نوآور فردا

عصر تراکنش ۵۴ / ایلان ماسک شاید جذاب‌ترین شخصیت زمین باشد و با توجه به تلاش مشتاقانه‌اش برای تبدیل‌کردن انسان‌ها به گونه‌ای چندسیاره‌ای (که تاکنون به ‌طرز غافلگیرکننده‌ای طبق برنامه پیش رفته) ممکن است روزی به جذاب‌ترین شخصیت منظومه شمسی تبدیل شود.

البته شاید این حرف‌ها کمی اغراق باشد، اما توانایی ماسک در تبدیل اغراق به واقعیت یکی از قدرت‌های فوق‌انسانی اوست. چنانچه از طریق تمرکز شدید برای پایین‌آوردن هر مسئله‌ای در سطح اصول ابتدایی فیزیک، همین حالا هم جایی برای خودش در محفل نوآوران بزرگ تاریخ پیدا کرده است.

تلاش‌هایش صرفاً ابداع‌های دیجیتالی نیستند که در اتاق خوابگاه یا گاراژ منزل به ذهن متبادر شده باشند، بلکه شامل اختراع و تولید محصولات فیزیکی مثل خودروها، باتری‌ها و موشک‌های فضاپیما می‌شوند؛ همان اختراعاتی که آمریکا در گذشته می‌توانست به ثمر برساند.

• تسلا (نه جنرال‌موتورز، آقای رئیس‌جمهور) نیروی پیشران اصلی در انتقال جهان به عصر خودروهای برقی و خودران است.
• تسلا انرژی با کف‌پوش‌های خورشیدی پشت‌بام و باتری‌های دیواره‌ای، پیش‌قراول عصر برق غیرمتمرکز بدون کربن است.
• اسپیس‌ایکس به ایالات متحده این امکان را داده که برای اولین‌بار از یک دهه پیش که ناسا برنامه شاتل فضایی را تعطیل کرد، انسان‌ها را به مدار زمین بفرستد.
• استارلینک بیش از ۱.۸۰۰ ماهواره در فضا مستقر کرده و بی‌سروصدا در حال بازآفرینی اینترنت در فضاست.
• نورالینک با ساخت ایمپلنت‌هایی که می‌توانند با نورون‌های مغز ارتباط برقرار کنند، در حال برداشتن گام بلند بعدی در تاریخ طولانی رابط‌های انسان و ماشین است.
• بورینگ کمپانی تونل‌هایی می‌سازد که برای حل مسئله ترافیک طراحی شده‌اند.
• استارشیپ، بزرگ‌ترین موشک تاریخ، روزی ما را به مریخ خواهد برد.

مکانیسم‌های ورودی خروجی ماسک می‌توانند آزاردهنده باشند؛ حماقتی شیدایی و دیوانگی تا حدودی سنجیده را به نمایش می‌گذارد که گاهی در میان فریبکاری و مرموز بودن در نوسان است؛ مثل وقتی که نسخه بتای بسیار زودهنگامی از رانندگی کاملاً خودران منتشر کرد. با انرژی انفجاری‌اش معتاد به ایجاد ماجراهایی است که می‌تواند از آنها در راه اهداف استراتژیک استفاده کند. با توجه به اینکه در کودکی در آفریقای جنوبی خشونت روانی و فیزیکی را تحمل کرده، بیشتر از حد معمول برای برآورد ریسک، توانایی ذهنی و برای تحمل آن، توانایی احساسی دارد.

به‌عنوان زندگی‌نامه‌نویسی که به زندگی مسببان انقلاب‌های فناورانه پرداخته است، بسیاری از ویژگی‌های نوآوران گذشته را در ماسک مشاهده می‌کنم. مانند توماس ادیسون می‌داند که رؤیاپردازی بدون اجرا توهم است؛ ضعفی که گاهی مانع موفقیت نیکولا تسلا می‌شد، بنابراین ۹۰ درصد زمانش را صرف زیروبم محصولاتش می‌کند.

مانند هنری فورد نه‌تنها اهمیت محصولاتی که می‌سازد، بلکه اهمیت کارخانه‌های تولیدکننده این محصولات را هم درک می‌کند. گیگافکتوری‌هایش برای خودروها و باتری‌ها (در ایالات متحده، آلمان و چین) نشان می‌دهند که روش‌های نوآورانه برای تولید محصول مهم‌تر از خود محصولات نوآورانه‌اند.

مانند استیو جابز با استفاده استراتژیک از دایره تحریف واقعیت در حال بازتعریف چند صنعت است. هر فرضیه‌ای را زیر سؤال می‌برد تا به اصول اساسی فیزیک برسد.

مانند بیل گیتس و جف بزوس جوش‌وخروشی دارد که می‌تواند همکاران (و خودش) را تا مرز دیوانگی پیش ببرد، اما در عین حال باعث می‌شود کارهایی انجام بدهند که فکر می‌کردند غیرممکن بوده است.

و مانند بنجامین فرانکلین و لئوناردو داوینچی کنجکاوی وسواس‌گونه اما بازیگوشانه‌ای نسبت به همه عجایب طبیعت دارد که به او کمک می‌کند متوجه الگوها در حوزه‌های متفاوت شود.

ولی ماسک بیش از اغلب نوآوران بزرگ دیگر، از احساس مسئولیت بزرگ‌تری انگیزه می‌گیرد. تمایل شدیدی دارد که زندگی در این سیاره را پایدار کند، انسان‌ها را به گونه‌ای به انسان‌های دارای توانایی سفر به فضا تبدیل کند و مطمئن شود که هوش مصنوعی برای ما انسان‌های فانی نه مخرب، بلکه مفید خواهد بود. این اهداف جسورانه‌اند و ماسک ممکن است شکست بخورد، اما در حال حاضر به مهم‌ترین فرد در طراحی و پیاده‌سازی نوآوری‌هایی تبدیل شده که ما را چند گام به هر کدام از این بلندپروازی‌ها نزدیک‌تر می‌کنند.

گفتنی است آیزاکسون، سردبیر سابق تایم، در حال نوشتن زندگی‌نامه ماسک است.