مروری بر گزارش مشترک مجمع جهانی اقتصاد و دانشگاه کمبریج درباره آینده صنعت فین‌تک
به سوی رشدی انعطاف‌پذیر و فراگیر
عصر تراکنش ۸۱ / حدود ۷۰درصد از اهالی اکوسیستم فین‌تک معتقدند هوش مصنوعی بازیگر اصلی توسعه صنعت فین‌تک در پنج سال آینده خواهد بود. این گزاره یکی از یافته‌های گزارشی مفصل درباره «آینده فناوری‌های مالی جهانی» است که «مجمع جهانی اقتصاد» و «مرکز تأمین مالی جایگزینِ دانشگاه کمبریج» در ژانویه ۲۰۲۴ به‌صورت مشترک منتشر کرده‌اند. چه آینده‌ای در انتظار صنعت فناوری‌های مالی است؟ کدام عوامل بیشترین تأثیر را در رشد فین‌تک‌ها دارند؟ قوانین و مقررات چه نقشی در این صنعت ایفا می‌کند؟ فین‌تک‌ها چطور می‌توانند نظام مالی فراگیرتری ایجاد کنند؟ همه این پرسش‌ها در این گزارش به تفصیل بررسی شده‌اند که ماهنامه عصر تراکنش مهم‌ترین یافته‌های این گزارش را مرور کرده است.
فین‌تک طی سال‌های اخیر رشدی استثنایی را تجربه کرده، اما این رشد در همه نقاط جهان برابر نبوده است. این مطالعه تلاش کرده نگاهی جمعیت‌شناسانه به صنعت و بازار فین‌تک داشته باشد، عملکرد بازار آن را بررسی و درک اهالی این صنعت از قوانین و مقررات را ارزیابی کند. در این پژوهش، ۲۲۷ شرکت فین‌تکی که رد پای جهانی داشته‌اند به پرسش‌های پژوهشگران پاسخ داده‌اند. توزیع این شرکت‌ها در میان اقتصادهای توسعه‌یافته، در حال توسعه و نوظهور هم لحاظ شده تا نتایج قابل اتکا باشند. به‌علاوه، مدل کسب‌وکار هریک از این فین‌تک‌ها هم در نظر گرفته شده تا بیشترین تنوع را داشته باشد و نتایج را از سوگیری در این زمینه در امان نگه دارد. در ادامه به بخش‌های مختلف این گزارش پرداخته شده است.
فصل اول: عملکرد بازار فین‌تک
بخش مهمی از رشد صنعت فین‌تک از طریق مشتریان جدید حاصل شده است. آمار و داده‌ها نشان می‌دهد تعداد مشتریان این صنعت پس از همه‌گیری ویروس کرونا، رشد داشته و باعث شده روند رشد همچنان ادامه پیدا کند. نرخ رشد مشتریان می‌تواند به‌عنوان یک شاخص قابل اطمینان، دو روند اصلی و بالقوه در صنعت فین‌تک را به نمایش بگذارد: بهبود دسترسی به خدمات مالی دیجیتال و افزایش تمایل و تقاضای مشتریان به خدمات فین‌تکی.
این صنعت در دوران همه‌گیری ویروس کرونا مقاومتی قابل توجه از خود در سرتاسر جهان به نمایش گذاشت. در فاصله سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ که اکثر صنایع با بحران همه‌گیری کرونا دست به گریبان بودند، صنعت فین‌تک از رشد مشتریان بهره برد. متوسط نرخ رشد مشتریان در آن دوران ۵۰درصد بود. البته نرخ رشد از ۵۵درصد در فاصله سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ به ۵۲درصد در فاصله سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ رسید. دلیل این کاهش اندک هم مشخص است، در دوران همه‌گیری کرونا، تعداد مشتریانی که به خدمات فین‌تکی روی آورده بودند ناگهان اوج گرفت، اما به‌مرور، تقاضا هم به حالت متعادل درآمد. به هر حال، روشن است که رفتار مشتریان به‌ویژه بعد از همه‌گیری کرونا تغییر کرد؛ آنها اکنون اقبال بیشتری نسبت به فناوری‌های مالی نشان می‌دهند.
نموداری که می‌بینید نشان می‌دهد نرخ رشد سالانه مشتریان در صنعت فین‌تک به شکلی قدرتمند و امیدبخش پیش رفته است. در بخش‌هایی مانند «جذب سرمایه» به دلیل چالش‌های محیطی، شاهد افت‌هایی هستیم، اما روند کلی رضایت‌بخش است. البته درباره بخش جذب سرمایه، از آنجا که جذب سرمایه در صنعت فین‌تک به‌صورت کلی در آن سال‌ها به دلیل بحران همه‌گیری کرونا افول داشت، می‌توان این قضیه را به نوعی دیگر هم مشاهده کرد.
اینشورتک یکی از بخش‌های مورد اقبال مشتریان است که رشد ۷۶درصدی را در سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ تجربه کرده که البته در فاصله سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ به دلیل منطقی شدن روند بعد از همه‌گیری، کمی کاهش یافت و به ۶۶درصد رسید. نگاهی به جزئیات آمار مربوط به اینشورتک‌ها نشان می‌دهد این کاهش بیشتر مربوط به اینشورتک‌هایی بوده که در کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور قرار دارند، در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته، این رشد همچنان به قوت خود باقی بوده است.
در بخش پرداخت، نرخ رشد تعداد مشتریان در همین فاصله زمانی از ۵۳درصد به ۵۷درصد رسیده که به‌نوعی نشان می‌دهد همه‌گیری کرونا جرقه یک فرایند اجباری را زده و مشتریان همچنان آن مسیر را ادامه داده‌اند.
همین رشد در سطح منطقه‌ای هم قابل بررسی است. آمار و ارقام نشان می‌دهد که نرخ رشد مشتریان در همه مناطق جهان روندی صعودی را در این دوران تجربه کرده است. فاصله بین بیشترین و کمترین رشد هم اندک است یعنی در آمریکا و کانادا شاهد رشد ۶۶درصدی هستیم که بالاترین رشد را نشان می‌دهد و در کشورهای آفریقایی که کمترین رشد را شاهدیم عدد ۴۲درصد را می‌بینیم که به‌نوعی نشان‌دهنده اختلاف نه‌چندان زیاد میان مناطق جهان است.
مکانیزم‌های جذب مشتریان جدید: شرکت‌های فین‌تکی برای اینکه مشتریان خود را افزایش دهند از مسیرها و کانال‌های مختلفی بهره گرفته‌اند. یکی از نکاتی که بررسی‌ها نشان داده این است که این شرکت‌ها عمدتاً از کانال‌های دیجیتالی نظیر شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌ها برای جذب مشتریان جدید بهره گرفته‌اند. به این ترتیب شاهد تحولی اساسی هستیم که طی آن از جذب مشتریان به‌صورت حضوری به جذب مشتریان به‌صورت مجازی رسیده‌ایم. شبکه‌های اجتماعی در ۷۰درصد از موارد، اصلی‌ترین ابزار برای جذب مشتریان جدید در صنعت فین‌تک هستند.
در کشورهای آفریقایی اکثر شرکت‌های فین‌تکی به دنبال بهره‌گیری از تبلیغات محیطی هستند تا بتوانند مشتریان را به این صنعت راغب کنند. در مقابل، کشورهایی نظیر آمریکا و کانادا بیشتر از شبکه‌های اجتماعی و شکل‌های مجازی بهره می‌گیرند. درنهایت، آنچه مشخص شده این است که شیوه جذب مشتری از طریق شعبه‌های بانکی و آژانس‌ها به‌صورت حضوری، کمترین طرفدار را در دنیای امروز دارد و مورد استقبال کمتری قرار می‌گیرد.
چالش‌های ارائه خدمات به مشتریان جدید: رشد فین‌تک‌ها و افزایش تعداد مشتریان آنها می‌تواند چالش‌هایی را هم به همراه داشته باشد. اصلی‌ترین چالشی که در این مطالعه نمایان شده، آموزش به مشتریان است. مسائلی نظیر امور مالی دیجیتالی، ناشناخته و جدید هستند، بنابراین مشتریان باید در رابطه با آنها آموزش ببینند. این امر، اصلی‌ترین مانع بر سر راه فین‌تک‌ها بوده است. رقابت در بازار برای حفظ مشتریان و قیمت‌گذاری از دیگر موانعی است که فین‌تک‌ها باید با آنها دست‌وپنجه نرم کنند. در مقابل، چهارچوب‌های بانکی و همچنین مسائل قانونی برای محافظت از داده‌های مشتریان جزو مواردی‌اند که فین‌تک‌ها به‌سادگی از عهده مدیریت آنها برآمده‌اند. درواقع در این زمینه، کمترین چالش‌ها بر سر راه اهالی فناوری‌های مالی قرار گرفته است.
مناطق مختلف در جهان به شکل‌های متفاوتی با این چالش‌ها مواجه شده‌اند. نکته جالب توجه این است که در اکثر مناطق جهان، مسئله «آموزش به مشتریان جدید در زمینه فناوری‌های مالی» اصلی‌ترین چالش به شمار می‌آید. تنها منطقه‌ای که رقابت در بازار در آن چالش مهم‌تری به شمار می‌آید، اروپاست. به‌طور کلی به نظر می‌رسد چالش‌ها روندی جهانی دارند و همه با هم برای حل آنها، راهکار ارائه می‌کنند و در یک مسیر مشخص گام برمی‌دارند.
فصل دوم: اصلی‌ترین عوامل اثرگذار بر رشد فین‌تک
فین‌تک‌ها چه عواملی را بر رشد خود اثرگذار می‌دانند؟ این یکی دیگر از مسائلی است که در این مطالعه مشترک، مورد بررسی قرار گرفته و تلاش شده پاسخی برای آن فراهم آید. فین‌تک‌های مورد بررسی توضیح داده‌اند که در ابتدا چه عواملی به حمایت آنها ختم می‌شود و چه موانعی بر سر راهشان قرار می‌گیرد و رشدشان را متوقف یا مختل می‌کند. تقریباً نیمی از فین‌تک‌ها یعنی ۵۱درصد از آنها گفته‌اند که «تقاضای مشتری» عامل اصلی رشد آنهاست. درواقع این فاکتور، نقش مشوق را دارد و به رشد فین‌تک‌ها، دست‌کم از نگاه خودشان، کمک می‌کند. جدولی که در ادامه آورده شده نشان می‌دهد که چه عواملی با چه درصدی از اثرگذاری، به رشد یا عدم رشد فین‌تک‌ها ختم می‌شوند.
نقش این عوامل براساس منطقه‌ای که فین‌تک‌ها در آن فعالیت دارند، گاهی تغییر می‌کند. برای مثال، در آمریکا تقاضای مصرف‌کننده اصلی‌ترین عامل برای پیشرفت به شمار می‌آید در حالی که در اروپا، فین‌تک‌ها بیشتر از محیط قانونی مطلوب نفع می‌برند و براساس آن رشد می‌کنند. در اقتصادهای نوظهور عوامل اقتصاد کلان اصلی‌ترین مانع بر سر راه فین‌تک‌ها هستند در حالی که در آمریکا صرفاً محیط نامطلوب در رابطه با قوانین می‌تواند نقش مانع اصلی را ایفا کند. به این ترتیب، وضعیت اهمیت و اثرگذاری هریک از این عوامل می‌تواند با توجه به منطقه‌ای که فین‌تک‌ها در آن فعالیت دارند، تغییر کند. با این حال، می‌توان به‌صورت کلی درباره این عوامل به نتایجی کلان و جهانی دست پیدا کرد که در ادامه به برخی از مهم‌ترین موارد پرداخته شده است.
- تقاضای مصرف‌کننده: فین‌تک‌ها در هر نقطه‌ای از جهان که باشند، تقاضای مصرف‌کننده را عاملی تعیین‌کننده در نظر می‌گیرند. بیش از نیمی از فین‌تک‌های مورد مطالعه، مسئله تقاضای مصرف‌کننده را مهم‌ترین عامل در نظر گرفته‌اند. برخی مناطق، این عامل را مهم‌تر برآورد کرده‌اند، اما تقریباً همه به‌طور یک‌صدا بر این باورند که برای رشد خود به تقاضای مصرف‌کننده نیاز دارند و این عامل را حیاتی می‌دانند.
- اقتصاد کلان: یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها برای تمامی فین‌تک‌های مورد مطالعه، عوامل مربوط به اقتصاد کلان است. آنها این عوامل را به‌عنوان مانع اصلی نام برده‌اند و گفته‌اند وضعیت اقتصاد کلان باید ثبات داشته باشد تا بتوانند در مسیر رشد و توسعه گام بردارند. به این ترتیب، اقتصاد کلان باید در وضعیتی مطلوب و قابل قبول باشد تا فین‌تک‌ها فرصت توسعه و پیشرفت داشته باشند.
- تأمین منابع مالی: یکی از عواملی که اهمیت دارد و فعلاً در وضعیتی مطلوب قرار گرفته «تأمین مالی» است. هیچ‌کس نمی‌تواند اهمیت این مسئله را نادیده بگیرد که منابع مالی نقشی حیاتی دارند. درواقع بدون منابع مالی، خبری از رشد نخواهد بود. فین‌تک‌ها در این زمینه در دوره‌ای از رونق قرار دارند. با این حال، سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت فین‌تک هم روندی نزولی را در پیش گرفته و این یعنی می‌تواند به یکی از چالش‌های مهم بر سر راه فین‌تک‌ها تبدیل شود. مطالعات نشان می‌دهد که برای فین‌تک‌های فعال در کشورهای آفریقایی، این مسئله در حال حاضر کمترین اهمیت را دارد، اما در سایر نقاط جهان، تأمین مالی یک چالش بزرگ است.
- نیروی کار ماهر: آنچه می‌تواند کسب‌وکارها را در مسیر موفقیت و توسعه پیش ببرد، نیروی کار ماهر است. فین‌تک‌ها هم بر این باورند که نیروی کار ماهر می‌تواند به عاملی حمایت‌کننده برای رشد آنها تبدیل شود. در برخی از مناطق، ازجمله خاورمیانه، نیروی کار ماهر اهمیتی دوچندان پیدا کرده و نقشی پررنگ‌تر هم از نگاه خودشان (فین‌تک‌ها) داشته است. با این حال، نیروی کار ماهر برای رقابت در بازار و رشد پایدار امری ضروری به شمار می‌آید.
- سواد مالی و دیجیتالی: ضعف در سواد مالی و دیجیتالی یکی از چالش‌های اصلی فین‌تک‌ها در جهان و به‌ویژه در اقتصادهای نوظهور شناخته می‌شود. در مقابل در کشورهایی نظیر کانادا و آمریکا، این مسئله آن‌قدرها هم چالش‌برانگیز نیست و صرفاً تلاش و رقابت بر سر این است که سطح سواد دیجیتالی کاربران را بالا ببرند تا بتوانند به حیات خود در این فضا ادامه دهند. درنهایت هرچه فین‌تک‌ها بالغ‌تر شوند، بهتر می‌توانند با این چالش روبه‌رو شوند و از آن عبور کنند.
همه نکاتی که مورد بررسی قرار گرفته‌اند، جزو اصلی‌ترین عواملی هستند که به رشد یا عدم رشد صنعت فین‌تک ختم می‌شوند. با این حال، بازیگران دیگری هم در این صنعت وجود دارند که روی وضعیت آن اثر می‌گذارند. برای مثال میزان مشارکت و همکاری بخش‌های مختلف می‌تواند به یک عامل اثرگذار تبدیل شود. به همین دلیل است که ابتکاراتی برای رشد در این صنعت صورت گرفته است. در ادامه به برخی از این ابتکارات پرداخته شده است.
اصلی‌ترین مانع از نگاه اینشورتک‌ها
اینشورتک‌ها به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین زیرمجموعه‌های صنعت فین‌تک، وضعیتی منحصربه‌فرد دارند. اصلی‌ترین عاملی که اینشورتک‌ها به‌عنوان مانع رشد خود به آن اشاره کرده‌اند «فقدان سواد مالی و دیجیتالی در میان کاربران» است. مشتریان در این صنعت باید ابتدا دانشی کلی از محصولات بیمه‌ای به دست آورند و سپس آن را به دانش دیجیتالی ترکیب کنند تا بتوانند از خدمات اینشورتک‌ها بهره‌مند شوند. به همین دلیل است که برای این صنعت، عامل سواد مالی و دیجیتالی مشتریان، حرف اول را می‌زند و می‌تواند اصلی‌ترین مانع باشد. نکته اینجاست که حتی زیرساخت‌های مالی هم در سایه همین عامل قرار گرفته‌اند و در مرحله نخست مشتریان باید سواد کافی را به دست آورند تا زمینه و بستر برای رشد اینشورتک‌ها فراهم شود.
ابتکاراتی برای توسعه صنعت فین‌تک
پژوهشگران در این مطالعه از فین‌تک‌های مورد بررسی این را پرسیده‌اند که چه راهکارها و ابتکاراتی برای توسعه صنعت خود در نظر می‌گیرند. برخی از این ابتکارات، مربوط به بازار می‌شوند. برای مثال، برخی از فین‌تک‌ها تأکید کرده‌اند که در مؤسسه‌های فعال در حوزه فین‌تک عضویت دارند و از این طریق به توسعه خود کمک می‌کنند. برخی دیگر هم به شبکه‌سازی و اهمیت آن اشاره کرده‌اند.
برخی از دیگر ابتکارات به قوانین و مقررات مربوط می‌شود. برای مثال، قوانین پایدار در زمینه امور مالی و ایجاد انگیزه و مشوق در این زمینه جزو عوامل اثرگذار به شمار می‌آیند. ابتکاراتی که در دفاتر کاری فین‌تک‌ها صورت می‌گیرد هم از دیگر مواردی است که به پیشرفت و توسعه در این زمینه کمک می‌کند. روی هم رفته، ابتکارات متنوع می‌توانند توسعه را برای فین‌تک‌ها رقم بزنند.
فصل سوم: درک فین‌تک از فضای قوانین و مقررات
هم‌زمان با توسعه فناوری و انقلاب‌های پی‌درپی که در دنیای خدمات مالی ایجاد می‌کند، قوانین و مقررات هم به چالش تبدیل می‌شوند. برای حفظ یکپارچگی در بازار و همچنین محافظت از مصرف‌کنندگان، قوانینی لازم است. علاوه‌بر آن، این قوانین باید ساده و قابل فهم باشند و چالش‌برانگیز هم نباشند. در این پژوهش به این مبحث هم پرداخته شده است. فین‌تک‌ها به‌صورت کلی قوانین و مقررات را مطلوب و مساعد برای انجام فعالیت‌های خود ارزیابی کرده‌اند. درواقع ۶۳درصد از فین‌تک‌های مورد بررسی در این مطالعه گفته‌اند که قوانین و مقررات در این صنعت، کافی و جامع است. با این حال، این مسئله در مناطق مختلف متفاوت است. برای مثال ۶۷درصد از فین‌تک‌های اروپایی این قوانین را کافی و مناسب ارزیابی کرده‌اند در حالی که فقط ۵۵درصد از فین‌تک‌های فعال در منطقه خاورمیانه نظری مشابه داشته‌اند.
یکی از نکات جالب در مبحث قوانین و مقررات این است که اینشورتک‌ها، بانک‌های دیجیتال و فین‌تک‌های مربوط به سپرده‌گذاری نمره بهتری به قوانین و مقررات مربوط به خود داده‌اند. این مسئله تاحدودی امیدوارکننده است و نشان می‌دهد که توسعه قوانین در بستری مناسب صورت گرفته و می‌تواند آینده‌ای بهتر در پیش داشته باشد. با این حال، مثلاً وام‌دهی دیجیتال، با چالش‌هایی در این زمینه مواجه است که باید برطرف شود.
ابعاد کلیدی مسائل قانونی
فین‌تک‌ها به‌صورت کلی قوانین و مقررات را در چهار بخش ارزیابی می‌کنند. نخستین بخش، شفافیت قانون است، یعنی قانون تا چه اندازه وضوح و شفافیت دارد و همه از آن سردرمی‌آورند. هرچه قانون در این زمینه واضح‌تر باشد، بهتر و مطلوب‌تر خواهد بود. نکته بعدی، سطح همکاری میان بخش‌های مختلف مالی و مقامات مالی برای نظارت بر این قوانین است. طبیعتاً، هرچه همکاری و نظارت بهتر باشد، وضعیت مطلوب‌تر خواهد بود.
اثربخشی قوانین از دیگر مواردی است که فین‌تک‌ها در زمینه قوانین به آن توجه دارند. یعنی قوانین تا چه اندازه این قابلیت را دارند که نگرانی‌های مالی را به‌ویژه برای مقامات برطرف کنند. درنهایت «سرعت» نکته کلیدی پایانی است که فین‌تک‌ها به آن توجه دارند. یعنی تا چه اندازه می‌توانند از طریق این قوانین، به گواهی‌ها و مجوزهای موردنیاز خود دست پیدا کنند. به‌طور کلی، فرایند ثبت و دریافت مجوز یکی از مسائل مهم برای شرکت‌های فین‌تکی به شمار می‌آید. هرچه این فرایند ساده‌تر و کوتاه‌تر باشد، بیشتر مطلوب فین‌تک‌ها خواهد بود.
فصل چهارم: چطور فین‌تک‌ها نظام مالی فراگیرتری را ایجاد می‌کنند؟
بانک‌های سنتی همیشه سابقه‌ای از مشتریان ثروتمند خود فراهم می‌کردند تا هنگام وام‌دهی و اعطای تسهیلات از آن بهره بگیرند. همین فرایند باعث شده که بخشی از مشتریان، ازجمله مشتریانی با درآمد پایین و متوسط، از دریافت وام محروم شوند. با این حال، در نظام مالی جدید که فین‌تک‌ها در آن حکمرانی می‌کنند، این رویه تغییر کرده و فراگیری به یک اصل مهم تبدیل شده است. حالا مشتریان می‌توانند در هر سطح و طبقه‌ای از مزایا و امکانات موردنیاز خود بهره‌مند شوند.
فین‌تک‌ها در سرتاسر جهان اولویت را بر ارائه خدمات و محصولات گذاشته‌اند و تلاش دارند به همه مشتریان، به‌ویژه مشتریان خرد خود این خدمات را ارائه دهند. برای مثال زنان، جوانان، مشتریان در اقتصادهای با درآمد پایین و همچنین مشتریان در مناطق روستایی در اولویت قرار گرفته‌اند تا فرایند سنتی عوض شود و همه بتوانند از خدمات به‌صورت فراگیر بهره‌مند شوند. یافته‌ها نشان می‌دهد فین‌تک به تنوع‌بخشی و افزایش فراگیری مالی کمک بزرگی کرده است.
یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین ابتکارها در زمینه فراگیری مالی در صنعت فین‌تک این بوده که از مسیر مداخله در بازار، بستری مناسب برای خدمات‌رسانی و بهبود وام‌دهی به افراد کم‌درآمد و کسب‌وکارهای کوچک صورت بگیرد. مطالعات نشان می‌دهد مداخلات در بازار می‌تواند به توسعه فین‌تک‌ها در زمینه فراگیری مالی کمک کند. این مداخلات باید طوری صورت بگیرد که هدفش دسترسی تمامی افراد و کسب‌وکارها به خدمات مالی باشد. به‌طور مثال، افرادی که در مناطق روستایی زندگی می‌کنند هنوز به لحاظ فراگیری مالی، وضعیت مطلوبی در جهان ندارند. مداخلات باید به‌صورت هدفمند این افراد را در نظر بگیرد.
در رابطه با ارائه محصولات با هدف فراگیری مالی هم فین‌تک‌ها بر اهداف خرد تکیه کرده‌اند. برای مثال، هزینه‌های تراکنش‌های مالی را از مسیرهای مختلف کاهش داده‌اند و راهکارهای نوآورانه برای پرداخت ارائه کرده‌اند تا همه بتوانند بدون هزینه، از این امکانات بهره‌مند شوند. از آنجا که این روزها همه به‌نوعی به تلفن‌های همراه هوشمند دسترسی دارند، تلاش شده تا خدمات از مسیر این ابزار مدرن در اختیار مشتریان قرار بگیرد و به این ترتیب فراگیری مالی هم بهبود پیدا کند.
درنهایت، فین‌تک‌ها تلاش دارند در مسیر اهداف توسعه پایدار گام بردارند. مسائلی نظیر کاهش نابرابری و ایجاد زیرساخت‌های پایدار برای توسعه، ازجمله مواردی است که شرکت‌های فین‌تکی در این مطالعه به آن توجه زیادی نشان داده‌اند. اقدامات برای مقابله با تغییرات اقلیمی هم از دیگر مواردی است که این شرکت‌ها روی آن تمرکز دارند. آنها همچنین به دنبال روش‌هایی برای تنوع‌بخشی در زمینه ارائه خدمات هستند که این جریان هم به فراگیری مالی بیشتر کمک می‌کند. برای مثال به‌صورت میانگین ۳۳درصد از مدیران شرکت‌های فین‌تکی را در جهان زنان تشکیل می‌دهند. طبق مطالعات مؤسسه مکنزی، میان تعداد رهبران زن در کسب‌وکارها و بهبود عملکرد مالیِ آنها همبستگی مثبت وجود دارد. به این ترتیب صنعت فین‌تک در تلاش است برابری جنسیتی را محقق کند و سهم زنان را در این صنعت افزایش دهد.
فین‌تک‌ها می‌توانند به شکل معناداری در تلاش برای بهبود نظام مالی و پایداری آن مؤثر باشند. آنها همچنین می‌توانند زیرساخت‌هایی فراهم آورند تا مشتریان بهتر از گذشته از خدمات مالی بهره‌مند شوند. ابزارهای دیجیتال فرصتی خلق کرده‌اند تا از مسیر نظارت‌های قانونی، همه افراد از خدمات مالی استفاده کنند. به این ترتیب فراگیری مالی به لطف فین‌تک‌ها در مسیر رشد و توسعه قرار گرفته و به توسعه پایدار هم کمک می‌کند.
فصل پنجم: نگاهی به آینده فین‌تک
مهم‌ترین بخشی که در این مطالعه به آن پرداخته شده، آینده صنعت فین‌تک است. شرکت‌های فین‌تکیِ مورد بررسی در این پژوهش، ابتکارهای خود را برای توسعه این صنعت در آینده مطرح کرده‌اند تا فرصتی برای سایر اهالی صنعت فین‌تک فراهم شود. این ابتکارات می‌تواند طی پنج سال آینده، صنعت فناوری‌های مالی را متحول کند. در این مطالعه، هشت گزینه مورد بررسی قرار گرفته که «هوش مصنوعی» مرتبط‌ترین و مهم‌ترین مورد شناخته شده است. البته تأثیر و نقش هوش مصنوعی با پیچیدگی‌های بسیاری همراه است و از جبهه‌های مختلفی می‌توان آن را مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. برای مثال هوش مصنوعی مدل‌های کسب‌وکار را متحول می‌کند یا روی تعامل و درگیری مشتری با کسب‌وکارها اثر می‌گذارد. همچنین می‌تواند به ظهور قوانین و مقررات جدید ختم شود.
اقتصاد دیجیتال، بانکداری باز و امور مالی تعبیه‌شده از دیگر گزینه‌های مورد بررسی در رابطه با آینده فین‌تک هستند که جایگاه‌های دوم تا چهارم را به خود اختصاص داده‌اند. شرکت‌های فین‌تکی انتظار دارند با بهره‌گیری از سکوهای دیجیتالی در آینده به رشد و توسعه خود ادامه دهند. به‌صورت کلی، نوآوری‌ها در آینده می‌توانند مدل‌های کسب‌وکار را متحول کنند و شکل به اشتراک‌گذاری داده‌ها را هم تغییر دهند. همه اینها به انقلابی طی پنج سال آینده ختم خواهد شد.
فین‌تک‌ها در اقتصادهای توسعه‌یافته و نوظهور عملکرد و رویه‌ای مشابه در رابطه با مسائل دیجیتالی دارند. این مسئله به‌خوبی نشان می‌دهد که این صنعت به بلوغ جهانی دست یافته و فرامنطقه‌ای عمل می‌کند. در ادامه نمودار دیگری مورد بررسی قرار گرفته که موضوعات کم‌اهمیت‌تر از نگاه فین‌تک‌های مورد مطالعه طی پنج سال آینده را آورده، برای مثال ارز دیجیتال بانک‌های مرکزی هم یکی از این موارد است. این موارد قطعاً در سال‌های پیش رو تغییراتی را تجربه می‌کنند و می‌توانند به منشأ توسعه برای صنعت فناوری‌های مالی تبدیل شوند. با این حال، نگاهی که شرکت‌های فین‌تکی به این موضوعات دارند، اهمیتی ویژه دارند. به هر حال باید شاهد اوج گرفتن این رویه در آینده و فین‌تک جهانی باشیم.
کلام آخر
داده‌ها و رویکردهایی که در این مطالعه مطرح شده همگی به‌صورت هدفمند برای توسعه آینده صنعت فین‌تک بوده است. این گزارش که محصول مشترک مجمع جهانی اقتصاد و یک مرکز مطالعات در دانشگاه کمبریج است، به دنبال افزایش اطلاعات در رابطه با صنعت فناوری‌های مالی و بهبود اکوسیستم آن تهیه شده است. بخش خصوصی می‌تواند از مسیر این داده‌ها به نقشه راهی برای بهبود آینده دست پیدا کند. در این گزارش، علاوه‌بر ترسیم وضعیت فعلی صنعت فین‌تک، تلاش شده مهم‌ترین سرفصل‌ها برای آینده این صنعت هم از نگاه اهالی دنیای فناوری‌های مالی مطرح شود. ابتکارات در دنیای فین‌تک می‌تواند به بهبود چشم‌انداز اقتصادی و اجتماعی در جهان کمک کند.