عصر تراکنش ۹۴؛ محمدرسول کاظمی، مدیرعامل جوان تجارت شایان از سال ۱۴۰۲ سرپرستی این شرکت را بر عهده گرفته و در مدت کوتاهی، تحولی اساسی در عملکرد آن رقم زده است. او با استراتژی‌های کارآمد، تجارت شایان را از یک شرکت تک‌محصولی و زیان‌ده به یک شرکت سودآور تبدیل کرده است. در گفت‌وگویی که با محمدرسول کاظمی داشتیم، ابتدا نگاهی به مسیر حرفه‌ای او و سپس به مهم‌ترین دستاوردهای این شرکت در دوران مدیریتش پرداختیم. یکی از بزرگ‌ترین موفقیت‌های کاظمی و تیمش در سال ۱۴۰۳، این بود که ۳۰۰میلیارد تومان از درآمد کارمزدی بانک تجارت از اکوتام حاصل شد و همچنین تجارت شایان به ۵۰همت تراکنش مالی دست یافت؛ دستاوردی که اهمیت استراتژیک این شرکت را برای بانک تجارت دوچندان کرده و این شرکت را به بازیگر اصلی صنعت SCF تبدیل کرده است.
همین موفقیت‌ها باعث شده که ورود تجارت شایان به بورس یکی از اهداف کلیدی این شرکت در سال آینده باشد. طبق گفته‌های کاظمی، تجارت شایان درحالحاضر ۹۰درصد بازار تأمین مالی زنجیره‌ای کشور را در اختیار دارد و برای توسعه بیشتر، برنامه‌هایی چون راه‌اندازی اولین درگاه خرید اعتباری کشور (CPG)، ارائه API به کسب‌وکارها و آغاز پروژه تأمین مالی مسکن را تا پایان سال ۱۴۰۴ در دستور کار دارد. در ادامه، گزارشی از این گفت‌وگو را می‌خوانید که در آن به‌تفصیل از آینده‌نگری‌های این مدیر و برنامه‌های در حال اجرای تجارت شایان صحبت شده است.
آشنایی با برنامه‌نویسی و شروع فعالیت حرفه‌ای
محمدرسول کاظمی متولد سال ۱۳۶۷ و فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی ارشد نرم‌افزار است و از سال ۱۳۸۵ فعالیت خود را در حوزه توسعه نرم‌افزار آغاز کرد. طبق صحبت‌های او، تا قبل از ورود به دانشگاه، نخستین آشنایی‌اش با برنامه‌نویسی در کلاس‌های فوق‌برنامه برنامه‌نویسی و شبکه مقطع راهنمایی اتفاق افتاد و دلیل انتخاب رشته‌اش در دانشگاه فقط علاقه به کامپیوتر نبود؛ بلکه از قبل به‌طور حرفه‌ای در این حوزه مشغول به کار بود: «از سال ۱۳۹۰ همان فعالیت‌ها را در تهران ادامه دادم و برنامه‌نویسی و توسعه نرم‌افزار را به شکل حرفه‌ای‌تری در شرکت خصوصی خودم آغاز کردم. در واقع فعالیت‌های من تا سال ۱۳۹۴ به صورت شخصی بود، اما در سال ۱۳۹۴ شرکت «روی خط مدیا» را برای فعالیت‌های طراحی و توسعه نرم‌افزار راه‌اندازی کردم.» کاظمی اوایل سال ۱۴۰۰ به ایرانسل و چهار سال بعد به تجارت شایان پیوست.
فعالیت در ایرانسل و سپس تجارت شایان
از آنجا که تمام فعالیت‌های ایرانسل متکی بر تأمین‌کنندگان و شرکت‌های بیرونی است، نیاز به سازوکاری منسجم برای یکپارچه‌سازی حوزه DevOps احساس می‌شد. کاظمی پس از پیوستن به ایرانسل در اوایل سال ۱۴۰۰، هدفش این بود که صفر تا صد توسعه و کدنویسی نرم‌افزار را در دل سازمان انجام دهد؛ به‌نحوی‌که در صورت خروج یک شرکت یا توسعه‌دهنده، منابع کدها به همراه مستندات کامل در اختیار سازمان باقی بماند و امکان توسعه آتی فراهم باشد: «ما از لایه صفر تا صد مدیریت توسعه نرم‌افزار و استقرار آن روی سرور را از طریق بستر ایرانسل انجام دادیم تا کلیه سوابق در اختیار خود سازمان باشد. هم‌زمان تیم توسعه نرم‌افزار «ایرانسل من» نیز فعالیت داشت. تیم اولیه شامل چهار یا پنج نفر بود که من در اواخر سال ۱۴۰۲ به آنها پیوستم. هم‌اکنون پس از گذشت ۲ سال این تیم کوچک به حدود ۱۵۰ نفر رسیده است. همچنین سعی شد تمام سرویس‌هایی که پیش‌تر توسط تأمین‌کنندگان خارجی با قیمت دلاری ارائه می‌شدند، در این سال‌ها بومی‌سازی شوند.»
همکاری کاظمی با شرکت تجارت شایان از سال ۱۴۰۱ آغاز شد؛ همکاری‌ای که ابتدا به صورت پاره‌وقت و با سمت مدیر فنی شکل گرفت. طبق صحبت‌های او، در آن زمان تجارت شایان پلتفرمی به نام «اکوتام ورژن ۲» داشت که حدود ۵۰۰ میلیارد تومان تراکنش مالی از طریق آن انجام شده بود؛ اما مشکلات زیادی داشت و مرتباً دچار اختلال می‌شد. تجارت شایان در سال ۱۳۹۹ تأسیس شده بود و کاظمی در سال ۱۴۰۱، یعنی در دومین سال فعالیت شرکت، به آن پیوست. او درباره ورودش به تجارت شایان می‌گوید: «پلتفرم قدیمی قادر به پاسخگویی مؤثر به نیازهای مشتریان و بانک نبود. مدیرعامل وقت، با توجه به سابقه همکاری شرکت قبلی من با بانک‌های ملت و پارسیان، مرا دعوت به همکاری کرد. از مهرماه ۱۴۰۱ کارم را آغاز کردم. کل پلتفرم ورژن ۲ کنار گذاشته شد و بر اساس نیازهای بانک تجارت، پلتفرم ورژن ۳ را طراحی و پیاده‌سازی کردیم.»
از دی‌ماه ۱۴۰۱ اجرای آزمایشی پلتفرم ورژن ۳ اکوتام برای برخی مشتریان شرکتی بانک تجارت آغاز شد و در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ بهره‌برداری رسمی از این پلتفرم اعلام شد. دو مشتری بزرگ بانک تجارت یعنی سایپا و ساپکو نیز به این پلتفرم از ابتدا پیوستند. کاظمی در این خصوص می‌گوید که نام این سرویس «تأمین نو» بود که زنجیره SCF را از بالادست تا پایین‌دست پوشش می‌داد: «در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲، با تغییر مدیرعامل تجارت شایان، تصمیم به ترک شرکت داشتم؛ اما با توجه به اصرار مدیرعامل بعدی، همکاری خود را به صورت پاره‌وقت با این شرکت ادامه دادم.»
مدیرعاملی شرکت تجارت شایان و سوددهی ۱۶.۵ برابری نسبت به سال قبل
از اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ مدیرعامل جدید تجارت شایان فعالیت خود را آغاز کرد و این همکاری تا مهرماه همان سال ادامه داشت. پس از آن، شرکت تجارت شایان برای پنج ماه بدون مدیرعامل باقی ماند: «با توجه به شناخت آقای دکتر فرجود، مدیرعامل وقت هلدینگ تفتا، از سابقه همکاری‌ام با ایرانسل، از من خواسته شد مدتی به عنوان سرپرست تجارت شایان فعالیت کنم. در نتیجه همکاری خود با ایرانسل را کاهش و همکاری با تجارت شایان را افزایش دادم. به پیشینه شرکت آگاه بودم و می‌دانستم که نقطعه ضعف شرکت تک‌محصولی بودن آن است؛ بنابراین نخستین اقدامی که انجام دادیم، تنوع‌بخشی به محصولات شرکت بود. پیش‌تر، فعالیت مجموعه فقط محدود به کسب‌وکار شرکتی بانک تجارت بود؛ اما به‌تدریج برای سایر خطوط نیز محصولاتی تعریف و اجرا کردیم. به‌جز «کالانو» که در شرکت سیمرغ تجارت توسعه یافت، تمام محصولات نو بانک تجارت در شرکت تجارت شایان شکل گرفت.»
کاظمی توضیح می‌دهد که هنگام تحویل شرکت، وضعیت مناسبی وجود نداشت؛ نقدینگی نبود و صرفاً ماهانه به‌اندازه حقوق کارمندان از بانک حمایت مالی دریافت می‌کردند. تیم‌ها متزلزل بودند و بسیاری از کارکنان قصد خروج داشتند. او در اسفندماه ۱۴۰۲ شرکت را با ۱۹میلیارد تومان بدهی تحویل گرفت، در‌حالی‌که سال ۱۴۰۳ شرکت تجارت شایان به سوددهی مثبت ۱۶.۵برابری رسید و توانست تمام زیان انباشته و بدهی‌های خود را صفر کند: «یکی از اهداف من در این شرکت، عرضه اولیه (IPO) و ورود به بورس است؛ بنابراین تمام زیان انباشته سال‌های گذشته را جبران کردیم. بدون تردید روند سوددهی و تنوع خدمات در سال پیش رو از سال ۱۴۰۳ نیز بیشتر خواهد بود. سود عملیاتی حداقل ۲برابری را برای پایان سال مالی ۱۴۰۴ پیش‌بینی می‌کنیم.»
معرفی خدمات تجارت شایان
کاظمی توضیح می‌دهد که مهم‌ترین چالش تجارت شایان در سال ۱۴۰۲ تک‌محصولی بودن آن بود که موجب محدود شدن مشتریان آن می‌شد؛ به همین دلیل از سال گذشته توسعه محصولات جدید را آغاز کردند و درحالحاضر این شرکت هفت خدمت اصلی ارائه می‌دهد. به گفته او، آن زمان تنها سرویس «تأمین نو» را داشتند اما اکنون حداقل ۷ محصول مختلف در خطوط بانکی ارائه می‌دهند. او توضیح می‌دهد: «در سال گذشته پروژه «صنف نو» را برای پشتیبانی زنجیره پایین‌دست به بالادست راه‌اندازی کردیم؛ برای مثال نماینده ایساکو با دریافت اعتبار، از ایساکو خرید می‌کند و اعتبارش به ساپکو منتقل می‌شود؛ یعنی زنجیره تأمین از پایین به بالا اعتبارات را منتقل می‌کند. «صنف نو پلاس» نیز مجموعه‌ای از اعتبار و تسهیلات را با خود به همراه دارد. پس از آن «بورس نو» را توسعه دادیم و اکنون اولین بانکی هستیم که امکان صدور برات الکترونیکی برای خرید اعتباری کالا در بورس کالا را فراهم کرده‌ایم.»
در کنار سه محصول بانکداری تجاری، بانکداری اصناف نیز در دستور کار تجارت شایان قرار گرفته است. مدیرعامل این شرکت می‌گوید: «محصول «کسب نو» پیش‌تر در بخش دیگری از بانک تجارت توسعه یافته بود اما با مشکلاتی همراه بود. بخش فرانت آن را یک شرکت زیرمجموعه بانک و بک‌اند آن را شرکتی دیگر انجام می‌داد. با توجه به ارتباط این خدمات با تأمین مالی و اعتبار در زنجیره تأمین، تصمیم گرفتیم همه این فعالیت‌ها را یکپارچه کنیم. سپس خدمت «کشت نو» را برای ارائه اعتبار به کشاورزان ایجاد کردیم. در مجموع سه محصول برای اصناف، سه محصول برای امور تجاری و سرویس «تأمین نو» که از قبل داشتیم، درحالحاضر هفت خدمت اصلی تجارت شایان را تشکیل می‌دهند.»
ورود به حوزه B2C با خدمت روز نو
طبق صحبت‌های کاظمی، این شرکت به‌زودی با محصول «روز نو» وارد بازار C نیز خواهد شد؛ خدمتی که به کارت اعتباری مربوط می‌شود و زنجیره تأمین را از ابتدا تا انتها پوشش می‌دهد. به گفته او، این خدمت برای ایجاد اعتبار در زنجیره تأمین طراحی شده و هیچ‌گونه وامی ارائه نمی‌دهد: «ما فقط اعتبار می‌دهیم؛ مانند اینکه شما یک چک به کسی بدهید و تضمین کنید که وجه آن پرداخت می‌شود. در چک، صادرکننده ضامن تأمین وجه است؛ اما در برات، بانک متعهد به تسویه می‌شود. اگر در سررسید معین مشتری نتواند تعهد را تامین کند، بانک همان روز مبلغ را به ذی‌نفع می‌پردازد و مشتری را بدهکار می‌کند و پول را با جریمه بازمی‌ستاند. در این مدل، افراد می‌توانند اعتبار را با دقت و اعتماد بالا به یکدیگر منتقل کنند و خیالشان از بابت سررسیدها راحت باشد. این محصولات می‌توانند با سامانه ERP شرکت‌ها و همچنین سامانه افق برای واکشی دیتای فاکتورهای رسمی یکپارچه شوند. مبنای تمام کارهای ما، فاکتور الکترونیکی و برات تضمین تسویه است. توجه داشته باشید که تجارت شایان بستر خرید اعتباری را فراهم می‌کند، اما شرکت سیمرغ تجارت به سمت BNPL و تسهیلات رفته است. خرید اعتباری با تسهیلات متفاوت است.»
خدمت روز نو این امکان را به تمام افراد می‌دهد که با ارائه نوعی وثیقه به بانک، اعتبار معینی دریافت کنند. کاظمی در‌این‌باره توضیح می‌دهد: «مبلغ اعتبار می‌تواند ۲۰، ۳۰ یا ۵۰میلیون تومان باشد. شما با این اعتبار می‌توانید در سوپرمارکت یا هر جای دیگر خریدهایی با مهلت تسویه یک یا دوماهه انجام دهید. در پایان دوره، باید مبلغ را در حساب بگذارید؛ در غیر این صورت، بانک تسویه را انجام داده و از شما دریافت می‌کند. در زنجیره تأمین، مجموع اعتبار سوپرمارکت‌ها به سطح بالاتر یعنی توزیع‌کننده منتقل می‌شود و توزیع‌کننده می‌تواند آن را به کارخانه انتقال دهد و کارخانه نیز اعتبار را به زنجیره‌های دیگری مانند «کشت نو» ببرد. برای نمونه، اکنون ما با کارخانه گلستان همکاری داریم. گلستان اعتبار را از پایین‌دست می‌گیرد و خریدهای شش ماه آینده خود از کشاورزان را انجام می‌دهد. این کارخانه از حالا برای شش ماه یا یک سال آینده خرید می‌کند و در روز سررسید، مبلغ به حساب کشاورزان واریز می‌شود.»
اما به گفته کاظمی، در صنعتی مثل خودرو، خدمت «تأمین نو» به یاری می‌آید؛ به این صورت که ابتدا خودروساز یک اعتبار کلی می‌گیرد و آن را به ساپکو اختصاص می‌دهد تا صرف خرید قطعه از شرکت‌های پایین‌دست شود. با اعتبار مصوب ساپکو، خرید قطعات انجام می‌شود. این زنجیره تا قبل از ایجاد «صنف نو» کامل نبود، اما با راه‌اندازی این خدمت، ایساکو به عنوان تأمین‌کننده قطعات ساپکو می‌تواند توسط بانک اعتبار را به نمایندگی‌های خود تخصیص دهد: «ساپکو چند هزار نمایندگی دارد. آن نمایندگی‌ها اعتبار را از بانک می‌گیرند، خریدهایشان را انجام می‌دهند؛ این خریدهای اعتباری به ایساکو می‌رسد، ایساکو آنها را تجمیع می‌کند و از ساپکو خرید می‌کند، ساپکو نیز می‌تواند مبلغ تجمیعی را یکجا یا میان تأمین‌کنندگان قطعه توزیع کند. SCF هر صنعت با دیگری تفاوت دارد. خدمت «بورس نو» نیز امکان خرید از بورس کالا و پتروشیمی‌ها را فراهم ساخته است.»
آمار و ارقامی از محصولات تجارت شایان
کاظمی سپس به آمار و ارقامی از محصولات تجارت شایان اشاره می‌کند. به گفته او، اولین محصول این شرکت «تأمین نو» بود که امروز بیش از ۵۰۰ مشتری تجاری دارد و شرکت‌هایی مثل سایپا و ساپکو از جمله مشتریان آن هستند. شرکت‌های طرف قرارداد نیز بر اساس نیاز خود در سیستم ثبت‌نام می‌کنند تا خرید و فروش با صدور فاکتور رسمی انجام شود. در «صنف نو» نیز بیش از ۲۵۰۰ شرکت حضور دارند که هرکدام دارای نمایندگی‌های متعدد هستند. او می‌گوید: «مثلاً سایپا یدک و ساپکو هرکدام دو تا سه هزار نماینده فعال در سراسر کشور دارند. بنابراین، تعداد کسب‌وکارهای مخاطب صنف نو، طبیعتاً بیشتر از تأمین نو است. در حوزه بورس تازه وارد شده‌ایم و در «کشت نو» نیز بیش از ۵۰۰ کسب‌وکار و کشاورز را با خود همراه کرده، اما بزرگ‌ترین جامعه آماری ما مربوط به ۱۴هزار کاربر فعال در «کسب نو» می‌شود که از طریق شرکت‌های بیرونی بانک بازاریابی و فروش صورت می‌گیرد.»
ایجاد بالاترین گردش مالی در بین شرکت‌های گروه بانک تجارت
با مدیرعاملی کاظمی، تجارت شایان در یک سال گذشته کاملاً متحول شده و محصولات جدیدی به بازار ارائه کرده است؛ محصولاتی که در نهایت باعث شد ۳۰۰میلیارد تومان از درآمد کارمزدی بانک تجارت در سال ۱۴۰۳ از اکوتام باشد. کاظمی می‌گوید: «در یک سال گذشته توانستیم با حمایت مدیرعامل بانک تجارت، هیئت‌مدیره و هلدینگ تفتا محصولات جدیدی عرضه کنیم. ما بانک تجارت را به‌عنوان یک بانک نوآور معرفی کردیم. تجارت شایان بخش عمده فناوری‌های موردنیاز بانک و صنعت را فراهم کرده است. مجموع تراکنش‌هایی که در یک سال و نیم یا دو سال اخیر برای بانک تجارت فراهم کرده‌ایم، حدود ۵۰ همت می‌شود. به نظرم، در مقایسه با اندازه شرکت‌های بانک تجارت، ما بالاترین گردش مالی را داشته‌ایم. تاکنون چنین ارقامی در شرکت‌های زیرمجموعه بانک مشاهده نشده بود. نسخه ۲ اکوتام تنها ۵۰۰ میلیارد تومان تراکنش داشت، اما امروز ما به ۵۰ همت تراکنش مالی رسیده‌ایم.»
به باور او، این موفقیت نشان‌دهنده اعتماد بازار به توانمندی‌های تجارت شایان در ایجاد زنجیره ارزش از طریق اکوتام است. او می‌گوید: «با تعاملات گسترده با کسب‌وکارها و درک صحیح نیازهای زنجیره تأمین، توانستیم گردش مالی چشمگیری ایجاد کنیم. ۳۰۰میلیارد تومان سود حاصل از این تراکنش‌ها برای بانک تجارت، نه تنها برای بانک، بلکه برای تمام ذی‌نفعان از تأمین‌کنندگان تا خریداران ارزش زیادی داشته است. این موفقیت نشان می‌دهد که اکوتام و تجارت شایان در ایجاد یک اکوسیستم کارآمد، پایدار و سودآور موفق عمل کرده‌اند.»
مدیرعامل تجارت شایان پیش‌بینی می‌کند که گردش مالی این شرکت در پایان سال ۱۴۰۴ دو برابر سال ۱۴۰۳ شود؛ چراکه با رشد فزاینده کاربر و مشتریان روبه‌رو هستند: «در سال اول توسعه، تعداد کاربران ما حدود ۲۰۰ نفر بود؛ اما اکنون به ۳۰ هزار مشتری رسیده‌ایم که از اصناف تا کارخانجات بزرگ و شرکت‌های پایین‌دست را شامل می‌شود.»
سهم ۹۰ درصدی تجارت شایان در بازار SCF
بسیاری از شرکت‌های فعال در حوزه SCF تاکنون آمار دقیقی از سهم بازار خود منتشر نکرده‌اند؛ اما کاظمی تخمین می‌زند که تجارت شایان ۹۰ درصد بازار SCF کشور را در اختیار دارد. او در این خصوص می‌گوید: «مبلغ ۵۰ همت اعتباری که ما صادر کرده‌ایم، در هیچ شرکت تأمین مالی زنجیره‌ای دیگری در کشور در این مدت کم دیده نمی‌شود.» به گفته او، بانک تجارت در حوزه تامین مالی زنجیره‌ای دست‌‌کم یکی دو سال جلوتر از رقباست.
توجه به نیاز مشتری قبل از راه‌اندازی یک سرویس
اکوتام، پلتفرم تأمین مالی زنجیره‌ای تجارت شایان است که به‌عنوان یک سیستم یکپارچه طراحی شده و امکان کار هم‌زمان برای شرکت‌ها و بانک‌ها را فراهم می‌کند. به باور کاظمی، اکوتام بهترین پلتفرم تأمین مالی زنجیره‌ای و مدیریت اعتبارات شرکتی در کشور است. او توضیح می‌دهد که تمامی محدودیت‌ها و الزامات امنیتی اکوتام را لحاظ کرده‌اند و آن را با سایر شرکت‌ها یکپارچه ساخته‌اند. اکنون تمام ERPها و سامانه‌های فروش سایپا، سایپا یدک، ایران خودرو و ساپکو و ایساکو با این سامانه یکپارچه شده‌اند و هر پیش‌فاکتور صادرشده مستقیماً در سیستم تجارت شایان ثبت می‌شود تا به تسویه نهایی برسد: «یکی از دلایل موفقیت ما این بود که به‌جای طراحی محصول و سپس جست‌وجوی مشتری، ابتدا نیاز بازار را سنجیدیم و بعد محصول را توسعه دادیم. این موضوع یکی از بزرگ‌ترین دلایل موفقیت ماست و باعث شده درآمد خود را مستقیم از مشتریان به دست آوریم.»
او تأکید می‌کند که منطبق شدن با نیاز مشتریان همواره دشوار است؛ زیرا هر مشتری نیازهای خاص خود را دارد؛ اما تجارت شایان تلاش کرده در محصولاتش نیاز اکثر صنایع را ببیند: «از ۱۰ درخواست توسعه نیازمندی مشتری، حداقل پنج درخواست را پیاده‌سازی می‌کنیم و یک محصول سفارشی برای هر مشتری داریم تا رضایت او را جلب کنیم. بسیاری از مشتریان ما حتی سیستم چک خود را کنار گذاشته‌اند و به جای آن از برات استفاده می‌کنند؛ چراکه سهولت و شفافیت بیشتری دارد.»
الگویی برای آنهایی که نیاز به تحول در روش‌های تأمین مالی دارند
او معتقد است که موفقیت تجارت شایان و اکوتام می‌تواند الگویی برای دیگر بخش‌های اقتصادی کشور باشد که نیاز به تحول در روش‌های تأمین مالی دارند: «امیدواریم با توسعه این پلتفرم بتوانیم به صنایع مختلف در بهبود مدیریت منابع مالی و افزایش بهره‌وری کمک کنیم. همچنین، از طریق همکاری با نهادهای دولتی و خصوصی، می‌توانیم مسیر دسترسی کسب‌وکارهای کوچک و متوسط به منابع مالی و نیز تأمین مالی پروژه‌های کلان ملی را تسهیل کنیم. پیام من به فعالان صنعت فناوری و فین‌تک این است که همیشه در جست‌وجوی راه‌حل‌هایی باشید که مشکلات واقعی کسب‌وکارها را برطرف کند. فناوری باید ابزاری برای ساده‌تر و مؤثرتر کردن فرایندها و افزایش بهره‌وری باشد. توجه به امنیت و شفافیت در ارائه خدمات، کلید موفقیت است. از تجربیات دیگران بیاموزید، اما همواره جسارت داشته باشید تا نوآوری‌های تازه را امتحان کنید.»
جانشین‌پروری؛ چالشی مهم برای تجارت شایان
بزرگ‌ترین چالش شرکت‌های فناوری درحالحاضر، جذب و نگهداشت نیروی انسانی است؛ با‌این‌حال، به گفته کاظمی، نیروی انسانی تنها چالش آنها نیست، بلکه جانشین‌پروری و ساختن تیمی که تمام اعضای آن مسئولیت‌پذیر باشند، وظایفشان را بسیار سنگین‌تر می‌کند. او در این خصوص توضیح می‌دهد: «ما دنبال ایجاد تیم چابکی هستیم که مسئولیت‌ها گردن یک نفر نباشد؛ همه بتوانند به هم کمک کنند و محیطی دوستانه را فراهم سازند. اگر در یک شرکت شرایط طوری باشد که بعضی‌ها احساس کنند کارکردشان نسبت به دیگران خیلی بیشتر اما حقوقشان کمتر است، آن شرکت به سمت سمی شدن و نابودی می‌رود. برای من یکدست نگه داشتن اعضای تیم، یک چالش بزرگ به شمار می‌رود.»
چالش‌ها همیشه وجود دارند، به‌ویژه در زمینه تحول دیجیتال. یکی از چالش‌های اصلی تجارت شایان در ابتدای کار، آموزش و آشنایی با این مدل جدید تأمین مالی برای کسب‌وکارهای مختلف بود. در کنار این، مسئله امنیت و اعتماد نیز بسیار مهم بود: «با فراهم کردن زیرساخت‌های امن و استفاده از بهترین فناوری‌ها، توانستیم این مشکلات را حل کنیم. همچنین، تیم‌های فنی و مشاوران خبره ما در تجارت شایان، نقش مهمی در حل این چالش‌ها ایفا کردند.»
ارائۀ API و درگاه خرید اعتباری در سال جاری
یکی از بزرگ‌ترین برنامه‌های تجارت شایان تا پایان سال ۱۴۰۴، ارائه اعتبار خرد به مشتری نهایی است. همچنین قرار است بسیاری از سرویس‌های این شرکت در قالب API ارائه شوند. مدیرعامل این شرکت توضیح می‌دهد: «ما امسال اولین شرکتی خواهیم بود که درگاه خرید اعتباری CPG ارائه می‌دهد. مثل تمام درگاه‌هایی که پرداخت آنلاین انجام می‌دهند، درگاه بانک تجارت امکان خرید بدون موجودی را فراهم می‌کند. این کار ابتدا برای شرکت‌های بزرگ آغاز شده و بعداً برای مشتریان خرد نیز فراهم می‌شود. درگاه پرداخت اعتباری برای تمام شرکت‌های بیرونی و کسب‌وکارهای نوی کشور کاربرد خواهد داشت. یکی دیگر از بزرگ‌ترین اتفاق‌هایی که باید امسال رقم بزنیم، ارائۀ API است؛ به‌نحوی‌که ما در نقش یک کُر بیزینس اعتباری باقی بمانیم و بقیه کسب‌وکارها از خدمات ما بهره‌مند شوند. درحالحاضر نیز چند شرکت از درگاه اعتباری ما برای خریدهایشان استفاده می‌کنند. امیدواریم امسال شرکت‌های بیشتری را جذب کنیم که با این اتفاق، مطمئنا رشد فزاینده‌ای رخ خواهد داد. جدا از مشتریانی که امروز داریم، مشتریان بسیار بزرگ‌تری در بازار هستند که به این سیستم نیاز دارند.»
در گام بعدی، یکی دیگر از مهم‌ترین پروژه‌های تجارت شایان تا پایان سال ۱۴۰۴، آغاز پروژه تامین مالی املاک است. به نظر کاظمی، این کار یک اتفاق بسیار خوب در ایران به شمار می‌رود که از مرحله پیش‌فروش تا خرید مصالح و فروش نهایی ملک را می‌تواند تحت پوشش اعتبار درآورد. او توضیح می‌دهد: «به عنوان مثال، یک نفر با اعتبار افراد، پیش‌فروش می‌کند، آن اعتبار در اختیار سازنده قرار می‌گیرد، سازنده با آن، مصالح می‌خرد و نهایتاً زنجیره تولید مسکن به شکلی کارآمد شکل می‌گیرد.»
با توجه به اینکه اکنون تجارت شایان از شرایط زیان‌ده به سوددهی رسیده است، یکی از بزرگ‌ترین خواسته‌های سهامدار و بانک تجارت این است که شرکت‌های زیرمجموعۀ بانک به بورس بروند. درنتیجه، یکی دیگر از مهم‌ترین برنامه‌های تجارت شایان نیز بورسی شدن آن است. کاظمی می‌گوید: «طی چند سال گذشته، تمام صورت‌های مالی ما در بورس منتشر شده و امیدواریم طی یکی دو سال آینده به بورس هم بپیوندیم.»
نرخ نکول زیر یک‌درصدی تأمین نو
به گفته کاظمی، تأمین مالی زنجیره تأمین یک صنعت نوپا در کشور به حساب می‌آید که هنوز جای کار زیادی دارد. با توجه به مشکلاتی که کمبود نقدینگی و عدم شفافیت در زنجیره تأمین ایجاد می‌کند، پلتفرم‌های SCF می‌توانند حتی خیال رگولاتور را نسبت به معاملات زیرمجموعه‌ها راحت کنند. او می‌گوید: «خوشبختانه، از میان تمام اعتباری که فراهم کرده‌ایم، درصد نکول بسیار پایینی داشته‌ایم. در محصول «تأمین نو» با وجود بیشترین حجم گردش مالی، در حدود ۳۰همت، نرخ نکول ما حدود یک درصد است که نشانگر کارآمدی سیستم برای تمام شرکت‌هاست. به نظر من جای کار در این صنعت برای همۀ بانک‌ها زیاد است. متأسفانه هر جا که بانک‌ها وارد شراکت با یک صنعت شده‌اند، نتیجه خوبی نگرفته‌اند، ولی استفاده از توان سایر بانک‌ها در سرویس‌های ما می‌تواند باعث بهبود شرایط باشد؛ زیرا اعتبار بسیاری از شرکت‌ها در سایر بانک‌هاست. ما باید به سمت ارائه سرویس به سایر بانک‌ها برویم؛ گرچه می‌دانم سایر بانک‌ها از این موضوع به‌سرعت استقبال نمی‌کنند.»
او می‌گوید که تاکنون توانسته‌اند به صنایعی چون کشاورزی، خودرو و توزیع‌کنندگان برای تأمین مالی زنجیره‌ای ورود کنند، ولی هنوز هم جای کار زیادی برای توسعه وجود دارد: «صنعت لوازم خانگی، پتروشیمی، معادن، فولاد و… همگی می‌توانند کمک زیادی از تأمین مالی زنجیره‌ای بگیرند و برنامه‌هایی برای ورود به این صنایع نیز داریم.»
لزوم فرهنگ‌سازی در استفاده از خدمات SCF
توسعه صنعت تأمین مالی زنجیره‌ای در گرو فهم عواید و فواید آن است. مدیرعامل تجارت شایان با بیان این موضوع می‌گوید یکی از بزرگ‌ترین مشکلات آنها در تأمین مالی زنجیره‌ای، نیاز به فرهنگ‌سازی است تا تمام اعضای زنجیره بتوانند از این خدمات بهره‌مند شوند: «چالش‌ها همیشه وجود دارند، به‌ویژه در زمینه تحول دیجیتال. یکی از چالش‌های اصلی ما در ابتدای کار، آموزش و آشنایی با این مدل جدید تأمین مالی برای کسب‌وکارهای مختلف بود. در کنار این، مسئله امنیت و اعتماد نیز بسیار مهم بود. با فراهم کردن زیرساخت‌های امن و استفاده از بهترین فناوری‌ها، توانستیم این مشکلات را حل کنیم. همچنین تیم‌های فنی و مشاوران خبره ما در تجارت شایان نقش مهمی در حل این چالش‌ها ایفا کردند.»
او می‌گوید وقتی شرکت‌ها متوجه شوند که تأمین مالی زنجیره تأمین باعث شفافیت و سهولت کار آنها می‌شود، نسبت به آن استقبال نشان می‌دهند و به‌مرور متوجه می‌شوند که از ERP گرفته تا تمام اسناد می‌تواند در سیستم اعتباری ثبت شود و به جای چک، به سراغ خرید اعتباری بروند؛ حتی اگر یک روز هم پول نداشته باشند، مشتری پولش را بگیرد و ما فردا به بانک بدهیم: «فرهنگ‌سازی می‌تواند استفاده صنایع از سیستم اعتباری را توسعه قابل‌توجهی دهد. ما جلسات متعددی با مدیران تمام صنایع برگزار می‌کنیم و دستاوردهای خود را ارائه می‌دهیم تا در نهایت شاهد ورود صنایع جدید به این حوزه باشیم. این بازار جای کار زیادی در میان تأمین‌کنندگان بزرگ دارد. حتی سایت‌های آنلاینی مثل دیجی‌کالا و اسنپ می‌توانند نظام خرید اعتباری را به پلکان رشد کسب‌وکار خود تبدیل کنند. امیدواریم در سال‌های آتی، آنها نیز به ما بپیوندند.»
به دنبال ورود به صنایع گوناگون
تنها هدف تجارت شایان حفظ جایگاه برتر در صنعت SCF کشور نیست؛ بلکه می‌خواهد محصولات متنوعی را برای ورود به بازارهایی مثل املاک نیز فراهم آورد و در این زمینه‌ها پیشرو باشد. کاظمی با بیان این موضوع درباره چشم‌اندازشان می‌گوید: «برنامه‌های توسعه‌ای ما درحالحاضر در مراحل مختلفی قرار دارد. ما در نظر داریم علاوه بر گسترش اکوتام به صنایع و بازارهای جدید، محصولات جدیدی نیز مبتنی بر همین پلتفرم ایجاد کنیم که به تسهیل تأمین مالی در بخش‌های خاص مانند کشاورزی، انرژی‌های تجدیدپذیر و استارتاپ‌ها کمک کند. همچنین در نظر داریم با همکاری شرکای استراتژیک، از فناوری‌های بیشتر مانند بلاکچین و هوش مصنوعی در بهبود کارایی و امنیت سیستم‌های خود استفاده کنیم. همچنین سودآوری شرکت و بانک نیز جزو اهداف هر مدیرعاملی است که در برنامه‌های ما نیز وجود دارد؛ اما مهم‌ترین برنامه‌ای که در دستور کار داریم، ورود به بازارهای جدید است.»
