بفرمایید بیمه، مالیات و کمی هم برند کارفرمایی
۱۴۰۲ قرار بود سال تاب‌آوری باشد، ولی به توسعه رسید؛ ۱۴۰۳ چطور خواهد بود؟
عصر تراکنش ۷۹ و ۸۰؛ مینا حاجی، سردبیر ماهنامه عصر تراکنش / می‌دانید سال گذشته، دقیقاً همین موقع، یعنی اسفندماه ۱۴۰۱ مدیران کسب‌وکارهای حوزه فناوری‌های مالی ایران سال ۱۴۰۲ را چگونه می‌دیدند و رویکردشان چه بود؟ و حالا که این سال به آخر رسیده است آن را چطور توصیف می‌کنند؟ در اسفندماه ۱۴۰۱ پیش‌بینی کلی ما درباره سال ۱۴۰۲ در تحریریه عصر تراکنش از مجموع گفت‌وگوهایی که با بیش از صد مدیر در شماره ویژه پایان سال داشتیم، این بود که مدیران بر بقا و تاب‌آوری متمرکز خواهند بود و امیدی به توسعه نخواهند داشت، اما حالا که سال ۱۴۰۲ رو به پایان است و ما دوباره با بیش از صد مدیر در شماره ویژه پایان سال ۱۴۰۲ عصر تراکنش گپ‌وگفت کردیم، متوجه شدیم که کسب‌وکارهای حوزه فناوری‌های مالی در سال ۱۴۰۲ برخلاف تصورشان که فکر می‌کردند فقط روی بقا و تاب‌آوری تمرکز کنند، از این مرحله عبور کرده‌اند و اتفاقاً به توسعه هم پرداخته‌اند. اتفاقی که برآیندش درمجموع، این بود که سال ۱۴۰۲ به‌رغم تمام پیش‌بینی‌های مأیوسانه و غیرتوسعه‌ای که درباره‌اش مطرح بود و با وجود تمام مشکلات و چالش‌ها و مسائلی که در طول این سال به وجود آمد، برای عموم کسب‌وکارهای این صنعت فراتر از توقع و انتظار پیش رفت و حتی بسیاری معتقدند از لحاظ کسب‌وکاری سال خوبی را پشت سرگذاشته‌اند.
رسیدن به همین نتیجه چندخطی که برآیندی است از بیش از صد گفت‌وگو، برایمان غافلگیرکننده و حیرت‌انگیز بود. احتمالاً همین نتیجه باعث شده که در صحبت‌های امسال مدیران کسب‌وکارها ببینیم که ناامیدی کمی رنگ باخته و توجه کسب‌وکارها برای سال ۱۴۰۳ بیشتر معطوف به توسعه و پیشروی در صنعت است.
اما آیا آنچه ما به آن رسیدیم به این معناست که فضای کسب‌وکار برای فعالان حوزه فناوری‌های مالی در ایران نسبت به سال قبل بهبود یافته است؟ پاسخ مدیران به‌طور کلی به این سؤال خیر است. فضای کسب‌وکار همان است و نه‌تنها بهتر نشده، بلکه با فشارهای مضاعف نهادهای دولتی مانند بیمه و مالیات سخت‌تر و فرسایشی‌تر نیز شده است. پس چه چیزی در این بین تغییر کرده است؟ احتمالاً نگاه کلی صنعت در غر زدن به وضعیت نامطلوب فعلی تغییر کرده است و مدیران و صاحبان کسب‌وکارها قبول کرده‌اند بخش عمده‌ای از ذهن و فکر و وقت و منابعشان، بیهوده برای موضوعات فرسایشی صرف خواهد شد و چاره‌ای ندارند جز ادامه مسیر.
صحبت از بیمه و مالیات شد؛ دو نهادی که در یک سال گذشته در صدر انواع فرسایش و درگیری کسب‌وکارها بودند و گویی کمر به نابودی کشور بسته‌اند. با توجه به مسائلی که اقتصاد نفتی با آن مواجه است، کشور در حال گذار از این نوع اقتصاد به اقتصاد مالیات‌محور است و همین امر باعث شده دو نهاد بیمه و مالیات نیز با ناآماده‌ترین حالت ممکن، وارد این دوران گذار شوند و با توجه به قدرتی که بیش از پیش یافته‌اند از هیچ نوع فشاری که در توانشان باشد به کسب‌وکارها دریغ نکنند و نابودی کسب‌وکارها برایشان کمترین دغدغه باشد.
ظاهراً مدیران در دو نهاد بیمه و مالیات توجیه شده‌اند که قرار است بخش قابل توجهی از بودجه کشور از این منابع تأمین شود و سال‌به‌سال هم نسبتش افزایش خواهد یافت، اما ظاهراً توجیه نشده‌اند که اگر کسب‌وکاری برای پرداخت بیمه و مالیات نباشد، درآمدی هم از این بخش وجود نخواهد داشت. اتفاقی که در حال رخ دادن است، همین است که دو نهاد بیمه و مالیات که در دوران گذار قرار گرفته‌اند، بدون توجه به الگوهای بین‌المللی و بدون توجه به عاقبت آنچه در سطح کلان در حال رخ دادن است، فقط با رویکرد دستوری در حال نابودی کسب‌وکارها هستند. شاید بهتر باشد سران قوا و نهادهای بالادستی قبل از اینکه بیمه و مالیات به‌طور کلی ریشه صنایع را از بیخ‌وبن بزنند به چگونگی پیاده‌سازی مأموریت محوله به این دو سازمان توجه ویژه داشته باشند.
از داستان ترسناک بیمه و مالیات که بگذریم، به نظر می‌رسد دغدغه مهم دیگر کسب‌وکارها برای سال ۱۴۰۳ موضوع برند کارفرمایی است. این موضوع در سال ۱۴۰۲ برای اولین بار به شکل گسترده توسط کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار در صنعت و به واسطه برگزاری رویداد برند کارفرمایی مطرح شد و بعد از آن شاهد ترند شدن آن در صنعت بودیم؛ به شکلی که بسیاری از رسانه‌ها به این موضوع پرداختند و رویدادهای کوچک و بزرگ دیگری با الگوگیری از این رویداد، برگزار شد. این حجم از توجه به این موضوع یک دلیل مهم داشت؛ برند کارفرمایی مسئله روز کسب‌وکارها است، فقط تا آن زمان، کسی با این دقت و شفافیت به آن نگاه نکرده بود. بنابراین مسئله برند کارفرمایی نیز در سال ۱۴۰۳ برای صنعت جدی خواهد بود و کسب‌وکارها باید قدم‌های مؤثری برای توسعه و ارتقای برند کارفرمایی خود بردارند. درنتیجه احتمالاً در سال ۱۴۰۳ شاهد اتفاقات نو و خلاقانه متنوعی از سوی شرکت‌ها برای ارتقای برند کارفرمایی‌شان باشیم.
