هم‌زیستی مسالمت‌آمیز با شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان
بررسی سیاست‌های کسب‌وکاری تاپ در گفت‌وگو با مسعود عظیمی، معاون توسعه کسب‌وکار این شرکت
عصر تراکنش ۷۸ / پیشرفت تکنولوژی انقلابی بزرگ در عادت‌ها و نیازهای مردم ایجاد کرده و دیگر نمی‌توان با همان روش‌ها و محصولات سنتی و مرسوم آنها را راضی نگه داشت. درنتیجه، بانک‌ها و شرکت‌های پرداختی باید به فکر تعامل و همکاری هرچه بیشتر با شرکت‌های نوآور، دانش‌بنیان و فین‌تکی، و نیز خلق و ارائه خدمات و محصولاتی باشند که با نیازهای روز مردم همخوانی داشته باشد.
در گفت‌وگو با مسعود عظیمی، معاون توسعه کسب‌وکار تاپ، نیز بر این موضوع تأکید شد و او با اشاره به اهمیت همکاری و هم‌افزایی میان کسب‌وکارها، گسترش رقابت سالم در بازار، شخصی‌سازی محصولات و توجه ویژه به بانکداری باز توضیح داد که در آینده نزدیک فقط کسب‌وکارهایی موفق خواهند بود که این موارد را در دستور کار خود قرار دهند و به جای آنکه به فکر آورده‌های کوتاه‌مدت باشند، به منافع جمعی و تقویت اکوسیستم بیندیشند. در ادامه، صحبت‌های او را درباره اقدامات شرکت تجارت الکترونیک پارسیان در این راستا می‌خوانید.
تأثیر تغییر نظام کارمزد بر عملکرد پی‌اس‌پی‌ها
فروردین‌ماه ۱۴۰۲ بود که نظام کارمزد شبکه بانکی و پرداخت کشور، بالاخره پس از سال‌ها، تغییر کرد؛ اتفاقی که اعضای اکوسیستم مدت‌ها منتظر آن بودند و می‌گفتند اگر تحقق پیدا کند، شبکه بانکی و پرداخت کشور توسعه می‌یابد. مسعود عظیمی، معاون توسعه کسب‌وکار شرکت تجارت الکترونیک پارسیان، درباره تأثیر تغییر نظام کارمزد روی کسب‌وکارشان میگوید: «گرچه تغییر نظام کارمزد با تأخیر انجام شد، اما درکل به سود شرکت‌های پی‌اس‌پی و به تبع آن به نفع شبکه بانکی و پذیرندگی کشور است.
فرازونشیب‌های اقتصادی و افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها از لحاظ اقلام مصرفی و ملزومات پروژه باعث شده بود در این سال‌ها شرکت‌ها عمدتاً سیاست‌های انقباضی را در پیش بگیرند و عملاً تمامی سرفصل‌ها ختم به موضوع هزینه-فایده و تطابق آن با اصل منابع و مصارف می‌شد. پی‌اس‌پی هم یک بنگاه اقتصادی است و باید پاسخ‌گوی سهام‌داران خرد و کلان خود باشد. در سال‌های اخیر، دغدغه مدیران تمام شرکت‌های پی‌اس‌پی ایجاد درآمد پایدار، حفظ و بهبود نرخ سود سهام گرچه با افزایش اندک و درکل جلب رضایت سهام‌دار بوده است.
در این مقطع و با توجه به مختصر فراغ بالی که تغییر کارمزدها ایجاد کرده، باید در کنار انجام وظایف به سراغ رسالت اصلی خود که نوآوری و خلاقیت است، برویم. در عین حال نباید فراموش کرد که هیچ صنعتی در شرایط رکود پایدار نمانده و نمی‌ماند. حوزه کارت‌خوان فروشگاهی بخشی از صنعت پرداخت و بخشی محدودتر در حوزه تجارت الکترونیک است. بنابراین تاپ به‌عنوان یکی از بازیگران صنعت به دنبال احیای اتاق‌های فکر سازمان، مولدسازی، توسعه پایدار، نواندیشی و تقویت همه‌جانبه نظام توسعه محصول در مجموعه خویش است.
ارزش‌آفرینی از مسیر صحیح به واسطه ارائه خدمات و سرویس پایدار و نوآورانه جزو اهداف اصلی شرکت تجارت الکترونیک پارسیان است. ما در مجموعه خود همواره ارتباط تنگاتنگ و مستمری با اصحاب صنعت پرداخت و جوانان و نوآفرینانی داشته و داریم که با راه‌حل‌های مبتکارانه خود مسیر جدید و تسهیل‌کننده‌ای را برای مشتریان فراهم می‌کنند.»
ترجیح دادن منافع اکوسیستم بر آورده‌های کوتاه‌مدت
به گفته او، منشور اخلاقی و فرهنگ سازمانی تاپ بر رقابت سالم و سازنده به هر شکل، تأکید دارد و آن را توصیه می‌کند. دلیل آن هم به ایمان شرکت به پویایی، بالندگی، روزآمدی و کارآمدی برمی‌گردد. با وجود این، در سال‌های اخیر شاهد فشردگی رقابت‌ها، بی‌توجهی به موازین، شکل‌گیری رقابت ناسالم و وارد شدن صدمات جدی به صنعت بانکی و پرداخت بوده‌ایم. عظیمی با اشاره به این موضوع بیان می‌کند: «ما همیشه باور داشتیم که با وجود تنگناهای اقتصادی باید تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد و به دنبال هم‌افزایی و همکاری با سایر شرکت‌های پرداخت به منظور تأمین منافع تمام بازیگران صنعت بود و این موارد را به آورده‌های کوتاه‌مدت ترجیح داد.»
به نظر عظیمی، آینده صنعت پرداخت کشور به ارائه سرویسهای شخصی‌سازی‌شده گره می‌خورد و خلق ارزش برای مشتریان را می‌توان الگویی مهم در مسیر موفقیت در بازار رقابتی دانست. او در این باره میگوید: «مشتریان نیز با دریافت خدمات ارزشمند و با طی کردن زمانی کوتاه‌تر می‌توانند نیازهای خود را برآورده کنند. دستیابی به چرخه‌ای از ارزش‌های قابل ارائه به مشتریان، نیازمند تعامل با اکوسیستمی توانمند و هوشمند است. در دنیای آینده یک شرکت به‌تنهایی نمی‌تواند به تمامی ابعاد و نیازهای مشتریان خود پاسخ دهد و آنچه در این مسیر می‌تواند به یک بازیگر باسابقه در حوزه پرداخت کمک کند، هدایت کسب‌وکار به سمت ارتباط با زنجیره بزرگی از دیگر کسب‌وکارها به منظور تأمین خدمات پایه‌ای، زیرساختی و پشتیبانی است. پیاده‌سازی الگوی مشارکتی در ارتباطات میان صنعت پرداخت و جامعه (شبکه بانکی یا پذیرندگان) ضامن بقا و رشد صنعت از حیث مادی و معنوی است.
درنتیجه، توجه به نقاط قوت شرکت‌های پی‌اس‌پی، علاوه‌بر منتفع ساختن تمام شرکت‌های این حوزه، باعث همپوشانی آنها و پشتیبانی‌شان از یکدیگر می‌شود و می‌تواند اکوسیستمی جامع، فراگیر و پویا را برای کشور به ارمغان بیاورد. بر همین اساس، ما در تاپ تمرکزمان را بر خلق زنجیره تأمین گذاشته و تلاش می‌کنیم در حوزه‌هایی نظیر زیرساخت، سخت‌افزار و نرم‌افزار قدم برداریم تا پاسخ‌گوی نیازهای واقعی جامعه پذیرنده، چه در حین جذب آنها و چه بعد از آن باشیم.»
خدمات مرسوم پاسخ‌گوی نیازهای مردم نیست
معاون توسعه کسب‌وکار تاپ توضیح می‌دهد که پشتیبانی از پروژه‌های متنوع نیازمند مدیریتی قوی و در عین حال منعطف در زمینه زنجیره تأمین است و باید در همه حال پیوستگی و ارتباطات میان‌رشته‌ای را مدنظر داشت و این مهم با توجه به توانایی‌های داخلی مجموعه، تعاملات صورت‌گرفته با همکاران تجاری و سایر برنامه‌های استراتژیک کسب‌وکاری محقق می‌شود. او در این باره میگوید: «تاپ نیز بر همین منوال طیف وسیعی از پروژه‌ها را به‌صورت هم‌زمان جلو می‌برد. در سال‌های اخیر افزایش سرعت نفوذ تکنولوژی در جامعه موجب تغییر عادات مشتریان شده و دیگر خدمات مرسوم پاسخ‌گوی نیازهای جدید حوزه پرداخت نیست. از این رو، تاپ وارد همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان، فین‌تک‌ها و استارتاپ‌ها شده تا از پس رفع نیازهای مشتریان خود بربیاید.»
به نظر عظیمی، آینده کسب‌وکارهای پویا و ارزش‌آفرین به همکاری با مجموعه‌های این‌چنینی گره خورده است. او در این باره توضیح می‌دهد: «با هم‌زیستی مسالمت‌آمیز با شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان می‌توان در مسیر موفقیت قدم برداشت. تاپ با حمایت گروه داده‌پردازی پارسیان، کسب‌وکارهای مستعد و توانمند را شناسایی و از آنها حمایت مالی و کسب‌وکاری می‌کند تا با سرمایه‌گذاری روی آنها هم موجبات رشدشان را فراهم آورد و هم به نیازهای مشتریان پاسخ دهد. علاوه‌بر این، مرکز تحقیقات و نوآوری تاپ با نام «تاپ‌پلاس» تأسیس شده تا سازمان با فناوری‌های نوآورانه همراه شود.
محصولاتی نظیر «سالم‌باش»، «وامینه»، «تاپ‌مارت» و «توکن مسکن» ازجمله خروجی‌های این مرکز هستند. همچنین، با تمرکز روی داده‌ها، همکاری با مراکز دانشگاهی را آغاز کرد‌ه‌ایم و در قالب برگزاری رویدادهای هکاتون و Reverse Pitch نیازهای نوآورانه را با مراکز نوآوری و دانشگاهی به اشتراک می‌گذاریم و به نتایج خلاقانه‌ای می‌رسیم. همکاری با مرکز نوآوری تکنو شریف و مرکز نوآوری سینتک ازجمله فعالیت‌های تاپ در این زمینه بوده است. ما همواره به دنبال جذب، پرورش و عملیاتی کردن ایده‌های نو و خلاقانه هستیم.»
گره خوردن آینده صنعت با مفهوم بانکداری باز
به عقیده او، آینده احتمالی صنعت بانکی کشور به روندهای گوناگونی گره می‌خورد که یکی از آنها بانکداری باز و ترکیب شدن با صنعت پرداخت است. عظیمی در این باره میگوید: «بخش بزرگی از تعاملات شرکت‌های پرداخت وابسته به زنجیره ارزش آنها با نظام بانکی است و تعاملات نوین بر بستر بانکداری باز می‌تواند در خلق و ارائه محصولات ارزشمند و رقابتی حائز اهمیت باشد و شرکت‌های پرداختی را قادر سازد خدماتی قابل مقایسه از نظر قیمت و عملکرد ارائه دهند. برای ایجاد جریان‌های درآمدی جدید از طریق مشارکت‌های مالی و غیرمالی، بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت می‌توانند استراتژی‌های مختلفی در راستای خلق محصولات ارزش‌آفرین با استفاده از APIهای خلق‌شده در این اکوسیستم داشته باشند.
درواقع بانکداری باز راه را برای ایجاد مدلی از کسب‌وکار هموار می‌کند که در آن شرکت‌های پرداختی از طریق مشارکت با بانک‌ها، محصولات و خدمات خود را مستقیماً به کسب‌وکارها ارائه می‌کنند. با وجود این، باید خاطرنشان کرد که صرف دریافت رابط‌های برنامه‌نویسی نرم‌افزار یا API از بازیگران نظام بانکی نمی‌تواند حلقه ارائه خدمت به مشتریان را تکمیل کند و این مهم نیازمند تعاملی دوسویه با تمام بازیگران اکوسیستم در بستر رویکرد باز با شرکت‌های فین‌تک در حوزه‌های مختلف مانند وام‌دهی خرد، اعتبارسنجی، خدمات الکترونیک و… است.
در این رویکرد، سابقه طولانی شرکت پرداخت تاپ در حوزه عملیات و جذب مشتریان حقیقی در فضای خرده‌فروشی کشور می‌تواند در کنار زنجیره‌ای کامل از اکوسیستم فناوری بانکی و پرداخت، نیازمندی‌های به‌روز مشتریان را برطرف کند. سرویسهای مبتنی بر API و بانکداری باز در سکوی نوآوری در حوزه داده‌های باز می‌تواند به‌عنوان سرویس‌گیرنده یا سرویس‌دهنده با اشتراک‌گذاری داده‌ها، خدماتی ارزشمند برای کسب‌وکارها ایجاد کند.»