عصر تراکنش ۸۴ / احمدرضا قودجانی، مشاور و کارشناس ارشد حوزه رمزارزها / پروژه‌های فناوری نوظهور، هرچقدر هم که از لحاظ فنی به‌خوبی پیاده‌سازی شوند، اگر کاربردپذیری عمومی نداشته باشند، در جامعه پذیرفته نمی‌شوند. با توجه به هدف ریال دیجیتال در حوزه پرداخت‌های خرد، کاربردپذیری و جذابیت‌های استفاده از آن در میان عموم مردم، گلوگاه اصلی این پروژه است.
در مکانیسم‌های توزیع ریال دیجیتال، بانک‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. بانک‌ها حتی اگر تمایلی هم نداشته باشند، به واسطه حاکمیتی بودن این پروژه مجبور به توسعه آن هستند، اما آنچه جامعه را به استفاده از ریال دیجیتال ترغیب می‌کند حکم حاکمیتی نیست، بلکه ایجاد بسترهای کاربردی ساده به کمک اکوسیستم فین‌تک و طرح‌های تشویقی است که بانک مرکزی و بانک‌های عامل ارائه میدهند. در ادامه به چند برنامه ترغیبی اشاره خواهم کرد:
- آموزش همگانی و آگاه‌سازی جامعه: بانک مرکزی که متولی اصلی اجرای ریال دیجیتال است، نقش مهمی در آگاه‌سازی جامعه ایفا می‌کند. وقتی عموم مردم نگاه مثبتی به ریال دیجیتال، به‌عنوان یک ابزار کنترلی، ندارند آگاهی از تأثیر استفاده از آن در موضوعات اجتماعی مانند افزایش شفافیت مالی و کاهش فساد، جذابیت استفاده از ریال دیجیتال را برای عموم مردم افزایش می‌دهد. این در حالی است که رسانه‌ها خبر از اجرایی شدن ریال دیجیتال میدهند و شاید مخاطبان علاقه‌مند پس از ساعت‌ها جست‌وجو به محتوای مناسبی دست یابند. بانک مرکزی می‌تواند با ایجاد صفحه فرود (لندینگ‌پیج) اختصاصی، محتوای آموزشی مناسب و معرفی اکوسیستم فعال پروژه، به آگاه‌سازی بیشتر مردم کمک کند.
- تخصیص اعتبارات ویژه: بانک مرکزی و سایر بانک‌ها می‌توانند اعتبارات ویژه‌ای به دارندگان و مصرف‌کنندگان ریال دیجیتال تخصیص دهند. تجربه نشان داده که اعطای چنین اعتباراتی در ترغیب عموم مردم برای استفاده از ریال دیجیتال مؤثر است.
- استفاده از ریال دیجیتال در خدمات دولتی: اجرای پروژه‌های پایلوت در خدمات دولتی و تشویق مردم به استفاده از ریال دیجیتال برای پرداخت‌های دولتی، کاربردپذیری این ارز را افزایش می‌دهد. وزارت اقتصاد و دارایی در کنار سود حاصل از تنظیم قوانین و نظارت بر کلیات، نقش مهمی در اقتصاد دیجیتال با کمک ریال دیجیتال دارد. همچنین مشوق‌های مالیاتی برای کسب‌وکارهایی که ریال دیجیتال را می‌پذیرند، به تسریع پذیرش این ارز دیجیتال کمک می‌کند.
- اجرای گیمیفیکیشن‌های ویژه برای توزیع ریال دیجیتال: موفقیت بازی‌های موبایلی در ایران نشان‌دهنده تحول دیجیتال نیست، بلکه به وضعیت معیشتی جامعه برای کسب درآمد اشاره دارد. سادگی استفاده از این بازی‌ها نیز مؤثر است. شبکه‌های اجتماعی ایرانی نقش بسزایی در به‌کارگیری ریال دیجیتال دارند و نباید از آن غافل شد.
- دسترسی اکوسیستم فین‌تک به ریال دیجیتال: بانک مرکزی می‌تواند با ارائه جوایز و مشوق‌های مالی به استارتاپ‌ها و شرکت‌های فین‌تکی که خدمات جدید و نوآورانه‌ای با استفاده از ریال دیجیتال ارائه میدهند، آنها را تشویق کند. در بازار آزاد و رقابتی، نوآوری‌های خاص و کاربردی در میان جامعه نفوذ می‌کنند، ولی قوانین فعلی جذابیتی برای اکوسیستم فین‌تک در شراکت با توسعه ریال دیجیتال ایجاد نمی‌کند. حاکمیت می‌تواند در این پروژه همکاری خود را با اکوسیستم فین‌تک؛ به‌ویژه فعالان حوزه رمزارز تقویت کند. برای مثال، مجوز پذیرش ETFهای رمزارزی به‌عنوان وثیقه قانونی برای گرفتن تسهیلات خرد بر بستر پلتفرم ریال دیجیتال فراهم شود.
- نظرسنجی و بازخوردگیری از کاربران: ایجاد کانال‌های رسمی برای نظرسنجی و دریافت بازخورد از کاربران درباره تجربه استفاده از ریال دیجیتال به بهبود و توسعه این پروژه کمک می‌کند. درنهایت، این برنامه‌ها و استراتژی‌ها سبب افزایش علاقه مردم به استفاده از ریال دیجیتال و کاهش موانع پیش رو در این حوزه می‌شوند.