عصر تراکنش ۶۴؛ روح‌الله جهنده، قائم‌مقام رمزینکس / در دنیای کریپتوکارنسی وضعیتی وجود دارد که به‌اصطلاح به آن زمستان کریپتو گفته می‌شود؛ در واقع زمانی که به مدت طولانی قیمت‌ها نزولی می‌شوند، افت قیمت به‌طور مستمر ادامه‌دار می‌شود و این افت قیمت تمام ارزهای موجود، از بزرگ‌ترین آنها یعنی بیت‌کوین و اتریوم تا میم‌کوین‌ها را دربر می‌گیرد. زمستان کریپتو ممکن است برای سرمایه‌گذاران تازه‌وارد چالش‌برانگیز و ناخوشایند باشد.
از علائم این فصل ناتوانی، ترس و طمع و ناامیدی و… است که این افراد بیشتر دچار آن خواهند شد. در حالی که پذیرفته شود این موارد هم جزئی از این بازار است، با آموزش و دقت نه‌تنها می‌توان این زمستان را به سلامت سر کرد، بلکه می‌توان از آن سود هم برد. آخرین زمستان کریپتو که هنوز به اتمام نرسیده، به دلایل مختلفی به وجود آمد؛ از جنگ اوکراین و روسیه تا از بین رفتن استیبل‌کوین لونا و ورشکست‌شدن پلتفرم‌های وویجر و سلسیوس که باعث شدند بیت‌کوین از زمان اوج خود در نوامبر ۲۰۲۱ بیش از نیمی از ارزش خود را از دست بدهد.
از کجا بفهمیم داخل زمستان کریپتو هستیم؟
بازار نزولی زمانی آغاز می‌شود که اکثر فعالان بازار فروشنده می‌شوند و تعادل بین عرضه و تقاضا را به نفع عرضه به هم می‌زنند، به‌تدریج ترس و عدم اطمینان در فضای بازار حاکم می‌شود و قیمت‌ها تا مدتی طولانی بازیابی نمی‌شوند. در این دوره ممکن است قیمت‌ها وارد روند خنثی شده و تا مدت‌ها تغییر چندانی نکنند.
چون این بازار یک بازار جدید و نوپاست، هنوز دستورالعمل‌هایش تکمیل نشده و تجربه در این بازار در کل جهان کم است، ولی اگر از وضعیت بازار نزولی سهام و بورس بخواهیم زمستان کریپتو را تشخیص دهیم، زمانی می‌توان گفت وارد این وضعیت شده‌ایم که قیمت‌ها ۲۰ درصد یا بیشتر از اوج‌های اخیر کاهش یابد. شاید یکی از بهترین معیار‌ها برای سنجش قیمت‌های ارز دیجیتال شاخص گسترده اس‌اندپی باشد. این شاخص، هنگام نگارش این متن حدود ۷۰ درصد نسبت به آخرین اوج کاهش یافته که به‌وضوح نشان‌دهنده زمستان ارزهای دیجیتال است.
عکس‌العمل بیشتر مردم در بازار خرسی
بیشتر مردم در زمان ریزش بازار دو حس مشترک ترس و طمع را تجربه می‌کنند. بین همه احساساتی که در جریان سرمایه‌گذاری و معاملات به سراغ انسان می‌آید، ترس و طمع تأثیر بیشتری بر نتیجه کار دارند. خیلی اوقات ترس ازدست‌دادن و گاهی طمع بیشتر به‌دست‌آوردن باعث زیان‌های سنگینی می‌شوند.
از دید بعضی از سرمایه‌گذاران بازارهای مالی، جهت موفق‌بودن در بازار، احساسات نقش مهم‌تری دارند تا دانش و مهارت در انجام معامله. برای اندازه‌گیری این دو احساس کلیدی، شاخصی به وجود آمده که به آن شاخص ترس و طمع یا همان Fear&Greed Index می‌گویند. شاخص ترس و طمع در بازه‌های زمانی گوناگونی از جمله روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه اندازه‌گیری می‌شود. این شاخص با عددی بین صفر تا صد اعلام می‌شود. تفسیر این شاخص بدین صورت است که هرچه عدد آن به صفر نزدیک‌تر باشد، یعنی ترس فعالان در بازار بیشتر شده و هرچه عدد آن به صد نزدیک‌تر باشد، فعالان بازار دارای طمع بیشتری شده‌اند.
نکته ماجرا اینجاست که هرچه ترس بیشتر باشد، تمایل به خرید کمتر و میل به فروش بیشتر می‌شود و هرچه طمع بیشتر باشد، تمایل به خرید بیشتر و میل به فروش کمتر می‌شود. عدد صفر به معنای عدم تمایل مطلق خرید و عدد صد به معنای شدیدترین تمایل به خرید است. در بازار نزولی، اغلب شاخص ترس و طمع کمتر از ۵۰ و در ناحیه ترس و ترس شدید قرار دارد.
فروش ارز‌ها در زمستان کریپتو درست است؟
به‌دلیل احساس‌هایی که درباره آن صحبت شد، بعضی از سرمایه‌گذاران تصمیم می‌گیرند برای اینکه پول بیشتری از دست ندهند، ارزهای خود را به قیمت کمتر از خرید بفروشند، اما آیا این کار عقلانی است یا خیر؟
در بازار سهام معمولاً در شرایط این‌چنینی سرمایه‌گذاران با توجه به تجربه‌شان در بازار مطمئن هستند که شرایط بهبود پیدا خواهد کرد؛ به همین دلیل سهام خود را نمی‌فروشند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که بازارها همیشه صعودی شوند. در واقع، فقط زمان است که مشخص می‌کند چه اتفاقی خواهد افتاد.
با توجه به اینکه بیت‌کوین فقط حدود ۱۳ سال است به وجود آمده، در مقایسه با سرمایه‌گذاری‌های سنتی هنوز بسیار جدید است. این موضوع سؤالات بیشتری را در مورد آینده کریپتو و توانایی آن برای بازیابی پس از یک دوره طولانی کاهش قیمت ایجاد می‌کند، اما با نگاه به همین عمر کوتاه نیز می‌توان به اطلاعاتی دست پیدا کرد؛ مثلاً یک نمونه معروف از بازار نزولی مربوط به یک زمستان کریپتو است که از سال ۲۰۱۸ شروع شد. آن زمان، قیمت بیت‌کوین به‌عنوان راهبر بازار رمزارزها پس از رسیدن به قیمت ۱۹ هزار دلار در اوایل سال ۲۰۱۸، زمان بسیار زیادی را با روند کاهشی سپری کرد و پس از حدود ۱۲ ماه با قیمت حدود ۳۲۰۰دلاری معامله شد. در این مدت ارزش بازار از ۸۲۰ میلیارد دلار به کمی بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار سقوط کرده بود.
پنج راه‌حل
اگر هنگام مواجهه با بازار نزولی احساس ناتوانی کردید و در زمستان کریپتو بیمار شدید، پولی را که به آن نیاز دارید، در بازار کریپتو سرمایه‌گذاری نکنید. هر پروژه رمزارز را قبل از سرمایه‌گذاری بررسی کنید، تحت تأثیر نظر جمع قرار نگیرید و به‌اصطلاح مراقب ذهنیت گَله باشید، روی نگهداری ارزی که فکر می‌کنید مثبت نمی‌شود، پافشاری نکنید و به‌موقع بفروشید و خرید در کف به شرط آینده‌دار بودن ارز را در نظر داشته باشید. به هر ترتیب بهترین کار این است که هنگام تصمیم‌گیری در مورد اینکه چقدر نگه دارید و چه چیزی را می‌توانید از دست بدهید، خطرات هر سرمایه‌گذاری را در نظر داشته باشید.