عصر تراکنش ۵۵ و ۵۶؛ علی رسولی‌زاده، مدیرعامل شرکت پارت / همان‌طور که پژوهش‌های تاریخ کسب‌وکار نشان می‌دهند، حوزه‌های علمی گوناگون، هر کدام، دوره‌ای از تاریخ را به نام خود زده‌اند و پیشران تغییر و تحولات بزرگ در تمام جهان بوده‌اند. شواهد فراوانی وجود دارد که زمینه برای نقش‌آفرینی عظیم هوش مصنوعی در زندگی بشر، روزبه‌روز فراهم‌تر می‌شود و این سده را باید متعلق به هوش مصنوعی دانست. طبق گزارش PwC پیش‌بینی می‌شود در دهه پیش رو، اقتصاد دنیا با بهره‌گیری از هوش مصنوعی به رشد ۲۰ تریلیون دلاری برسد. چین و آمریکا با حدود ۲۶ و ۱۵ درصد افزایش تولید ناخالص داخلی، بیشترین بهره را از این امر خواهند برد.
خاورمیانه نیز از این تغییرات بی‌بهره نخواهد بود. طبق همین گزارش، پیش‌بینی شده هوش مصنوعی در دهه آینده، بیش از ۳۲۰ میلیارد دلار را به اقتصاد منطقه خاورمیانه تزریق خواهد کرد و توسعه این منطقه را دگرگون می‌سازد و در آینده خاورمیانه را به یکی از قطب‌های جهان در عرصه هوش مصنوعی تبدیل می‌کند. بخش‌های خدمات مالی، سلامت و آموزش از حوزه‌هایی هستند که شاهد بیشترین میزان رشد ناشی از بهره‌مندی از هوش مصنوعی در این منطقه خواهند بود.
بهره‌گیری از فناوری‌های هوشمند به‌عنوان راهکاری برای «جهش تولید»
تأثیرات دگرگون‌کننده هوش مصنوعی، مد‌‌ت‌هاست شروع به رخ‌نمایی کرده و این فناوری در آینده، به سرمایه‌ای اساسی برای کشورها بدل خواهد شد. از همین رو دولت‌ها، رقابتی جدی بر سر میزان سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه هوش مصنوعی دارند.
در این میان، ایران به‌دلیل بهره‌مندی از منابع غنی انرژی، همواره در تأمین بودجه به فروش منابع نفتی و گازی متکی بوده است. در واقع میدان رقابتی منطقه خاورمیانه به‌طور سنتی بر استفاده از منابع انرژی متمرکز بوده و این موضوع اگرچه در گذشته، محرکی برای توسعه بوده، ولی معضل اقتصاد تک‌محصولی را به‌دنبال داشته است. البته «جهش تولید» و افزایش حجم تولید ملی، نیازمند اتخاذ راهبردهایی برای حرکت در مسیر طراحی محصولات فناورانه بومی است.
فناوری هوش مصنوعی؛ ابزاری برای مواجهه با اقتصاد تک‌محصولی
با ظهور فناوری‌های جدید در کشورهای پیشرفته که بسیاری از آن به‌عنوان انقلاب صنعتی چهارم یاد می‌کنند، با فاصله‌ای چندین‌ساله، تحولاتی در اقتصادهای خاورمیانه به وقوع پیوست. نخبگان و پژوهشگران ایرانی نیز با درک اهمیت این حوزه‌ها توانستند فناوری‌های ظهوریافته را به‌صورت بومی بازتولید کنند. روند کلان روی‌آوردن به فناوری‌های نوین که از حدود یک دهه پیش آغاز شده، اکنون شتاب بیشتری یافته؛ به نحوی که رفته‌رفته شیوه و ماهیت رقابت‌های اقتصادی موجود در خاورمیانه و در کل جهان در حال دگرگونی است و بازیگران این منطقه بر سرمایه‌گذاری بیشتر روی فناوری‌های هوش مصنوعی متمرکز شده‌اند.
توسعه راهکارهای مبتنی بر هوش مصنوعی در زمینه‌های گوناگون توانسته تغییراتی را در توسعه اقتصادی کشور ایجاد کند؛ این موضوع می‌تواند نویدبخش آن باشد که نه‌تنها اقتصاد کشور از تحریم‌های نفتی رهایی می‌یابد، بلکه هوش مصنوعی به‌عنوان راهکاری اصلی برای مقابله با اقتصاد تک‌محصولی عمل کرده و توسعه اقتصادی کشور را به‌دنبال خواهد داشت.
هوش مصنوعی؛ ابزاری کارا برای پیشبرد اهداف اقتصادی کشور
ایران با همت و تلاش متخصصان داخلی که به واقع سرمایه‌های اصلی این بوم هستند، توانسته جایگاه قابل توجهی را در حوزه دستاوردهای هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین کسب کند. تعداد دانش‌آموختگان علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) ایران در حال حاضر به ۳۳۵ هزار نفر در سال می‌رسد و بر این اساس، ایران پس از چین، هند، ایالات متحده و روسیه، پنجمین پرورش‌دهنده بزرگ متخصصان علوم مهندسی و های‌تکنولوژی در جهان است.
از سوی دیگر، با حضور نیروهای متخصص در مراکز تحقیقاتی و دانش‌بنیان، توسعه ابزارها و زیرساخت‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین سرعت گرفته و دستاوردهای بومی کشور در این حوزه‌ها به مرحله رقابت با فناوری‌های روز دنیا ورود کرده است.
با این تفاسیر، پذیرش این فناوری و غنیمت‌شمردن پتانسیل‌های داخلی می‌تواند امید آن را دهد که در آینده‌ای نزدیک راهکاری از جنس فناوری‌های نوین به کمک اهداف اقتصادی کلان کشورمان بیاید و مسیری جدید برای صادرات غیرنفتی را باز کند و آغاز دورانی درخشان و باثبات را برای اقتصاد کشور رقم بزند.