مصائب ادغام
گفت‌وگو با حمید شیخی، معاون فناوری اطلاعات بانک سپه درباره سختی‌های ادغام بانک‌ها
عکس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۶۷ / سال ۱۴۰۰ سالی پر از تکاپو و فعالیت برای بانک سپه بود؛ سالی که در آن مهاجرت سامانه‌های بانک‌های ادغامی در سامانه جامع بانکی امید محقق شد تا از این پس بانک سپه و بانک‌های ادغامی همگی با یک سامانه یکپارچه، خدمت‌رسانی به مشتریان خود را پیش ببرند. ۱۴۰۱ اما سالی برای تثبیت و تقویت فعالیت‌های انجام‌شده برای بانک سپه بود.
در گفت‌وگویی که با حمید شیخی، معاون فناوری اطلاعات بانک سپه داشتیم، از چالش‌های این ادغام در حوزه فناوری اطلاعات بانک پرسیدیم؛ سختی‌هایی که تلاقی آن با موج‌های پی‌درپی پاندمی کرونا کار را سخت‌تر می‌کرد، ولی در نهایت یکی از سخت‌ترین سال‌های بانک سپه پشت سر گذاشته شد. شیخی از بن‌بست‌ها، جلسات جان‌فرسا، تصمیمات سخت، بیم‌ها و امیدها و شادی‌های ناشی از دستاوردهای جوانان این مرز‌و‌بوم می‌گوید و اینکه با مشارکت، انگیزه و بردباری در مقابل ناملایمات، مشکلات را یک‌به‌یک پشت سر نهادند. در ادامه گزارشی از این گفت‌وگو را می‌خوانید.
سخت‌ترین چالش‌ها
در سال ۱۳۹۹ سامانه بانکداری متمرکز در بانک سپه مستقر شد و از ابتدای سال ۱۴۰۰ نیز فرایند تجمیع و یکپارچه‌سازی سامانه‌های کلیه بانک‌های ادغام‌شده در بانک سپه آغاز شد. حمید شیخی، معاون فناوری اطلاعات بانک سپه در ابتدای صحبت‌های خود به چالش‌های این ادغام اشاره میکند و می‌گوید: «پس از سال‌ها فرازونشیب یا به عبارتی خیز برداشتن برای داشتن محصول یکپارچه بانکی با تجربه کاربری همگن و مبتنی بر فناوری‌های نوین، در کوران فراگیری کووید و محدودیت‌های فراوان و بی‌سابقه ناشی از این بحران جهانی، سامانه بانکداری متمرکز در بانک سپه راه‌اندازی شد و اندکی پس از آن با رفع مشکلات طبیعی ناشی از این مهاجرت کم‌نظیر بانکی، با اطمینان از تثبیت این راهکار جامع، از ابتدای سال ۱۴۰۰ کلیه ارکان بانک و به‌خصوص حوزه فناوری وارد مرحله جدیدی از خطرپذیری برای تحقق طرح ملی ادغام (با تجمیع اطلاعات و یکپارچه‌سازی سامانه‌های بانک‌های ادغام‌شده در بانک سپه) شد. بخشی از چالش‌های یکپارچه‌سازی فناورانه که می‌توان به آن اشاره کرد، تنوع محصولات و مدل‌های کسب‌وکاری هر بانک، تضاد منافع پیمانکاران، تفاوت زیرساخت‌های نرم‌افزاری و ساختارهای داده‌ای آنها و همچنین ناسازگاری اطلاعات و موجودیت‌های متناظر هر یک با دیگری است.»
او در ادامه تعویض کارت‌های بانکی مشتریان هر یک از واحدهای ادغامی و یکپارچگی درگاه‌های غیرحضوری مانند اینترنت و موبایل را از دیگر دل‌مشغولی‌های ادغام می‌داند و می‌گوید: «تعویض دوباره کارت بانکی مشتریان همواره یکی از خط قرمزهای تیم‌های تصمیم‌گیر بود که نه‌تنها در آن شرایط خاص پاندمی امری غیرممکن و مخاطره‌آمیز به نظر می‌رسید، بلکه هزینه هنگفت مالی و برندینگ را نیز متوجه بانک می‌کرد. این‌گونه بود که بزرگ‌ترین ادغام فناورانه در حوزه سپرده، کارت، مشتریان و دسته‌چک‌ها؛ بدون تعویض کارت و رمز درگاه‌های متنوع بانکی مشتریان به نحو مطلوب و شایسته‌ای صورت پذیرفت.»
ساختارهای متنوع نیروی انسانی و امور فناورانه و تطبیق مشاغل و حقوق و دستمزد نیز از جمله ظرایف این دوران بود. شیخی در این خصوص می‌گوید: «علاوه بر یکپارچه‌سازی و پالایش اطلاعات اموال و انبار، حقوق و مزایای پنج بانک را نیز یکپارچه کردیم؛ زیرا هر یک از بانک‌ها ساختار اداری و پرسنلی و بالطبع سامانه‌های متفاوتی با یکدیگر و بانک ادغام‌پذیر داشته‌اند.»
طبق گفته شیخی، ابتدای ادغام، تعداد شعب بانک سپه به حدود ۴۵۰۰ شعبه افزایش یافت که اکنون با کاهش بیش از ۲۵درصدی به حدود 3400 شعبه رسیده است. او در این‌باره توضیح می‌دهد: «حتی در صورت عدم ادغام و در سیر تدریجی و تکاملی بانکداری دیجیتال، این بانک می‌بایست برنامه‌ای برای کاهش و سامان‌دهی تعداد شعب خود می‌داشت؛ زیرا با ارائه بخش اعظمی از خدمات بانکی به‌صورت غیرحضوری، طبیعی است که تغییراتی در وظایف و جانمایی شعب صورت می‌گرفت؛ البته در این راستا، رویکرد مجموعه فناوری، مشارکت شعب فیزیکی بانک در فضای دیجیتال است تا ضمن حفظ مزیت انکارناپذیر حضور در نزدیک‌ترین محل به مشتری، امکان ارائه خدمات نوین بانکی (علاوه بر درگاه‌های غیرحضوری) از طریق درگاه امن و تعاملی شعب دیجیتال‌شده نیز فراهم شود؛ البته طرح جامعی جهت اجرای این پارادایم در حوزه فناوری بانک در حال تهیه است.»
معاون فناوری اطلاعات بانک سپه درباره اقدامات این بانک در حوزه نئوبانک نیز توضیحاتی می‌دهد که بنا به گفته وی، این مأموریت بر عهده یکی از شرکت‌های هلدینگ فناوری بانک سپه گذاشته شده که با در نظر داشتن همه ملاحظات بانک بزرگی نظیر بانک سپه، بخشی از خدمات بانکی در قالب نئوبانک ارائه خواهد شد. البته اجرای نئوبانک در بانک سپه طی دو گام انجام خواهد پذیرفت که در فاز اول، همزمان با گسترش بیش از پیش خدمات بانکداری باز و حضور فعالانه‌تر در تعامل با استارتاپ‌ها، مقدمات تسهیل ارائه این APIها، همچنین ارزش‌آفرینی به آنها در نئوبانک فراهم شده و در گام بعد به‌دنبال تأمین و استقرار کُر لایت نئوبانک هستیم تا خدمات سریع و خاص مشتری را از این طریق ارائه دهیم.»
سامانه تسهیلات الکترونیکی، اجرای چک الکترونیکی و ریال دیجیتال در بانک سپه
شیخی همچنین از راه‌اندازی سامانه تسهیلات الکترونیکی، احراز هویت دیجیتال و امضای الکترونیکی در اوایل سال آینده در بانک سپه خبر داده و در این‌باره توضیح می‌دهد: «بانک سپه، راه‌اندازی سامانه مدیریت الکترونیکی درخواست‌های اعتباری از طریق هلدینگ فناوری امید سپه و همچنین ارائه خدمات الزامی بانک مرکزی در خصوص رؤیت مؤلفه‌های قراردادهای تسهیلاتی از طریق کانال‌های غیرحضوری را دنبال میکند. البته می‌بایست زودتر در این حوزه ورود می‌کردیم که مهم‌ترین دلیل آن مشغله‌های نفس‌گیر اجرای سامانه بانکداری متمرکز و ادغام بود. همچنین درصدد هستیم که فازهایی از اجرای چک الکترونیکی را به‌زودی راه‌اندازی کنیم.»
معاون فناوری اطلاعات بانک سپه در ادامه در خصوص اجرایی‌شدن پروژه ریال دیجیتال در این بانک صحبت میکند: «بانک سپه نیز با درک اهمیت پذیرش زیست‌بوم دفتر کل توزیع‌شده و طبق سازوکارهای ابلاغی بانک مرکزی، پروژه ریال دیجیتال را کلید زده و امیدوارم با ورود فعالانه در این حوزه و تعریف کسب‌و‌کارهای متنوع و نوآورانه در قالب قراردادهای هوشمند، علاوه بر ارزش‌آفرینی برای مشتریان، زمینه افزایش درآمدهای کارمزدی بانک بیش از پیش فراهم شود.»
به‌دنبال راه‌اندازی کارخانه تولید تجهیزات پرداخت الکترونیکی
خوشبختانه پس از ادغام و پیوستن تعدادی از شرکت‌های فناوری بانک‌های ادغامی به بانک سپه، اجتماع تخصص‌ها، تجارب و امتیازهای هر یک موجب غنی‌تر شدن بضاعت‌های فناورانه بانک شده است؛ از جمله آنها، همراهی یک شرکت پی‌اس‌پی ذیل هلدینگ فناوری به‌پویان هوشمند امید است که در این مدت کوتاه پس از ادغام، طرح عظیم و فراگیر هوشمندسازی یارانه نان را به سرانجام رساندند.
او در ادامه توضیحات خود، ورود بانک سپه به اجرای طرح هوشمندسازی یارانه نان را مثبت ارزیابی و در این خصوص بیان میکند: «ما در این شرکت به‌دنبال ارائه راهکارهای جامع، ایجاد زنجیره‌های تولید تا مصرف و نظایر آن هستیم و نصب دستگاه کارت‌خوان بخش کوچکی از اقدامات ما در این حوزه بوده و علاوه بر این، برنامه‌ای میان‌مدت داریم تا جهت تأمین تجهیزات پرداخت مورد نیاز بانک، کارخانه تولید و توزیع خود را راه‌اندازی کنیم و نیازهای خود به دستگاه‌های کارت‌خوان و کش‌لس را با توان تولید داخلی و کاهش مصارف ارزی پوشش دهیم.»
شیخی سپس به تنگناهای نیروی انسانی حوزه فناوری اشاره میکند و آن را به بحران آب در کشور تشبیه کرده و ابراز می‌دارد که امروزه جذب و نگهداشت سرمایه‌های انسانی متخصص فناوری به معضلی برای شرکت‌های فعال در این حوزه تبدیل شده و قدرت برنامه‌ریزی بلندمدت و ریسک‌پذیری آنها را کاهش داده است، حتی در پاره‌ای از موارد روند جاری ارائه خدمت را با موانعی مواجه کرده که غلبه بر این معضل عزمی بایسته و جدی را می‌طلبد.
او در پایان صحبت‌های خود می‌گوید: «بانک سپه طی سال‌های اخیر و هم‌راستا با سیر تغییرات پرشتاب دنیای امروز و در مسیر تحول عصر دیجیتال، اقدامات زیربنایی در اصلاح نگرش، فرهنگ، ساختارها و فرایندها را آغاز کرده و با بهره‌گیری از فرصت ادغام و به‌کارگیری مجربان هر یک از این بانک‌ها در ادارات فناوری و شرکت‌های زیرمجموعه خود، امیدوار است علاوه بر پذیرش مسئولیت افتخارآمیز بزرگ‌ترین بانک کشور، شایستگی خدمت به این مردم عزیز و بزرگوار را به اثبات برساند.»