به‌دنبال ارزش‌آفرینی در اکوسیستم
علی عبدالهی، مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک از رویکرد جدید این شرکت می‌گوید
عکس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۶۷ / شرکت ملی انفورماتیک به‌عنوان بازوی فناوری بانک مرکزی، علاوه بر انجام وظایف در رابطه با نیازمندی‌های مشاوره‌ای و اجرایی بانک مرکزی از طریق سه شرکت خدمات انفورماتیک، شاپرک و کاشف که ذیل شرکت ملی انفورماتیک به‌عنوان یک گروه فعالیت می‌کنند، به انجام مأموریت‌های محول‌شده از سوی بانک مرکزی می‌پردازد.
علی عبدالهی حدود یک سال است که مدیرعاملی این شرکت را بر عهده گرفته و بر این عقیده است که شأن ملی انفورماتیک صرفاً در هلدینگ‌داری خلاصه نمی‌شود و میتواند در صنعت بانکداری کشور ارزش‌آفرینی داشته باشد؛ به همین دلیل به گفته او، در کنار موضوعات مالی، توجه به ارزش‌آفرینی و هم‌افزایی در اولویت برنامه‌های شرکت ملی انفورماتیک قرار گرفته و بر آن شده‌اند تا با رویکرد مشارکتی به موضوعات تخصصی ورود و میان شرکت‌های گروه ملی انفورماتیک هم‌افزایی ایجاد کنند.
در گفت‌وگویی که با علی عبدالهی، مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک داشتیم، به مهم‌ترین اقدامات این شرکت در سال جاری و مهم‌ترین برنامه‌هایشان برای سال ۱۴۰۲ پرداختیم.
توجه به موضوع ارزش‌آفرینی در صنعت
علی عبدالهی ابتدا با اشاره به رویکردهای جدید هلدینگ ملی انفورماتیک و اهمیت هم‌افزایی در فرهنگ این شرکت می‌گوید: «شرکت ملی انفورماتیک در سال‌های گذشته عملکرد قابل قبولی داشت، اتفاقات خوبی هم رقم خورده بود، بنابراین با نگاهی به مسیر قبلی شرکت تصمیم گرفتیم حضور مؤثرتری در مباحث حاکمیت شرکتی شرکت‌های زیرمجموعه داشته باشیم و بر جمع‌آوری مؤثرتر اطلاعات مالی و غیرمالی شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ تمرکز کنیم.»
او با بیان اینکه شأن ملی انفورماتیک در هلدینگ‌داری خلاصه نمی‌شود و شرکت قصد دارد در صنعت بانکداری کشور منبع ارزش‌آفرین باشد، توضیح می‌دهد: «در کنار موضوعات مالی توجه به ارزش‌آفرینی و هم‌افزایی را در اولویت قرار دادیم و بر آن شدیم تا با رویکرد مشارکتی به موضوعات تخصصی ورود و میان شرکت‌های گروه ملی انفورماتیک هم‌افزایی ایجاد کنیم. در نتیجه این رویکرد، میان سه راهبر نظام پولی و بانکی کشور یعنی شرکت‌های خدمات انفورماتیک، شاپرک و کاشف هم‌افزایی ایجاد میشود و البته هر شرکتی به‌صورت مجزا با توجه به ظرفیت‌ها و دانش‌های داخلی خود، دید عمیق‌تری به موضوعات خواهد داشت.»
عبدالهی خاطرنشان میکند که در فرهنگ هلدینگ هم‌گرایی با مداخله مترادف نیست و تنها هدف این شرکت، هم‌افزایی تخصصی و فنی و استفاده از ظرفیت‌هاست: «شرکت ملی انفورماتیک که خلأهای صنعت بانکداری ایران را هدف گرفته با بانک مرکزی، شرکت‌های تابعه و کسب‌‌وکارهای بیرونی در تعامل است و میتواند در حوزه‌هایی مانند رویکردهای نوین تنظیم‌گری از جمله سندباکس نقش واسط و راهبری را ایفا کند.»
برنامه‌ریزی راهبردی یکی دیگر از مجموعه اقداماتی است که در راستای برنامه‌های هم‌افزایی شرکت ملی انفورماتیک تدوین شده است. طبق گفته‌های عبدالهی، این پروژه یک بار قبلاً انجام گرفته و عملیاتی شده و اکنون از طریق تعامل با بانک مرکزی به‌منظور بهبود مدیریت و انسجام ساختاری و فنی با رویکردی جدید از سر گرفته شده است.
استقرار زبان گزارشگری تجاری توسعه‌پذیر؛ پروژه دیگری است که ذیل هم‌افزایی شرکت ملی انفورماتیک با سایر شرکت‌های تابعه طراحی شده که شرکت ملی انفورماتیک متولی این پروژه بین‌بخشی است.
به گفته عبدالهی بانکداری باز یکی دیگر از پروژه‌های شرکت ملی انفورماتیک است که با وجود نیاز بازار مغفول واقع مانده بود. او می‌افزاید: «چهارچوب و معماری کلان اولیه بانکداری باز توسط شرکت ملی انفورماتیک طرح‌ریزی شده است.»
عبدالهی عنوان میکند که شرکت قصد دارد روح تخصصی و فنی را در سطح کلان به پروژه‌های مورد نیاز بازار بدمد و تمام این اقدامات و برنامه‌ریزی‌های جدید این شرکت برای این است که ملی انفورماتیک، به‌عنوان شرکتی شناخته نشود که فقط به جنبه مالی توجه دارد. او در این‌باره توضیح می‌دهد: «شرکت ملی انفورماتیک وارد فاز اجرایی نخواهد شد و هر پروژه پس از پا گرفتن به سایر مجموعه‌ها منتقل و برون‌سپاری میشود.»
او به‌عنوان مدیرعامل هلدینگ ملی انفورماتیک، خودش را مسئول تقویت شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ از طریق انتخاب اعضای متخصص و مطلع از شرایط حوزه و روندهای جهانی، به‌ویژه برای مدیران کلیدی و کاهش ریسک‌های پیش روی آنها می‌داند.
ضرورت فرهنگ‌سازی درباره مفاهیم تحول دیجیتال
عبدالهی با اشاره به کمیته راهبری ارزش‌آفرینی دیجیتال در صنعت بانکی کشور توضیح می‌دهد که شرکت ملی انفورماتیک جهت پیگیری موضوع تحول دیجیتال در بانک‌ها با نگاهی از پایین‌به‌بالا تلاش میکند درباره وجود پارادایم تحول دیجیتال در بانک‌ها فرهنگ‌سازی و در خصوص تغییر شاخص موفقیت بانک‌ها (از مالی به فناوری) آگاه‌سازی کند. او در این‌باره توضیح می‌دهد: «فناوری به دیجیتالی‌شدن فرایندها و شکل‌گیری مدل‌های کسب‌وکاری جدید منجر شده و این مقوله افزایش کاربران و درآمدها و در نهایت بهبود شاخصه‌های مالی را در پی خواهد داشت.»
او با اشاره به ضرورت فرهنگ‌سازی درباره مفاهیم ارزش‌آفرینی دیجیتال توضیح می‌دهد: «استراتژی‌های تحول دیجیتال ابزار ارزش‌آفرینی هستند، نه هدف؛ اما عمده شرکت‌های فناوری‌محور، هدف اصلی را که ارزش‌آفرینی است، در برنامه‌های تحولی خود گم می‌کنند.»
به گفته او، ارزش‌آفرینی میتواند به سفارشی‌سازی کامل هر خدمت، طراحی و دسترسی بهتر، کاهش محدودیت زمانی و مکانی منجر شود. اپلیکیشن‌های بانکی مثال بارز سلسله ارزش‌آفرینی هستند. فعالیت این اپلیکیشن‌ها با ارائه خدمات پایه مانند نقل‌وانتقال وجوه خرد و پرداخت قبض آغاز و به‌مرور عملیات پایا، ساتنا و چک صیادی به آن افزوده شد. امروز اضافه‌شدن خدمت چک دیجیتال در اپلیکیشن‌های بانکی ارزش‌آفرینی جدید محسوب میشود. باید به نقطه‌ای برسیم که یک اپلیکیشن تمام خدمات بانکی را دربر بگیرد.
او توضیح می‌دهد: «هنگام صحبت از ارزش‌آفرینی باید نکاتی را در نظر داشته باشیم؛ بسیاری از بانک‌ها در چرخه پروژه‌های فنی متوقف مانده و از هدف غایی ارزش‌آفرینی چشم‌پوشی کرده‌اند و در روزمرگی گیر افتاده‌اند. باید آگاه باشیم که عملیاتی‌کردن پروژه‌‌ها؛ هدف نهایی نیست. علاوه بر این باید توجه داشت که هدف تمام پروژه‌های فناوری رضایت‌مندی مشتری نهایی است. اولویت اول ارزش‌آفرینی، مشتریان حقیقی و حقوقی هستند که شرکت نیز از رضایت و وفاداری آنها منتفع خواهد شد و این موضوع پرداختن به مقوله سفر مشتری و مدیریت تجربه مشتری را پررنگ میکند.»
او با اشاره به اقدامات شرکت ملی انفورماتیک در راستای تحقق ارزش‌آفرینی می‌گوید: «بر مبنای بازخورد از مشتری تمام زنجیره فعالیت‌های بانکداری دیجیتال را بر اساس ارزش‌افزایی مورد بررسی و تحلیل قرار داده و موانع و عوامل خشنودی کاربر را بررسی کرده‌ایم. این موانع می‌توانند موضوعات فنی، مقرراتی یا حتی نیاز به تمرکز بر فضای جدید باشد و شرکت ملی انفورماتیک با این تجزیه‌وتحلیل و تلاش برای رفع موانع به‌دنبال ارزش‌آفرینی در اکوسیستم است.»
به گفته عبدالهی، ارزش‌آفرینی در اکوسیستم تا حدی مهم است که همایش نظام‌های پرداخت امسال موضوع اصلی خود را به آن اختصاص داده است.
متولی نئوپارادایم حکمرانی سندباکس
عبدالهی سپس درباره پروژه سندباکس بانک مرکزی صحبت میکند و می‌گوید: «پیش‌تر شاپرک به‌عنوان متولی سندباکس انتخاب شده بود، اما شأن و جایگاه شاپرک با پیشبرد پروژه سندباکس هم‌خوانی نداشت. شرکت ملی انفورماتیک از سمتی با بانک مرکزی و از سمتی با شرکت‌های زیرمجموعه و از سمتی دیگر به‌دلیل رها بودن از قید قوانین سخت‌گیرانه با جامعه فین‌تکی تعامل دارد و این یعنی پروژه‌هایی مانند سندباکس دقیقاً با ساختار شرکتی مانند ملی انفورماتیک منطبق است.»
سه سال است که از عمر مؤثر سندباکس می‌گذرد و عبدالهی معتقد است سندباکس یک نئوپارادایم در نحوه حکمرانی و تنظیم‌گری فناوری‌های جدید است، نه صرفاً یک چهارچوب. او می‌گوید: «فناوری‌های نوظهور برای رگوله‌شدن صبر نمی‌کنند. فناوری‌های نوظهور باسرعت و بی‌وقفه مسیرشان را می‌سازند و مخاطبان‌شان را جذب می‌کنند. این جریان، استفاده از سندباکس برای تنظیم‌گری را به یک ضرورت تبدیل کرده است. حاکمیت با توجه به سرعت فناوری به جای تصمیم‌گیری پشت درهای بسته، باید از سندباکس که پوشش‌دهنده چرخه یادگیری، آموزش و تجربه است، بهره بگیرد.»
به اعتقاد او، با سندباکس افق‌های روشنی درباره فناوری‌های نوظهور در اختیار حاکمیت قرار می‌گیرد و جزئیات برایش هویدا میشود. این روش امتحانش را در دنیا پس داده و رگولاتور را به یک قاعده که به نفع تمام ذی‌نفعان است، می‌رساند.
او با بیان اینکه حرکت ایران به سمت سندباکس نیازمند تغییر ذهنیت‌هاست، توضیح می‌دهد: «تاکنون آموزش و اطلاع‌رسانی خوبی در این خصوص انجام گرفته و بانک مرکزی و معاونت‌ها، نهاد سندباکس را پذیرفته‌اند و در کمیته‌های فنی و تخصصی و شورای راهبری مربوطه مشارکت فعال داشته‌اند. به عبارتی نگاه مثبتی نسبت به مسیر پیشرفت سندباکس وجود دارد.»
او با اشاره به درهم‌تنیدگی صنعت رگ‌تک و سندباکس می‌گوید که این دو مکمل یکدیگرند. سندباکس با صنعت رگ‌تک هم‌پوشانی دارد؛ با این تفاوت که رگ‌تک بر داده‌ها و اطلاعات تمرکز میکند و سندباکس تجربه و تعامل را در اولویت قرار می‌دهد. عبدالهی می‌گوید: «شرکت ملی انفورماتیک در سال آینده در حوزه رگ‌تک نیز برنامه‌هایی دارد.»
چالش‌های شرکت ملی انفورماتیک در سال ۱۴۰۱
به گفته علی عبدالهی، شرکت ملی انفورماتیک قصد دارد به‌عنوان بزرگ‌ترین، پیشروترین و نوآورترین هلدینگ فناوری اطلاعات بانکی کشور شناخته شود و تکیه‌گاه زیست‌بوم فناوری کشور باشد. او توضیح می‌دهد: «یکی از چالش‌های اصلی موضوع امنیت بوده که همیشه برای شرکت ملی انفورماتیک اولویت داشته و در پی حملات سایبری اخیر این موضوع با جدیت بیشتری دنبال شد؛ در راستای ارتقای امنیت، در مجمع فوق‌العاده شرکت، افزایش سرمایه شرکت کاشف مصوب شد و سرمایه کاشف از ۸۰ میلیارد به ۵۰۰ میلیارد تومان افزایش پیدا کرد تا شرکت در کنار هم‌افزایی با بانک و شرکت‌های تابعه برای صنعت بانکداری هم مؤثر باشد.»
عبدالهی نگهداشت نیروی انسانی را یکی دیگر از دغدغه‌های شرکت ملی انفورماتیک در سال ۱۴۰۱ معرفی میکند و می‌گوید: «خروج نیروهای انسانی از مهم‌ترین چالش‌های شرکت‌های فناوری‌محور است که از دلایل زیادی، اعم از اقتصادی و اجتماعی نشئت می‌گیرد؛ البته در کنار مهاجرت، بحث فریلنسری هم شکل گرفته است. شرکت ملی انفورماتیک سعی کرده موردبه‌مورد با سرمایه‌های انسانی خود درباره دغدغه‌های آنها مذاکره و برای حفظ آنها تلاش کند.»
او ادامه می‌دهد: «در سال جاری سعی کردیم فضای کاری شرکت را با برگزاری رویدادهای ورزشی و فرهنگی پویاتر و برنامه استراتژیک نیروی انسانی را تقویت کنیم. معضلات بخش‌های مختلف نظیر شبکه، امنیت، نرم‌افزار و داده‌ها، یکسان نیست و شرکت ملی انفورماتیک با درک این تفاوت‌ها برای هر تیمی رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته و عارضه و چالش‌ها را جداگانه بررسی میکند.» او همچنین اضافه میکند که شرکت ملی انفورماتیک از هیچ کمک مادی و معنوی به سرمایه‌های انسانی خود دریغ نمی‌کند.
برنامه‌های آتی هلدینگ
طبق گفته‌های مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک، این شرکت قصد دارد برای سال آینده، مسیر کنونی و برنامه‌های خود، از جمله برنامه راهبردی سه‌ساله را عملیاتی و ابلاغ کند و ارزش‌آفرینی، هم‌گرایی و هم‌افزایی اعضای هلدینگ را توسعه دهد. در بخش سندباکس هم نتیجه دوره اول عملیاتی و نتیجه فراخوان‌های دوم سندباکس بررسی خواهد شد. شرکت ملی انفورماتیک در سال آینده وارد حوزه هوش مصنوعی میشود و سرمایه‌گذاری روی تقویت زیرساخت‌های امنیتی و هوش مصنوعی را با جدیت بیشتری دنبال خواهد کرد.