. به گفته روشنی، سرویس‌های نظارت تصویری ابری (VSaaS)، سامانه اطلاع‌رسانی دیجیتال (Digital Signage)، مرکز ارتباطات ابری (Contact Server Room)، شبکه خصوصی مجازی (VPN) و سرویس تلفن سازمانی مبتنی بر پروتکل ویپ (VoIP) برای مدیریت متمرکز و یکپارچه شعب در نظر گرفته شده‌اند. با این حال طبق صحبت‌های روشنی، کاربرد Connected Branch صرفاً مختص حوزه بانکی نیست و در هر زمینه‌ای که تعدد و پراکندگی شعب گوناگون خلق مسئله کند، می‌توان از این راهکار بهره برد.
یکی از شاخه‌های Connected Branch که در چنین شرایطی بسیار پرکاربرد واقع می‌شود، سرویس Connected Server Room است. او در این باره می‌گوید: «در هر اتاق سرور، استانداردهایی تعریف می‌شود که بتوان به واسطه آنها شرایط محیطی را حفظ کرد و این اطمینان را به دست آورد که امنیت دستگاه‌ها، بهینگی عملکرد آنها و امنیت اتاق سرور در وضعیت مناسبی قرار دارد. کنترل این پارامترها در حال حاضر به‌طور محلی انجام می‌شود و یک کنترل‌گر مرکزی به‌طور پیوسته اطلاعات مربوط به عوامل محیطی نظیر دما، رطوبت، نشتی آب و وقوع آتش‌سوزی را ثبت می‌کند. از طرفی میزان دسترسی و تعداد افرادی که می‌توانند به یک اتاق سرور وارد شوند، بسیار محدود است و برای آنها هم باید نوعی قوانین ورود و خروج وجود داشته باشد. نظارت مدیران بر اجرای صحیح دستورالعمل‌ها توسط سرمایه‌های انسانی شعب از دیگر چالش‌های مدیریتی در این حوزه است.»
روشنی می‌گوید مبین‌نت کنترل‌گرهای محلی را با یک سرور دیگر جایگزین می‌کند. برای این کار لازم نیست همه سنسورها تعویض شوند؛ می‌توان کار را با همان سنسورهای قدیمی ادامه داد و اطلاعات ثبت‌شده توسط آنها را در یک کنترل‌گر مرکزی جمع‌آوری کرد و از طریق لینک‌های ارتباطی به سرور دیگری انتقال داد؛ این لینک‌ها را یا خود مبین‌نت ایجاد می‌کند یا پیش‌تر در سیستم ارتباطی بانک وجود داشته‌اند. او توضیح می‌دهد: «بعد از این مرحله، پلتفرم جامع اینترنت اشیا مبین‌نت می‌تواند مطابق خواسته‌های مشتری داده‌ها را تحلیل و گزارش آن را ارائه کند. درنتیجه ادمین و مدیر اصلی یک شبکه می‌تواند از طریق یک اپلیکیشن وضعیت تمام شعبه‌ها را پایش و بروز هر مشکل و خطایی را به‌صورت آنلاین ملاحظه کند که مزیت قابل توجهی برای موقعیت‌های مدیریتی ایجاد می‌کند، زیرا در مدل‌های سنتی ما گاهی شاهد این مسئله بوده‌ایم که بروز یک خطا در سیستم یکی از شعب، بعد از مدتی طولانی به اطلاع شعبه مرکزی رسیده است. مثلاً شعبهای دچار نقص فنی سیستم خنک‌کننده اتاق سرور شده و مدیران چند هفته بعد از این مسئله باخبر شده‌اند. این فناوری چنین مشکلاتی را به‌کلی از بین می‌برد.»
تهیه سخت‌افزار؛ چالشی همیشگی
فراهم کردن سخت‌افزار لازم برای تأمین نیازهای Connected Server Room از مواردی به شمار می‌آید که مبین‌نت در امکان‌سنجی و برآوردهای اولیه برای آن چاره‌اندیشی کرده است؛ زیرا پس از مواجهه با تنوع محصولات، پروتکل‌ها، استانداردها و کیفیت‌‌ها، این مسئله برای مدیران مبین‌نت مبرهن شده بود که برای تأمین همه این موارد به طیف وسیعی از مکانیزم‌های سخت‌افزاری نیاز خواهند داشت. روشنی با بیان این موارد می‌گوید: «از طرفی نمی‌شد این انتظار را از مشتری‌ها داشت که تجهیزاتشان را مطابق استاندارد شرکت تغییر دهند، زیرا هنوز هم بسیاری از شعب بانکی از تجهیزات قدیمی استفاده می‌کنند که ورودی و خروجی متعارفی ندارند و قابلیت اتصال‌پذیری آنها محدود است.»
او درباره نحوه مدیریت این معضل توضیح می‌دهد که آنها نیاز به ارائه یک راهکار جامع برای انطباق‌پذیری حداکثری را احساس کرده بودند: «واحد فنی مبین‌نت به این نتیجه رسید که کنترل‌گر مرکزی خود را به نحوی طراحی کند که قابلیت سازگاری با اکثر سنسورهای موجود در بازار را داشته باشد و وابستگی آن به طیف خاص و مشخصی از محصولات از بین برود. از طرفی توانستیم برای کنترل‌کننده اصلی شعبه نیاز به خرید تجهیزات خارجی را برطرف کنیم. این کنترل‌گر و تمام ملزومات آن، از برد تا سایر قطعات، به‌طور کامل در ایران طراحی شده‌اند و تست‌های آن نیز همگی در ایران انجام شده است. به همین دلیل این بردها قابلیت توسعه سریع را دارند و می‌توان آنها را با توجه به نیاز مشتریان تغییر داد و سفارشی‌سازی کرد.»
فناوری Connected Branch و تنوع سرویس‌ها
فناوری Connected Branch انواع مختلفی از خدمات را دربرمی‌گیرد؛ یکی از این خدمات انتقال آنلاین تصاویر دوربین‌های مداربسته از شعب به نقطه مرکزی از طریق سرویس نظارت تصویری ابری (VSaaS) است که می‌تواند در لحظه و در نقطه هد کوارتر تمام تصاویر دوربین‌های مداربسته را از طریق یک لینک ارتباطی با پهنای باند بسیار پایین (به علت فشرده شدن تصاویر) در معرض نمایش مدیران حراست بگذارد و ذخیره‌سازی را در سرور مرکزی انجام دهد.
مدیر محصول مبین‌نت با بیان این موارد می‌گوید: «این نیاز از آنجا نشئت می‌گیرد که در هر شعبه بانکی، به‌طور محلی نظارت از طریق سیستم‌هایCCVT اتفاق می‌افتد که تصاویر توسط آنها ذخیره می‌شود و در صورت بروز هرگونه اتفاقی، می‌توان آنها را بازبینی کرد تا منشأ رخداد شناسایی شود، اما گاهی این اشکال به وجود می‌آید که در زمان بروز یک سانحه، خود تجهیزات ذخیره تصاویر دچار نقص فنی شده‌اند یا به سرقت رفته‌اند. سیستم نظارت تصویری ابری تمام تصاویر را بدون نیاز به هر نوع ذخیره‌سازی محلی و به‌طور مستقیم روی یک سرور مقصد بارگذاری می‌کند. همچنین، می‌توان میزان حجمی را که از شبکه و پهنای باند اشغال می‌کنند و کیفیتی را که در اختیار مشتری‌ها قرار می‌دهند با توجه به خواسته و نیاز آنها شخصی‌سازی کرد.» روشنی معتقد است فشرده‌سازی تصاویر یکی از مزیت‌هایی است که سرویس VSaaS مبین‌نت برای مشتریان سازمانی خود فراهم می‌کند و به‌طور مؤثری از پهنای باندی که تصاویر در هنگام انتقال به سرور مرکزی اشغال می‌کنند، می‌کاهد.
سرویس Alert، یکی دیگر از محصولات اینترنت اشیا مبین‌نت است که طبق صحبت‌های روشنی، این سرویس به‌طور خلاصه امکان اتصال دستگاه کنترل مرکزی سیستم اعلام حریق را به مرکز عملیات آتش‌نشانی فراهم می‌کند و درنتیجه با اطلاع‌رسانی درلحظه و اعلام موقعیت جغرافیایی دقیق به مرکز عملیات آتش‌نشانی، مدت زمان اعزام نیرو توسط نزدیک‌ترین ایستگاه آتش‌نشانی، کاهش چشمگیری پیدا می‌کند.
مدیر محصول مبین‌نت در این باره می‌گوید: «مبین‌نت با همکاری شهرداری و سازمان آتش‌نشانی تهران، به‌عنوان اولین اپراتور پایش هوشمند حریق کشور در حال حاضر این خدمت را در شهر تهران ارائه می‌دهد. این خدمت، علاوه‌بر ارائه خدمات اپراتور حریق برای آحاد مردم، در قالب یک محصول سازمانی در مفهوم Connected Branch نیز قابل ارائه است. در فرایندهای تعریف‌شده در سرویس سازمانی، اگر حریقی برای یک شعبه رخ دهد علاوه‌بر اعلام حریق و ارسال موقعیت جغرافیایی محل وقوع حریق به مرکز عملیات آتش‌نشانی، امکان اطلاع‌رسانی به شعبه مرکزی و ارائه سریع‌تر خدمات پشتیبانی وجود دارد. ارائه این سرویس در قالب شعب متصل امکان پایش آنلاین وضعیت عملیاتی و صحت عملکرد سیستم اعلام حریق را فراهم می‌کند. همین امکان برای سایر سیستم‌ها، ازجمله سیستم اعلام سرقت نیز وجود دارد.»
به گفته روشنی، پیش‌نیاز اجرایی شدن تمام سرویس‌هایی که تاکنون درباره آنها صحبت شد، برقراری لینک ارتباطی است که اکثر سرویس‌ها روی همین بستر پیاده‌سازی می‌شوند: «با توجه به اینکه مبین‌نت تخصص و تجربه ارائه سرویس‌های ارتباطی را در کارنامه خود دارد، هم‌اکنون آماده ارائه انواع اتصال برای اجرای خدمات اینترنت اشیا روی بستر ارتباطات رادیویی، فیبر نوری، شبکه سلولار 4G، 5G و LTE، VSAT در قالب سرویس‌های پهنای باند، VPN، APN نیز است. از طرفی این اطمینان را می‌دهیم که چتر اتصال‌پذیری، تمام نقاط ایران را شامل می‌شود و امکان دسترسی به هر شعبهای در هر نقطه‌ای از کشور امکان‌پذیر است.»
تأمین امنیت حوزه بانکی
بسیاری از شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت اشیا همچنان روی بستر اینترنت یا اترنت در حال ارائه سرویس هستند. خیلی اوقات اتفاقی رخ می‌دهد و امنیت شبکه آنها را دچار اشکال می‌کند و آنها بعد از نفوذی که به وجود می‌آید، به بستر امنی برای برقراری تعاملاتشان نیاز پیدا می‌کنند. روشنی می‌گوید که مبین‌نت با ارائه راهکار سازمانی VPN و APN، یک بستر مجازی امن برای ارتباط نقاط مختلف برقرار می‌کند؛ به نحوی که این بستر در فضای اینترنت قابل دسترسی نیست و فقط نقاط تعریف‌شده توسط مشتری امکان ارتباط در این فضا را دارند. او می‌گوید: «این موضوع یکی از دغدغه‌های سازمانی نهادهای بزرگی نظیر بانک‌ها را که هم امنیت و هم پایداری ارتباطات برایشان اهمیت دارد، برطرف می‌کند. ما در مبین‌نت، بخش عمده‌ای از بازارهای مالی را که در آنها تراکنش‌های بسیار حساسی اتفاق می‌افتد، تحت پوشش خود قرار داده‌ایم.»
شرکت مبین‌نت، در حال حاضر به اغلب بانک‌های کشور سرویس ارتباطی و به‌طور خاص سرویس‌های پهنای باند VPN و APN ارائه می‌کند. به واسطه همین پیش‌زمینه، مبین‌نت تصمیم گرفت به منظور توسعه محصول Connected Branch روی این بستر، ابتدا جلسات مختلف و متعدد فنی را با مدیران ارشد بسیاری از بانک‌ها برگزار کند تا در وهله نخست چالش‌ها و دغدغه‌های فعلی آنها را شناسایی کند. در این جلسات، بر پیگیری مواردی نظیر امنیت شبکه، حراست فیزیکی و خدمات پشتیبانی تأکید شد. روشنی می‌گوید: «تاکنون با هفت نهاد بانکی درباره ارائه خدمات اینترنت اشیا مذاکره کرده‌ایم و این سرویس‌ها در سازمان‌هایی پیاده‌سازی شده است که طیف متنوعی از شعب را دربرمی‌گیرند؛ برخی از این بانک‌ها چند هزار شعبه دارند و برخی کمتر از صد شعبه.»
