متمرکز بر توسعه بانکداری مدرن
گفت‌وگو با محمدحسین هاشمی‌نژاد، مدیرعامل نگاه‌بانک که به‌دنبال توسعه پلتفرم بانکداری دیجیتال Hi Bank هستند
عصر تراکنش ۶۷ / نگاه‌بانک که بازوی فناوری اطلاعات بانک کارآفرین است، فعالیت اصلی خود را از سال ۱۴۰۰ شروع کرده و تمامی فعالیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بانک کارآفرین را بر عهده دارد. این شرکت تمرکز اصلی‌اش در سال ۱۴۰۱ روی راه‌اندازی پلتفرم دیجیتالی به نام Hi Bank بود که به گفته مدیرعامل این شرکت، بر اساس تعاریفی که در ایران جا افتاده، یک نئوبانک محسوب می‌شود، زیرا افتتاح حساب و ارسال کارت خود را به‌صورت غیرحضوری انجام می‌دهد، اما اگر به تعاریف نئوبانک در خارج از کشور رجوع کنیم، Hi Bank یک نئوبانک نیست.
در گفت‌وگویی که با محمدحسین هاشمی‌نژاد، مدیرعامل شرکت نگاه‌بانک داشتیم، از راه‌اندازی پلتفرم جدیدشان در حوزه بانکداری مدرن تا مهم‌ترین اقدامات‌شان در یک سال گذشته و چالش‌هایی که داشتند، پرسیدیم. طبق صحبت‌های هاشمی‌نژاد، در حوزه کربنکینگ پشتیبانی و سرویس‌دهی به بیش از ۱۰۸ شعبه بانک کارآفرین توسط این شرکت صورت می‌گیرد و از تمامی تجهیزات بانک از جمله سرورها، دیتاسنتر بانک و تمامی سخت‌افزارها پشتیبانی می‌کنند و هدف‌شان در سال ۱۴۰۲ افزودن خدمات مختلف گروه کارآفرین به این پلتفرم دیجیتال و تبدیل آن به یک سوپراپلیکیشن است. در ادامه گفت‌وگوی عصر تراکنش را با هاشمی‌نژاد می‌خوانید.
Hi Bank؛ سلامی دوباره به بانکداری دیجیتال
مهم‌ترین محصول شرکت نگاه‌بانک در حوزه نرم‌افزار، کربنکینگ آنهاست که بانک کارآفرین آن را در سال ۱۳۸۸ از یک شرکت مالزیایی خریداری کرد و در حال حاضر نگهداری و توسعه آن بر عهده شرکت نگاه‌بانک است. هاشمی‌نژاد درباره خدمات این شرکت می‌گوید: «حوزه BI (هوش تجاری) حوزه دیگری است که در نگاه‌بانک به آن پرداخته می‌شود و سامانه‌هایی مانند ارزش‌گذاری مشتریان، کشف تقلب و ریسک نقدینگی را برای بانک کارآفرین طراحی و پیاده‌سازی کرده‌ایم.»
حوزه دیگری که نگاه‌بانک به آن می‌پردازد، مربوط به سامانه‌های جانبی و سرویس‌هایی است که به‌دنبال ارائه آنها از طریق API به سایر سرویس‌ها و شرکت‌هاست و در حال حاضر این شرکت در حال خریداری، پشتیبانی یا توسعه بیش از ۵۰ سامانه برای بانک کارآفرین است.
سال جاری نگاه‌بانک متمرکز بر حوزه بانکداری مدرن بود؛ به گفته هاشمی‌نژاد، سامانه‌های قبلی بانک کارآفرین، از جمله سامانه شرکتی هم‌آفرین، سامانه رمزآفرین، موبایل‌بانک و اینترنت‌بانک مجموعه سامانه‌هایی هستند که نگاه‌بانک از آنها نگهداری می‌کرد و علاوه بر این موارد، اواخر سال ۱۴۰۱ پلتفرم دیجیتال بانک کارآفرین با نام Hi Bank راه‌اندازی شد.
هاشمی‌نژاد با اشاره به وجود آمادگی نگاه‌بانک برای داشتن یک پلتفرم دیجیتال در حوزه بانکداری مدرن می‌گوید: «ما محصولی را به نام Hi Bank راه‌اندازی کردیم که این محصول با شعار «سلامی دوباره به بانکداری دیجیتال» از ۱۸ بهمن سال جاری فعالیت خود را آغاز و آماده خدمت‌رسانی به مشتریان بانک کارآفرین است.»
تغییر در ساختار شرکت و قراردادها
شرکت نگاه‌بانک را می‌توان یک شرکت تازه‌تأسیس قلمداد کرد و هاشمی‌نژاد می‌گوید زمانی که مدیرعاملی این شرکت را بر عهده گرفت، شرکت چندین ماه مدیرعامل نداشت و درگیر مشکلات منابع انسانی و قراردادی با بانک بود و در واقع تأمین مالی خوبی در شرکت انجام نشده بود. همچنین اعضای تیم هیئت‌مدیره آن به‌طور کامل در سال۱۴۰۰ عوض شده بودند. نگاه‌بانک در بدو ورود هاشمی‌نژاد وضعیت مشخصی در حوزه اهداف و محصولات نداشت و با ورود هاشمی‌نژاد به‌عنوان مدیرعامل، در این شرکت تغییرات اساسی اتفاق افتاد.
او می‌گوید: «بانک کارآفرین بانکی خوشنام و موفق است و با عنایت ویژه مدیرعامل محترم بانک و هیئت محترم عامل در پی ارزش‌آفرینی روزافزون برای مشتریان خود است و در این مسیر شتابی مثال‌زدنی دارد. طبیعی است که راهبری شرکت نگاه‌بانک که بازوی فناوری اطلاعات چنین بانکی است، بسیار پرچالش و نیازمند پویایی مضاعف است؛ از این رو از بدو ورودم به این شرکت ایجاد تغییراتی در راستای ارتقای توانمندی‌های شرکت متناسب با نیازهای بانک کارآفرین در دستور کار قرار گرفت. تغییراتی را که در نگاه‌بانک اتفاق افتاد، در هفت فصل می‌توان دسته‌بندی کرد که بخشی از آنها به‌طور کامل پیاده‌سازی شده و بخشی در حال اجراست.»
به عقیده هاشمی‌نژاد، برای چابک‌بودن لازم بود تغییراتی در ساختار و چارت شرکت صورت بگیرد که سرانجام چارت جدید نوشته و به تصویب هیئت‌مدیره رسید. همچنین شرکت در حوزه منابع انسانی بسیار ضعیف بود، پس تغییر دیگری که باید اعمال می‌شد، ایجاد آیین‌نامه‌های مختلف در حوزه منابع انسانی، اداری، معاملات و غیره بود که نوشته شد و به تصویب هیئت‌مدیره رسید. او توضیح می‌دهد: «در حوزه نرم‌افزار این چرخه مورد بازبینی قرار گرفت و با اعمال تغییراتی، دوباره چیدمان شد و افراد در نگاه‌بانک ملزم به استفاده از آن شدند. چهارمین تغییری که ایجاد شد، در حوزه توسعه نرم‌افزار و خصوصاً تست و استقرار نرم‌افزار بوده است؛ در همین راستا تست اتوماتیک و چرخه DEVOPS راه‌اندازی شد و بحث تست خودکار و تست ابزارهای امنیتی خودکار از دستاوردهای این مدت بوده است.»
طبق توضیحات هاشمی‌نژاد، تحول دیگری که اتفاق افتاد، تنظیم قرارداد تخصصی در هر حوزه با بانک کارآفرین بود؛ در این راستا حدود هفت قرارداد تخصصی با بانک به امضا رسید که در آنها بهای تمام‌شده خدماتی که نگاه به بانک کارآفرین ارائه می‌دهد، مشخص شد. او در این‌باره می‌گوید: «این قراردادها در نظم‌دهی و شفاف‌سازی شرکت و نیز بانک کمک بسزایی کرد. مورد بعدی بهینه‌سازی جلسات و تأکید بر وجود خروجی در جلسات مستمر بین نگاه و بانک کارآفرین و جلسات داخلی تیم‌ها بود. موضوع آخر هدف‌گذاری و سنجش این اهداف بود. در این راستا اهداف مشخصی با بانک تعیین و مشخص شد که در هرماه به چه هدفی باید دست پیدا کنند و چه خروجی‌ای داشته باشند. با پایشی که صورت گرفت، نشان داده شد که تا چه اندازه این زمان‌بندی مثمرثمر واقع شده است.»
به‌دنبال ارائه خدمات باکیفیت بر اساس زمان‌بندی
هاشمی‌نژاد توضیح می‌دهد که تمرکز اصلی نگاه‌بانک همواره جهت ارائه خدمات باکیفیت ۷×۲۴ به بانک کارآفرین است؛ برای نمونه در سال ۱۴۰۱ هیچ روزی شعب بانک کارآفرین دچار مشکل نشده و شعب از کار نیفتادند. او در این خصوص می‌گوید: «در واقع در نگاه‌بانک هدف‌مان این است که با ارائه خدمات باکیفیت به بانک کارآفرین و با بالا بردن اعتبار و ارزش این بانک در کشور رتبه و اعتبار خود را ارتقا دهیم. تمرکز دیگر شرکت روی بحث ارائه خدمات باکیفیت بر اساس زمان‌بندی مشخص‌شده است که نشان از تعهد ما به زمان‌بندی دارد.»
هاشمی‌نژاد بر این باور است که بیشتر برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان در ایران در بحث زمان‌بندی دچار مشکل هستند و این مسئله می‌تواند در موفقیت پروژه بسیار تأثیر بگذارد. به عقیده مدیرعامل نگاه‌بانک، پروژه‌‌ای موفق است که در زمان معین با هزینه‌ای که از پیش برای آن تخمین زده شده و کیفیتی که مدنظر است، ارائه شود. او زمان‌بندی را جزء مهم‌ترین ارکان موفقیت در پروژه می‌داند.
موضوع بعدی که در نگاه‌بانک به آن توجه ویژه‌ای می‌شود، بحث کار تیمی و حس مسئولیت‌پذیری در افراد است. هاشمی‌نژاد در این‌باره می‌گوید: «این مشخصه علاوه بر ایجاد شفافیت فعالیت هر فرد در شرکت، به ایجاد حس خوشایند و مالکیت نیز منجر می‌شود. در پروژه Hi Bank تقریباً تمام کارمندان مشارکت داشتند و حالا افراد خود را در نتیجه کار سهیم می‌دانند. در شرکت نگاه‌بانک مجموعه‌ای از سرمایه‌های انسانی متخصص و پویا مشغول به فعالیت هستند که با همدلی، مسئولیت‌پذیری و شفافیت قادر به ممکن‌ساختن هر ناممکنی هستند و وجودشان مایه مباهات و درخور سپاس است.»
از رشد صددرصدی تا ارائه ۲۶۰ سرویس از طریق API
به گفته مدیرعامل نگاه‌بانک، در سال ۱۴۰۱ کیفیت و کمیت محصولات این شرکت در حوزه نرم‌افزار و سخت‌افزار، حداقل دوبرابر سال ۱۴۰۰ بوده است؛ این در حالی است که تعداد نیرو حداکثر پنج درصد افزایش یافته است. هاشمی‌نژاد می‌گوید: «در سال ۱۴۰۱ به اهداف اصلی خود دست یافتیم؛ از پلتفرم دیجیتال گرفته تا ارائه خدمات بانکداری متمرکز و پیشبرد پروژه‌های متنوعی از قبیل پروژه بورس‌کالا، اوراق‌گام، ال‌‌سی ریالی و همچنین پروژه‌هایی که مربوط به بانک مرکزی بوده‌اند، مثل چکاوک و پروژه‌های مجموعه صیاد. اهداف فرعی هم در حال اجراست که رشد هم داشته‌اند، اما به دلایلی فعلاً تکمیل نشده‌اند.»
در گذشته محصولات قابل ارائه از طریق API بانک کارآفرین، ۱۵۰ سرویس بوده است. به گفته هاشمی‌نژاد، نگاه‌بانک با قرار دادن خدمات مالی در اختیار شرکت تی‌تک تلاش کرده تا این شرکت بتواند با مشتریان و نمایندگان شرکت تیپاکس مراودات مالی باکیفیت‌تری انجام دهد. او می‌گوید: «مهرماه امسال نزدیک به ۷۰ سرویس به مجموعه ۱۵۰ سرویس بانک اضافه شد که مجموعاً ۲۲۰ سرویس می‌شود. اکنون این رقم به ۲۶۰ سرویس رسیده است. پلتفرم Open banking نگاه‌بانک در حال حاضر از ۲۶۰ سرویس پشتیبانی می‌کند و قابلیت ارائه به شرکت‌های بزرگی را که قصد دارند با بانک کارآفرین مراودات مالی داشته باشند، دارد.»
به گفته هاشمی‌نژاد، نگاه‌بانک با تجربه و دانش ۱۲ساله فناوری اطلاعات بانک کارآفرین که نزد خود دارد، توانست طی دو ماه در ارزیابی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان پذیرفته شود. هاشمی‌نژاد که دارای دکتری تخصصی هوش مصنوعی است و ۱۰ سال سابقه هیئت علمی دانشگاه را در کارنامه خود دارد، حرکت شرکت در مسیر نوآوری و ارتقا به‌عنوان یک شرکت دانش‌بنیان را مبتنی بر هوش مصنوعی می‌بیند و معتقد است محوری‌ترین مؤلفه توسعه شرکت نگاه‌بانک در حوزه دانش‌بنیان از مسیر هوش مصنوعی می‌گذرد.
مدیرعامل شرکت نگاه‌بانک معتقد است این شرکت به‌عنوان شرکتی که از بانک کارآفرین پشتیبانی می‌کند، اگر نتواند مبتنی بر شیوه‌های دانش‌بنیان حرکت کند، قابل رقابت با دیگر شرکت‌ها نخواهد بود و اگر بانک کارآفرین بخواهد از بازار مالی و فین‌تکی سهمی داشته باشد، باید در حوزه دانش‌بنیان سرمایه‌گذاری کند.
به‌دنبال تبدیل Hi Bank به سوپراپلیکیشن
مدیرعامل نگاه‌بانک در پاسخ به این سؤال که آیا این شرکت محصولی در حوزه نئوبانک دارد یا خیر، این‌طور توضیح می‌دهد: «پلتفرم دیجیتال Hi Bank بر اساس تعاریفی که در ایران جا افتاده، نئوبانک محسوب می‌شود، زیرا افتتاح حساب و ارسال کارت را به‌صورت غیرحضوری انجام می‌دهد، اما اگر به تعریف نئوبانک در خارج از ایران رجوع کنیم، Hi Bank نئوبانک نیست. در پلتفرم دیجیتال Hi Bank بحث اومنی‌چنل کاملاً رعایت شده و نسخه وب، اندروید و آی‌اواس دارد. هدف ما برای سال آینده افزودن خدمات مختلف گروه کارآفرین به این پلتفرم دیجیتال و تبدیل آن به سوپراپلیکیشن است. این پلتفرم امنیت دوعاملی با OTP دارد و از توان امنیتی خوبی برخوردار است.»
هاشمی‌نژاد توضیح می‌دهد که نگاه‌بانک با دو چالش روبه‌روست؛ یکی چالش سمت کارفرما و جلب رضایت کارفرما و دیگری چالش جذب و نگهداشت منابع انسانی. او می‌گوید: «با تعیین قراردادهای شفاف بین کارفرما و شرکت مسئله اول ما رفع شد و در مسئله دوم با ایجاد شفافیت در شرح وظایف افراد و افزایش حس مسئولیت‌پذیری توانستیم موفقیت زیادی در نگهداشت افراد کسب کنیم.»
مدیرعامل نگاه‌بانک بزرگ‌ترین دستاورد این شرکت را در سال ۱۴۰۱ ایجاد یک تیم همدل و هماهنگ عنوان می‌کند. او می‌گوید: «مأموریت نگاه‌بانک فقط ارائه خدمات پایدار و باکیفیت به بانک کارآفرین است، پس نگاه‌بانک نیز در راستای برنامه‌های بانک که شامل سه مورد می‌شود، قدم برمی‌دارد. نگاه‌بانک در سال ۱۴۰۲ متمرکز بر سه حوزه زیرساخت و ارائه خدمات زیرساختی، شبکه و دیتاسنتر، بانکداری مدرن و حوزه کربنکینگ است. همچنین توسعه دیتاسنتر بانک کارآفرین، ارائه خدمات جدید و توسعه خدمات بانک و توسعه پلتفرم Hi Bank در دستور کار این شرکت برای سال ۱۴۰۲ قرار دارد.»