بسترسازی اختصاصی با فیبر نوری؛ مزیت رقابتی فناپ‌تلکام
حسن کریمی، معاون توسعه کسب‌وکار فناپ‌تلکام در گفت‌وگو با عصر تراکنش عنوان کرد
عصر تراکنش ۵۵ و ۵۶ / شرکت توسعه فناوری ارتباطات پاسارگاد آریان (فناپ‌تلکام) با مشارکت مدنی ۹ شرکت فعال در حوزه خدمات ارتباطی و اطلاعاتی ثابت، در دی‌ماه ۱۳۹۴ موفق به اخذ پروانه اپراتور ارتباطات ثابت (FCP) از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی شد. این شرکت که در حال حاضر به بیش از هزار سازمان خدمت‌رسانی می‌کند، این چشم‌انداز را برای خود تعریف کرده که به یک مخابرات تبدیل شود. در گفت‌وگویی که با حسن کریمی، معاون توسعه کسب‌وکار فناپ‌تلکام داشتیم، به خدماتی که این شرکت ارائه می‌دهد و چشم‌اندازی که دارد، پرداختیم. طبق گفته‌های کریمی، فناپ‌تلکام تابه‌حال بیشترین تمرکز خود را بر بسترسازی گذاشته و از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ تا پایان سال ۱۴۰۱ به‌دنبال بهره‌برداری از این بسترسازی‌هاست. همچنین در تلاش است تا تعداد مشترکین خود را، مجموعاً در حوزه‌های B2B و B2C به سه میلیون مشترک تا پایان سال ۱۴۰۱ برساند. در ادامه گفت‌وگوی عصر تراکنش با حسن کریمی، معاون توسعه کسب‌وکار فناپ‌تلکام را می‌خوانید.
سبد کاملی از سرویس‌های ارتباطی
حسن کریمی، معاون توسعه کسب‌وکار فناپ‌تلکام محصولات این شرکت را شامل سرویس‌های حوزه ارتباطی اعم از اینترنت پرسرعت، تلفن ثابت، پهنای باند و تلفن بین‌الملل عنوان می‌کند و در این‌باره توضیح می‌دهد: «در هر حوزه‌ای سعی کرده‌ایم بستر شبکه ما متعلق به خود فناپ‌تلکام باشد. اغلب شرکت‌ها روی بستر مخابرات کار می‌کنند. تفاوت فناپ‌تلکام با سایر شرکت‌ها این است که از بستر خودش برای ارائه سرویس‌ها بهره می‌گیرد. در مورد سرویس‌های رادیویی و وایرلس شاید نیازی به مخابرات نداشته باشیم، ولی در مورد خدمات کابلی، فیبری و سیمی همه شرکت‌ها از بستر شرکت مخابرات ایران بهره می‌گیرند. فناپ‌تلکام این چشم‌انداز را برای خود تعریف کرده که به یک مخابرات تبدیل شود که همه‌چیز را در اختیار داشته باشد. اکنون هیچ شرکت دیگری را نمی‌شناسم که چنین مسیری را طی کند.»
طبق صحبت‌های کریمی، فناپ‌تلکام اینترنت پرسرعت را روی بسترهای مختلفی ارائه می‌دهد که شامل فیبر نوری، کابل مسی و وایرلس است. در شهرهایی که فناپ‌تلکام فیبر کشیده و مالکیت فیبر به فناپ‌تلکام تعلق دارد، تمام خدمات بر زیرساخت فیبرهای این شرکت استوار هستند؛ «در حوزه تلفن ثابت، خود فناپ‌تلکام دارای سرشماره تلفن است و این سرشماره‌ها را در جاهای مختلف واگذار می‌کند. از آنجا که بستر خدمات تلفنی ما متعلق به خود فناپ‌تلکام است، ما از کافوهای خود، پست‌ها، OLT و ONT متعلق به خودمان استفاده می‌کنیم. تمام زیرساخت‌های مخابراتی ما متعلق به شرکت فناپ‌تلکام است و علاوه بر سرویس تلفن که روی این بستر فراهم می‌کنیم، ADSL، VDSL و FTTH نیز در این بستر اختصاصی فناپ‌تلکام ارائه می‌شود.»
فناپ‌تلکام سرویس‌های دیگری مثل دیتاسنتر نیز دارد. معاون توسعه کسب‌وکار این شرکت در این‌باره می‌گوید: «دو دیتاسنتر را تجهیز کرده‌ایم که یکی برای استفاده‌های داخلی خود شرکت و شبکه کُر و Distribution شرکت است و دیتاسنتر دوم جهت شرکای تجاری ما و مشتریانی است که نیاز دارند تجهیزات خود را در یک دیتاسنتر میزبانی کنند و از آن طریق به شرکت مخابرات یا شرکت ارتباطات زیرساخت متصل شوند. سرویس دیگری هم به نام Hosted PBX داریم. «هاستد پی‌بی‌ایکس» جایگزین PBXهای قدیمی شده که از تلفن‌های سانترال در سازمان یا ادارات بهره می‌بردند و یکسری تلفن داخلی داشتند که با یک خط، می‌توانستند با خارج از سازمان ارتباط برقرار کنند. ما این سرویس را، هم روی بستر اینترنت و هم بستر انتقال داده فراهم می‌کنیم؛ در واقع این خدمت بر بستر VOIP سوار می‌شود؛ به‌گونه‌ای که یکسری خطوط داخلی را تعریف می‌کند و آن خطوط داخلی می‌توانند مکالمات تقریباً رایگان یا کاملاً رایگان با هم داشته باشند و برای تماس با خارج از سازمان نیز از طریق یکسری کانال و Trunk با هر جا که بخواهند در داخل یا خارج از کشور تماس می‌گیرند.»
با همکاری شرکت ایرانسل سرویس TDLTE ایرانسل نیز در بستر RAN یعنی بستر رادیویی و آنتن‌های ایرانسل در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد، ولی این خدمت را فناپ‌تلکام فراهم می‌سازد: «پوشش ایرانسل در نقاط مختلف کمک می‌کند که سرویس‌های ما به سراسر کشور تسری یابد. روی بستر وایرلس هم می‌توانیم با استفاده از رادیوهای کم‌ظرفیت، پرظرفیت و مایکروویو هر خدمتی را که مشتری تمایل داشته باشد، در اختیار او بگذاریم. خودمان فکر می‌کنیم که یک سبد کامل از سرویس‌های ارتباطی فراهم کرده‌ایم.»
فناپ‌تلکام در حال حاضر به بیش از هزار سازمان خدمت‌رسانی می‌کند. این سازمان‌ها مشترکین B2B فناپ‌تلکام محسوب می‌شوند. آمار مشتریان خانگی و B2C این شرکت نیز به بیش از ۵۰ هزار می‌رسد. کریمی در این رابطه می‌افزاید: «ما نسبت به دیگر شرکت‌ها خیلی دیرتر شروع به فعالیت کردیم، ولی سرعت رشد امسال و سال گذشته ما زیاد بود و معتقدیم طی دو سال آینده می‌توانیم به بزرگ‌ترین اپراتور حوزه ارتباطات تبدیل شویم.»
سرمایه‌گذاری، اولین چالش حوزه تلکام
با توجه به صحبت‌های کریمی، فناپ‌تلکام از لحاظ «پروانه» همین حالا هم مخابرات به حساب می‌آید: «تاکنون ۱۷ شرکت FCP پروانه گرفته‌اند، ولی پروانه به‌تنهایی کافی نیست؛ باید ثابت کنیم که مخابرات هستیم. باید خودمان بسترهایی داشته باشیم و تمام سرویس‌های مخابراتی را ارائه دهیم. در این مسیر، چالش‌های مختلفی را پیش روی خود می‌بینیم. اولین چالش مربوط به سرمایه‌گذاری است. ما انتظار داریم وزارت ارتباطات، دولت و نهادهایی مانند شورای عالی فضای مجازی به سرمایه‌گذاری تمام شرکت‌های FCP کمک کنند.
ما به سرمایه‌گذاری سنگینی در ایجاد بستر و زیرساخت نیاز داریم. شبکه‌سازی هزینه هنگفتی دارد. انتظار می‌رفت شرکت مخابرات ایران بستر خود را در اختیار سایر FCPها بگذارد. زمانی که شرکت مخابرات ایران خصوصی شد، قرار بود چنین اتفاقی بیفتد، ولی این قضیه با چالش‌های فراوانی همراه بود. شرکت‌هایی که اکنون از بستر مخابرات استفاده می‌کنند با مشکلات فراوانی مواجه‌اند. اگر قرار باشد کس دیگری بسترسازی کند، انتظار کمک در سرمایه‌گذاری دارد، ولی تا به امروز چنین اتفاقی نیفتاده است.»
ضعف رگولاتوری در حمایت از FCPها
کریمی، دومین چالش پیش روی فناپ‌تلکام برای تبدیل‌شدن به یک شرکت مخابراتی را ضعف حمایت رگولاتوری تلقی می‌کند و در این‌باره توضیح می‌دهد: «رگولاتور نباید شرکت‌های FCP را به‌عنوان یک منبع درآمد برای خودش تصور کند. عدد و رقم‌هایی که اکنون برای اعطای پروانه یا تمدید پروانه توسط رگولاتور دریافت می‌شود و بعد از آن هم حق‌السهم‌هایی که از FCPها مطالبه می‌شود، در شرایط سخت سرمایه‌گذاری کنونی، تمام FCPها را دچار چالش کرده است. در این شرایط دشوار از رگولاتور انتظار کمک می‌رود، نه اینکه از FCPها پول دریافت کند. این دو مورد بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی ما هستند؛ ضعف حمایت در سرمایه‌گذاری و ارائه پروانه.»
سومین چالشی که کریمی عنوان می‌کند، موضوعی است که فناپ‌تلکام زیاد به‌دنبال آن نرفته، ولی برای سایر FCPها حیاتی به نظر می‌رسد. او می‌گوید: «قرار بود امکانات شبکه‌ای شرکت مخابرات ایران به اشتراک گذاشته شود؛ قرار نبود در انحصار شرکت مخابرات ایران باشد. نمی‌گویم این اتفاق نیفتاده، ولی میزان تسهیم منابع خیلی کم و شرایط آن بسیار سخت است. همین موضوع باعث می‌شود که شرکت‌های FCP بهره مناسبی از زیرساخت‌های شبکه مخابرات نبرند.»
مهاجرت نیروهای متخصص
چالش منابع انسانی در کلیه شرکت‌ها، به‌خصوص شرکت‌های فناوری‌محور وجود دارد. با توجه به صحبت‌های معاون توسعه کسب‌وکار شرکت فناپ‌تلکام، تقاضا از سمت کشورهای خارجی برای نیروهای متخصص زیاد است: «افراد فراوانی را می‌شناسم که طی سالیان گذشته مهاجرت کرده و از ایران رفته‌اند. در بعضی بخش‌ها و به‌خصوص نرم‌افزار، متأسفانه جریان مهاجرت بین اطرافیان و دوستان ما تشدید شده است. همین مسئله سازمان‌ها و شرکت‌های فعال در عرصه فناوری را با چالش روبه‌رو می‌کند. وضعیت منابع انسانی شرکت‌ها بحرانی است. ما افراد را پرورش می‌دهیم، آماده می‌کنیم و زمانی که آماده بهره‌برداری می‌شوند، مهاجرت می‌کنند؛ چون در خارج از کشور شرایط بهتری را به دست می‌آورند.
برای تمام شرکت‌ها، اعم از حوزه فناوری اطلاعات، کار در شرایط بی‌ثبات اقتصادی بسیار دشوار است. با افزایش افسارگسیخته نرخ ارز، حقوق کارکنان ما در قیاس با حقوقی که در کشورهای دیگر می‌گیرند، بسیار ناچیز می‌شود و آنها به‌راحتی حاضر می‌شوند به کشور دیگری مهاجرت کنند. عمده چالش منابع انسانی فناپ‌تلکام نیز مربوط به مهاجرت است. چالش دیگر را در افزایش هزینه حقوق کارکنان می‌بینیم. شرکت برای اینکه سهم درآمدی کارکنان حفظ شود، دائماً ناچار به افزایش حقوق است. همین مسئله چالش‌های فراوانی در افزایش هزینه‌های جاری شرکت را به‌دنبال دارد. این دو چالش منابع انسانی همیشه با ما همراه هستند.»
فناپ‌تلکام چند تدبیر برای حفظ و نگهداشت منابع انسانی متخصص اندیشیده است. کریمی در این‌باره می‌گوید: «اول اینکه محیط خوبی برای کارمندان فراهم کرده‌ایم. محیط شاد و صمیمی یکی از انگیزه‌های انتخاب محل کار به‌شمار می‌رود. دوم آنکه حداقل در مورد افراد بسیار خاص و کلیدی، سعی شده توقعات آنها به هر نحو ممکن تأمین شود تا ماندگاری بیشتری در شرکت داشته باشند. خوشبختانه میزان ریزش کارکنان فناپ‌تلکام در قیاس با دیگر شرکت‌ها زیاد نیست. بعضی شرکت‌ها تا ۳۰ درصد ریزش سالانه را تجربه می‌کنند، ولی این رقم برای ما کمتر از پنج درصد است.»
بسترسازی اختصاصی فناپ‌تلکام با استفاده از فیبر نوری
بزرگ‌ترین مزیت رقابتی فناپ‌تلکام در میان سایر رقبا، بسترسازی اختصاصی است که با استفاده از فیبر نوری انجام داده است. معاون توسعه کسب‌وکار فناپ‌تلکام در این‌باره می‌گوید: «شهرهای مختلفی را تحت پوشش خدمات خود درآورده‌ایم. در یک قرارداد با شهرداری رشت، کل شهر رشت را در اختیار گرفتیم. این یک سرمایه‌گذاری قابل توجه بود و تمام خیابان‌های اصلی شهر رشت فیبرکشی شدند. در گام بعد، این فیبرها تا در منازل می‌روند که ما اسم آن را Last Mile یا همان «آبونه» گذاشته‌ایم. اکنون در شهری مانند رشت، ما می‌توانیم بدون نیاز به هیچ اپراتور دیگری، به تمام مشترکین، هر سرویسی را که نیاز داشته باشند، اعم از خانگی یا سازمانی، ارائه دهیم. این اتفاق در شهرهای متعددی افتاده است.»
با توجه به گفته‌های کریمی، در بعضی قسمت‌های بندر انزلی استان گیلان نیز فناپ‌تلکام همین کار را انجام داده است. در استان اصفهان این کار در شهرهای بهارستان، مجلسی و فولادشهر انجام شده و در مبارکه نیز هم‌اکنون در حال تأمین زیرساخت هستند. در جزیره کیش نیز پوشش کاملی را فراهم کرده‌اند. در استان البرز، در سه نقطه هشتگرد جدید، شهرک ابریشم و نظرآباد کارهایی انجام داده‌اند و در استان تهران در پردیس نیز زیرساخت را فراهم کرده‌اند.
او در این‌باره توضیح می‌دهد: «این پروژه‌ها فناپ‌تلکام را متمایز می‌کند و مزایای رقابتی فوق‌العاده‌ای در اختیارش می‌گذارد. اکنون حتی از سمت دیگر شرکت‌های FCP درخواست داریم که سرویس‌هایی روی بستر ما ارائه دهند؛ یعنی جایگاهی که تابه‌حال مخابرات داشت و آنها از مخابرات درخواست بستر سرویس‌دهی می‌کردند، اکنون در بعضی نقاط در اختیار فناپ‌تلکام قرار گرفته است. این بزرگ‌ترین مزیت فناپ‌تلکام به‌شمار می‌رود. دومین مزیت ما این است که بانک پاسارگاد از شرکت فناپ‌تلکام حمایت کرده تا از پس چنین سرمایه‌گذاری‌های عظیمی بربیاید. شاید تمام شرکت‌ها چنین شرایط و امکاناتی را نداشته باشند.»
رسیدن به سه میلیون مشترک تا پایان سال ۱۴۰۱
کریمی می‌گوید تابه‌حال فناپ‌تلکام بیشترین تمرکز خود را بر بسترسازی گذاشته، ولی از نیمه دوم سال 1400 تا پایان سال ۱۴۰۱ به‌دنبال بهره‌برداری از بسترهای موجود است: «ما باید بتوانیم تعداد مشترکین خود را، چه در حوزه B2B یعنی سازمانی و چه در حوزه B2C یعنی خانگی افزایش دهیم. فناپ‌تلکام یک طرح تجاری بلندپروازانه دارد و در تلاش برای تحقق سه میلیون مشترک تا پایان سال ۱۴۰۱ است. خود این طرح تجاری تفکیک‌شده است. بخشی از سه میلیون مشتری به سرویس FTTH مربوط است و عده‌ای نیز خدمات VDSL و ADSL می‌خواهند که با جزئیات در مدل کسب‌وکاری‌مان به آن پرداخته‌ایم.»
