عصر تراکنش ۸۳؛ حبیب ابوقداره، مدیرعامل شرکت تدبیراندیشان نوین‌افروز (دایادایموند) / اقتصاد مبتنی بر توکن، نوعی اقتصاد دیجیتال است که از توکن‌های رمزنگاری‌شده برای انجام تراکنش‌ها، تبادل ارزش و ایجاد ارتباطات اقتصادی استفاده می‌کند و درکل، به معنای استفاده جامع از توکن‌ها و فناوری بلاکچین است. این مفهوم، شامل تمام ابعاد مرتبط با توکن است و بر نوآوری‌ها و تحولات فناوری در اقتصاد تأکید دارد. همچنین، به اکوسیستمی اشاره دارد که تمام ابعاد مختلف را دربردارد و شامل اصول اقتصاد تهاتر، مشارکتی و تسهیمی می‌شود. مهم‌ترین ویژگی اقتصاد دیجیتال، شفافیت زیاد و کاهش هزینه‌های تراکنش، همراه با افزایش سطح دسترسی به خدمات مالی و تجاری است. ساختار و پشتوانه اقتصاد مبتنی بر توکن به این صورت است:
*پشتوانه اصلی فعالیت‌ها در اقتصاد توکن، بهره‌وری از فناوری بلاکچین است. در این فناوری نوآورانه، سه عنصر امنیت، شفافیت و اعتماد در معاملات دیجیتال ایجاد می‌شود و استفاده از این نوع اقتصاد، نتایج و فوایدی مثل بهبود عملکرد اقتصادی، ایجاد سریع بازار و فراهم کردن فرصت‌هایی جدید برای انجام معاملات تجاری را به همراه دارد.
*ساختار این نوع اقتصاد، مبتنی بر فناوری بلاکچین است؛ به این معنا که از واحدهای دیجیتال قابل معامله در فرایندهای اقتصادی استفاده می‌شود و ارزش آنها ارتباط مستقیم با کالا یا خدمات مبتنی بر ارزش‌های دیجیتال دارد.
زمان پیدایش، قیمت‌گذاری، مدل کسب‌وکار، امکانات و ارزش‌افزوده ایجادشده توسط توکن، مشکل برطرف‌شده با آن توکن، نظارت و قوانین حاکم بر توکن و نحوه نقدشوندگی و پایان آن، ازجمله مواردی است که می‌بایست به‌طور مشخص، در سپیدنامه توکن قید شود.
توکن‌ها و فناوری بلاکچین
بلاکچین، فناوری نوآورانه‌ای است که امنیت، شفافیت و اعتماد را در معاملات دیجیتال به وجود می‌آورد. این فناوری، اصلی‌ترین پایه اقتصاد مبتنی بر توکن را نیز فراهم می‌کند. نقش فناوری بلاکچین در اقتصاد مبتنی بر توکن به شرح زیر است:
- امنیت تراکنش: ذخیره اطلاعات در بلوک‌های متصل‌به‌هم به‌صورتی که هر بلوک، اطلاعاتی از بلوک قبلی را دارد باعث مقاومت در برابر تقلب و تغییرات غیرمجاز می‌شود. البته تمامی تراکنش‌ها به‌صورت عمومی در شبکه قابل مشاهده‌اند.
- تسهیل تراکنش‌های مستقیم: تراکنش‌ها بدون نیاز به واسطه‌ها امکان‌پذیر می‌شوند که باعث کاهش هزینه و صرفه‌جویی در زمان می‌شود.
- صدور توکن‌ها: از آنجا که صدور توکن‌ها در بستر بلاکچین انجام می‌شود، توکن‌ها را می‌توان با دارا بودن ارزش مشخص، به تعداد محدود یا نامحدود، صادر و در بازارهای مختلف مبادله کرد.
- هویت دیجیتال: بلاکچین می‌تواند یک سیستم تأیید هویت دیجیتال برای افراد و سازمان‌ها باشد و از جعل هویت جلوگیری کند و باعث حفظ حریم خصوصی افراد شود.
- هوش مصنوعی و قراردادهای هوشمند: قراردادهای هوشمند با استفاده از بلاکچین، بدون نیاز به واسطه‌ها، اجازه اجرای خودکار و قابل اعتماد تراکنش‌ها را می‌دهند که در قالب اقتصاد تسهیمی و اقتصاد مشارکتی می‌گنجد.
در ادامه مروری بر نقاط قوت و ضعف فناوری بلاکچین در اقتصاد توکن و اقتصاد تهاتر خواهیم داشت:
نقاط قوت:
- امنیت؛
- شفاف بودن و قابل اعتماد بودن؛
- سهولت صدور توکن‌ها؛
- قابلیت تبدیل توکن‌ها به یکدیگر و حتی به ارزهای متداول؛
- صرفه‌جویی در هزینه‌ها و زمان تراکنش‌ها؛
- کاهش ریسک‌های تغییرات قیمت و نوسانات ارز؛
- حفظ حقوق مالکیت؛
- مشارکت افراد؛
- ایجاد انگیزه مالی؛
- تجارت هوشمند و خودکار و امکان تسهیل امور مالی؛
- مکان توکن‌سازی دارایی‌های مختلف؛
- کمک به شرکت‌ها و استارتاپ‌ها برای جذب سرمایه و حمایت جمعی سریع‌تر؛
- کمک به توسعه اقتصادی و افزایش اشتغال.
نقاط ضعف:
- مشکل در مقیاس‌پذیری؛
- مصرف انرژی بالا؛
- پذیرش محدود توسط شرکت‌ها و کشورها؛
- تغییرات قانونی و نظارتی جهانی.
- چگونگی استفاده از توکن‌ها در تراکنش‌های تهات
استفاده از توکن‌ها در تراکنش‌های تهاتر، مبادلات مستقیم بدون نیاز به پول ملی یا ارزهای بین‌المللی را ممکن می‌سازد. سازمان‌ها یا افراد، مقدار مشخصی توکن صادرشده با فناوری بلاکچین را دریافت می‌کنند که ارزش آنها براساس کالا یا خدمات تعیین می‌شود. طرفین توکن‌ها را تبادل و بر شرایط تراکنش توافق می‌کنند. انتقال توکن‌ها، دیجیتال و شفاف است و در بلاکچین ثبت می‌شود که تقلب را به حداقل می‌رساند. این روش وابستگی به واسطه‌های مالی را کاهش می‌دهد، سرعت و کاهش هزینه‌های تراکنش‌ها را بهبود می‌بخشد و سطح مشارکت افراد و کسب‌وکارها را بالا می‌برد.
پیش‌بینی‌ها در توسعه اقتصاد مبتنی بر توکن و تهاتر
با افزایش استفاده از توکن‌ها در صنایع مختلف، توکن‌های متنوعی براساس نیازها شکل می‌گیرند و بازارهای مالی دیجیتال توسعه می‌یابند. این توکن‌ها، تجارت بین‌المللی را سریع‌تر و کارآمدتر کرده و به نوآوری و تحول در صنایع مختلف کمک می‌کنند. اقتصادهای در حال توسعه با استفاده از اقتصاد مبتنی بر توکن، تبادلات سریع‌تر و رشد اقتصادی بیشتری را تجربه می‌کنند. تغییر در ساختارهای مالی و استفاده از توکن‌ها باعث ایجاد فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی برای بانک‌ها و نهادهای مالی می‌شود.
نقش بانک‌ها و مؤسسات مالی در اقتصاد تهاتر مبتنی بر توکن
توکن‌ها به‌عنوان ابزارهای دیجیتال مبتنی بر بلاکچین، می‌توانند در اقتصاد تهاتر نقش مهمی ایفا کنند. بانک‌ها و مؤسسات مالی با تأمین مالی پروژه‌های تهاتری و ایجاد توکن‌های خاص برای پروژه‌ها، فرایند جذب سرمایه را سریع‌تر و شفاف‌تر می‌کنند. همچنین، این نهادها در مدیریت ریسک‌ها و ارائه خدمات امنیتی و مشاوره‌ای مرتبط با توکن‌ها نقش دارند که به افزایش اعتماد به این فناوری کمک می‌کند. بانک‌ها و مؤسسات مالی می‌توانند زیرساخت‌های لازم برای مدیریت معاملات توکنی و نظارت بر فعالیت‌های مرتبط را تأمین کنند و سپس، مؤسسات مالیاتی با نظارت بر این فعالیت‌ها، از شفافیت و قانونی بودن آنها مطمئن شوند. این همکاری میان بانک‌ها، مؤسسات مالی و سازمان‌های مالیاتی می‌تواند به بهبود شفافیت، افزایش سرعت و کارایی فرایندها و بالا بردن اعتماد عمومی به اقتصاد مبتنی بر توکن‌ها منجر شود.