تکمیلکننده چرخه فروش آنلاین
در گفتوگو با پشوتن پورپزشک، بنیانگذار پادرو درباره این شرکت مطرح شد
عصر تراکنش ۶۷ / فروش آنلاین پدیده نسبتاً جدیدی است که همچنان زنجیره تأمین آن با چالشهای اساسی روبهرو است و سیر تکامل را هنوز بهطور کامل طی نکرده است. باید دید چگونه میتوان این زنجیره فروش غیرحضوری را کامل کرد تا تولیدکنندگان، فروشندگان خرد و مشتریان از آن رضایت کافی داشته باشند. پادرو که از سال ۱۳۹۹ تاکنون بهعنوان یکی از استارتاپهای فعال در زمینه ارائه خدمات به کسبوکارهای خرد و متوسط فعالیت خود را شروع کرده، با هدف تأمین و تکمیل این زنجیره، خدماتی را برای کسبوکارهای خرد و متوسط در فضای آنلاین فراهم کرده تا بتوانند زیرساخت لازم برای توسعه و فروش آنلاین و مدرن را تجربه کنند. درباره خدماتی که پادرو برای توسعه کسبوکارهای خرد ارائه میدهد، با پشوتن پورپزشک، بنیانگذار پادرو گفتوگو کردیم.
چالشهای سال سخت
پادرو بیش از دو سال است که با هدف ارائه خدمات به کسبوکارهای خرد و متوسط وارد بازار شده است. پشوتن پورپزشک در ابتدا درباره چالشهایی که با آنها روبهرو بودند، صحبت میکند و میگوید: «واقعیت اینجاست که پادرو از زمان تولد تابهحال با چالشهای گوناگونی مواجه بوده، بهویژه در شش ماه اخیر مانند همه کسبوکارها (بهخصوص کسانی که در فضای آنلاین مشغول بودند) با یک بحران جدی و غیرقابل پیشبینی روبهرو شدیم. شاید بتوان گفت بهدلیل فیلترینگ گسترده، بهویژه اینستاگرام که محل تجمع کسبوکارهای خرد و خانگی و یکی از بازارهای هدف اصلی ما بود، مسیر رشد برنامهریزیشده پادرو با یک چالش جدی روبهرو شد. هرچند با تلاش در حال بازگشت به مسیر اصلی هستیم، اما این ضربات برای ما و ذینفعانمان که همان کسبوکارهای خرد و فروشندگان اینستاگرامی هستند، جبرانناپذیر بود.»
پورپزشک به موضوع فیلترینگها اشاره میکند و میگوید: «متأسفانه بحث فیلترینگ اینستاگرام از اوایل سال گذشته در زمانهای مختلف و در قالبهای گوناگون از جمله طرح صیانت مطرح شده بود و ما این مورد را بهعنوان یکی از ریسکها شناسایی کرده بودیم و برای مواجهه با آن سناریوهایی نیز داشتیم. آن چیزی که قابل پیشبینی نبود، بحرانهای اجتماعی و عمومی ماههای گذشته بود که به همه کسبوکارها، بهویژه کسبوکارهای آنلاین آسیب وارد کرد. بهصورت کلی بحرانها در ابعاد مختلف موانعی در مسیر تلقی میشوند و پادرو هم از این قاعده مستثنی نیست، اما وضعیت برای کسبوکارهای خرد و خانگی خیلی متفاوت است.»
به عقیده پورپزشک، کسبوکارهای خرد و خانگی تابآوری پایینی دارند و بیشک این چالشها میتواند به نابودی و مرگ آنها منجر شود: «یک کسبوکار کوچک با سفارشهای روزانه کمتر از ۱۰ عدد، فرصت و توانی برای تحمل عدم کسب درآمد برای چند ماه و سپس بازیابی خود ندارد و با هر تلنگری یک قدم به پرتگاه مرگ نزدیکتر میشود. در اصل میتوانم بگویم اتفاقاتی چون فیلترینگ و کیفیت پایین اینترنت پیش از همه ضربه اصلی خود را به بدنه ضعیف کسبوکارها یعنی فروشندگان و تولیدکنندگان خانگی میزند. قطعاً این آسیبها به کسبوکار پادرو هم آسیب خواهند رساند، اما تابآوری کسبوکاری مثل پادرو متفاوت است. بنابراین باید توجه داشت که اگر سیاستگذاران به این بخش از اقتصاد که نهتنها سهم کمی از اقتصاد ندارد، بلکه تأثیرگذاری آن خیلی بیشتر از سهم آن است، توجهی نکنند؛ قطعاً آسیب آن به شکل تصاعدی در سایر لایههای کسبوکاری هم دیده خواهد شد و در سال آینده باید منتظر اتفاقات ناخوشایندتری در میان کسبوکارهای آنلاین باشیم.»
پادروپین، پادروشاپ و پادروپورت
با توجه به توضیحات پورپزشک، پادرو در مدت فعالیت خود جهت کمک به کسبوکارهای خرد، محصولات و خدمات خود را توسعه داده؛ کسبوکارهایی که در ماههای اخیر با مشکلات زیادی مواجه شدهاند. او سپس درباره اینکه پادرو چه اقداماتی را برای بهبود زیرساخت فروش آنلاین کسبوکارها انجام داده، میگوید: «پادرو با سه محصول یعنی پادروپین، پادروشاپ و پادروپورت سعی کرده حلقههای مفقوده زنجیره تأمین را برای کسبوکارهای خرد فراهم کند.
بهکارگیری این سه محصول و خدمت به همراه هم یا بهصورت مجزا، ابزار فنی و خدمات مورد نیاز یک کسبوکار خرد یا متوسط برای فروش مدرن را فراهم یا تکمیل میکند. پادروپین وظیفه فراهمکردن زیرساخت لجستیک و اتصال کسبوکار به شبکه وسیع لجستیک در ایران را دارد. همکاری با حدود ۱۰ تأمینکننده اصلی پست و حملونقل بار پتانسیل مناسبی برای تجمیع و مدیریت بار بین شرکتهای پستی و در نهایت ارتقای سطح خدمات در این حوزه ایجاد کرده است.»
طبق گفتههای پورپزشک، پادروشاپ بستری برای مدیریت فروش در شبکههای اجتماعی و حتی فروش مدرن حضوری برای فروشندگان خرد را فراهم کرده است. فروشندگان در این فضا بهراحتی از خدمات یکپارچه لجستیک، پرداخت و درگاه امن بانکی، مدیریت موجودی و سفارش و مدیریت مشتریان استفاده میکنند. او در اینباره میگوید: «این محصول میتواند به مدیریت سفارشها و ایجاد یک ویترین متناسب فارغ از اینکه در کدام شبکه اجتماعی فعال هستید کمک کند. یکی از مهمترین بخشهای این محصول درگاه پرداخت امن و جلوگیری از تقلب چه از سوی فروشنده، چه از سوی مشتری است.
پادرو پورت هم بهعنوان یک خدمت کاملاً جدید برای تکمیل خلاء موجود در ابتدا و انتهای مسیر ارسال کالا تعریف شده است. در پادرو پورت برای توسعه شبکه توزیعشده انبارش خدماتی را تعریف کردهایم که به ارائه خدمت برای ساخت شبکه هابها و نقاط جمعآوری و تحویل توزیعشده میپردازد و امیدواریم در سال ۱۴۰۲ بتوانیم خدمات آن را توسعه دهیم و به سریعتر و آسانتر شدن جابهجایی کالاها در زنجیره لجستیک فعلی کمک کنیم.»
وضعیت کسبوکارهای خرد در بستر شبکههای اجتماعی
به گفته پورپزشک، طبق آخرین برآوردهای پادرو، ۶۶۰هزار فروشگاه کوچک فقط در فضای اینستاگرام فعال بودند که تا پیش از مسدود شدن اینستاگرام فروش سالانهشان بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان بود. او در اینباره میگوید: «این بخش از بازار هم آینده فروش آنلاین است، هم به خدمات نیاز دارد و هم قابلیت توسعه و رشد چشمگیر دارد. بنابراین پادرو بهعنوان یک تسهیلگر، خدمات و زیرساختهای لازم برای توسعه را در اختیار آنها قرار میدهد. معمولاً در این فضا مبادلات بهصورت دستی و از طریق ردوبدلکردن شماره کارت و ارسال فیش انجام میشود، بنابراین وجود درگاه بانکی امن و سیستم لجستیک برای پشتیبانی از فروشنده و ارسال کالا در زمان مناسب، میتواند حکم یک دستیار هوشمند برای فروشنده را داشته باشد و به آن کمک کند تا تمرکز خود را روی توسعه فروش بگذارد.
کسبوکارهای خرد در بستر شبکههای اجتماعی را یک بازار پرپتانسیل در نظر بگیرید که طبق برآوردها موفق به ایجاد یک میلیون شغل شده است. این بازار علاوه بر اینکه میتواند تعداد تراکنش مالی بالا با ارزش ریالی قابل قبول ایجاد کند که برای شرکتهای پرداختیار یا پرداخت الکترونیکی بسیار جذاب است، میتواند به تجمیع خردهبارها و ظهور یک بازار هدف جدید و جذاب در بخش لجستیک کشور منجر شود.»
مسیر راحت استفاده از پادروشاپ
در حال حاضر بسیاری از فروشندگان خرد، سایت فروش خود را راهاندازی کردهاند، با این شرایط یک فروشگاهساز مانند پادروشاپ چه کمکی میتواند به آنها کند؟ پورپزشک در پاسخ به این سؤال میگوید: «بیشتر این کسبوکارها درآمدهای کمتر از ۲۰ میلیون تومانی در ماه دارند که با در نظر گرفتن حاشیه هزینه و سود آن، هزینههای ناشی از راهاندازی و نگهداری از سایت نهتنها مقرونبهصرفه نیست، بلکه به دانش مضاعفی نسبت به آنچه اغلب این فروشندگان دارند، نیاز دارد که آن هم چالش قابل توجهی است.
به اضافه اینکه این فروشندگان صرفاً از سایت برای مرحله آخر یعنی فروش استفاده میکنند و همه عملیات بازاریابی در محیط اینستاگرام یا شبکههای مشابه انجام میشود. پادروشاپ با روشی آسان و بدون نیاز به دانش خاصی، برای هر کسی که اطلاعات فنی کمی داشته باشد، قابل استفاده است.»
به گفته بنیانگذار پادرو، هر کسی که کار با گوشی هوشمند را در حد روزمره و استفاده از شبکههای اجتماعی و پیامرسانها بلد باشد، بهسادگی میتواند از پادروشاپ استفاده کند. او میگوید: «مسیر خرید از طریق پادروشاپ کوتاهتر و دارای بازدهی بالاتری است. میانگین نرخ تبدیل مشتری در پادروشاپ بین هفت تا هشت درصد است؛ اگرچه برخی مشتریان که از تمامی سرویسهای پادرو با هم استفاده میکنند، رقم ۱۹ درصد را هم تجربه کردهاند که هر دوی این ارقام، در مقایسه با نرخ تبدیل بازدید به مشتری در بهترین و مشهورترین فروشگاههای اینترنتی ایران که نرخ تبدیل ۱.۵ تا ۳ درصدی دارند؛ بسیار قابل توجه است.»
مهاجرت به پلتفرمهای داخلی؛ حرکتی اشتباه و ناکارآمد
پورپزشک سپس درباره آینده تجارت اجتماعی در کشور صحبت میکند. به گفته او، بهطور کلی آینده این حوزه به دو عامل بستگی دارد؛ کیفیت اینترنت و شرایط اجتماعی. پورپزشک در این خصوص میگوید: «کیفیت اینترنت به کسبوکارها کمک میکند تا سریعتر و راحتتر با مشتریان خود ارتباط برقرار کنند. از طرفی هم شرایط اجتماعی تمایل به خرید و رونق در بازار را تحت تأثیر قرار میدهد. این مسئله کاملاً به سیاستهای کلان جامعه وابسته است. کسبوکارهای خرد با درآمدهای چند میلیونی نمیتوانند زیر فشارهای فیلترینگ یا بحرانهای طولانی اجتماعی دوام بیاورند؛ بنابراین تعداد زیادی از این کسبوکارها که بر بستر آنلاین هم شکل گرفته بودند، نابود خواهند شد.
کمااینکه قطعاً تا همین الان هم تعداد قابل توجهی از بین رفتهاند. البته تغییراتی هم در فضای آنلاین دیده میشود. آمار نشان میدهد خریدوفروش در اینستاگرام کموبیش به سمت بازگشت به حالت قبل است. این مسئله یک پیام واضح دارد؛ مشتریان و فروشندگان، فضایی به کارآمدی اینستاگرام برای خریدوفروش پیدا نکردهاند و با وجود تمامی سختیها و محدودیتها همچنان در همین فضا به مبادله میپردازند.»
او در پاسخ به اینکه آیا میتوان به رونق پیامرسانهای داخلی امید داشت نیز میگوید: «زمان برای کسبوکارهای کوچک و خرد که در اینستاگرام فعالیت میکنند، مهم است؛ زیرا تابآوری پایینی دارند. مهاجرت به پلتفرمهای داخلی یا طرحهای حمایتی، فارغ از اینکه به نظر شخصی من حرکت اشتباه و ناکارآمدی است، معمولاً زمانبر هستند و با توجه به شناختی که از این فضا دارم، نمیتوانم برای موفقیت آن شانسی قائل باشم.
کمااینکه نتایج چند ماه گذشته شاهد خوبی برای بررسی این رویه است. تجربه تصمیمات اینچنینی نشان میدهد هر جا سیاستگذاری با اعمال محدودیت و انحصار مستقیم و غیرمستقیم همراه شده، به نتیجه مثبتی نینجامیده است. از اینگونه تصمیمات در ۱۵، ۲۰ سال گذشته کم نداریم! اما برگردیم به بحث سوشالکامرس یا تجارت اجتماعی. اکوسیستم تجارت اجتماعی سه قطب دارد؛ زیرساخت و شبکه، کاربر میزبان یا فروشنده و کاربر مهمان یا خریدار نهایی. باید برای هر سه پارامتر تقدم حضور، اثرگذاری و کنترلپذیری را در نظر گرفت.»
به گفته پورپزشک، تقدم حضور یعنی شبکهای وجود داشته باشد و بعد کاربران نهایی یا مشتریان آن را انتخاب کنند؛ در این صورت خود فروشندگان یا کاربران میزبان به آن شبکه مهاجرت میکنند. یعنی نمیشود آنها را مجبور به مهاجرت کرد، این فرایند کاملاً انتخابی و زمانبر است و روند ارگانیک دارد.
او میگوید: «دقت کنید که اکوسیستمی مانند فروش اینستاگرامی که طی چهار، پنج سال بهتدریج شکل گرفته (پس از فیلتر شدن تلگرام)، طی سه، چهار ماه قابلیت مهاجرت حتی به یک پلتفرم با اقبال عمومی را ندارد. اگر این حقیقت را بپذیریم، میتوانیم بگوییم سیاستگذاران این بخش بدون شناخت از قواعد این اکوسیستم برای آن نسخه میپیچند، زیرا حتی اگر بتوانیم با هر روشی فروشندگان را به یک پلتفرم جدید مهاجرت دهیم، زمانی که کاربران اثرگذار اصلی، یعنی کاربران نهایی در آن شبکه اجتماعی یا پیامرسان حضور نداشته باشند، اکوسیستم خریدوفروشی شکل نمیگیرد و اتفاقی رخ نمیدهد.
ممکن است یکسری مشوق و ابزار با هر منطقی برای فروشندگان تعریف شود، اما در واقعیت تا زمانی که فروشندگان، آن شبکه را مطلوب خود نبینند و آن را انتخاب نکنند، به آن مهاجرت نمیکنند و به شبکهای تمایل خواهند داشت که در آن تراکنش و کاربر نهایی حضور فعالی داشته باشد. حالا اگر برای فروشندگان حاضر در پلتفرمهای داخلی تسهیلات مالی جذاب هم تعریف کنیم، تا زمانی که درآمدی کسب نکنند، قدرت بازپرداخت تسهیلات را ندارند و عملاً این تسهیلات حتی اگر بلاعوض نیز باشد، کمکی به رونق مجدد بازار این فروشندگان نخواهد کرد.»
بنیانگذار پادرو توضیح میدهد که بخش مهم دیگر این موضوع، با شرایط عمومی اجتماعی ارتباط دارد؛ اینکه قدرت خرید مردم چقدر است و چه اقبالی نسبت به خرید وجود دارد. اگر همه این موارد را کنار هم بگذاریم، مشاهده میکنیم که مسیر خریدوفروش آنلاین در جهت خوبی حرکت نمیکند و فعالان این بخش از ابهام موجود در این بخش بهشدت آسیب میبینند. او توضیح میدهد: «اینکه در آینده چه اتفاقی میافتد، به این ربط دارد که شرایط اینترنت به چه شکل خواهد بود و در فضای کلی جامعه اقبال عمومی به خریدوفروش چقدر افزایش مییابد تا به تبع آن این اکوسیستم هم بتواند شرایط بهتری را تجربه کند.»