خلق آرمان‌شهری مجازی
گفت‌و‌گو با حامد اکبری، مدیرعامل ایتوپیا که در دل خود پروژه‌هایی چون یومیل، ترایال و یومان دارد
عصر تراکنش ۵۵ و ۵۶ / «ایتوپیا» (Etopia) را می‌توان به‌عنوان یک استارتاپ استودیو معرفی کرد که به‌طور همزمان در حال پرورش پروژه‌هایی در زمینه‌های متنوع است. استفاده از راهکارهای نوآورانه بر پایه فناوری‌های پیشرو، ویژگی مشترک همه پروژه‌های هلدینگ ایتوپیاست که حامد اکبری آن را رهبری می‌کند. اکبری در گفت‌وگوی پیش رو با برشمردن ویژگی‌های تیم‌هایی که روی پروژه‌های ایتوپیا کار می‌کنند، می‌گوید این مجموعه در تلاش است تا با استفاده از سرمایه‌های انسانی نخبه، متخصص و مزیت رقابتی نوآوری و سودآوری، سرمایه‌گذاران مرتبط را در کنار هر یک از این پروژه‌ها داشته باشد.
همان‌طور که اشاره شد، این هلدینگ در زمینه‌های متفاوتی همچون صنعت غذا، پوشاک (دنیای مد)، اقتصاد اطلاعات، متاورس و راهکارهای جدید پرداخت فعالیت دارد و پروژه‌های جذابی را در مراحل مختلف توسعه، راه‌اندازی یا مراحل بالاتر که در حال جذب سرمایه و ورود به بازارهای بین‌المللی هستند، هدایت می‌کند. بازارهایی که ورود به آنها یکی از مهم‌ترین اهداف ایتوپیاست و اکبری می‌گوید تمرکز بر ویژگی بین‌المللی‌بودن آن‌قدر زیاد است که برخی محصولات ایتوپیا صرفاً برای بازارهای خارج از کشور طراحی شده‌اند و در حال توسعه هستند؛ کسب‌وکارهایی که اکبری تأکید دارد تنها برای سرمایه‌گذاران هوشمندی که جذابیت و ریسک بازارهای جهانی را می‌شناسند و می‌خواهند بر موج تحولات آینده سوار شوند و از پتانسیل عظیم آن منتفع شوند، مناسب هستند. در حقیقت، ایتوپیا قصد دارد با بهره‌گیری از پیشرفت‌هایی که در لبه فناوری، به‌ویژه در زمینه هوش مصنوعی، دنیای مجازی و پردازش ابرداده‌ها در حال وقوع است، محصولات منحصربه‌فردی مطابق با نیازهای جامعه مدرن در بازارهای نوین همچون متاورس عرضه کند.
هلدینگی ایرانی با رویکردی جهانی
طبق صحبت‌های اکبری، هدف از شکل‌گیری ایتوپیا خلق آرمان‌شهری مجازی است که هدایتگر همه فعالیت‌هایشان شناخته شود: «هلدینگی که تمرکز اصلی آن، ورود به بازارهای جهانی و همگامی با پروژه‌های تراز اول بین‌المللی است و تجارب گذشته اعم از حضور یک سال و نیمه در کشورهای همسایه نظیر ترکیه به افزایش شناخت این فضاها کمک خواهد کرد. تنوع پورتفوی ایتوپیا یکی از نقاط قوت این مجموعه است، زیرا معتقدیم در دنیای مدرن، همگامی صنعت و رویکردهای خلاق و فناوری‌محور به شکوفایی اقتصادی و انگیزش قشر جوان و پویای جامعه منجر خواهد شد. این فرهنگ همواره از ارزش‌های اصلی این مجموعه بوده و با اتکا به آن توانسته‌ایم تیم‌های متخصص را گرد هم جمع کنیم. اتکا بر این تیم‌ها، تاکنون منتج به ایجاد و گسترش شرکت‌های موفقی همچون یوآیدی و بانک آیدی (Bank ID) شده است.»
شالوده ایده‌های گسترش‌یافته در ایتوپیا، نشئت‌گرفته از بخش تحقیق و توسعه (R&D) شرکت است. اکبری ادامه می‌دهد: «پروژه‌ها پس از بررسی‌های کسب‌وکاری و فنی در این بخش، توسط تیم مدیریتی و استراتژیک ارزیابی می‌شوند. یکی از استراتژی‌های مهم ما پیشبرد چند پروژه به شکل همزمان است، چون معتقدیم به این ترتیب هم پروژه‌ها در زنجیره ارزش خود موجب هم‌افزایی می‌شوند و همچنین میزان ریسک به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد. استفاده از سرمایه‌های انسانی ماهر و مجرب در ایتوپیا یکی دیگر از ویژگی منحصربه‌فرد ماست. منابع انسانی قوی، خلاق، یادگیرنده و باهوش به مثابه سرمایه است که معتقدیم سرمایه‌گذاری زمانی و هزینه‌ای روی آن به دستاوردهای یکتای پروژه‌های ایتوپیا منجر خواهد شد.»
یومیل؛ تلفیقی از صنعت و استارتاپ
یکی از مهم‌ترین پروژه‌های حال حاضر این هلدینگ، پروژه یومیل است. اکبری درباره این پروژه می‌گوید: «یومیل شبکه توزیع غذای گرم سالم اقتصادی از طریق وندینگ ماشین‌ها با کمک فناوری فیس‌پیمنت (Face Payment) است. یک پروژه نیمه‌صنعتی و نیمه‌استارتاپی که تلاش دارد به کمک دستگاه‌های وندینگ، غذای گرم، مقرون‌به‌صرفه و سالم را در کلان‌شهرها توزیع کند. یومیل با تلفیق تولید دستگاه‌های وندینگ و ایفای نقش در زنجیره تولید غذا (که ماهیتی صنعتی دارد) و نیز مقیاس‌پذیری بالای استارتاپ خود، اولین پروژه صنعتی-استارتاپی در زمینه غذا در ایران است که توانسته با تکیه بر اقتصاد اکسس‌پوینت هزینه تمام‌شده یک وعده غذای کامل و سالم (تهیه‌شده با مواد اولیه باکیفیت) را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و امکان خرید روزانه غذا را برای بسیاری از اقشار در کلاس‌های اقتصادی متفاوت فراهم سازد.»
او صحبت‌هایش را این‌گونه ادامه می‌دهد: «یومیل به پروژه ارزشمندی تبدیل شده که با وجود سن کم خود، تاکنون موفق به ارائه غذای گرم باکیفیت در نقاط مختلف شهر شده و از این رو موفق به جذب سرمایه قابل توجهی شده، اما با توجه به پتانسیل رشد بسیار زیاد و توسعه مداوم آن، همچنان ظرفیت جذب سرمایه وجود دارد و تیم توسعه کسب‌وکار ما همواره به‌دنبال جذب سرمایه‌گذار هوشمند و خلق ارزش‌های بیشتر است. هدف‌گذاری یومیل برای سال آینده، استقرار ۸۵ وندینگ ماشین در تهران و همچنین گسترش این شبکه توسط اعطای نمایندگی در کلان‌شهرهای دیگر است. در این مسیر، جذب سرمایه‌گذارانی که توسعه این پروژه را در خارج از کشور تسهیل کنند، از اهداف میان‌مدت یومیل است.»
طرح‌های توسعه‌ای یومیل
اکبری در ادامه توضیح می‌دهد: «با توجه به ماهیت خاص این پروژه، ما در مجموعه به‌دنبال ایجاد روش پرداخت با استفاده از فناوری تشخیص چهره یا فیس‌پیمنت بدون اتکا بر سخت‌افزار دستگاه (Contactless) هستیم؛ یعنی روش پرداختی بر پایه کیوآرکد و دستگاه تلفن هوشمند. در گام بعدی و با بهره‌گیری از پروژه «مونوولت» (Mono Wallet) امکان استفاده از «فیس‌ولت» (Face Wallet) را در دستگاه‌های یومیل فراهم خواهیم کرد. در نتیجه سرمایه‌گذاران مطلوب ما صرفاً فعالان صنعت غذا نیستند؛ بلکه ما به‌دنبال همراهانی هستیم که با فضاهای کسب‌وکارهای نوین و روش‌های سرمایه‌گذاری و سود و زیان‌های احتمالی آن آشنا باشند.»
یکی از نوآوری‌های خلاقانه یومیل در سال ۱۴۰۱ راه‌اندازی یومیل‌گرین است که وعده‌های غذایی آن با تمرکز بر سفره غذایی گیاه‌خواران طراحی شده است. یعنی در ازای هر ۲۰ یا ۳۰ دستگاه عادی، یک دستگاه سبز نیز راه‌اندازی خواهیم کرد که مخاطب آن افراد دارای رژیم‌های غذایی خاص و بدون پروتئین حیوانی است تا بدین ترتیب افراد با سلایق غذایی متنوع بتوانند در میان مخاطبان یومیل جای بگیرند.»
ترایال؛ پرو مجازی لباس
ترایال در واقع دریچه‌ای از دنیای فیزیکی به دنیای مجازی در صنعت مد است؛ یک اتاق پرو که کاربر را قادر می‌سازد تا نزدیک‌ترین تجربه پرو لباس را در دنیای واقعی و فقط با چند کلیک یا اسکن داشته باشد. اکبری در این‌باره می‌گوید: «ما جزء چند شرکت معدود در سطح دنیا هستیم که قریب به شش سال است سعی در محقق‌کردن امکان پرو مجازی لباس داریم، ولی تاکنون به‌دلیل محدودیت‌های فناوری و هوش مصنوعی قادر به پیش‌بینی رفتار یک جنس نرم (پارچه) با جنس نرم دیگر (بدن) به‌طور کامل نشده‌ایم، اما این محدودیت به طرح روش خلاقانه‌ای به نام متاورس گیت منجر شد. البته زمانی که این ایده مطرح شد، متاورس به معنای امروز وجود نداشت، اما در واقع جنس این پروژه کاملاً متاورسی است.»
او ادامه می‌دهد: «یک اتاق کوچک را تصور کنید که به محض ورود به آن، توسط فناوری ۳D Body Scann آواتار شما ساخته شود؛ یک آواتار با مشخصات و اندازه‌های دقیق از بدن واقعی‌تان. این فناوری کاربر را قادر می‌سازد تا هم آواتار خود را ساخته و در فضای مجازی استفاده کند، هم از طریق ترایال با پرو لباس و عکاسی از آن به‌عنوان یک مدل برای خود درآمدزایی کند. بر اساس نیازسنجی انجام‌گرفته از بازار، بنا داریم ۸۰۰ عدد از این دستگاه را تولید و با ۸۰۰ برند همکاری کنیم.»
از طرفی، این پروژه برندهای تولید پوشاک را قادر می‌سازد تا با تهیه نسخه مجازی یک لباس، قابلیت خرید آنلاین را با دقت و صحت بیشتر، صرف هزینه کمتر و افزایش دسترسی به مخاطبان بیشتر در سطح بین‌المللی فراهم سازند و از طرفی خود را وارد فضای مجازی و متاورسی کنند. «با توجه به فناوری پیچیده، پیشرو و مدرن دخیل در این پروژه، یک تیم حرفه‌ای به آن اختصاص داده شده و مدیریت این پروژه نیز بر عهده بنده است. ترایال یکی از اولین تجربه‌های متاورسی ملموس اکوسیستم نوآوری ایران است که با کمک هوش مصنوعی، واقعیت افزوده (AR) و واقعیت ترکیب‌شده (Mixed Reality) می‌خواهد در صنعت پوشاک بین‌المللی ارزش‌های نوینی خلق کند. با توجه به تناسب محصولات این مجموعه با دنیای متاورس، یکی از رویکردهای اصلی سال ۱۴۰۱ این مجموعه، تمرکز جدی بر این حوزه مدرن و پیشروست.»
یومان؛ هویت دیجیتال شخصی یک دارایی مجازی با قابلیت درآمدزایی
یومان (Umon) پلتفرمی دوسویه است که از یک سو راهی امن برای کسب درآمد از اطلاعات فردی (Monetization) است و از سوی دیگر روشی جهت بازاریابی هوشمند برای شرکت‌ها.
به گفته اکبری؛ «بارها شنیده‌ایم که شرکتی مثل فیس‌بوک اطلاعات کاربران خود را می‌فروشد! در این پروژه نیز ایده محوری، درآمدزایی از اطلاعات است، اما برای خود صاحب داده. در حقیقت، اطلاعات فردی ما دارای یک ارزش مادی است و در صورت استفاده از این اطلاعات توسط هر شخص یا شرکتی، خود فرد نیز می‌تواند در سود حاصل از آن سهیم باشد. با استفاده از یومان، کاربران می‌توانند در صورت تمایل، اطلاعات‌شان را مدیریت و در مورد به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات یا تخصص خود به‌صورت کاملاً ناشناس تصمیم‌گیری کنند. بدین ترتیب، صاحبان کسب‌وکارهای مختلف می‌توانند به مشتریان هدف خود دسترسی یابند و از طریق یومان، پیشنهاد ویژه خدمات یا محصول خود را با آنها در میان بگذارند. در پلتفرم یومان، معادل مادی هر بار استفاده از اطلاعات کاربران در بستر زمان، به آنها تعلق می‌گیرد و این یک درآمد دائمی و نه‌فقط یکباره است. از طرفی هزینه تبلیغات شرکت‌ها برای دستیابی به مشتریان هدف خود که به شکل سنتی از طریق تبلیغات محیطی و فضای دیجیتال و با هزینه هنگفتی حاصل می‌شود، به‌شدت کاهش می‌یابد و قسمتی از آن نیز به مشتری پرداخت می‌شود.»
اکبری صحبت‌هایش درباره این پروژه را این‌طور ادامه می‌دهد: «از آنجایی که این پروژه دقیقاً روی لبه فناوری قرار دارد و حساسیت بر موضوع «حریم خصوصی داده‌ها» این روزها بسیار داغ است، فعالیت ما محدود به کشورهایی است که قوانین شفاف و روشنی در این زمینه دارند. در حال حاضر نیز مذاکرات جهت همکاری با شرکایی جهت سرمایه‌گذاری و تسهیل راه‌اندازی پروژه در انگلیس و کانادا در جریان است.»
هرچند تعداد محدودی پلتفرم‌های مشابه در سطوح اولیه در دنیا وجود دارد، اما ویژگی منحصربه‌فرد یومان این است که اطلاعات شخصی هر فرد را در قالب اسناد دیجیتال منحصربه‌فرد (NFT) و بر بستر امن بلاکچین در انحصار صاحب پروفایل قرار می‌دهد و به ازای اطلاعاتی که فرد در پلتفرم خود قرار می‌دهد، معادل پولی آن را طبق قیمت جهانی و به واسطه ارز دیجیتال انحصاری یومان به نام «مونو کوین» (Monocoin) پرداخت می‌کند.
با توجه به صحبت‌های او، یومان پلتفرم اقتصاد اطلاعات است که قابلیت درآمدزایی دائمی از داده‌های فردی را میسر می‌کند، آن هم بدون اینکه داده‌ها به شکل انبوه و خام به فروش برسد!
یومان پلتفرم ساده‌ای دارد و در تعریف کلاسیک در مرحله کشت ایده یا SEED قرار دارد. اکبری می‌گوید: «تیم فوق‌العاده‌ای در این پروژه فعال است و مدیریت پروژه بر عهده رزا عرشی است که با توجه به رزومه و تجربیات موفقی که در توسعه کسب‌وکار به‌ویژه در سطح بین‌المللی داشته، امیدواریم به‌زودی در عرصه بین‌المللی شاهد حضور پررنگ یومان باشیم.»
یوسایکل؛ یک پروژه محیط زیستی و سبز
یوسایکل یک پروژه محیط زیستی و سبز در حوزه بازیافت زباله است. اکبری درباره این پروژه می‌گوید: «پروژه یوسایکل در نتیجه تحقیق تخصصی در خصوص پروژه‌های پسماند موجود در دنیا و تمرکز بر نقاط ضعف آنها شکل گرفته است. گرانی فناوری‌های پسماند زباله و وندالیسم از بزرگ‌ترین موانع در این صنعت است که خلاقیت یوسایکل سعی در رفع این موانع دارد؛ سبدی ساده و زیبا و در عین حال بسیار ارزان که مجهز به یک کیوآرکد دینامیک است و یک دریچه ورودی پسماند دارد. با استفاده از اسکن کد متصل به سبد یوسایکل هر فرد با وارد کردن محصول بازیافتی معادل پولی آن را از طریق فیس‌ولت دریافت خواهد کرد.»
مدیریت این پروژه که در مرحله پیش‌بذری و تحقیق و توسعه است، بر عهده خانم دکتر نسیم خیرخواه است که متخصص در حوزه محیط زیست و از فعالان خلاق این حوزه هستند.
یو‌اِس؛ یک قرارداد هوشمند امن
یواس پروژه‌ای پیش‌بذری است که در آن به‌واسطه استفاده از کیوآرکد دینامیک و دوربین جلو و پشت موبایل و فناوری تشخیص چهره، راه‌حل‌هایی اتکاپذیر ارائه می‌دهد. مهم‌ترین این راه‌حل‌ها قرارداد ویدئویی هوشمند (Smart Video Contract) است که با استفاده از اسکن دو کیوآرکد توسط دوربین جلو و چهره دو فرد از طریق دوربین پشت، دو فرد را با هم جفت (Pair) می‌کند. این راه‌حل (قرارداد هوشمند) بسیار اتکاپذیر است و قابلیت تبدیل‌شدن به ان‌اف‌تی را دارد. در مجموع بخشی از پروژه‌های ایتوپیا روی کیوآرکد دینامیک تعریف شده که به نظر ما در آینده در دنیای متاورس کاربردهای زیادی پیدا خواهد کرد.»
یورپرایز؛ پروژه‌ای بر بستر کیوآرکد دینامیک
پروژه دیگر ایتوپیا که با بهره‌گیری از کیوآرکد دینامیک طراحی شده، یورپرایز (Urprize) نام دارد. اکبری در این‌باره می‌گوید: «یورپرایز نوعی جایزه است که بر اساس توزیع کیوآرکدهای دینامیک طراحی شده و به ازای هر اسکن، مقدار آن افزایش پیدا می‌کند. در واقع با توجه به تعدد کاربردهای کیوآرکد دینامیک در پروژه‌های ایتوپیا و دیگر پروژه‌ها، این جایزه مشوق کاربران برای اسکن این کیوآرکدهاست. در حقیقت با هر بار استفاده از این کدها توسط کسب‌وکارهای مختلف و پرداخت وجه آن، مقداری از پول به این جایزه اضافه می‌شود. جایزه هم به کسی می‌رسد که بتواند در حین استفاده از کیوآرکد، در همان لحظه مشخص یورپرایز را شکار کند؛ چیزی شبیه بازی پوکمون‌گو!»
او ادامه می‌دهد: «البته باید توجه داشت که اجرای بیشتر این پروژه‌ها در ایران با توجه به موانع متعدد بسیار دشوار است و هدف ما بیشتر بازارهای بین‌الملل است. اما توسعه پروژه‌های ایتوپیا به شکل داخلی و خارجی، باقدرت در حال پیگیری و اجراست. طراحی ساختار کسب‌وکار، محصولات و چشم‌انداز ایتوپیا به گونه‌ای است که برای هر سرمایه‌گذاری جذاب است؛ به‌خصوص سرمایه‌گذاران با رویکرد فعالیت بین‌المللی که بهترین فرصت‌ها را در سرمایه‌گذاری در فناوری‌های آینده با سودآوری بالا می‌بینند.»
