نسل بعدی بازار سرمایه در راه است
آینده بازارهای سرمایه و مالی به سمت فناوری بلاکچین گرایش دارد
عصر تراکنش ۷۴؛ محمد قاسمی، مدیرعامل مزدکس / با معرفی فناوری بلاکچین در سال ۲۰۰۹، بازارهای پولی و سرمایه، اولین واکنش‌ها را به این بازیگر تازه‌وارد نشان دادند؛ چراکه اولین محصول بلاکچین، بیت‌کوین، با هدف ایجاد یک شبکه پرداخت خرد مستقل از شبکه‌های رایج بانکی پا به عرصه گذاشت. با وجود تلاش‌های اولیه دولت‌ها برای محدود و محصورسازی استفاده از بلاکچین و رمزارزها، زمان نشان داد که بایستی از در دوستی با این غول خفته درآمد. این بود که شرکت‌های بزرگ در زمینه مالی و بازار سرمایه شروع به توسعه محصولات خود بر بستر بلاکچین کردند. ورود بزرگانی همانند سوئیفت، پی‌پال و بزرگ‌ترین بانک‌های بین‌المللی در سطح جهان به حوزه بلاکچین و ایجاد شبکه‌های پرداخت نوظهوری همانند ریپل، خود نشانه‌هایی از احساس خطر فعالان این حوزه نسبت به رشد روزافزون بلاکچین در میان مردم است.
با اینکه بازارهای سرمایه نسبت به بازارهای پولی، به فناوری بلاکچین با تأخیر واکنش نشان دادند، اما در سال‌های اخیر و با معرفی مفاهیمی همانند توکن اوراق بهادار، اوراق بهادار توکن‌شده، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی و STOها، فعالان بازارهای سرمایه نیز به این حوزه ورود کرده‌اند. سال گذشته بود که «رابرت گریفلد»، مدیرعامل سابق بورس نزدک اعلام کرد: «۱۰۰ درصد سهام و اوراق قرضه معامله‌شده در بازار وال‌استریت حتی همین امروز می‌تواند به توکن تبدیل شود و طی پنج سال آینده قطعاً این اتفاق محقق خواهد شد.»
حجم و تعداد شرکت‌های فعال در زمینه به‌کارگیری فناوری بلاکچین در زیرساخت‌های بازار سرمایه در چند سال اخیر به حدی رشد کرده که این گمان در ذهن مطرح می‌شود که نسل بعدی بازار سرمایه، مبتنی بر فناوری بلاکچین و توکنایز کردن دارایی خواهد بود. در ادامه به بررسی فعالیت‌های فعالان بازارهای سرمایه در زمینه استفاده از فناوری نوین بلاکچین و توکنایز کردن دارایی پرداخته‌شده است.
ورود فناوری بلاکچین به بورس اوراق بهادار لندن
گروه بورس اوراق بهادار لندن (LSEG) پس از بررسی یک‌ساله ایده به‌کارگیری فناوری بلاکچین در بازار اوراق بهادار لندن، برنامه‌هایی را برای ایجاد شکل جدیدی از سرمایه‌گذاری در بازارهای دیجیتال توسعه داده است. به گفته LSEG، انتظار می‌رود این برنامه، بورس لندن را به اولین بازار بزرگ مالی بدل کند که از بلاکچین برای تبادل دارایی‌های سنتی استفاده می‌کند.
LSEG یکی از نام‌های برتر در بین بورس‌های جهان است که با بورس‌های بزرگی مانند NYSE Euronext، نزدک و CME Group قابل مقایسه است. اخیراً آزمایش‌های موفقیت‌آمیز سوئیفت در انتقال دارایی توکنایز شده در چندین بلاکچین نشان می‌دهد استفاده از فناوری بلاکچین در بین مؤسسات بزرگ‌تر نیز در حال افزایش است.
خریدوفروش سهام توکنایز شده در کارگزاری رابین‌هود
با قابلیت جدید کارگزاری رابین‌هود، سرمایه‌گذاران می‌توانند در پنج روز هفته، به‌صورت ۲۴ساعته نسبت به خریدوفروش صندوق‌های ETF و سهام برخی شرکت‌ها در قالب توکن بر بستر بلاکچین اقدام کنند. این کارگزاری با هدف افزایش سطح رضایت‌مندی مشتریان خود، رفع محدودیت‌های زمانی کاربران برای خریدوفروش، ارائه خدمات مالی مستمر و افزایش امکان سودآوری برای کاربران خود، ظرفیت ثبت سفارش‌های Limit برای خرید سهام ۴۳ صندوق ETF محبوب خود را به همراه قابلیت خرید سهم‌های TSLA متعلق به تسلا، AMZN متعلق به آمازون و AAPL متعلق به شرکت اپل را فراهم کرده است. لازم به ذکر است درآمد خالص این کارگزاری با رشدی ۱۶درصدی در اولین فصل سال ۲۰۲۳ به ۴۴۱ میلیون دلار رسیده است.
ایجاد بازار مالی توکنایز شده از طریق SDX (سوئیس)
SIX Digital Exchange یا به‌اختصار SDX یکی از شرکت‌های تابعه SIX، ارائه‌دهنده زیرساخت بازار مالی در سوئیس است. SDX دارای مجوز از رگولاتور بازار مالی سوئیس، FINMA، برای راه‌اندازی یک پلتفرم معاملاتی و یک سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار است.
SIX در سال ۲۰۲۱ اولین اوراق قرضه CHF دیجیتال را با حجم کل ۱۵۰ میلیون فرانک سوئیس با سررسید سال ۲۰۲۶ از طریق شرکت هلدینگ خود SIX Group Ltd عرضه کرد. این اوراق قرضه شامل دو بخش قابل معامله است. یک بخش دیجیتال به ارزش ۱۰۰ میلیون فرانک سوئیس که در پلتفرم تبادل دارایی دیجیتال SDX منتشر و عرضه شده و یک بخش سنتی به ارزش ۵۰ میلیون فرانک سوئیس که در پلتفرم معاملاتی SIX Swiss Exchange عرضه شده است. این رویکرد نوآورانه ارتباط بین دنیای دیجیتال و سنتی را تضمین می‌کند.
در ادامه فعالیت سایر بانک‌ها و فعالان بازار سرمایه در زمینه به‌کارگیری فناوری بلاکچین به‌صورت اختصار فهرست شده است:
- همکاری سیتی‌بانک و شرکت متا برای راه‌اندازی پروژه‌های حوزه اوراق بهادار توکن‌شده؛
- همکاری BNP Paribas و EDF ENR برای انتشار توکن اوراق بدهی بر بستر بلاکچین اتریوم برای پروژه برق خورشیدی؛
- همکاری دولت هنگ‌کنگ و گلدمن ساکس برای انتشار اوراق قرضه سبز توکنایزشده بر بستر بلاکچین خصوصی؛
- فعالیت موسسه مالی IBERCLEAR برای انتشار اوراق قرضه مقررات‌گذاری‌شده بر بستر بلاکچین؛
- همکاری سه‌جانبه MUFG، MITSUI و SBI برای انتشار توکن اوراق بهادار مبتنی بر املاک و مستغلات بر بستر بلاکچین.
حرکت شرکت‌های بزرگ فعال در بازار سرمایه در سطح جهانی به سوی به‌کارگیری فناوری بلاکچین و توکنایز کردن سهام و اوراق بهادار، نشان می‌دهد آینده بازارهای سرمایه و مالی به سمت این فناوری گرایش خواهد داشت و برای کشور عزیزمان ایران جای افتخار و خوشحالی دارد که شرکت‌های بزرگی در ایران هم‌دوش رقبای خارجی خود توانسته‌اند زیرساخت‌های لازم برای ورود این فناوری به بازارهای مالی ایران را فراهم آورند؛ شرکت‌هایی که در بسیاری از جهات فنی و اجرایی از رقبای بزرگ خود چندین قدم جلوتر بوده و در حال حرکت و توسعه محصول هستند.