در پی توسعه پلتفرم اقتصاد دیجیتالی پاسارگاد هستیم
مهرداد حداد، از گام‌های بانک پاسارگاد در مسیر رسیدن به تحول دیجیتال می‌گوید
عکس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۷۹ و ۸۰ / چند سالی است که بانک‌های ایران بنا بر ضرورت بازار، حرکت به سمت تحول دیجیتال و در ادامه آن، رسیدن به بانکداری دیجیتال را آغاز کرده‌اند. پاسارگاد نیز یکی از همین بانک‌هاست که با طراحی شاخه‌های مختلف اقتصاد دیجیتال در دل خود محصولات و خدمات دیجیتالی گوناگونی را ارائه کرده است. در گفت‌وگویی که با مهرداد حداد، مدیر امور فناوری‌های نوین و سرپرست شاخه بانکداری دیجیتالی بانک پاسارگاد، داشتیم، درباره شکل‌گیری سرزمین هوشمند پاد و رفتن بانک پاسارگاد به سمت بانکداری نامرئی صحبت کردیم. او می‌گوید بانک‌ها پس از تحول دیجیتال باید به سوی بانکداری نامرئی حرکت کنند؛ در این حالت بانک باید به‌عنوان حامی و شریک در کنار افراد قرار گیرد تا عملیات بانکداری در سبک زندگی و شبکه ارزش آنها نفوذ کند و اکنون بانک پاسارگاد نیز در حال حرکت به سمت این نوع از بانکداری است.
شکل‌گیری سرزمین هوشمند پاد
مهرداد حداد، مدیر امور فناوری‌های نوین و سرپرست شاخه بانکداری دیجیتالی بانک پاسارگاد، ابتدا درباره شکل‌گیری سرزمین هوشمند پاد در بانک پاسارگاد صحبت می‌کند: «انقلاب صنعتی چهارم و تحولات دیجیتال آن باعث شد که از سال ۱۳۹۶ مدیران بانک پاسارگاد برنامه جامعی در زمینه تحول دیجیتالی تهیه و اجرا کنند. حوزه بانکداری دیجیتال در پاسارگاد از همین زمان ایجاد شد و زیرساخت‌های فنی و لازم برای پیاده‌سازی بانکداری دیجیتال نیز توسعه یافت. موضوع بعدی ایجاد ساختارها و فرایندهای پیشبرد پروژه بود. بانک پاسارگاد با مشارکت هلدینگ فناپ به‌عنوان بازوی فنی خود، این روند را با ابرپروژه سرزمین هوشمند پاد آغاز کرد. با پیشروی بیشتر در این مسیر متوجه شدیم که کسب‌وکار حوزه دیجیتال باید به‌صورت مجزا پیش رود؛ بنابراین شاخه بانکداری دیجیتال در ساختار بانک پاسارگاد ایجاد و شرکت سرزمین هوشمند پاد راه‌اندازی شد. درنتیجه پاد به‌عنوان زیرمجموعه بانکداری دیجیتال بانک پاسارگاد آغاز به کار کرد؛ پلتفرمی جامع که انواع محصولات و خدمات دیجیتال را به شهروندان خود ارائه می‌دهد. کاربران پاد در یک سیستم یکپارچه می‌توانند نیازهای خود را راحت‌تر و امن‌تر از همیشه برطرف کنند.»
پاد؛ هسته مرکزی اقتصاد دیجیتالی بانک پاسارگاد
حداد هدف بانک پاسارگاد از راه‌اندازی پاد را یک الزام در حوزه بانکداری عنوان می‌کند و می‌گوید که در آینده‌ای نه‌چندان دور فقط چند راه پیش روی بانک‌ها در رفتن به سمت تحول دیجیتال قرار می‌گیرد: « بانک‌ها یا باید پلتفرم خود را در این راستا ایجاد کنند؛ مانند بانک پاسارگاد که در حال توسعه پلتفرم اقتصاد دیجیتالی پاد است، یا مجبور می‌شوند به یکی از پلتفرم‌های اقتصاد دیجیتالی موجود بپیوندند یا اینکه به‌مرور زمان محو شوند. حرکت به سوی مباحث اقتصاد دیجیتال برای بانک‌ها الزامی است. شاید تا سه سال قبل بانکداری دیجیتال و تحول دیجیتال برای بانک‌ها حالت نمایشی داشت، اما در حال حاضر یک باید است و اگر انجام نشود بانک کوچک و کوچک‌تر خواهد شد.»
در پاد یک هسته دیجیتال وجود دارد که زیرساخت عمده سرویس‌هاست و خدماتی مانند احراز هویت، شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان، هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و… مبتنی بر آن ارائه می‌شود. سرپرست شاخه بانکداری دیجیتالی بانک پاسارگاد با بیان این موضوع می‌گوید: «درواقع تمامی زیرساخت‌هایی که یک پلتفرم اقتصاد دیجیتال لازم دارد، در هسته مرکزی پاد قرار دارد. این سرویس‌ها منطبق با قواعد رگولاتوری بانک مرکزی و حوزه بانکداری کشور است.»
ظهور بانکداری نامرئی
مدیر امور فناوری‌های نوین بانک پاسارگاد با بیان این موضوع که قصد دارند به‌عنوان یک شریک در شبکه ارزش کسب‌وکارها و یک تسهیلگر در سبک زندگی افراد نقش‌آفرینی کنند، از رفتن به سمت بانکداری نامرئی صحبت می‌کند: «طبق مطالعات انجام‌شده در بانک پاسارگاد، بانک‌ها پس از تحول دیجیتال باید به سوی بانکداری نامرئی حرکت کنند. در این حالت بانک باید به‌عنوان حامی و شریک در کنار افراد قرار گیرد تا عملیات بانکداری در سبک زندگی و شبکه ارزش آنها نفوذ کند. بانک پاسارگاد نیز قصد دارد به‌عنوان یک شریک و حامی در کنار کسب‌وکارها و افراد قرار بگیرد و در کنار آن فراگیری و توانمندسازی مالی را نیز دنبال کند.»
تسریع رشد بازیگران اقتصاد دیجیتال در زیست‌بوم پاد
طبق صحبت‌های حداد، پاد به زیرساخت‌های رگولاتوری بانک مرکزی متصل شده و انواع خدمات اعم از احراز هویت، ارائه انواع گزارش‌های مالی، کشف تقلب و پول‌شویی را ارائه می‌کند. از سوی دیگر امکان ارائه خدمت را به سرویس‌دهندگان و استارتاپ‌ها می‌دهد. او توضیح می‌دهد: «بدین ترتیب در رکن‌های اصلی اقتصاد دیجیتال یعنی زیرساخت اقتصاد دیجیتال، فناوری‌های آن، مدل‌های کسب‌وکاری دیجیتال و سرمایه انسانی، این حوزه پلتفرمی را ایجاد کرده‌ایم. این زیست‌بوم به فعالان اقتصاد دیجیتال فرصت رشد سریع‌تر را می‌دهد. همچنین حوزه‌های کسب‌کاری مختلفی ازجمله مالی، آموزش، سلامت، کشاورزی، مسکن، بازی و سرگرمی، گردشگری و… را در این زیست‌بوم تعریف کرده‌ایم که براساس اولویت حمایت می‌شوند. بر این باوریم که پاد یکی از زیست‌بوم‌های دیجیتالی کشور در آینده خواهد بود.»
پیش از راه‌اندازی مباحث بانک دیجیتال در پاسارگاد، این بانک در ۶۴ شهر کشور سرویس‌دهی انجام می‌داد، اما در حال حاضر و از طریق ویپاد و زیپاد در بیش از دوازده هزار شهر و روستا در کشور از خدمات بانکداری دیجیتال پاسارگاد استفاده می‌شود. او با بیان این موارد می‌گوید: «اعتباردهی خرد به‌صورت کاملاً دیجیتال در راستای فراگیری مالی انجام شد و به بیش از هشتصد هزار نفر در سراسر کشور تسهیلات خرد ارائه دادیم. این افراد ۳.۵ میلیون فقره تسهیلات دریافت کرده‌اند که مبلغ آنها درمجموع به بیش از دوازده همت می‌رسد. بانک پاسارگاد در حوزه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط نیز اقداماتی انجام داده که به‌زودی از آنها رونمایی می‌کند.»
چالش سرمایه انسانی
به عقیده حداد، اقتصاد دیجیتال بازار بکری به شمار می‌رود که تشنه وجود زیست‌بوم است: «شرکت‌های استارتاپی پویا و بالغی در این حوزه وجود دارند که نیاز به حمایت مالی، فناورانه و رگولاتوری دارند. زیرساخت‌های دیجیتالی کشور وضعیت خوبی دارند و فرصت‌های خوبی در این حوزه وجود دارد. با این حال عدم دسترسی آسان به فناوری‌های روز دنیا یکی از چالش‌های توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور است. چهارچوب‌های قانونی منعطفی در این حوزه وجود ندارد و کسب‌وکارها با نگرانی در این حوزه فعالیت می‌کنند. از سوی دیگر بوروکراسی‌های اداری در سازمان‌های بزرگ پیشروی را دشوار می‌سازد. چالش اصلی در این حوزه کمبود سرمایه انسانی است؛ مهاجرت سرمایه‌های انسانی متخصص این حوزه با سرعت زیادی در حال وقوع است و جایگزین مناسبی برای آنها وجود ندارد. آثار ناشی از این مشکل به‌صورت جدی‌تر و حادتر در آینده دیده می‌شود. باید فکری برای نگهداشت سرمایه انسانی و تربیت نیروی انسانی جدید شود.»
او بر این باور است که چالش سرمایه انسانی با یک بانک یا حتی یک سازمان قابل حل نیست، اما اگر محیطی برای صاحب تخصص ایجاد شود که احساس مفید بودن کند، انگیزه‌ای برای ادامه خلق شده است. حداد در این باره می‌گوید: «در حال رایزنی با نهادهای مرتبط بانکی و فراتر از بانک در حوزه نیروی انسانی هستیم، اما رفع این چالش فراتر از توان یک نهاد اقتصادی است و تصمیم‌گیران کلان‌تر باید فکری کنند.»
بانکداری باز؛ از اصلاح قوانین تا فرهنگ‌سازی هدفمند
سرپرست شاخه بانکداری دیجیتالی بانک پاسارگاد سپس درباره مزیت‌های توسعه بانکداری باز و پادیوم به‌عنوان محصول این بانک در این حوزه صحبت می‌کند. به گفته او، لذت‌بخش شدن تجربه مشتری اولین مزیت بانکداری باز است و حرکت در این مسیر برای بانک‌ها الزامی است، زیرا در آینده بانکداری در فرایندهای دیگری تعریف می‌شود. او می‌گوید: «عدم پذیرش بانکداری باز به معنای از دست دادن سهم بازار و درآمد بانک است. افزایش رقابت‌پذیری و ارائه محصولات و خدمات بهتر نیز از مزیت‌های بانکداری باز برای سایر ذی‌نفعان به شمار می‌رود. با این حال قوانین بانکداری باز نیاز به اصلاح دارند زیرا شفاف و کامل نیستند. رگولاتورها باید به بانک‌ها اجازه ریسک کردن بدهند و بانک‌ها نیز باید ریسک‌پذیری خود را بالا ببرند. امنیت اطلاعات کاربر و حفظ حریم شخصی چالش دیگری در این راه است که هزینه‌های بالایی می‌طلبد. کمبود سرمایه انسانی متخصص نیز از مشکلات دیگر این مسیر است.»
حداد فرهنگ‌سازی عمومی را چالش دیگری در بانکداری باز ایران عنوان می‌کند و می‌گوید که فرهنگ‌سازی در لایه مدیران ارشد و همکاران مرتبط و مشتریان بسیار مهم است: «فرهنگ‌سازی درست و هدفمند باید از طریق رسانه‌هایی مانند راه‌پرداخت و عصر تراکنش میان بازیگران بانکداری باز صورت گیرد. در صورت فرهنگ‌سازی، رفع چالش‌ها آسان‌تر می‌شود.»
هم‌افزایی و آینده اقتصاد دیجیتال در ایران
مدیر امور فناوری‌های نوین بانک پاسارگاد بر این بارو است که اقتصاد دیجیتال در ایران به سویی حرکت می‌کند که منجر به همکاری بازیگران بزرگ از صنایع مختلف خواهد شد: «تحولات با همکاری بانک پاسارگاد و چند نام مطرح در حوزه بازار سرمایه و به واسطه ارائه خدمات بانکداری باز و بانکداری به‌عنوان خدمت به این مجموعه‌ها شروع شده و به‌زودی به صنعت بیمه و حوزه‌های دیگر می‌رسد. مشارکت میان بازیگران بزرگ صنایع مختلف باعث ارائه سرویس‌های باکیفیت‌تر و تجربه مشتری بهتر می‌شود؛ درنتیجه باید تفکرات ایجاد مشارکت‌های مدنی واقعی در مجموعه‌ها شکل گیرد.»