عصر تراکنش ۸۷؛ محمدمهدی فاطمیان، مدیرعامل زیبال / همواره در طول تاریخ، پیدایش فناوری‌های جدید منجر به شکل‌گیری مفاهیمی جدید شده‌اند؛ زیرا تا قبل از به وجود آمدن یک فناوری برخی از مفاهیم اساساً دلیلی برای مطرح شدن نداشته‌اند. باید در نظر داشت که این مفاهیم، خود می‌توانند منجر به توسعه فناوری به اشکال گوناگون یا در بستر همان فناوری اصلی شوند. فناوری‌های مالی نیز مستثنا نیستند و بدون تردید در این حوزه هم پس از ظهور فناوری‌های جدید، مفاهیم جدید به وجود آمده و گسترش پیدا می‌کنند.
شاید بتوان گفت فناوری‌ها در این حوزه مهم نیز مانند دیگر حوزه‌ها همچون زنجیری به یکدیگر متصل‌اند و یکی پس از دیگری زنجیره را کامل کرده و توسعه پیدا می‌کنند، اما فارغ از کلیت موضوع، در این یادداشت به شکل ویژه به موضوع «امور مالی تعبیه‌شده» (Embedded finance) می‌پردازیم و گوشه‌ای از اهمیت و لزوم توجه و تأکید بر آن در زیست‌بوم اقتصاد دیجیتال و فناورانه کشور را بیان می‌کنیم.
جدا از تعریف و فهم فلسفه وجودی امور مالی تعبیه‌شده می‌بایست با اهمیت، کاربرد و دلیل به‌کارگیری آن آشنا شویم و در صورت لزوم بستری فراهم کنیم تا برای واکاوی موضوع از لحاظ عمومی و تخصصی گفت‌وگوهایی شکل گیرد. در اینجا سؤال اساسی این است که چرا امور مالی تعبیه‌شده و به‌کارگیری آن برای کسب‌وکارها و به‌ویژه برای کسب‌وکارهای ایرانی اهمیت دارد؟
لازم است پیش از هر چیز به موضوع افزایش درآمد و در ادامه آن سودآوری بیشتر کسب‌وکارها پس از به‌کارگیری امور مالی تعبیه شده بپردازیم:
- امکان فروش بیشتر: با ارائه خدمات مالی جذاب و قابل توجه، مانند پرداخت‌های انعطاف‌پذیر، تخفیف‌ها، پیشنهادهای ویژه و خاص برای پرداخت‌های آنلاین یا امکان سرمایه‌گذاری کوچک در محصولات یا خدمات، کسب‌وکارها می‌توانند مشتریان بیشتر و وفادار را جذب کنند و میزان فروش خود را افزایش دهند.
- افزایش ارزش متوسط سبد خرید: با ارائه خدمات مالی مانند اعتبار خرید، مشتریان تشویق و ترغیب می‌شوند تا کالاها و محصولات بیشتری را در سبد خرید خود قرار دهند.
- درآمدهای جدید: کسب‌وکارها می‌توانند از راه ارائه خدمات مالی، مانند کارمزد تراکنش یا سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها، درآمدهای جدیدی کسب کنند و درنهایت سودآوری خود را افزایش دهند.
در ادامه لازم است به مواردی اشاره شود که می‌تواند منجر به توسعه بازار برای کسب‌وکارها شود:
- امکان دسترسی به مشتریان جدید: با ارائه خدمات مالی، کسب‌وکارها می‌توانند به مشتریانی دسترسی پیدا کنند که پیش‌تر به دلیل محدودیت‌های مالی امکان خرید از آنها را نداشتند، اما بعد از به‌کارگیری امور مالی تعبیه‌شده این امکان فراهم می‌شود.
- توسعه محصولات و خدمات جدید: امور مالی تعبیه‌شده به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا محصولات و خدمات جدیدی را توسعه دهند که براساس نیازهای مالی مشتریان طراحی شده‌اند.
امور مالی تعبیه‌شده همچنین باعث کاهش هزینه‌های کسب‌وکار شده و درنتیجه می‌تواند راهی مؤثر در زمینه مدیریت و کنترل هزینه‌ها باشد:
- کاهش هزینه‌های تراکنش: با استفاده از درگاه‌های پرداخت داخلی، کسب‌وکارها می‌توانند هزینه‌های تراکنش را کاهش دهند.
- کاهش هزینه‌های جذب مشتری: با ارائه خدمات مالی جذاب، کسب‌وکارها می‌توانند هزینه‌های جذب مشتری جدید را کاهش دهند.
- افزایش بهره‌وری: اتوماسیون فرایندهای مالی می‌تواند به افزایش بهره‌وری کسب‌وکارها کمک کند.
تجربه مشتریان نیز یکی از مؤلفه‌های مهم است و از این منظر نیز باید به اهمیت توسعه و به‌کارگیری امور مالی تعبیه‌شده بپردازیم:
- سادگی و راحتی: با یکپارچه‌سازی خدمات مالی در محصولات، مشتریان می‌توانند تمام نیازهای خود را در یک محیط برطرف کنند و از فرایندهای پیچیده و زمان‌بر معاف شوند.
- شخصی‌سازی: کسب‌وکارها می‌توانند با استفاده از داده‌های مرتبط مشتریان، پیشنهادها و خدمات شخصی‌سازی‌شده‌ای را ارائه دهند.
- افزایش وفاداری مشتری: تجربه مثبت مشتریان از خدمات مالی، به افزایش وفاداری و ماندگاری آنها منجر می‌شود.
بدون تردید چالش‌هایی نیز در این مسیر وجود دارد که بی‌توجهی به آنها ممکن است کسب‌وکارها را در استفاده از این مقوله با ناکامی مواجه کند:
- قوانین و مقررات: پیچیدگی قوانین و مقررات مالی در کشور چالش‌هایی را برای اجرای امور مالی تعبیه‌شده ایجاد می‌کند.
- اعتماد مشتری: کسب اعتماد مشتریان به خدمات مالی جدید، نیازمند شفافیت و امنیت بالا است.
- فناوری: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات برای اجرای موفق امور مالی تعبیه‌شده ضروری و حیاتی به حساب می‌آید.
- رقابت: رقابت فشرده در بازار خدمات مالی، کسب‌وکارها را مجبور می‌کند تا به شکل پیوسته خود را با تغییرات بازار وفق دهند.
درنهایت در نظر گرفتن برخی نکات در به‌کارگیری امور مالی تعبیه‌شده توسط کسب‌وکارهای ایرانی منجر به تجربه‌ای موفق و کارا خواهد شد:
- تحقیق و تحلیل بازار: قبل از اجرای امور مالی تعبیه‌شده، بازار می‌بایست به‌دقت تحلیل شده و نیازهای مشتریان شناسایی شود.
- همکاری با شرکای مالی: همکاری با بانک‌ها، مؤسسات مالی و شرکت‌های پرداخت می‌تواند منجر به فهم دقیق‌تر موضوع و این نوع فعالیت شود.
- سرمایه‌گذاری در فناوری: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و امنیت اطلاعات از الزامات به حساب می‌آید.
- آموزش کارکنان: نیروهای انسانی می‌بایست در زمینه امور مالی تعبیه‌شده آموزش ببینند.
- پشتیبانی مشتری: خدمات پشتیبانی قدرتمند برای مشتریان ضروری است.
درنهایت آنچه مشخص است نهادهای ناظر و تصمیم‌گیر مانند بانک مرکزی با حمایت‌های خود از فین‌تک‌ها می‌توانند به شکل غیرمستقیم باعث رشد و توسعه امور مالی تعبیه‌شده شوند؛ زیرا فین‌تک‌ها در این حوزه، مؤثر و توانمندساز هستند و تقویت آنها منجر به بهره‌گیری بیشتر کسب‌وکارها و امکان استفاده آنها از امور مالی تعبیه‌شده خواهد شد.