ترسیم یک رابطه شکوفا بین هوش مصنوعی و صنعت پرداخت‌ الکترونیک

عصر تراکنش ۷۱؛ وحید فرمانی، کارشناس صنعت پرداخت الکترونیک / هوش مصنوعی (AI)، با قابلیت‌های خود برای انجام وظایفی که نیاز به هوش انسانی دارد، به‌طور قابل ‌توجهی همه بخش‌ها از جمله صنعت مالی را متحول کرده است. تأثیر عمیق آن را می‌توان به‌طور برجسته در صنعت پرداخت الکترونیکی مشاهده کرد که مزایای بالقوه‌ای مانند افزایش امنیت، بهره‌وری عملیاتی، افزایش مشتری‌مداری و بهبود رابط کاربری پلتفرم‌های پرداخت الکترونیکی را به همراه دارد. با این ‌حال، سفر به سمت استفاده از پتانسیل هوش مصنوعی بدون موانع نیست و چالش‌هایی مانند حفظ حریم خصوصی داده‌ها، اخلاق هوش مصنوعی و شکاف دیجیتالی باید برطرف شود. هدف این گزارش پرداختن به کلیات  این موارد است.

دیجیتالی‌شدن خدمات مالی که با رونق تجارت الکترونیکی پیش می‌رود، عصری را آغاز کرده که پرداخت‌های الکترونیکی جایگزینی کارآمدتر و راحت‌تر برای تراکنش‌های نقدی سنتی ارائه می‌دهند. با این ‌حال، رشد و پایداری پرداخت‌های الکترونیکی به عوامل متعددی از جمله امنیت، کارایی، تجربه کاربر و فراگیر بودن بستگی دارد. هوش مصنوعی نقش مهمی در تقویت این جنبه‌ها ایفا می‌کند و تراکنش‌ها را نه‌تنها ایمن‌تر و کارآمدتر می‌کند، بلکه به مشتری‌محورتر شدن آنها نیز کمک می‌کند.

۱. تشخیص تقلب بهبودیافته

افزایش فراوانی تراکنش‌های دیجیتال در چشم‌انداز پرداخت الکترونیکی به افزایش فعالیت‌های کلاهبرداری از جمله سرقت هویت، فیشینگ، نقض داده‌ها و تراکنش‌های غیرمجاز منجر شده است. این کلاهبرداری‌ها خطرات شدیدی برای کسب‌وکارها و مشتریان ایجاد می‌کند و باعث زیان‌های مالی و آسیب‌رساندن به اعتماد به پلتفرم‌های پرداخت الکترونیکی می‌شود. هوش مصنوعی می‌تواند نقش مهمی در مبارزه با این موضوع ایفا کند. از طریق الگوریتم‌های یادگیری ماشین و تجزیه‌وتحلیل پیش‌بینی‌کننده، هوش مصنوعی می‌تواند تشخیص و پیشگیری از فعالیت‌های متقلبانه را بهبود بخشد. این امر می‌تواند مجموعه داده‌های بزرگ را تجزیه‌وتحلیل کند، الگوهای تراکنش‌ها و روندها را شناسایی کند و رفتارهای غیرعادی یا تراکنش‌های مشکوک را در زمان واقعی نشان دهد. هوش مصنوعی همچنین فرایند کشف تقلب را خودکار می‌کند که وابستگی به بررسی‌های دستی را کاهش و کارایی را افزایش می‌دهد. این اتوماسیون باعث صرفه‌جویی در زمان و منابع می‌شود و در عین ‌حال خطر خطای انسانی را به حداقل می‌رساند و در نتیجه سیستم پرداخت الکترونیکی قوی و ایمن را تضمین می‌کند.

۲. افزایش مشتری‌مداری

با افزایش رقابت در فضای پرداخت دیجیتال، کسب‌وکارها به‌طور مدام به‌دنبال راه‌هایی برای بهبود رضایت مشتری و حفظ پایگاه مشتری‌ خود هستند. هوش مصنوعی می‌تواند رفتار و اولویت‌های مشتری را درک کرده و کسب‌وکارها را قادر سازد خدمات شخصی‌سازی‌شده ارائه دهند. هوش مصنوعی با سفارشی‌کردن خدمات به مشتریان و ارائه مشاوره به پذیرندگان می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا نیازهای منحصربه‌فرد هر مشتری را برآورده کنند. علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند بسیاری از خدمات به مشتریان را خودکار کند و کارایی و راحتی را برای پذیرندگان بهبود بخشد. ربات‌های چت که توسط هوش مصنوعی پشتیبانی می‌شوند، می‌توانند به سؤالات مشتری رسیدگی کرده و مشکلات را در زمان واقعی حل کنند، همچنین پشتیبانی فوری و رضایت مشتری را افزایش دهند. این چت‌بات‌ها می‌توانند زبان طبیعی را بفهمند و به آن پاسخ دهند و تعامل را بصری‌تر و کاربرپسندتر می‌کنند.

۳. بهره‌وری عملیاتی

کارایی عملیاتی یکی دیگر از جنبه‌های حیاتی پرداخت‌های الکترونیکی پایدار است. هرچه فرایندهای پرداخت کارآمدتر باشد، هزینه‌ها و منابع مورد نیاز کمتر می‌شود و پایداری اقتصادی را ارتقا می‌دهد. هوش مصنوعی می‌تواند کارایی عملیاتی در پرداخت‌های الکترونیکی را تا حد زیادی افزایش دهد. این سرویس می‌تواند وظایف مختلف نمایندگان و دفاتر شرکت‌ها را خودکار کند و نه‌تنها باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه شود، بلکه خطر خطای انسانی را نیز به حداقل رساند و دقت و قابلیت اطمینان فرایندها را بهبود بخشد. علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند بینش‌های پیش‌بینی‌کننده را ارائه دهد و به کسب‌وکارها کمک کند تا منابع را به‌طور مؤثرتری مدیریت کنند. برای مثال، با تجزیه‌وتحلیل داده‌های تراکنش، هوش مصنوعی می‌تواند زمان اوج تراکنش را پیش‌بینی کند و کسب‌وکارها را قادر ‌سازد منابع را بر این اساس تخصیص دهند. این امر می‌تواند هزینه‌ها را بهینه کند، ارائه خدمات را بهبود بخشد و رضایت مشتری را افزایش دهد.

تدوین قوانین استفاده و بهره‌برداری از  هوش مصنوعی

پیاده‌سازی هوش مصنوعی در صنعت پرداخت الکترونیکی ایران مستلزم یک برنامه انطباق فراگیر است که هم مقررات ملی و هم بهترین شیوه‌های بین‌المللی در استقرار هوش مصنوعی را در نظر بگیرد. اولویت اول باید اطمینان از همسویی با قوانین داخلی ایران در خصوص حریم خصوصی داده‌ها و امنیت سایبری باشد. این امر شامل رعایت استانداردهای مشخص‌شده توسط مرکز ملی فضای مجازی ایران و بانک مرکزی ایران در مورد جمع‌آوری، ذخیره‌سازی و انتقال داده‌ها در اکوسیستم پرداخت الکترونیکی می‌شود.

علاوه بر این، باید دقت لازم را در مدیریت اطلاعات شخصی و مالی حساس اعمال کرد و اطمینان یافت که الگوریتم‌های هوش مصنوعی به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی‌ شده‌اند تا داده‌ها را بی‌نام کرده، از حریم خصوصی افراد محافظت کنند و خطر نقض داده‌ها را به حداقل برسانند. علاوه بر این، استقرار هوش مصنوعی باید با مقررات مربوط به احراز هویت مشتری و نظارت بر تراکنش برای جلوگیری از کلاهبرداری و پول‌شویی مطابقت داشته باشد. سیستم‌های هوش مصنوعی باید به ‌گونه‌ای طراحی شوند که قابلیت‌های نظارت همزمان برای شناسایی و هشدار دادن به فعالیت‌های مشکوک را در خود جای دهند. ضمن رعایت قوانین داخلی، رعایت دستورالعمل‌های اخلاقی بین‌المللی هوش مصنوعی نیز بسیار مهم است. این اصول تضمین می‌کنند که سیستم‌های هوش مصنوعی نه‌تنها از نظر فنی سالم هستند، بلکه از نظر اجتماعی نیز مفید و ازنظر اخلاقی مسئولیت‌پذیر هستند.