عصر تراکش ۷۲؛ علیرضا شفیعی، مدیرعامل کیپا / اعتبار سنجی، تعامل بر پایه اعتماد و ساختن لحظه‌هایی بدون دلواپسی، آن هم در سخت‌ترین شرایط اقتصادی، ساختار تفکری یک لندتک است. لندتک در شرایط اقتصادی بحرانی صرفاً یک بازوی کمکی برای مدیریت بهتر شرایط اقتصادی نیست. لندتک در حال رهبری سمفونی اعتماد در شرایطی است که جامعه به لحاظ اقتصادی و اجتماعی دچار بی‌اعتمادی شده است. این سمفونی، محوترین تصویری است که فعالان صنعت فین‌تک، کاربران عادی و حتی رگولاتوری از لندتک دارند، اما لندتک در حال ساخت گفتمان اعتماد اقتصادی در جامعه، زیرساخت‌های اعتماد اجتماعی را بار دیگر نوسازی می‌کند. ساخت فرهنگ اعتماد صرفاً با بیلبوردها و بولتن‌های معمول شکل نمی‌گیرد؛ اعتماد در یک ارتباط، آرام‌آرام شکل می‌گیرد و در رفتار اجتماعی متبلور می‌شود.
از قرض‌های خانوادگی تا راهکاری مبتنی بر فناوری
بی‌ربط نیست، اگر بگوییم لندتک تکرار مدرن و نوآورانه همان قرض‌های خانوادگی، خریدهای نسیه از بقالی و بزازی و کمک‌های صاحب حجره‌های بازار به کارگرانش است که اتفاقاً این روزها کمرنگ شده است. لندتک روند متوقف‌شده اعتماد بین‌فردی را دوباره کلید زده است. حالا اگر حساب حقوق ماهانه به صفر برسد، اعتبارسنجی و تسهیلات خرد به کمک ادامه حیات افراد جامعه می‌آید.
روند دریافت تسهیلات خرد یا شارژ حساب کیف پول الکترونیک هم قرار نیست با چند ضامن و فیش حقوقی و ساعت‌ها گیر افتادن در کاغذبازی اداری محقق شود. رفتار مالی هر شهروند بعد از تحلیل دیتای رفتار مالی بررسی می‌شود و نتیجه آن در کوتاه‌ترین زمان در روندی از پیش تدوین‌شده مشخص می‌شود.
این روند چیزی جز اعتماد نیست؛ اعتمادی که در جریان روزمرگی‌های مالی ریشه دارد و اتفاقاً پایه توسعه اجتماعی و اقتصادی است. حالا خبری از دفترچه نسیه‌فروشی مغازه‌های سنتی نیست. آنچه برای شهروند مدرن جهان مبتنی بر فناوری اهمیت دارد، اعتباری است که از پیش ساخته است. از همین روست که تلاش فعالان صنعت لندتک، صرفاً در راستای رشد و توسعه سواد مالی جامعه نیست و به‌دنبال تحقق ارزشی والاتر است. بالندگی نهال لندتک، سایه‌ای عظیم برای رشد کسب‌وکارهای دیگر خواهد ساخت. کسب‌وکارهایی که به‌دلیل ضعف اعتماد در جریان اقتصادی و اجتماعی جامعه امکان شکل‌گیری آنها تا امروز وجود نداشته، با تغییر ساختار فرهنگی شکل خواهند گرفت.
لندتک؛ فراتر از یک صنعت
تولد کسب‌وکارهای نوین، یعنی زیرساختی برای رشد اشتغال، بهبود شرایط اقتصادی، بهبود شرایط زندگی روزمره و در نهایت جامعه‌ای پویا و خوشحال. این جامعه خوشحال و پویاست که احساس اعتماد عمیق در آن وجود دارد و تکرار این چرخ نه‌تنها به توسعه عملکرد لندتک منجر خواهد شد، بلکه ارزش اجتماعی را از مصرف نمایشی به مصرف هدفمند تبدیل می‌کند.
اما جایگاه رگولاتوری، روند تأمین مالی و کاربران در این چرخه کجاست؟ رگولاتوری اگر این چرخه طلایی ارزشمند را باور کند، نه‌تنها به حرکت کُند کسب‌وکارهای حوزه لندتک منجر نخواهد شد، بلکه مسیر را برای توسعه عملکرد آنها هموار خواهد کرد. چالش‌ها را به راهکار و بحران را به فرصت تبدیل می‌کند تا جامعه‌ای پویا در تمامی ابعاد را شاهد باشیم.
به هر روی نگاه صفر و یکی و ساختار فکری غیرقابل انعطاف در جریان رگولاتوری قدرت مانور لندتک‌ها را کاهش خواهد داد. در حال حاضر عدم شفافیت رگولاتوری و همچنین آیین‌نامه‌ها و مجوزهای بی‌پایان، چالش اصلی صنعت لندتک در ایران است. بانک مرکزی همچنان نوآوری و توسعه را نه یک راهکار، بلکه جعبه‌ای دربسته و تاریک می‌بیند.
ادامه این چالش‌ها به پافشاری بانک مرکزی بر کنترل و رصد روند تأمین مالی می‌رسد. در شرایطی که منابع تأمین مالی از مسیر بانک مرکزی محدود است، باید به فکر تأمین مالی به روش‌های پیشروتر و نوآورانه‌تر بود. ورود به بازار سرمایه نقطه‌عطفی خواهد بود که جریان تأمین مالی را بهبود خواهد بخشید. این صرفاً یک انگاره نیست، پیش از این شاهد تأمین مالی از بازار سرمایه در حوزه‌های دیگر شکوفایی آن بوده‌ایم.
تأمین مالی لندتک از مسیر بانک مرکزی به‌دلیل محدودیت‌های بانک مرکزی کاهش یافته و حالا رگولاتوری باید روند توسعه لندتک‌ها را تسهیل کند. ارزشمندی صنعت لندتک برای تأمین‌کنندگان مالی اگر به یک باور تبدیل شود، رقبای جذاب‌تر در جریان سرمایه‌گذاری تأمین‌کنندگان مالی را به خود جذب می‌کنند.
ظرفیت‌های فراموش‌شده
لندتک ظرفیتی فراتر از تسهیلات خرد کیف پول‌های اعتباری است و به‌سادگی با اعتمادسازی در جامعه امکان افزایش کیفیت زندگی مردم را دارد. این موضوع در حالی است که به‌دلیل چالش‌های رگولاتوری و روند کُند تأمین مالی، بهترین و در دسترس‌ترین انتخاب کسب‌وکارهای این حوزه، روش BNPL است. BNPL اما روش مناسب ارائه تسهیلات برای خریدهای گران‌قیمت‌تر نیست و همین موضوع به ترمزی جدی در رشد و توسعه صنعت لندتک کشور تبدیل خواهد شد.
نظام اعتبارسنجی، محدودیت منابع مالی و همچنین ریسک نکول، میزان ارائه خدمات لندتک در مقابل مطالبه جامعه را کاهش داده است. در شرایطی که کسب‌وکارهای حوزه لندتک به‌دنبال ساخت اعتماد اجتماعی و اقتصادی، اهداف خود را برنامه‌ریزی می‌کنند، رگولاتور هم باید تغییر و افق‌های جدید در دنیای نوین را بپذیرد. حالا که جامعه به شناخت درباره اهمیت صنعت لندتک و گره‌گشایی آن از چالش‌های اقتصادی رسیده، وقت آن است که رگولاتور هم این ارزش را بپذیرد و مسیر را هموار کند.