عصر تراکنش ۹۹؛ مصطفی ثابتی، مدیرعامل هلدینگ توسعه فناوری اطلاعات گردشگری ایران / روزهای سختی را در اقتصاد ایران شاهد هستیم. در شرایطی که نیازمند سرمایهگذاری برای عقب نماندن از مسیر رشد و توسعه هستیم و همسایگان با سرعت در حال پیشرویاند، شرایط نامطلوب داخلی و فشارهای خارجی اقتصاد کشور را با چالشهای جدی روبهرو کرده است. از یک سو، تزریق نقدینگی، اسب سرکش تورم را جسورتر میکند و از سوی دیگر، نیاز صنایع به سرمایه در گردش و کمبود آن موجب رکود در تولید و توسعه میشود. در چنین شرایطی، SCF میتواند راهکاری برای خروج از این وضعیت باشد؛ روشی که هم تولید را تسریع میکند و هم از خلق پول جدید جلوگیری خواهد کرد.
SCF میتواند همچون بسیاری از کشورها برای ایران نیز نقشی حیاتی در عبور از این بنبست داشته باشد. دیجیتالی کردن فاکتورها و تعهدات زنجیره تأمین، و تأمین مالی مبتنی بر ابزارهای تعهدی، راهکاری است که با آماده شدن زیرساختهای دیجیتال در کشور، هم مورد توجه قرار گرفته و هم در حال رشد است.
چرا امروز زمان مناسب برای استفاده از SCF است؟
تولید و رشد مستمر صنایع نیازمند تأمین نقدینگی بموقع برای تهیه مواد اولیه و دیگر نیازمندیها در طول زنجیره تولید و توزیع است. این چرخه طولانی و نقدپذیری کند در انتهای زنجیره، نیاز به نقدینگی را افزایش میدهد. تورم بالا و قفل شدن اعتبارات بانکی به دلیل نرخ نکول بالا و توان محدود بانکها، نیاز به روشهای نوین تأمین نقدینگی را بیش از پیش آشکار کرده است.
از سوی دیگر، ابزارهای جدید بر بستر دیجیتال در کشور ایجاد شدهاند که میتوانند فرایند تبادلات تجاری و تعهدات و پرداختهای ناشی از آنها را شفاف، دیجیتال و قابل پیگیری کنند. وجود برات الکترونیک و اوراق گام بهعنوان ابزارهای مدیریت تعهدات و همچنین سامانههایی مانند «افق تجارت» و «سامانه مؤدیان مالیاتی» که امکان ثبت و پیگیری الکترونیکی فاکتورها را فراهم کردهاند، اجرای SCF را عملی و قابل اجرا ساخته است.
در شرایط تورمی که تزریق نقدینگی و ورود آن به فعالیتهای واسطهگری غیرمولد میتواند موجب افزایش نرخ تورم یا ایجاد رانت شود، استفاده از SCF بر بسترهای دیجیتال، که مبتنی بر معاملات واقعی عمل میکند، میتواند مشکلات واحدهای تولیدی را رفع کرده و مسیر توسعه را هموار سازد.
نقش جدید بانکها و مزیت SCF برای آنها
در تأمین مالی زنجیره تأمین، بانکها دیگر تنها نقش تأمینکننده کلاسیک نقدینگی را نخواهند داشت؛ در این مدل، آنها به بازیگرانی تبدیل میشوند که مبتنی بر فناوری، میتوانند تعهدات مورد نیاز برای تبادلات یک زنجیره را تضمین کنند. قبول این نقش فشار بر منابع مالی بانکها را کاهش میدهد.
از سوی دیگر، با توجه به اینکه محل استفاده از اعتبار بهصورت دقیق و بر مبنای تبادلات واقعی زنجیره تولید قابل بررسی و پیگیری است، ریسک بانک نیز کاهش مییابد.
پلتفرمهای SCF، شریک اصلی بانک برای اجرای موفق
معمولاً زنجیره تأمین در صنایع مختلف متفاوت است و تأمین مالی آن نیز بر اساس شرایط هر صنعت و کسبوکار اجرا میشود. رمز موفقیت SCF در این است که با نیازهای صنعت هدف منطبق و سفارشیسازی شود. این امر نیازمند شناخت دقیق صنعت و فرایندهای آن و همچنین چابکی برای توسعه یا تغییر پلتفرم است؛ امری که نمیتوان انتظار داشت بانکها بهتنهایی انجام دهند.
در اینجا، حضور پلتفرمهای SCF در کنار بانک، چالشها را برطرف کرده و عملیاتی شدن SCF را ممکن میسازد. این فینتکها با بهکارگیری دادهها و روشهای نوآورانه، کیفیت اعتبارسنجی را ارتقا داده و ثبات زنجیره تأمین را افزایش میدهند. همچنین، با خلق خدمات ارزشافزوده برای بازیگران صنعتی فعال در طول زنجیره، عملکرد و کارایی آن را بهبود میبخشند؛ امری که حوزه تخصصی بانکها نیست و منافع مشترک برای طرفین پلتفرم ایجاد میکند.
گروه مالی گردشگری، بهعنوان یکی از بازیگران تأثیرگذار اقتصاد کشور، در صنایع مختلفی از جمله معدن، فولاد، انرژی، گردشگری و… فعالیت دارد. هلدینگ TIT با توسعه پلتفرم SCF تلاش کرده است شرایطی فراهم کند تا تأمین مالی پایدار زنجیره تأمین صنایع مختلف، در داخل و خارج از گروه مالی گردشگری، بدون فشار بر منابع اعتباری بانک، عملی شود.
SCF تنها یک ابزار مالی نیست؛ بلکه راهبردی برای بازطراحی جریان اعتبار در اقتصاد ایران است. امروز در مراحل اولیه فراگیری این ابزار قرار داریم و بهزودی از فاز آزمایشی و نگاه صرفاً نوآورانه، به ابزاری فراگیر و اجتنابناپذیر برای بانکها و صنایع تبدیل خواهد شد. پیشبینی میکنم ورود پلتفرمهای تخصصی برای صنایع مختلف، که ضمن ارتباط با بانکها، تأمین مالی زنجیره تأمین را بهصورت تخصصی بر عهده دارند، بهزودی شکل گیرد.
دادههای جمعآوریشده در پلتفرمهای SCF داراییهای ارزشمندی هستند که فرایند اعتبارسنجی و تأمین مالی را ارتقا میدهند. از سوی دیگر، بازار سرمایه میتواند در کنار بانکها، حلقه بعدی تأمین مالی را ایجاد کرده و با عملیاتی شدن اوراق گام در پلتفرمهای SCF، نقدشوندگی ابزارها را افزایش دهد. به این ترتیب، میتوان امیدوار بود که یک اکوسیستم چندلایه برای بهبود کسبوکار و تولید در کشور شکل بگیرد.
