نبود فرهنگ‌سازی و آگاهی عمومی؛ از چالش‌های مهم کرادفاندینگ در ایران
کرادفاندینگ در ایران و موانع توسعه آن
عصر تراکنش ۸۴ ؛ علی عمیدی، مدیرعامل کارن‌کراد / کرادفاندینگ یا تأمین مالی جمعی، روشی نوین برای جمع‌آوری سرمایه از طریق سرمایه‌گذاری کوچک افراد مختلف است. این روش در بسیاری از کشورهای جهان یک راهکار مؤثر برای تأمین مالی کسب‌وکارها دانسته می‌شود. در سال گذشته میزان تأمین مالی جمعی در ایران حدود ۳/۴ همت طبق آمار فرابورس ایران بوده است؛ با این حال، وضعیت کرادفاندینگ در ایران با چالش‌ها و موانع مختلفی مواجه است که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
در سال‌های اخیر، کرادفاندینگ در ایران به‌تدریج در حال رشد بوده است. با توجه به محدودیت‌های اقتصادی و مشکلات دسترسی به منابع مالی سنتی، بسیاری از کارآفرینان و فعالان اقتصادی به سمت این روش جذب شده‌اند. سکوهای مختلفی نیز برای تسهیل این فرایند در ایران راه‌اندازی شده‌اند که ازجمله آنها می‌توان به سکوی تأمین مالی جمعی کارن‌کراد اشاره کرد؛ این سکو تاکنون بیش از پانصد میلیارد تومان برای کسب‌وکارها تأمین مالی کرده است. سکو‌هایی مانند کارن‌کراد تلاش می‌کنند با فراهم کردن بستر مناسب، اعتمادسازی و شفافیت، کاربران را به حمایت از پروژه‌های مختلف ترغیب کنند، اما این مسیر با مشکلات و موانع زیادی همراه است.
یکی از چالش‌های مهم کرادفاندینگ در ایران، نبود فرهنگ‌سازی و آگاهی عمومی در این زمینه است. بسیاری از مردم با مفهوم کرادفاندینگ و نحوه عملکرد آن آشنا نیستند و بنابراین تمایلی برای مشارکت در این نوع پروژه‌ها ندارند، بنابراین سکوها و صاحبان کسب‌وکارها به‌طور کامل از ظرفیت‌های این روش بهره‌مند نمی‌شوند.
برای رفع این مشکل، نیاز است رسانه‌ها، نهادهای آموزشی و سکوهای تأمین مالی جمعی به‌طور گسترده‌تری به معرفی و ترویج این روش بپردازند. برگزاری کارگاه‌ها، همایش‌ها و انتشار محتواهای آموزشی نقش مهمی در افزایش آگاهی عمومی و فرهنگ‌سازی در این زمینه خواهد داشت، از همین رو سکوی کارن‌کراد با ساخت رئالیتی‌شو کارمانی در تلاش است به معرفی این روش از تأمین مالی کمک کند.
شرایط اقتصادی نامناسب و نوسانات شدید ارزی در ایران، یکی دیگر از چالش‌های اساسی کرادفاندینگ است. این وضعیت باعث شده مردم کمتر به سرمایه‌گذاری در طرح‌های کرادفاندینگ تمایل داشته باشند. افزایش نرخ تورم و کاهش قدرت خرید، توان مالی مردم را برای مشارکت در پویش‌های کرادفاندینگ کاهش داده است.
همچنین، نوسانات ارزی باعث شده هزینه اجرای بسیاری از طرح‌ها به‌طور ناگهانی و پیش‌بینی‌نشده‌ای افزایش یابد و طرح‌ها نتوانند با بودجه اولیه به اهداف خود برسند. این مسئله نیز می‌تواند اعتماد عمومی را نسبت به کرادفاندینگ کاهش دهد. وضعیت اقتصادی ناپایدار و نرخ بالای تورم باعث شده مردم تمایل کمتری به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید داشته باشند و ترجیح دهند پول خود را در دارایی‌های نقدشونده‌تر و مطمئن‌تری نگه دارند.
برای موفقیت کرادفاندینگ، وجود زیرساخت‌های فناوری مناسب و امن ضروری است. در ایران، پیشرفت‌هایی در این زمینه صورت گرفته، اما همچنان مشکلات و نواقصی وجود دارد. عدم دسترسی به پرداخت‌های بین‌المللی، محدودیت‌های اینترنتی و فیلترینگ، مشکلات امنیتی و نقص‌های فنی سکوها ازجمله موانعی هستند که می‌توانند بر روند کرادفاندینگ تأثیر منفی بگذارند. همچنین، محدودیت‌ها و مشکلات مربوط به پرداخت‌های آنلاین سرعت رشد تأمین مالی جمعی را در ایران با مشکل مواجه کرده است.
سکوهای کرادفاندینگ نیازمند بهبود و توسعه زیرساخت‌های خود هستند تا به‌صورت ایمن و کارآمد به کاربران خدمات ارائه دهند. همچنین، حمایت دولت و نهادهای ذی‌ربط در توسعه فناوری‌های نوین و رفع موانع قانونی می‌تواند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند. نبود حمایت‌های دولتی و مشوق‌های مالی، به‌ویژه مشوق‌های مالیاتی، نیز یکی دیگر از موانع است.
اعتماد عمومی یکی از عناصر کلیدی در موفقیت کرادفاندینگ است. در ایران، با توجه به برخی از تجارب منفی و عدم شفافیت در برخی از سکوها، سطح اعتماد عمومی هنوز به اندازه کافی نیست. برای جلب اعتماد عمومی، سکوها و صاحبان پروژه‌ها باید به شفافیت، مسئولیت‌پذیری و پاسخ‌گویی پایبند باشند. اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع درباره وضعیت طرح‌ها، ارائه گزارش‌های مالی شفاف و تعامل مستمر با سرمایه‌گذاران به افزایش اعتماد عمومی کمک می‌کند.
پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۰۳ میزان تأمین مالی جمعی به ۱۰ همت برسد. علاوه‌بر آن روند تأمین مالی جمعی در سال ۱۴۰۳ به عوامل مختلفی بستگی دارد، ازجمله وضعیت اقتصادی، تحولات قانونی و تنظیمی و پذیرش عمومی این روش توسط مردم و کسب‌وکارها. کرادفاندینگ در ایران با وجود تمام چالش‌ها و موانع، دارای ظرفیت بسیاری است و می‌تواند یک ابزار مؤثر برای تأمین مالی کسب‌وکارها باشد. با این حال، برای بهره‌برداری کامل از این ظرفیت، به حل مسائل قانونی و مقرراتی، فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی عمومی، بهبود شرایط اقتصادی و توسعه زیرساخت‌های فناوری نیازمندیم. همچنین، جلب اعتماد عمومی از طریق شفافیت و مسئولیت‌پذیری به رشد و توسعه این حوزه کمک شایانی می‌کند.