از حوزه B2C به B2B تغییر رویه داده‌ایم
سیدمسعود حسینی، عضو هیئت‌مدیره تفکر پیشرو عصر داده درباره آخرین وضعیت این شرکت بیان کرد
عصر تراکنش ۷۲ / «تفکر پیشرو عصر داده پارسیان» نام شرکتی است که در سال ۱۳۹۵ با ایده حذف قبوض کاغذی در مازندران شکل گرفت؛ شرکتی که در ابتدا با اپلیکیشنی به نام «سادهپرداخت» با این هدف تأسیس شد که دیگر کسی از قبوض کاغذی استفاده نکند و تمامی قبوض به‌صورت الکترونیکی پرداخت شوند و رفته‌رفته با تغییراتی که در مدل کسب‌وکاری و مشتریان‌شان ایجاد شد، به تعداد محصولات‌شان افزودند و خود را توسعه دادند. «ونش»، «ونیفای»، «ونش‌ایکس» و «شاکو» از جمله پلتفرم‌هایی هستند که در این سال‌ها متناسب با نیاز مشتریان و بازار در این شرکت به وجود آمده‌اند. سیدمسعود حسینی، عضو هیئت‌مدیره این شرکت معتقد است از نیمه دوم سال ۱۴۰۱ تاکنون وضعیت کسب‌وکارها نسبت به گذشته دشوارتر شده و تاب‌آوری و قدرت پیش‌بینی خود را از دست داده‌اند.
در نتیجه مجبورند با پیشروی‌های آهسته و کم‌ریسک به فکر بقا و در نهایت توسعه محدود خود باشند. او نبود زیرساخت‌های لازم برای همکاری با سازمان‌های دولتی، تأمین نقدینگی و نقدشوندگی سرمایه‌ها و همچنین نبود رگولاتور قانونمند را از بزرگ‌ترین چالش‌های عصر داده می‌داند و بر این باور است که باید برای بهبود وضعیت عمومی بازار چاره‌ای اساسی اندیشید. به همین منظور در این شماره از ماهنامه عصر تراکنش به سراغ او رفتیم تا درباره وضعیت فعلی این شرکت، چالش‌ها و چشم‌انداز پیش روی آن صحبت کردیم. در ادامه گزارشی از این گفت‌وگو را می‌خوانید.
اتخاذ استراتژی بقا
۱۴۰۱ برای کسبوکارهای فعال در ایران، سال سختی بود و بسیاری از آنها را از برنامه‌هایشان عقب انداخت. سیدمسعود حسینی، عضو هیئت‌مدیره عصر داده با اشاره به این مسئله می‌گوید: «نیمه دوم سالی که گذشت، وضعیت را به گونه‌ای رقم زد که ما از برنامه پنج‌ساله خود که از سال ۱۳۹۸ اجرا شده، عقب ماندیم و بخش زیادی از آن عملیاتی نشد. ما با توجه به ساختار مشتریانی که در سال‌های گذشته تعریف کردهایم، رفته‌رفته از حوزه B2C به حوزه B2B تغییر رویه داده‌ایم و با توجه به اینکه بخش بزرگی از مشتریان‌مان مربوط به شبکه بانکی هستند، با مشکل نقدینگی روبه‌رو هستیم. علاوه بر این، تصمیم‌گیری برای آینده دشوار شده و با کاهش تاب‌آوری و قدرت پیش‌بینی آینده نیز مواجهیم.
در نتیجه ارائه سرویس‌های جدید نیز به تعویق می‌افتد و کسب‌وکار به جای تمرکز روی ارائه محصول جدید، بر حفظ و نگهداشت وضعیت فعلی‌اش متمرکز می‌شود. ما نیز بر استراتژی بقا تمرکز کردهایم و بیشتر از اینکه به فکر توسعه باشیم، به بقا می‌اندیشیم. نوسانات نرخ ارز و تورم موجود در کشور وقتی در کنار اختلالات اینترنت و مسائل اجتماعی قرار می‌گیرد، صاحبان کسب‌وکارها را می‌ترساند و باعث می‌شود احساس ناامنی کنند و ناامید شوند. در این شرایط کسب‌وکارها و به تبع آن مشتریان ما به جای توسعه بازار و ایجاد زیرساخت به سمت بازارهای زودبازده مهاجرت می‌کنند و رغبتی برای توسعه محصولات و پلتفرم‌های جدید باقی نمی‌ماند. اگر بخواهیم این شرایط را توصیف کنیم، باید این نکته را مد نظر قرار دهیم که در حال حاضر بیشتر به جای توسعه متوازن درحال ایجاد بدهی فنی در حوزه‌های مختلف هستیم.»
ونش، شاکو و چند پلتفرم دیگر
او بیان می‌کند که عصر داده با مشتریانش رشد می‌کند و توضیح می‌دهد که در سال ۱۳۹۵ اپلیکیشنی تحت عنوان «سادهپرداخت» داشته‌اند که مزیت رقابتی‌اش این بود که در مقایسه با اپلیکیشن‌های دیگر که فقط سرویس‌های پرداخت داشتند، سرویس استعلام قبض هم داشته، اما رفته‌رفته با توجه به اقیانوس قرمز در حوزه پرداخت به این نتیجه رسیده‌اند که باید به جای رقابت با دیگر ذی‌نفعان بازار با آنها همکاری کنند. او توضیح می‌دهد: «این تغییر باعث مهاجرت به مدل B2B شد و در حال حاضر تعداد زیادی از اپلیکیشن‌های پرداخت و بانک‌ها از سرویس‌های ما استفاده می‌کنند.
هم‌اکنون این سیاست در تمام محصولات ما دیده می‌شود، البته در ونش علاوه بر سرویس‌های استعلام قبض پوشش جامعی از خدمات عمومی در بستر API به کسب‌وکار و مشتریان ارائه می‌شود و همچنین با اینکه ما در حال حاضر سرویسی در حوزه BNPL نداریم، اما شرکت‌ها و پلتفرم‌های مطرح از خدمات پلتفرم ونیفای ما برای تکمیل فرایند بررسی چک، اعتبارسنجی و همچنین احراز هویت استفاده می‌کنند. به‌طور کلی تمام سازمان‌های مالی که به‌نوعی به بررسی چک‌ها نیاز دارند، می‌توانند از این سرویس‌ها جهت اهداف خود بهره‌مند شوند. برای نمونه لندتک‌ها، بیمه‌ها و همچنین بانک‌ها و صرافی‌ها از مشتریان اصلی این سرویس‌ها هستند.»
طبق صحبت‌های حسینی، علاوه بر دو پلتفرم ونش و ونیفای که بازار هدف‌شان حوزه فین‌تک و کسبوکارهای مالی است، طی دو سال گذشته روی پلتفرم شتاب‌دهی به نام ونش‌ایکس با هدف توسعه محصولات جدید خارج از چهارچوب‌های شرکت کار کرده‌اند. او در توضیح این موضوع می‌گوید: «در این پلتفرم سعی کردهایم با استفاده از زیرساخت‌های فنی و مشتریان عصر داده فضای نوآوری جدیدی را توسعه بدهیم. به‌طور مثال یکی از خروجی‌های این محصول پلتفرم شاکو است که محصولی با هسته هوش مصنوعی در حوزه مد و فشن است و هیچ ارتباطی با صنعت پرداخت ندارد.»
«ونش‌ایکس» نیز در راستای انتقال تجربه این شرکت به دیگران ایجاد شده و بر اساس رویکردهای شتاب‌دهی غالب جلو نمی‌رود. حسینی در این‌باره می‌گوید: «سعی می‌کنیم از امکانات کنونی‌مان بهره ببریم و به کسب‌وکارهایی که می‌خواهند در این اکوسیستم فعالیت کنند، کمک کنیم تا به یک ارزش‌آفرینی دوسویه منجر شود.»
از آنجایی که چند سال گذشته شاهد ورود هوش مصنوعی به عرصه خدمات مالی و بانکی هستیم، شرکت عصر داده نیز از سال ۱۳۹۹ با پلتفرم «ونیفای» در این زمینه فعالیت کرده و سرویس‌هایی مانند پردازش و تشخیص اصالت انواع اوراق بهادار مانند چک، اسناد و… را با استفاده از هوش مصنوعی ارائه می‌دهد. او توضیح می‌دهد: «علاوه بر این سرویس‌ها خدمات اختصاصی مانند سامانه‌های کشف تقلب را نیز به مشتریان عرضه می‌کنیم.»
دریافت پروانه تولید نرم‌افزار و تسهیل روندها
خردادماه ۱۴۰۱ این شرکت موفق به دریافت پروانه تولید نرم‌افزار شد. حسینی در پاسخ به این سؤال که آیا این پروانه تغییری در محصولات‌شان ایجاد کرده یا خیر، می‌گوید: «تولیدات ما بر اساس این پروانه طراحی نشده، اما همواره سعی کردهایم تا از این پروانه برای تسهیل کسب‌وکارمان استفاده کنیم. مثلاً در حوزه مربوط به مالیات می‌تواند به ما کمک کند؛ ما در مازندران مستقریم و دیدگاه‌های مالیاتی اینجا با تهران متفاوت است و هنوز برخی مسائل مالیاتی که در تهران حل شده، اینجا وجود دارد. ما سعی کردیم از پروانه استفاده کنیم تا بخشی از مشکلات و درگیری‌های مالیاتی را رفع کنیم، اما تاکنون در این زمینه توفیقی نداشته‌ایم.»
تلاش برای استانداردسازی
تفکر پیشرو عصر داده برای استعلام مراکز دولتی، API ارائه می‌دهد و این مسئله می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. حسینی توضیح می‌دهد که آغاز فعالیت آنها در این حوزه با تغییر پارادایم به سمت استفاده از خدمات الکترونیک همراه شده، اما چون برنامه‌های مربوط به الکترونیکی‌کردن سازمان‌های دولتی متوقف شده، بنابراین زیرساخت‌ها آماده این فعالیت‌ها نیستند. او بیان می‌کند: «یکی از اقدامات ما در این سال‌ها، استانداردسازی خدمات بوده است. برای مثال برای استعلام یک قبض باید با 150 سازمان مراوده داشت که هر یک از آنها نیز بر اساس استانداردهای خود عمل می‌کنند و این کار را سخت می‌کند. علاوه بر این، قوانین نانوشته‌ای که برای حفاظت از داده‌ها وجود دارد نیز کار را سخت می‌کند. از آنجایی که کاربران مالک دیتا و اطلاعات بر بستر سرویس‌های عمومی و دولتی هستند، هیچ‌گونه دستورالعمل شفافی در خصوص دریافت این اطلاعات توسط ذی‌نفع سومی با اجازه کاربر دیده نمی‌شود که این امر به توقف رشد اکوسیستم نوآوری و همچنین چالش‌های قانونی منجر می‌شود.»
تورم، مهاجرت، تأمین نقدینگی و چند چالش دیگر
طبق گفته‌های حسینی، استراتژی فعلی آنها، استراتژی بقاست و با مشکل نبود سرمایه‌گذار و ناترازی بانک‌ها مواجه‌‌اند که در مدل کسب‌وکاری آنها و توسعه‌شان تأثیر بسزایی دارد. در نتیجه تصمیم گرفته‌اند که روی حفظ مشتریان کنونی و حفظ کیفیت سرویس‌ها تمرکز کنند و یک توسعه حداقلی به این سرویس‌ها بدهند. او معتقد است فعالیت در بازارهای ایران نسبت به گذشته سخت‌تر شده و هیچ کسب‌وکاری نیست که از این وضعیت گله‌مند نباشد. تورم، امنیت سرمایه‌گذاری، مهاجرت نیروی کار متخصص و اختلالات اینترنت از جمله چالش‌های عمومی هستند که کسب‌وکارها با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. تصمیمات خلق‌الساعه که در نبود رگولاتور متخصص و بدون در نظر گرفتن شرایط کسب‌وکارها اخذ می‌شود و تأمین نقدینگی و نقدشوندگی قراردادها در سال جاری نیز از چالش‌های اصلی عصر داده است؛ به نحوی که درآمدهایشان افزایش یافته، اما نقدشوندگی‌شان کاهش پیدا کرده و این یعنی کاهش سرمایه در حال گردش شرکت.
