عصر تراکنش
رسانه مدیران فناوری‌های مالی ایران

مسیر آینده صنعت بانکداری

گفت‏‌وگو با الهام مقدم درباره ضرورت توسعه بانکداری هوشمند در کشور

عصر تراکنش ۷۶ / هوشمندسازی و استفاده از داده در بانکداری یکی از مقولاتی است که در سال‌های اخیر در صنعت بانکی شاهدش بودیم؛ موضوعی که از آن به‌عنوان بانکداری هوشمند یاد می‌شود و بانک‌ها در آن به سمت مدیریت و تحلیل داده‌هایشان حرکت می‌کنند. بانکداری هوشمند مفهومی است که ناظر به هوشمندسازی فرایندهای صنعت بانکداری است و بانک‌ها در تلاش‌ هستند با استفاده از هوش مصنوعی و داده‌های موجودشان به سمت هوشمندسازی و ارائه خدمات متنوع به انواع مختلف مشتریانشان حرکت کنند. در گفت‌‏وگو با الهام مقدم،‏ معاون توسعه راهبردی هلدینگ فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک شهر، به چیستی بانکداری هوشمند، ویژگی‏‌های آن و ضرورت توسعه آن در ایران پرداختیم. مقدم بر این عقیده است که بانکداری هوشمند، مسیر آینده صنعت بانکداری است که به دلیل داده‌‏محور بودن، این امکان را برای مدیران بانکی فراهم کرده تا با تجزیه‌ و تحلیل داده‏‌های شخصی افراد به ارائه خدمات متناسب با نیاز آنها بپردازند و تجربه کاربری بهتری را برای آنها رقم بزنند. در ادامه گزارشی از این گفت‌وگو را می‌خوانید.


استفاده از داده‏‌های کمی


در سا‌ل‌‏های اخیر شاهد افزایش استفاده از ابزارها و روش‌‏های نوین و هوشمند در صنعت بانکداری کشور بود‌‏ایم و امروزه پرداخت‏‌های اینترنتی و الکترونیکی، کارت‏‌های اعتباری هوشمند و نرم‏‌افزارهای بانکی به حد قابل‌ قبولی از بلوغ رسیده‌‏اند. الهام مقدم، معاون توسعه راهبردی هلدینگ فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک شهر، با اشاره به این مسئله می‏‌گوید: «برخی از بانک‏‌ها در حال توسعه روش‏‌های جدیدی برای شناسایی مشتریان و ارائه خدمات بهتر به آنها هستند؛ خدماتی که شامل احراز هویت‏‌های دیجیتال و به‏‌کارگیری فناوری‌‏های شناسایی چهره و تشخیص اثر انگشت می‌‏شود.»

به گفته او، بانکداری هوشمند مفهوم جدیدی است که نتیجه یک چرخش پاردایمی و گذار از عصر ارتباطات به عصر مدیریت و تحلیل داده‌‏هاست و این تحلیل داده در بانکداری هوشمند، موضوع مهمی است که نظام بانکداری را برای فراتر رفتن از سطح توصیف صرف آماده کرده و به آن این امکان را می‌‏دهد که با به‏‌کارگیری هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، به پیش‏بینی وضعیت‌‏های آتی و مداخله‏ و تجویز یکسری دستورالعمل برای تغییر آن بپردازد. او در این خصوص مطرح می‌‏کند: «در چنین وضعیتی اساس تصمیم‏‌گیری‏‌های مدیران بانکی و نحوه ارائه خدمات‏شان به مردم، باید بر مبنای تحلیل داده‏‌هایی باشد که به صورت گسترده در سیستم بانکی کشور وجود دارد و تحلیل آنها می‏‌تواند به تغییر جهت‌‏گیری‏‌های آینده یک بانک و نحوه خدمات‏‌رسانی‌‏اش کمک کند. از این رو، ما در پارادایم بانکداری هوشمند به دنبال توسعه زیرساخت‌‏های ارتباطی و شبکه‌‏سازی نیستیم و هدف ما بازتعریف نظام بانکی و ارائه خدمات به گونه‌‏ای است که تغییرات حاصل‌شده نتیجه به‏‌کارگیری داده‏‌های ساختاریافته و ساختارنیافته و قرار دادن آنها در کنار وضعیت بازار و سیاست‏‌های پولی باشد. داده‌‏های مورد استفاده در بانکداری نوین به گونه‌‏ای است که طیف وسیعی از مؤلفه‌‏های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و انسانی را در بر گرفته و تحلیلی جامع ارائه می‌‏دهد.»


مظاهر تحقق بانکداری هوشمند نزد مشتری


به نظر مقدم، بانکداری هوشمند نزد مشتریان به‏ گونه‏‌ای متفاوت معنا شده و شامل تمام مراحلی می‏‌شود که یک مشتری از زمان احساس نیاز برای دریافت یک خدمت تا دریافت آن و آماده‏ شدنش برای تقاضاهای بعدی می‏‌شود: «این سطح از تعامل با مشتری بر بستر داده‏‌های یکپارچه‌‏ای استوار است که امکان شخصی‏‌سازی خدمات را نیز فراهم می‏‌کند.» او اظهار می‏‌کند که تغییر در ماهیت کانال‏‌های ارتباطی و گسترش به‏‌کارگیری شیوه‌‏های تعاملی گفتاری و بصری از جمله مهم‌‏ترین مظاهر تحقق بانکداری هوشمند در حوزه تجربه مشتری است.

بانکداری هوشمند ارائه‌‏کننده محصولات و خدماتی است که در مقیاس انبوه شخصی‌‏سازی شده‌‏اند و این نتیجه کاربست فناوری‏‌های جدید مبتنی بر هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و کلان داده در صنعت بانکداری کشور و تغییر در مدل کسب‌‏وکاری بانک‏‌ها و مأموریت شعب فیزیکی است. مقدم با بیان این موضوع می‌گوید: «با این وجود نظام بانکی کشور تا تحقق کامل ایده بانکداری هوشمند فاصله دارد و برای توصیف وضعیت فعلی آن می‌‏توان عبارت در حال توسعه را به‏ کار برد، چرا که هنوز برخی از بانک‌‏ها و مؤسسات مالی و اعتباری از فناوری‌‏های موجود در این زمینه آن‌طور که باید استفاده نمی‏‌کنند.»


مزیت‏‌های بانکداری هوشمند


بانکداری هوشمند که به گفته مقدم جدیدترین انقلابی است که در صنعت بانکی جهان رخ داده، به دنبال راحت‌‏تر و قابل‌ دسترس‌‏تر کردن تراکنش‌‏های مالی است و به یکی از روندهای چند سال اخیر اقتصاد جهان تبدیل شده است. او در این خصوص می‏‌گوید: «در نتیجه، بانکداری هوشمند می‏‌تواند گزینه‌‏ای عالی برای هرکسی باشد که می‏‌خواهد کنترل امور مالی خود را به دست گرفته و فرایندهای مدیریت ثروت خود را ساده کند. پرداخت خودکار، ابزارهای بودجه‏‌بندی و مشاوره‌‏های شخصی از جمله ویژگی‏‌هایی است که بانکداری هوشمند را مهم و جذاب می‏‌کند. همچنین به دلیل داده‌‏محور بودن، این امکان را برای مدیران بانکی فراهم کرده تا با تجزیه‌ و تحلیل داده‌‏های شخصی افراد به ارائه خدمات متناسب با نیاز آنها بپردازند و تجربه کاربری بهتری را برای آنها رقم بزنند. مشتریان می‏‌توانند در نرم‌‏افزارهای بانکی خود گزینه پرداخت خودکار را فعال کرده و از پرداخت دستی صورت‏حساب‏‌هایشان جلوگیری کنند. ابزارهای بودجه‌‏بندی نیز این امکان را برای افراد فراهم می‌‏کنند که بتوانند یک بودجه‏‌بندی دقیق برای هزینه‌‏هایشان داشته باشند و از جزئیات امور مالی خود باخبر شوند. همچنین مشاوره شخصی به بانک‌‏ها کمک می‏‌کند تا با ارائه مشاوره‌‏های شخصی‌‏سازی‌شده به افراد،‏ خالق فرصت‏‌های سرمایه‏‌گذاری و استفاده از کارت‏‌های اعتباری با نرخ بهره کمتر باشند.»

معاون توسعه راهبردی هلدینگ فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک شهر در راستای برشمردن امتیازهایی که بانکداری هوشمند در مقایسه با نمونه‌‏های سنتی بانکداری در جهان دارد، بیان می‌‏کند: «امنیت داده‏‏‌ها و منابع مالی در این شیوه جدید از بانکداری بیشتر است و با استفاده از فناوری‏‌های شناسایی موارد مشکوک می‌‏توان از در امان بودن اطلاعات مشتریان اطمینان خاطر داشت. همچنین امکان استفاده از ربات‌‏ها و فرمان‌‏های صوتی که بانکداری هوشمند در اختیار کاربران خود قرار می‌‏دهد، بانک را به مقوله‌‏ای در دسترس‌‏تر تبدیل کرده که استفاده از آن آسان‌‏تر و دلچسب‌‏تر است.»

او معتقد است که بانکداری هوشمند، مسیر آینده صنعت بانکداری است و صنعت بانکداری باید متناسب با پیشرفت‏‌های فناوری به سمت جلو حرکت کند، چرا که استفاده از فناوری در این صنعت به‏ معنای ایجاد راهکارهایی برای بهبود خدمات بانکی، افزایش رضایت مشتری، ارتقای امنیت و کاهش خطرات احتمالی است.


تحریم، تورم و چند چالش دیگر


تحریم‌‏ها و تورم می‌‏توانند تأثیرات مخربی روی توسعه بانکداری دیجیتال داشته باشند و اعتماد و تقاضای مردم را کاهش دهند. همچنین در این شرایط، بانک‏‌ها نیز ممکن است با مشکلاتی از قبیل کاهش دسترسی به منابع مالی، عدم ارتباط با نظام بانکی بین‌‏المللی و عدم تبادل دانش میان جهان غرب و شرق مواجه شوند که باعث به تعویق افتادن توسعه بانکداری دیجیتال در کشور می‌‏شود. او در این خصوص اضافه می‌‏کند: «با‌این‌حال، توسعه بانکداری دیجیتال در شرایط تحریم و تورم نیز نشدنی نیست و بانک‏‌ها می‏‌توانند با استفاده از فناروی‏‌های نوین و ارائه خدمات بانکی آنلاین به مشتریان‏‌شان، به بهبود وضعیت بانکداری در ایران کمک کنند.»

از دیگر چالش‏‌های توسعه بانکداری هوشمند در ایران که مقدم به آن اشاره می‌کند، می‌‏توان به عدم‌ آمادگی مردم برای استفاده از خدمات بانکداری هوشمند، نبود زیرساخت‌‏های فنی و امنیتی کافی و فقدان قوانین مشخص و شفاف در راستای مسائلی مانند حفاظت از داده‏ اشاره کرد.

او راه‌‏‏حل برون‌‏رفت از وضعیت کنونی را در راستای آموزش مردم، سرمایه‌‏گذاری روی زیرساخت‌‏ها، تدوین و اصلاح قوانین، افزایش توانایی بانک‏‌ها در ارائه خدمات جامع، تشویق بانک‌‏ها به همکاری با شرکت‏‌های فناور و نوآور و توسعه فناوری‏‌های نوین در سیستم بانکی کشور می‌‏داند.

به باور مقدم، رویکرد نهادهای بالادستی در مواجهه با بانکداری هوشمند در تمام موارد یکسان نیست و در برخی موارد که حساسیت‌‏ها کمتر است، رویکردی منعطف و توسعه‌‏ای دارند و در برخی موارد به دلیل حساسیت‏‌هایی نظیر حفاظت از داده‏‌های مشتریان یا تغییراتی که ممکن است واکنش‏‌های اجتماعی داشته باشد، رویکرد ضدتوسعه‌‏ای به خود می‌‏گیرند. بنابراین، رویکرد نهادهای بالادستی و تصمیم‏‌گیرنده در مواجهه با بانکداری هوشمند ممکن است متفاوت باشد و به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد، اما آنچه مسلم است این است که توسعه این مفهوم به همکاری مشترک نهادهای دولتی و خصوصی وابسته است. او می‌گوید: «رگولاتوری یکی از چالش‏‌های پرتکراری است که اکثر مدیران و تحلیل‌گران بانکداری در ایران به آن اشاره می‏‌کنند و بر این باورند که قانون‏‌گذار، خواسته یا ناخواسته، تمایل دارد همان قوانین و مقرراتی را به کار ببندد که خاص فرم‏‌های قبلی بانکداری است و این به ضرر بانکداری باز و آینده محصولاتی نظیر نئوبانک‏‌ها تمام می‏‌شود. برای مثال در یک مقطع زمانی احراز هویت دیجیتال که یکی از ارکان اصلی فعالیت نئوبانک‌‏ها است، از سوی قانون‏‌گذار پذیرفته نمی‏شد و مثال‏‌های دیگری مانند امضای دیجیتال نیز وجود دارد که نشان‌‏دهنده ضعف در وضع به‌موقع قوانین جدید بانکداری است.»

مقدم بر این عقیده است که همه ذی‌نفعان باید وارد عمل شوند و با توجه به در دسترس بودن فضای آنلاین برای عموم مردم، قوانینی را ایجاد کنند که علاوه بر فراهم کردن امکانات لازم برای توسعه بانکداری هوشند،‏ از خطرهای احتمالی مانند کلاهبرداری از سرمایه مردم جلوگیری کند و این اقدام در گرو افزایش سواد و آگاهی جمعی در کشور است.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.